Een grote verzameling Groningse verhalen

Oet HetPAROOL

Amsterdamse Grunneger plietsiepeerd Eric mit pensioun op Peerdekamp ien Soest
Ientocht plietsiepeerd tiedens Open Dag op zoaterdag 24 oktober

Vandoag, 24 oktober, is t zo wied. plietsiepeerd Eric oet Amsterdam gaait mit pensioun.
t Gloependgrode Grunneger peerd wer bie zien aantreden vernuimd noar destiedse hoofdkommessoares van plietsie Amsterdam, Eric Northolt.
Op Peerdekamp ien Soest, t nationoal rusthoes veur olle peerden en pony’s, maag Eric, noa 19 joar traauwe plietsiedainst, van zien olle dag genottern. Begun dit joar blokkeerde Eric veur de veraandern zulf de stroat. Hai strukelde midden ien Leidsestroat en wol nait meer ien t ind. t Wer dudelk tied veur hom om t wat kaalmer aan te doun. Vandoag, tiedens Open Dag van De Peerdekamp ien Soest, zel Eric officieel aan t publiek veursteld worden. Hai wordt oetgelaaide doan deur zien twij opvolgers, de kommedantenpeerden van bereden plietsie Amsterdam. Om 13.45 vertrekt Eric vanof de Birkhoeve mit n eskorte van twij plietsieruters ien vol ornoat over Birkstroat noar t bezuikerscentrum van De Peerdekamp, woar e om 14.00 uur veursteld wordt aan t publiek.

Over Eric

Eric is as plietsiepeerd n bekend gezicht ien Amsterdam en wiede omstreken.

Hai is mit 23 joar, t oldst waarkende dainstpeerd en hai het din ook n fikse carrière achter zien peerderug. Mit ienmiddels roem 19 dainstjoaren het e t neudege mitmoakt. Zo wer Eric ienzet om orde te bewoaren tiedens traauwerij van kroonprins Willem Alexander en prinses Maxima ien 2002. Ien 2007 rouk Eric gewond bie rellen tiedens voetbalwedstried tussen Ajax en NEC. Hai laip n grode hoofdwond op deur stainensmietende vandoalen. Doch bleef e stoareg aan t waark. Zo kennen ook veul plietsieruters Eric, t dapperste peerd van staal! Kollegoa’s van bereden plietsie Amsterdam binnen din ook blied dat ‘heur Eric’ nou noar De Peerdekaamp maag.
“Wie zellen hom aldernoarst missen” zegt beriedster Heleen Schenk. “Mor wie kinnen ja altied noar Soest kommen om hom op te zuiken”.
Eric krigt n nij hoofdstel en n leste kommando: rust!

G&G: Jan Peerboon (=molleboon).

P.S. Ien volgorde van grootte: doeveboon, peerboon, schoabeboon, wierboon, waalske boon.
(Instuurd deur Jan Sleumer)

Nou zeg ik joe!

Van zokse aainzaalms kin je ja wel n haartverzakken kriegen!

Joa, dat kin, denk ik…. mor je kenn n der ook positief over denken!

Willem van Hanegem: -nee, nait Johan!- het bedocht, dat elk noadail zien veurdail het.

Ook ik heb de oetzenden zain, woarin Emma Wortelboer (familie van de pillendraaier oet Pekel?) dat zee.

Doar hest weer zo n t.v-ster, dei t zo goud wait! zee k roazend.

Mor nou, n poar weke loater, ben k der wel gelokkeg mit!

Loat ze mor mooi blieven, woar ze zitten, zee k vanmiddag tegen moeke. Je mouten der toch nait an denken, dat zok volk hier heer komt!

En boomdien, as wie hier aal dat kak kriegen, hou drok kin t den wel nait worden? n Bult theorie-intelligentie, woaras wie niks mit kenn n, toch?

k Mout der nait aan denken!

Mor zo n oetdrokken van n ,dame' is wel schoamachteg! Der wordt over dat lichoamsdail proat of t n kankergezwel is!

Nou, wie waiten t wel aans! Nait den?

Ook bie aander zenders en programma s word der regelmoateg smeten mit seks. En dat hait den n goud programma!

Zai verzaiken de toal en t moreel, en dat mag. Dat heur programma ,Talkshow' hait is weer zowat.

t Is ja gewoon n proatprogramma! In t A.B.N. vanzulfs praatprogramma! En…… wat wodt doar den beproat?

Elk het t over de aander, dei t zo slecht dut! Bah!

Bie Eva lestdoags zat de veurzitter van LTO in heur programma, soamen mit Caroline van der Plas….

t Ging over t klappen van n akkoord tussen t kabnet en de boeren.

Hail slauw opsteld, mor gain zekerhaid noa t akoord! Baide aanwezegen legden -volgens mie- hoarfien oet woarom zai nait ,mitgoan' konden.

Tot wel drei moal! Mor Eva en TV-profeet Fleur Bremer konden t mor nait begriepen! (Gain Boeren verstand?)

Nogal boazeg wuir der op reagaard: Als het niet meer wil, dan zoek je toch een andere baan? en

Nu laten jullie de boel klappen….. schiet je weer niets mee op! Wat willen jullie dan wel? Caroline en collega woll n t nog wel n moal perbaarn,

mor t haar gain zin! Tegen zoveul ,intelligentie' was nait te proaten! Geliek haarn ze!

Wat ik tegen moeke zee, noa t oafsloeten von k zulf nait mooi mor mos k eem kwiet: ,Kutwiem'!!

Mor zai waiten nait beter. Vandoage de dag spij n op t Noorden en aal mor denken, loat ze verrekken Beemschoa/Ter Oapel en….. en…..!

En nooit heurt van dei ,Hollanders' dei in oorlogstied heur vreterij geern op n ol fietse zo n tweihonderd kilometer van hoes in t Noorden hoalden omdat

ze aans niks meer vraten as bloumboll n en aander rommel, te gek om hier te benuimen!!!

Dou nait zo wied vot op fietse of lopend, as nou mit d auto!

Caroline zelt nait makkelk ktiegen, mor zai blift wel mien hoop! En hoop dut leem! Vandoar…..

Hai was te dik. Edo, t zeuntje van Geert zien bruier. Doar warren zien medicienen de oorzoak van. Hai har der wel muide veur doan um òf te valen, mor dat luip op niks oet. Op de legere school was der noeit n probleem west en in de brugklazze ook nait. Mor non warren der n poar miesgasters dai hum t leven zoer muiken. Dikkop en vetpènze warren de maist vrundelke woorden dai e te heuren kreeg. Hai von t nait mooi. Netuurlek nait. Mor Edo was n goudzak dai t aal gewoon over zuk hèn kommen luit. Dit was nait noar de zin van de drij knuppels dai t schelden op heur gewaiten harren. Dai wollen n reactie zain op heur mizzelke gedrag. En umdat dai reactie nait kwam, gungen ze n stap wieder. Zie harren hum al n poar moal mit n spèlle stoken. Ook gungen ze aalgedureg op zien tonen stoan. In hoes zee e niks. Baange dat zien pabbe noar school goan zol um der over te proaten. Baange ook dat t dan nog slimmer worden zol.
Edo begunde slecht te eten en har gain zin um noar school te goan. Hai begunde zuk onzeker te vuilen. Zien olders kregen t in de goaten. Zie pruiten der mit Edo over, mor dai muik heur nait wiezer. Dan mor ais mit meester proaten. Meester begreep eerst nait wat d’oorzoak weden kön, mor goandeweg t gesprek huil e zuk in ains stil en begunde te prakkezaaiern. “Joa”, zee e. “Joa, t kan toch weden dat ik t begriep. Ik heb n poar moal zain dat Edo wat vrömd reageerde as der gounent bie hum in de buurt warren. Net of ze hum zeer deden. Mor k zag dan wieder niks biezunders. t Warren wel aal dezölfde drij jonges dai dan bie hum stonnen of bie hum langs luipen. Ik zal t ais in de goaten holden”. t Duurde mor n poar doage. Dou belde meester Edo zien pabbe op. Hai wus non wizze dat Edo pest wör. Hai har ook al mit de jonges proat en zègd dat e t oeterstee nait hemmen wol.
Hai hoopde dat t holpen har. En t huilp. Twij doage. Dou begunde t weer. Edo wol der nog aal niks over kwiet. Zien olders zaggen dat Edo t stoer kreeg. Zien pabbe kreeg ter mit Geert over. Geert waarkde in dai tied bie de kinderplietsie. Hai wus wat veur gevolgen pesten veur kinder hemmen kon. t Begrode hum van zien neefke. t Luit hum nait lös. “Pesten”, zee Geert n dag of wat loater tegen Edo zien pabbe, “is n gebrek aan respect veur degene dai pest wordt. En sums binnen der gounent dai dat gevuil veur respect wat beter bie brocht worden mout. Ik bedoul, dat dai knuppels ais n stöt in de goie richting kriegen mouten. Dan begriepen ze t meschain wat beter”.
Hai legde Edo zien pabbe persies oet wat of e doar mit bedoulde. Dai twievelde, mor von t goud dat zien bruier der mit Edo over aan de proat gung.
Geert muik roemte bie hum op beune. Doar is e dou maineg moal mit Edo in de weer west. Veul doun en nog veul meer proaten. n Week of wat loater was Edo der kloar veur. Hai vuilde zuk veul zekerder en stroalde dat ook oet. Zien beloagers zaggen dat nait.
Edo huilp heur op glee: “Heur ais jonges”, zee e, “dat gepest mout òflopen weden. Ik neem t gewoon nait langer. t Is mor dat je t waiten”.
Zie keken hum verboasd aan.
“k Wait nait woar of e t over hèt”, zee aine en keek zien kompoanen aan. Dai gnivvelden wat.
Um haalf vaaier ree Edo noar hoes tou. Zien beloagers stönnen hum achter n hege op te wachten. Dou Edo veurbie ree, stook aine n stok in zien veurrad. t Gevolg luit zuk roaden: Hai vloog mit fietse over de kop. Zere haanden en kepodde knijen. Edo kroop overènde. Mit zuk drijen stönnen ze liek veur hum. “En wat wost non dan”, zee aine. Edo zedde zien rechtervout wat noar achtern zodat e steveg stön. “Dat zal k die zain loaten”.
Mit d’open haand noar veuren gaf Edo hum n haarde stöt mit de moes van zien haand tegen de borst. d’Jong vloog achteroet en bleef in t stiekeldroad hangen. De twijde kreeg n veniendege trap tegen zien knij en vuil op de grond. De daarde muik bainen. Edo pakde zien fietse en ree vot. Twij stroaten wieder stapde Edo òf. Hai zakde deur zien knijen. Hai schokde der over en begunde vrezelk te spaaien. Troanen luipen hum over de wangen.
Mit fietse aan d haand gung e op hoes aan.
Eerst strampelnd, mor t gung al gaauw beter.
Dou e bie hoes kwam, luip e fier liek overènde. Hai stroalde derover.

Veur dai nait waitn wat dat is, mien pa was zien haile leven petroleumventer, dat heb ik ook vief joar doan, met veul plezair. In Boetn Oosterpoorde ien Stad.
Dai klanten dij nait thoes waarn of even nait konnen betoaln wern op schreven in ’t pofboukje. Een boukie met lienen der in, woor je op schrievm kon, van boeten was e broen, ’t boukje was zo’n vieftien bie tien centimeter groot, paste in borstbuutse mor zat maainstal in geldtazze. Klanten dai nait betoald haarn kon je verduiln in vair soorten, schippers en woonwoagnbewoners waarn soms zo vertrokken, mor mie pa haar mie leerd dat dai altijd betoaldn, kon wel joar duurn, mor, t kwam. En dat was zo. Klanten dai zoak haarn of zo vulden wie de blikken, ’t kwam vanzulf wel. Klanten dai nait thoes waarn konnen wie met de loper noar binnen de blikken oet aanrecht kassie holn vuln en weer neer zetten, zaterdags evm bie langs. En klanten dai gain geld haarn as wie an deur kwamen, de man waarkte haile weke en beurde zoaterdags geld. Moz je omstreeks ain uur an de deur wezen, haar man geld beurt, nait langer wachten want dan ging de man noar de kroug.
Dat was poffen. Ik wait alle adressen nog, ken ze zo opnuimen.

‘k Haar net naie brommer kreegn, een gruine Jawa, mooi ding man. Ik op pad om geld te beurn. Rie in Hoaltzoagersteege, nee nait haard, ik ree hail langzoam. Komt der tot mien schrik een jonkie oet brandgaanke stoevm, kon nait meer stoppen en ben der bovm overhen reden. Ben mie dood schrokken, ik brommer op stander zet. En noar ’t jonkie tou. Ik haar al gedachten dat oppakt wer en gevangenis in moz. Meschuin was e dood. Jonkie stat op en runt weg, ik der achteran, kwol waitn hou ‘t met hom was. Runt openstoande deure binnen en ik mor roupen. Zien moe kwam aal an deure, “Wat woln joe nou”. Ik zeg: “Ben over hom hen reden, en hoi lopt vot weg”. “Haar joe willen dat liggen bleef?” Ikzee “Nee, mor….” “Niks mor.” zee vrouw, “Je mot hom nait zo baang moakn”. En ze smeet deure dicht.
Door ston ik te trillen van de zenen.

Nou het elk en ain ‘t over sloavm ja, die tied is veurbie, mor….
Wie bennen ant venten komt der man an lopen, netjes int pak, een heer. “O”, zegt mien pa, “Komt dai blanke sloavinnehandeloar ook weer an”. Geft mien pa ’n hand en zegd: “Hoe is het meneer Kuipers”. Ondertussen docht ik an wat ik over sloavm op schoul leerd haar. “Weet u nog enkelen?” vracht de man. “Joa ik wait nog wel stuk of wat zee.” mien pa. Pakt zien pofboukje en kikt achterin en nuimt stuk of wat adressen an man deur die dat opschrieft. “Bedankt meneer Kuipers u hoort nog van mij.” Ik zeg tegen mien pa: “Wat dou je nou geef je gewoon adrezzen deur an dai handeloar.”
“Och jong, das niks aags her. Dai man waarkt bie grode klaidingfebriek van Weeber an de Achterweg, door moaken ze pakken, jazzen en broukn. Dai hebben steeds weer personeel neudeg, Ik wait nog wichter van de klanten dai nog gain waark hebben, geef ik an hom deur en hoi gat der noar tou om met heur en de olders te proatn. En waitst wat mooi is? Ik krieg der ook wat veur, veur elk adres tientje en as ze der ant waark komen nog es 25 gulden. Wichter bliede, olders bliede en Weeber tevreden. Niks miz met.”

Olders vruign voak an mie pa wait je nog wat veur mien dochter of zeun?
En zo was mie pa ook een welgezain bemiddeloar en nait allain veur waark, mor zelfs tussen jong en wicht tipte hoi wel es.
Noa dat ik keer lezing geevm haar over petroleumventerij, beld aine mie, haar de pest in, dak zien noam nait zegt haar, want, zee e, ik ben dien pa nog steeds dankboar dak mien vrouw deur hom heb leern kennen.
Of aandere dingen. Het bleek noamliek dat mie paas vertrauwens persoon bie Jeudse klanten stak hoi vrijdags de verlichting an, dat mochten ze zelf nait doun.
En as der klant was dai krap bie kas was, spronge ook wel es bie.

En zo wast pofboukje veul meer as woor je geld mos beurn.

Pofboukje toch heul mooi woord of nait dan.
(Poffen betaikent: Opgeblazen kopen, op krediet dus.)

Dou ik heur ontdekde, waren ter nog mor vieve. Dij kon ik nog schoadeloos verwiedern in zeg mor, twij minuten. Ain moand loater waren t wel vieventwinneg – doar haar ik meer tied veur neudeg. Wat was ik flaauw dou ik op t leste tou geven mos, dat t unbegonnen waark begon te worden.Nou mos ik der echt aan geleuven – veur d’aldereerste moal nam ik de grode stap en kocht n deuze mit nephoarkleur – nr.R49 night-red. En ik bin mit grieze hoaren en al der intrapt. Niks griesdekkend – t gries is nou day-red.
Nait allinneg kop mit hoar veraanderde. Stoareg aan leek mien lief wel votstapt uut n schilderij van Rubens en n beetje aansloagen docht ik, joa alles aan butenkaande kin ik wel hoarschaarp in t snötje holden, mor wat binnen de unzichtboare gebreken? Lös van dij twijjoarlekse vraauwelkse servicebeurt aan bovenkaande en dij viefjoarlekse vraauwelkse servicebeurt aan underkaande wol ik nou persé waiten of de heule binnenkaande nait s even deur meulen mos.
Woarom gain LPK veur t lief – net as n APK bie mien auto.
Dij ridt aaltied zo as wie groag willen dat e ridt, mor wie kennen ook nait zain of dat de remmen versleten binnen of dat diezelslaangegie dichtslibd is.
Dus mien drieste kaande belde d’alderbeste dokter van Veendam en Ommelaand veur n oafsproak.
Ain dag loater zat ik tegenover hom en ik begon uut te leggen dat ik gain preblemen haar mit mien rubensliefie moar doarentegen muik ik mie zörgen om mien blouddròk, binnen mien oaders nog wel wied zat, mot ik gain gelesterolpillegie en slik ik nait te veul veur mien bloudsukerspaigel. Ik haar t gevuil dat e n bedie dörms zat te gnivveln, mor hij pakde zien blouddrokmeter en ik docht - o nee hè.

Hai zee – nee hor, hest n blouddròk van n jonge maid.
Dou mos ik ain bedie dörms gnivveln.
Ain dikke nale bie laboratoriumdainst tapde 5 van dij buuskes bloud uut mie en dat was heul heldhafteg van mie, ik bin n dikke schiet-in-de-boks.
Vaar doage loater belde d’assistente van d’alderbeste dokter van Veendam en Ommelaand, uutslag: Zo gezond as n vis. Zo gezond as n vis! Niks oaftoakeln – ik bin aan t noariepen!
En gainaine kin ja votlopen veur t vòlhoamertje veur n poar pokkens en mezzels. Ik wait dat r heul veul ellèn is op ons pronkjuwail van n eerde mor toch…. Vanmörgens trok ik mien gedien open en t zunnegie knipoogde wel doezend moal noar mie op waggels in t woater van ons gruppeltje veur t huus. Lutje vogeltjes kwedelden deur mekoar noar mekoar, luder din dat dij klaine liefies der uutzain.En ik docht bie miezulm – wat n wonderschiere wereld!!!

april 2011

t Jonkje in mie het zo zien aigen leven. Sleudelbewoarder van n geweldege schatkoamer, stampvol herinnerns. Jonkje trekt der geern op oet. Hoge schounen (Bata? Van Haren?), körde boksem aan, swaarde jopper as t aan vrizze kaant is. Ho, eerst even voetballen mit Derkie de Boer op swaarde loane, dat ziestok in woningbaauw van Midwolle. Ochut, der is net wotterlaaiden aanlegd, der zit n bult op weg noa t dichtgooien. Kinstie de nek wel over breken. Mit zien swaarde fietse van onbekind maark (in mekoar knuterd en movveld deur fietsenmoaker Oadam Timmer) komt jonkje nog wel es in hege. Of onnersteboven as ain van de klözzen om trappers hìn tegen bult op weg aankomt. Stonnen trappers glad verkeerd. Leren gaait asmits van ‘Au!’. Jong het sikkom aaltied schonnen knijen, of en tou plaaisters derop. En schonnen neuzen van schounen… Hai trapt ja overal tegenaan: stainen, deuskes, blikjes, balen….Hai mout deurdeweeks zien klompen aan, slieten schounen nait zo gaauw (mor ze worden wel net zo snel te klaain, zien tonen stoan der nou nog noar….). Joa, hai muik n moal op schoulplaain n male schoever mit dij klompen. Onnersteboven, bainen locht in. Ain klompe vuil dele, op zien kop, weer n boele… Klompen kwammen mainsttied nait oet winkel, mor bie Baarghoes vot. Wazzen staarker, benoam as der stokken leer onnerkwammen. Ofval van schoumoaker Smid oet Oostwold. Even n baandje over de klompen, wazzen ze hailendal ‘shockproof’…. Ainmoal haar e doch n poar klompen oet winkel, wazzen mooi opvaarfd. Grootsk stapde doar mit deur woningbaauw, tot kappe derof vloog, van ain van dij klompen. Niks weerd… (“Rötjong, wat hest nou weer ommaans had??!!”)
Voetballen dee e t laifst, mor of en tou gingen ze deropoet, noar t laand van Botjes, veur t jonkje was dat hail wied vot. Derkie ging ook wel ains mit, as e mog van zien moeke. (Moekes haren voak hikhakkerij, mor der wazzen ook wel tieden van vree…) Jonkje kreeg dìn n lutje vleske mit, beetje melk en veul wotter derin, mit n dropke (katjesdrop). En dìn mor schudden, schudden en nog ains schudden…. Dropwotter, lekker! Wotter lopt hom nou nog wel ains in mond, mor t wordt nooit meer as dou… Ze speulen ook wel boeten bie d’oprit noar achterdeure (veurdeure wer nait broekt, n domie kwam der nait meer in hoes). Veul speulgoud haar e nait, wel veul fantezie, verbeeldenskracht. Haar e n moal n brandweerwoagen kregen, op Sunnerkloas, of veur zien verjoardag. Ree ain van dij Eversbungels mit zien veurrad van fietse derover hìn. Indeukt, nait meer recht te kriegen, ook nait deur haard te reren. Doarboeten bie achterdeure kwam ook de reuzenstoompot te stoan, mit swieneerappels. De kunst was om doar nog n poar oet te peutern mit n stok, as ze sikkom kloar wazzen. Oetkieken dat je vingers nait verbranden deden. Bedeln om n luddek beetje zolt en dìn mor smullen! (Swiene huifde ja nait alles, wer doch slacht in november deur de Hassings, pa en zeun). Jonkje het nog veul meeer herinnerns aan dij joaren doar aan Blaauw zien loane. Hoesnummer E53, loater Schortinghoesloane 11. t Hoeske, achterin toene, mit de kepot scheurde kraanten om joen gat mit of te vegen. Asmits wer der n emmervol stront bie de rebaarberplanten gooid, wollen ze beter wazen, dikkere stelen. D’olle appelboom, Bremleys, zo zoer….. Veur appelmoes. Pa at t zo, wie mozzen der hail wat suker in van de Coöperoatsie. Toentjen dee t jonkje ook. Ging e laandjebloumen oetsteken in t gruinlaand bie Botjes, mit grond deraan. Ging e ze weer poten in zien toentje, stoefbie de sering en gulden roede. (Haren ze doar gain Grunneger noamen veur?) Zoien in schure… n Tent moaken van t grode rik… In hoes bie maal weer postbode speulen mit ansichtkoarten… Meccanodeuze op toavel… Op veziede bie oom Engel Tuun aan overkaande, op zundagmörgen of op gewone doagen, boeten op baanke… Oom Engel mit zien boggel, en zien sloatje… Op neuze derbie, in open deure van garage Blaauw, kieken noar auto’s, trekkers, monteurs…..
t Jonkje in mie… Och, wie hebben t best gezelleg mit ons twijbaaident!

19 oktober 2011

Maai 1964 hebben mien ollu heur boerenploatse verkocht en binnen ze verhoesd noar Gasselte. n Boer oet aigenste ploatse het t haile spul overnomen. Niks mis mit, zel je zeggen, mor nou komt t:

Dou nije boer op penzioun göng en gain van baaide jongkerels boer worren wol, het e - n poar joar leden - zien stee verkocht aan wat lu oet t westen van t laand. Nait aine mit noam ‘Antiek’ op deure zoas je voak zain, mor n kunstemoaker dij mit n bult iezer gangs wol om doar n nijmoods kunstwaark van te moaken. In grode schure kon e ja knutern zoveul as e wol. Zat doarbie gain mens in wege.

t Börgerhoes doarnoast het e in loop der tied weer in olle, eerste stoat terogge brocht. Wat wil nou t gevaal? Tiedens t breken en hemmeln vond de vraauw des hoezes, under in n kaaste under vlouer n stovvege vlèzze mit doarin - amperaan zichtboar - n opvolden stuk pampier.

Dobbe kreeg ze der nait of, hou ze ok pebaaierde en knooide; ok heur kerel dij der overtou kwam, kreeg t nait veur nkander. Baaident wazzen aans wel slim nijsgiereg wat veur gehaaim der doch wel in dij vlèzze zitten zol. Van dij gevolgen hij vlèzze in diggels sluig en t rolleke veur t kriegen lag.

Veurzichteg het de vraauw t pepier oetrold, woarnoa n mit haand schreven tekst teveurschien kwam. t Bleek zoch oet, dat het hoes in 1908 baauwd was deur mien overgrootvoader Willem Sanders dij traauwd was mit Beertien Hebels. Ze kregen vief kinder vaar jonges: Roulf-oom; Berend- Oom; Haarm- oom ; Oom Roelof en n zuske Haarmke dij nait hailemoal in odder was.

In 1919 het Willem t hoes mit n dikke tien bunder gras- en baauwlaand verkocht aan Hendrik Siebring. Aacht joar loater het mien noamgever, opa Roelof Sanders Willemszoon dij traauwd was mit Geessien Hoving het spul overnomen en het timmerman Warringa der n grode schure noast zet.

In t oorlogsjoar 1940 is mien voader Hendrik op dizze stee komen. Soam mit Driesje Ottens oet Odoornerveen. Ze hebben hierzoot nuver boerd. Nait allènt financieel, mor ok twij kinder binnen op wereld zet. In 1942 kwam ikzölf en in 1946 as n bevraaidenspopje mien zus Jannie. Hiermit kwam n riekeluuswens van voader oet.

Dou der n ruilverkoaveln aan zat te komen en ‘ik zee de gek’ gain sinneghaid aan t boeren har, het e in maai 1964 t bedrief overdoan aan W. Hoving Willemzoon. Zo bleef t spul doch nog wat in de femilie.

t Bleek zoch loater oet, dat mien voa, dit schriefwaark bij zien òfschaaid van stee op dij ploatse achterloaten haar. Nait bepoald n vermeldensweerd meroakel , mor veur femilie doch n schiere herinnern. t Òfschrift van voaders ‘aarvenis’ het n nuver ploatske kregen as n aandenken aan t hoes woarin k geboren en getogen bin en woaraan k nog zoveul daaierboare herinnerns bewoar.

Ien Onderndaam gebeurde begun veurege aiw nooit wat biezunders. Joa, mien moeke is der geboren. Mor dat was ook al gain wereldschokkende gebeurtenis, behaalven veur mie zulf netuurlek. Tied ston der stil en ales lag vaast ien standenmoatschoppij van dou. t Dörp teerde nog wat op reputoatsie van veurege aiwen. t Was ooit n belangriek kruuspunt van vaaier wodderwegen. Der was dou n kantongerecht, t wodderschop haar der heur zetel, der ston n groot postkantoor en verschaaiden krougen waren der. Mor ien tied van mien moekes jeugd was t sloaperg dörp van dikke boeren, wat middenstanders en rentnaaiers mit old geld. En veul aarmoud onder aarbaidersminsen.
Der is sinds dij tied n haile bult veraanderd ien wereld, ook ien Onderndaam. Meschain wat loader as aargens aans, mor toch. Mien moeke zaag ien heur leven eerste fiets, eerste auto en eerste vlaigtuug, telefoon, radio en loader nog tv. En ze het twij wereldoorlogen mitmoakt. Tegenswoordeg binnen wie der aan wend dat ales aingoal veraandert - en ook nog al vlugger. Mor mien moeke kon der mor naauw aan wennen, veuraal op kerkelk gebied. Dij was opgruid ien n stoatiese wereld, doar ales zien beslag haar en doar op t oog niks ien veraanderde. Der veraanderde vanzulf aal wat, mor hail langzoam, veur veul minsen dou nait zichtboar. Of ze wòllen t nait zain. Ien joaren twinneg van veurege aiw kwam der ook elektriese stroom ien Onderndaam, net as ien de rest van wereld. Eerst allenneg veur stroatverlichten en veur n enkel boerenmesien. Wat loader ook bie minsen ien hoes. Prakties van t begun òf
aan van t oetrollen van t elektrisiteitsnet ston der ien Onderndaam, aan t Winzumerdaip, tussen Uterdiek en Achterweg, n elektrisch verdailstation van 10.000 Volt. Gain gewoon transformoatorhoeske, mor n fikse slag groder. Ain van eersten boven Stad en zoterekend ain van oldsten. Onderndaam was dou even weer n belangriek kruuspunt, nou ien t moderne elektrisiteitsnet. Allain zaag men doar niks van, op wat poalen en droaden noa, t olderwetse bovengrondse net. En t gaf ook haildaal gain bedrieveghaid noadat t verdailstation baauwd was. Joa, men kon nou t licht aandoun ien hoes, n stofzoeger of n wasmesien draaien en radio speulen loaten. En dat was vanzulf ook n haile veuroetgang, mor ach, dij nije dingen wennen ook weer gaauwachteg en men keek ter loader nait meer van op.
Dij elektriese gebaauwen en klainere trafohokjes, ze stoan doar ze stoan. Mainsttied binnen ze bezied stopt achter stroekerij of stoan aargens bie n boer op t haim, voak overgruid mit rep en roet, bemaggeld van graffiti of gruin oetsloagen van mos en aalgen. Men kin der sums wat ien brommen heuren, mor aans is der niks bie te vernemen. Ze bennen van groot belang veur soamleven van nou. Mor veul minsen waiten ins nait dat ze der bennen of woar ze veur dainen. Wat n tegenstellen, anoniem - onzichtboar hoast - en touglieks van zo’n wezelk belang. Mor op ainmoal kwam zo’n gebaauw oet dij anonimiteit. t Was ien t midden van joaren sesteg dou op n naacht dat verdailstation ien Onderndaam mit n doavernde klap te lucht ien vloog. Elektriese schoakelapperoaten werden vrouger isoleerd mit eulie, loader ien tied mit lucht. Dij eulie kon ien n hail enkeld geval vergazzen en bie n kortsloeten deur n luk vonkje exploderen. En dat was hier ook gebeurd. t Oerdegelke gebaauw van gewoapend beton en staainsmuren klapte haildaal oet nkander. n Dikke braand was t gevolg. En n Egyptische duusternis tot ien verre kontrainen, Winzum, Middelsom, Bavvelt en Waarvem. Behaalve dij naacht ien Onderndaam zulf, doar was t helderrood van vuur.

Dat ter gain slachtovvers valen bennen, mag n wonder haiten, want t gebaauw ston midden maank hoezen.
t Gaaf binnen t elektries bedrief n grode konsternoatsie vanzulf. Mor ook ien t aans zo rustege Onderndaam. t Dörp ston eerste doagen haildaal op kop en wer overlopen deur journalisten, fotogroaven en plietsies. Der was zulfs n begun van ramptoerisme. Ien kranten en bokkebloaden stonden dikke stukken mit veul foto’s der bie. Ook kwamen der veul hoge pieten noar dizze rampplek. Want dou bleek dat ter feidelk gainain verantwoordelk steld worden kon veur dizze explozie, kwam alles der te kieken, wat mor even wàt was binnen t bedrief en ook van der boeten. Zeker mit zogenoamd technisch weer. t Wemelde doarbie ook nog van baauwvakkers en monteurs. Overaal stonden dranghekken en apmoal luxe auto’s aan kaant van weg, zowat ien t haile dörp, vrachtwoagens, kroanen en rondomrond puun en stoapels baauwmaterioal.
Gauwachteg noa dij explozie mos der n nij verdailstation baauwd worden. Doar heb ik ook aan mitwaarkt as jonkerel, ain van mien eerste putjes. Eerst mos ik mit n oldere kollegoa boudel opmeten en ien koart bringen. Loader mos ik ook baauwtaikens moaken. Bie ain van mien bezuiken aan Onderndaam - dikste drokte was weer vot - wer ik ien ain onverhoeds aansproken deur n oldere dörpsbewoonder: ”Van wel bistoe ain?” Ik was eerst wat verbiesterd deur zo’n rechtstreekse vroag. Eerder al haar ik sums en din nijsgierege blikken zain, vanachter verzichteg opziedschoven gerdienen. Men haar mie bliekboar al n zetje ien kuur. Ik zee noar woarhaid wel ik was. En even loader ging t gerucht over mie deur Onderndaam: ”Dat is n zeun van Aanje Doesburg van t Uterdiek.”
Bliekboar was ik goudkeurd, want vanòf dij tied kreeg k allenneg mor vrundelke blikken en knikjes, doar ik eerder toch wat stoenze en ofwachtende, ja zulfs wantraauwende gezichten mainde te zain. Ik heurde ja ook bie dij ambtenoaren van t PEB, oet Stad en dij werden ien Onderndaam collectief mistraauwd. Mor mien òfkomst was goud.

Triesterg en troosteloos gleden doagen veurbie. November was overgoan in dezember en t leek net of d'haile wereld overtrokken was met n grieze woas, woar zunne nait deurkommen kon. Swoar drukte de duusternis op Jeltje, dij in t houkie van de baanke in heur gezellege koamer zat. t Was nog gain vaar uur en nou haar ze laampen al aandoan. Veur de vrundeleke gezellegheid dij koamer uutstroalde haar ze gain oog. Ze zat noar televisie te kieken, mor der drong nait veul tot heur deur.
t Was d'oavend veur t Kerstfeest. Televisie en radio luiten d'haile dag niks aans heuren en zain as 'Vrede op aarde,'

'Ere zij God' en 'In de mensen een welbehagen.' Nou, dat welbehoagen was bie Jeltje ver te zuiken.
Vief weken leden was heur gelukkege wereldje finoal instört. Heur man was uut tied kommen en sunt dij tied haar ze gain gevuil meer had, loat stoan n gevuil van welbehoagen. t Leek net of alle leven in heur uutdoofd was en allain de tebletten huilen heur nog op de bain. Femilie haar ze nait en van kinder kon ze nait veul verwachten.
'Vrede op aarde'… Uut d'haile wereld kwammen beelden van oorlog, ellende en onvree op televisie. Woar was dij vrede? In elks geval nait in Jeltjes haart…
'Ere zij God?' Jeltje leufde nait aan God. As der n God was, den von ze t n vraide God. Aine dij mensen over d'haile wereld verkommern luit en t allerlaifste wat ze bezat òfnomen haar. Hou mos ze nou wieder?
t Kersfeest was veur heur altied n gezelleg femiliefeest west. Nait dat ze der zoveul aan dee, mor ze muik t toch aaltied wat feestelk. Ze luusterde groag noar d'olle laidern, dezulfden as woar ze zok nou aan aargerde, en t kerstverhoal was veur heur n mooie olle legende. Keerzen muiken koamer nog gezelleger en waarmer. Ze haar nou gain keerzen hinzet. Veur wel zol ze dat doun, veur heurzulf? Binnen in heur was zo'n duusternis dat zulfs de keerzen der gain licht in brengen konden. t Was net of heur haart as n iesklombe in de borst lag. De keerzen zollen hom hait ontdeuen kinnen.
Deur de weke kwam der nog wel ais aine aanlopen, mor op zotterdag en zundag gebeurde dat nooit, zulfs telefoon ging nait. Och, elk haar den genog aan zien aigen vanzulf. En as telefoon ging den docht ze: 'Doar denkt aine aan mie.' Kerstoavend. d'Haile oavend zat ze allain veur televisie. Ze was ins gain televisiekieker en ze kon heur verstand ter ook nait bieholden. Ze was bliede dat t elf uur was.
Kerstmörgen was ze hail vroug wakker, mit binnen in heur mor aal dat knoagende verdrait. Ze trok zok aan, dee n beetje waark omdat t mos en kroop weer in heur houkje op de baanke. Boeten was t weer even gries en somber as aal dij weken doarveur. Ze ston op en luip noar t achter- roam en zag dat de muskes op t vouderbakkie zatten te wachten.
"Och joa, stumpers," zee ze. "Ie kinnen t ook ja nait helpen. k Zel joe n poar plakkies stoede hoalen."
Ze ging noar boeten en verkrummelde de stoede t Was aiglieks ongewoon weer veur tied van t joar. Ineploats van winter, zoals je op kerstkoarten altied zain, was temperatuur tien groaden boven nul en t was ook gain spier kold. Ze luip even bie t toentje langs. Heur mooie toentje, dij ze vol zörge met zien baaident aanlegd haren van t haarfst. Hai zol de bloumpies dij e poot haar nooit bluien zain…
Boven heur brak de lucht en n gloazeg zunnestroaltje vuil over t toentje. Dou inains zag ze dat krookjes en snijklokkies der al boven stonden en poaskebloumen braken ook al deur. Ze zag dat hoazelneutstroeke al gruine knoppen haar en d'eerste bluiknoppies hongen omdele. Bie t stroatje bluiden gele en lila primula's. Ze kreeg der troanen van in d'ogen en t wer heur glad n beetje licht om t haart.

Kerstfeest… Zonnewendefeest. Al wazzen doagen nou ook nog zo duuster, tied was aanbroken dat doagen stoaregaan weer langer worden zollen. Meschain zol der den veur heur ook weer n betere tied aanbreken. Alles ging gewoon zien gang, t leven, de netuur en ook heur leven. En dou heurde ze de stem van Ede Stoal: "t Het nog nooit, nog nooit zo donker west, of het wer altied wel weer licht."
Ze trok scholders noar achtern, dee kop omhoog en ging veur heur zulf n koppie koffie moaken.

Instuurd deur Jil Wildenga

(noar n foabel van Aesopus)

Hoazen betoogden op grode vergoadern dat aal daaier geliek weden zollen. Laiwen beten terug: ”Joen woorden, beste hoazen, binnen schier mor dij hebben gain tanden en klaauwen zo as wie dij wel hebben”.

t Maag joe heugen dat ien 2011 de meer as twinteg joar olle “Toalroute” deur Bavvelt en Raskerd nij leven ienbloazen wer.

Dizze Toalroute is n Grunneger gedichtenomloopke van vief kilometer. Startpunt is n infermoatsiepaneel aan boetenmuur, noast iengang van t Bavvelder dörpshoes Agricola aan Heerestroat. Laans “olle” route stonden aal tien breden mit Grunneger gedichten van o.a. David Hartsema, Ede Staal, Sien Jentsema, Jelte Dijkstra, Jan Jaap Boer, Henk Puister en Reinder W. Hiemstra. Bie vernijde route bennen twij gedichten van Nane van der Molen ploatst bie Laurentiuskerk en bie t Hoogholtje.
Route wordt markeerd deur poaltjes mit gele voutjes. De gedichten dij veurlezen worden, bennen op n CD òfwizzeld mit verschillende versies van t Grunneger volkslaid. Ale gedichten op CD bennen iensproken deur Jan Sleumer. Maank gedichten is twaalf moal t Grunnens laid te beluustern, op verschillende menaaiern speuld en zongen. Zo is der bevubbeld n bluesversie, n barok-, n smartlapversie en ain mit akkoorden op wiengloazen. Behaalve Jan en Alice speulen ook Harry Baylé en Winfried Veenker mit (Jan en Winfried vörmen t Duo Mokumer Molleboon). CD is nog hailtied te koop.

Tot zo wied ales en ales goud! Tot Alice v.d. Meer, promoder van Toalroute, noar DMM schreef:

Op ‘ons’ Toalroute is t gedicht van Henk Puister stolen!

(Op CD, nr.18, staait Puisters gedicht en ook ien t begelaaidend boukje vanzulf)

t Winterklaid of

Veujoar!
Winter veurbie.
Vroug vogelpoar,
zing veur mie.
Vot, voel snijklaid,
verdwien veur de zun!
Doe paast aal nait
om de scholders
van n nij begun.
Bevroren verdrait
bedekt mien haart
mit iezelke kolde.
Mor hoog in n bongelboom
heur ik t veujoarslaid.
Ik wor zo weer de olde.

n Daif dij n bred met n gedicht steelt maag ien zien soort goud wezen, mor t soort deugt vanzulf nait.
Doarom mot ter meschain aan t begun van t Rasquerder omloopke n replika van dit bred kommen ien Grunneger vertoalen:

Doe kins ien t bos
Aan de kuier goan,
Mor loat ale bomen
En stroeken stoan.

Aans komt n keerl
En schrift die op.
Din staaist doe doar
Mit n dikke kop.

P.S. wat veur bomen en stroeken geldt, geldt ook
veur breden mit gedichten!

t Bred staait in t Witthausbusch, Mülheim/Ruhr, Duutslaand.

Grunnens laid mit akkoorden op wiengloazen: https://www.youtube.com/watch?v=_JK-uQ98ZZ0

Ik heb joe wel ais eerder verteld lu, van mien oompie Gerrit en taande Ellie oet Sibboeren. Op n oavend, dou ze mit heur baaide zaten te rummikuppen, begon Taande Ellie in ainen over dat ze toch stoareg aan wat op leeftied kwammen. “Stel”, zee ze tegen oom Gerrit, “dat ik veur die aan oet tied kom, wat gaaist den doun, want kinst die nait redden en kinder hebben we nait, allint mor n neef in Sapmeer.
“Ach mins”, zee oom Gerrit, “woar hest t toch over, doe bist 67 en ik 70 en wie kinnen nog joaren mit.”
“Joa, mor toch,” huil taande Ellie vol, “je lezen de roarste dingen in kraant, minsen valen mor zo om en den bist allìnt, kinst ja nog gain eerappel schillen loat stoan goar kriegen.“
Bedenkelk dee oom Gerrit t zwiegen der tou en dee net of e een stoere zet aan t bedenken was mit de sievertjes van Rummikub. In tied dat ze verder aan t rummikuppen wazzen, haar oom Gerrit kop der nait meer bie, want zien vraauw haar om aan t denken zet over dat ain van heur baaide oet tied kommen kon. In ainen kloarde zien gezicht op en keek e zien vraauw aan of hai t blaauwe stopgoaren opnijs oetvonden haar. “Ik heb lest lezen”, begon hai, “op mien schootcomputer, op de webstee van n EHBO-verainen over n reanimoatsie-les. t

Duurt mor een poar uur en t kost hoast niks en as der den wat mit die gebeurt, den kin ik die reanimeren.” Votdoalek greep hai tillefoon en meldde zuch aan veur de les dij de volgende dag al geven wer.

Anderdoags haar hai zien pak oet kaaste hoald, t ding stonk noar mottebalen en hai haar hom de leste vief joar nog nait weer aan had, mor je mozzen toch wel een beetje schier veur n dag kommen. Hai mos t lief wat intrekken en de knoop van t jaske wol nait in t knoopsgat. Hai keurde zochzulf veur de spaigel. Nah goud, n beetje hoog woater en t jaske zat wat spans, mor wieder was hai der wel tevree over. Dou hai boeten deure bain over stang van de fieste slingern wol, ging dat nait. Deur zien strakke boksem kon hai t bain nait hoog genog kriegen. Fietse mos hoast plat veur hai der op zat.

Bie de verainen mos hai eerst de theorie aanheuren en snapte der nait veul van. Dou mozzen ze om beurten op de knibbels bie n poppe en den mit handen midden op de borst drökken. Dou oom Gerrit aan beurt was en zoch deur de knijen zakken luit, scheurde de noade van zien boksem van d'achterste boord tot aan de knoop aan veurkaant tou open en ston d'olle man zo'n beetje in zien ondergoud. Mit schoamrood op de koaken muik oom Gerrit dat hai weer in t inde kwam en mit ain haand veur de kont greep hai in loop weg zien pette van de kapstok òf, sprong op fietse en ree noar hoes.
Thoes vertelde hai t haile verhoal aan taande Ellie dij der wel vrezelk om lagen mos. “Ach,” zee oom Gerrit, blaauw om kop van t lagen, “t haar ain veurdail, ik kon weeromraaize n stuk makkelker op fietse kommen.”

Ondanks mien vremde boetelands-achtege noam: Henri Wierth, veurnoam Frans, achternoam Duuts, bin ik toch n rasechte Veenkolonioal dij opgruid is in Muntendam, Tripskomnij en Ommelanderwieke.
Elke moal zel k in Kreuze n verhoaltje schrieven over n schriever of schriefster dij allaank uut tied is. n Dooie schriever dus!
Om kört te goan ik vertel joe in dij stokjes wat over de geschiedenis van de Grunneger schrieverij.
Om bie d’eerste schreven stokken in t Grunnegers te kommen huif wie nait wieder weerom in de geschiedenis as ongeveer 175 joar. Wat ter doarveur op pepier zet is, stelt haildal niks veur en doar is ook zo goud as niks van bewoard bleven. De Grunneger schrieverij begunt dus zo om en bie 1840.
Doarom was t slim biezunder dat ik n lutje joar leden n verjoardagsgedicht toustuurd kreeg dat schreven was in 1842. Op dat gedicht zal ik zo mitain wel ingoan.
Toch bliekt dat roemschoots veur t moaken van dat gedicht der ook al Grunneger waark schreven is.
t Alderoldste vers in de Grunneger streektoal verscheen in 1670 in de ‘Kleyn Heerenfeenster Almanach’ en is n kerstlaidje. t Hait ‘Starregesangh’.

Ik zel joe ais n stokje dervan zain loaten:

Starregesangh

Stect Vrunden, het heufd ter deuren oet,
Ont loestertt eyn mool no onsen geloet.
Drie Koningen keumen jo hier ter boon,

Wol ise nicht geven, soo lootse man goon.
Want sicht, wy singen hier nicht omsunst
Maer om dijn gelt ont goede gunst.

t Gaait nog veul wieder, mor doar zel k joe nait meer met ploagen. t Is dus n schooigedicht, woar lu om kerstdoagen verkled as de drij Keuningen bie deuren langsgoan. Toch kin je in dit gedicht al dudelk wat van t Grunneger dialect woarnemen.

Nou t gedicht dat mie toustuurd wer. t Is vonden in t archief van de femilie Römelingh, boukverkopers in Stad. t Is schreven deur Johannes Römelingh Jr. dij t moakt het veur zien aanstoande schoonzuster Jaqueline, Adriënne Nieveen. De tongval is dudelk Stadjeders. t Hait 'Verjaardag' en din staait onder de titel “door haren liefhebbenden broeder, Joannes
Römelingh. Uit liefde en achting.”

Jaqueline, hier heb ik ein varsien deur dei,
Tot andenken van Gruningerland en van my;
Doarom heb ik het ook in dei toal moar geschreven,
Dan kan 's dou het naderhand veur oardighaid lezen.

Met mien breuir in de arm,
Has 't hier nog al goud en warm;
Dag oet, dag deur ging s'dou an t kieken,
Deftig langs de glende rieppen,
Vrouluu met heur golden koppen,
Bonte schoeden, jak en rokken,
Was veur dei ein vremd gezigt,
Is 't nait zoo mien lijeve wicht?

t Examen van Doofstomme kinder,
Was veur dei ook al neit minder;
Even als de groote toren,
Welks mooi gezigt dei mos't bekooren
Deur al dei slichte gruine waiden,
Oetmuntend, boven Drentsche haiden:
Vervolgens naar het frongelhoes,
Ging 's dou met zuopen-dik naar hoes.

Om nou nog wat van 't land te weiten.
Ging je in de snikke landwoarts zweiten,
Noar Domenei van Lutkegast;
Moar 't boersche was je gouw tot last.
Doch 't Boutenposter kermis leven
het jou nog wat verand'ring geven.
Want, 't dansen, smokken als ein zwien,
Endompagneerde bei ein goud glas wien.

Nou weer Stadwaarts arreveierd,
Weur je in de Harmonie trakteierd
Op goud gezelschap en Margchau
Muziek beter als Laidsch taptau.
Na in de kerke stief te hebben zeten
In 't Sterenbosch de tied met kayr'en versleten
Ging 't 's Maandags rieden naar den Ham
In ein Kire-bou van zes man.
Nou neit meer van zulke woar
Want, tied tot ofschaid is hoast doar
Dien bladdien is ook hier met vol
Na 's hemels zegen! LEBE-WOHL

t Schiere aan t gedicht is, dat ter n bult dingen in beschreven worden woar wie nou gain wait meer van hebben.
Der lopen vraauwlu mit ‘golden koppen’, dat betaikent dat ze n ooriesder druigen. Omstreeks 1850 werden dij òflegd.
Din kommen der nog n aantal zoaken in veur woar wie in dizze tied ook nog wait van hebben: t Doofstommen instituut van Guyot bestaait nog aaltied en de grode (Martini) toren is ook nait vot te denken uut Stad. t Steernbos komt ter in veur en n concert in de Harmonie, de vrougere concertzoal in Stad dij ze ofbroken hebben. n Frongelhoes is n soort uutspannen woar lu op zundag hingingen om wat te drinken. In t geval van t gedicht ‘Zoependik’. (karnemelk) Ook gingen ze mit n kireboe noar Den Ham. n Kireboe bliekt n soort vaarwieleg (speul)rietuugje te wezen.
En zo kin je uut zo’n gedicht ook nog n oardeg stokje geschiedenis hoalen.

De klaai is aaid al lukretief west. In t verleden haar n pertij ploatsen heur aigen stainfebriek. Doarnoast wazzen n der n bult stain- en strokertonfebrieken. Waark zat! Mor dat is anno 2015 aal vot. Finito!

Tieden veraandern en d'lu ook. Gelukkeg is der in t Oldambt nog zat aan kreatievelingen! De Toekomst in Scheemde wuir noa joaren leegstand vannijs opbaauwd. Plannen zat om der wat van te moaken! Vergoaderns, tentoonstellens en zuks meer zollen der in holden worden. n Goud plan! Jammer genogt nait oet t stro kommen. Volgens n dail van de bevolken haar doar n hail mooie schaauwbörg in kind.
Nee, dat was te wied van Winschoot! t Cultuurcentrum mos en zol weer in Sodom. Wie waiten wat doarover zegd is en houveul 'ons' dat köst het. Gain gezeur, zaand derover! (Zaand? En dat op klaaigrond? Ook weer zowat!) Dit joar zel blieken, wat of t wordt. Mag wel n beetje bie toch? t Is toch n pracht van n gebaauw worden?
Regaaiern is veuroetkieken. En dat kinnen ze in t Oldambt wel. Gerard Beukemoa en konsorten bedochten t plan veur t Oldambtmeer en Blaauwe Stad. 1800 hoezen veur d'allerrieksten! Dou der aine op n veurlichten in Midwolle waiten wol, hou of t verkeer regeld wuir (der is mor ain tougangsweg .... en elk het twij auto's?), zee Beukemoa dapper: “Wie moaken t zo duur, dat men zok gain twij auto's veroorloven kin!” De rillens laipen mie over d'rogge! Wat ja n logica!
Tuurlek fiets ik ook geern n moal rond t Oldambtmeer en geniet van de vogels. En mout ik bekennen, dat ons gemainte n partij mooie fietspoaden aanlegd het. Mor was men wat TE zuneg rond t meer? Doar haar t pad wel n haalf meter braider mocht!
Achteròf is bleken, dat d'allerrieksten laiver noar t zuden trekken as noar t Oldambt. Mor ja, dat is achteròf! Gelokkeg staait t pervinziebestuur vaarkant achter t Oldambt en wordt Sodom riek bedaild mit puten vol geld. Nait zo vrumd! Winschoot is ja de twijde stad van dizze pervinzie. Nait bie de pakken dele zitten, is t devies van de kreatievelingen. n Nij kenoal, n sluus ....p huppekee! De bootjelu kinnen nou op en top heur haart ophoalen en, as ze willen, zo deurvoaren van Duutsland noar de Vraize wottern. Wat ze geern doun, ducht joe?
Ja, en wat ducht joe van de Blauwe Roos en de Blauwe Loper? Zulf heb k in t begun voak n moal toukeken, hou of t verkeer de Blauwe Roos nam. Chauffeurs van t grotere materieel haren der wat muite mit, mor dat is inmiddels oplösd. En den de Blauwe Loper! (ofkeken van Knoal?) Tuurlek, hai wordt wat smaler as pland, mor is hail veul weerd veur de neerndounden! Vief miljoun is veul geld, mor wel zeurt doar nou over? t Volk? Ach wat! De nije ondernemers van n giga outletcentrum verwachten ja 18.000 bezuikers in t weekend. Nou den! Doar mout je toch op veurberaaid wezen.
Ie leuven t nait, en meschain kiek ik nou even te ver veuroet, mor ik denk dat binnen 10 joar de A7 zes in ploats van vaaier boanen worden mout en dat Sodom mit aal dat volk stad nummer ain an t worden is! Zol d'pervinzie de geldkroane den dicht draaien? Zol ja zunde wezen! Nog plannen zat!
Wie mouten t beste der mor van hopen. De wereld staait ja hailendaal wat op kop. Woarom in Winschoot den nait?
En t is (loatve eerlieks wezen) toch geweldeg, dat t volk dammeet op fietse noar Dubai kin! Inderdoad, dat binnen de leste plannen. Dut mie deugd. Dubai? Doar wonen toch allent mor rieke lu? Joa! En?
D'kraande ston der vol van. Veur mie n lichtpuntje noast aal dat negatieve nijs over aansloagen in Paries van de 'geleuvegen' en aal dij mainens doarover in de talkshows.
Dunderdag kwam doar nog bie, dat Ziggo ons kiekkaaste op zwaart zette. ”Verd…!” Gelokkeg smook ik nog en mos ik op tied al weer n deuske sigaretten hoalen bie Jumbo.
“Kin ie joen tv zulf programeern?' vroug t wiefke achter de boalie. “Ziggo staait hier op t plaain en wil joe der geern bie helpen! Doar heb je al ain van heur, vroag hom mor ais.” ,Moet u hulp meneer? Wij helpen u graag, waar woont U?”
“Waar kom je weg?”, vruig ik.
“Iran meneer, ik ben buitenlander.”
“Nee! Je bent wereldburger!”
“U bent lief, meneer! Even knuffelen? Het is knuffeldag!”
“Dat was guster”, zee t wichtje.
“Maakt niet uit! We doen dat ook vandaag!” En tot drij moal tou kreeg k n dikke knuffel! Midden in d'winkel!
Doarmit kwam k even weer mit baide vouten op oarde en was k vergeten, da k mie aargerde an aal dij 'onneudege' geldvergraimerij! “Kan ik hier naar het toilet?”, vroug d'Iranees aan t wichtje.
“Ja hoor, hier om de hoek”, en zai opende de deur van de kluis!
Mien laive tied, schrok ik, dij docht dat doar de kluis nog zat.
“Letstoe dij man op t geld schieten?” Zai proestend van t laggen van dij opmaarken: “Nee man, dij is verploatst dou wie Jumbo worren binnen.” “Oh!”

Onderwegens noar hoes docht ik aan ons olle opa. As wie volgens hom teveul mit geld smeten, zee e voak: “Wees toch ais wat zuneger! Loater denk je: Haar k t mor weer! Al was t ook in n bescheten lapke.”

Advies: denken ie ook mor nait te laank noa over dizze zoaken. Bestuurders kinnen veul wieder veuroetkieken as wie. Doar hebben wie ook ja nait veur leerd!

Oflopen wiekenne was aarg graauw. Gelokkeg haar k van n poar kameroaden wat boukjederij kregen van o.a. Wim Kan ('Soms denk ik wel eens bij mezelf'), 'Tussen t Zieldaip en t Grootmoar' (400 joar Nij Scheemde – t Woar) en 'Weerzain' van Chris Kiel. Hail biezunder om te lezen hou Wim Kan t woordje 'denken' gebroekt in zien spinsels! En hail mooi om te waiten hou t verleden was in Nij Scheemde – t Woar.
Zwoager Haarm vertelde over Kaspel en Kerkenwieke en dat Wia Buze heur moeke bie Ol Ootje in bedstee geboren was. Doar mos k meer van waiten! t Boukje van Nij Scheemde der bie, en joa, op bladziede 174 was oetgebraaid oetstokt, hou of dat tot 1945 der oet zain het. Wat nou Kerkenwieke hait, was vrouger n ziedtak van t Zieldaip. Aan weerszieden laip n smaal padje veur t volk en de scheepsjoagers. As t hail aarg modderg was, wuir doar stro over mieterd zodat t nog n beetje begoanboar was (kin je joe t indenken?). De schepen konden zodounde tot in t centrum kommen om te loaden en lözzen. Raint en Riekoa (Ol Ootje) van Koldam, dij der tegenover woonden, haren der n bult dievendoatsie aan. Veuraal Riekoa, dij de kwedel gain minuut stil ston! Zulf haren zai ook kinder, dij schipper wazzen en zodounde kon zai de mainste lu dij aanlegden wel. “Voar, doar komt Kier Diekhoes aanvoaren mit törf, hoalst mie dammeet even n koare vol?”
Zulf laip ze den alvast veuroet om bie te kwedeln mit Kier zien vraauw. Schippers wazzen de mobieltjes van dizze tied! t Duurde wat langer, mor zai haren koaren vol nijs!
“En waiten ie den wel .... dat Wia Buze heur moeke bie Ootje in bedstee geboren is?” Wia heur opa en opoe wazzen ook schipper. Zai lagen as t woare bie Ootje veur t hoes. Baaide vraauwlu stonden op wale te kwedeln, en dou kreeg vraauw Koeper (opoe Wia) aarge krampen in t lief.
“Kom gaauw mit in hoes!”, zee Ootje verschrikt. Veegde heur mit n nadde lappe over t gezicht en in d'nekke. “Komst wat bie?”
“Nee.”
“Kroep den mor even in d'bedstee. n Beetje rust en even van bainen òf is goud. Hier, nog n pepermuntje.” En zo is t kommen, Wia heur moeke wuir geboren.

“Woar gebeurd?”, wol ik waiten. “Joa wis! En Epie en Gradus, dou nog lutje jongs, vertelden in t dörp, dat ze der n zuske bie kregen haren! Doar was Ootje nait blied mit. Zai haar zulf al tiene!”
“En wait je den ook wel, dat tante Trien altied mooie klaidjes veur Wia muik, dou ze as lutje
wichtje mit zingen begonnen is?”

“Doar zit n schier verhoal in”, zee k soavends op bèr tegen moeke. En nou, op moandagmörn staait dat op pepier. n Voldoan gevuil bekropt mie en achternoa was t wiekenne toch nait zo graauw as t leek!

Op t moment is t nog oareg duuster en zunloos .... k Kin mie der nait drok om moaken. Zinloos wordt dizze dag zeker nait .... Dammeet biljarten in Nij Vredenhoven!

Jan van tan Annie was n dikke kurendriever, dij aaltied laag aan t gat hangen har. Niks was hom te dol. In inhoalerstied sprong e van kare in noastliggende wieke, omreden dat hai t zo meroakels hait har. Dat e eerst weer op hoes aan mos om dreuge klaaier aan te trekken, nam e schienboar veur laif. Dat e t ovrege volk mit zien fiebeldekwinten van t waark huil, kwam bliekboar in zien bolle hazzens nait op.
Dou Jan veur de zoveulste moal mit zwoare koeskillen oet bèrre kwam, was bie hom de görde goar.

Kreeg zoch oet naaikörfie van de vraauw n stok naaigoaren. Knuterde dat zo goud en kwoad as t ging om koeze, knupte aan aander kaande n dikke stain. Luip mit haile zwikkie achterom en smeet staine over zwieneschure. Bedoulen was dik in odder, mor t rezeltoat wat minder. In stee dat dij vermaledijde koeze der achteraan zaailde, brak t taauw. Koeze zat n bedie lözzer en stain vluig deur de locht en nam n paan in loop mit. Swienen wazzen kompleet oet stuur en gierden veur t voaderlaand vot. Wat oomke der toun zo aal oetkroamde, kwam in haile biebel vervast nait veur.
Tan Annie kwam op zien gereer en t keboal oet t achterhoes vlaigen en dou ze zag wat heur kerel nou weer ommaans had har, kon zie heur lagen nait bedwingen, wat oomke Jan nog aalsmor kwoader muik. Pannen rabbelden dat t n oard har. Der haren makkelk nog n bult meer in gruzelminten goan wezen.
Jan wer mitnomen hin hoes, woar e noa n heldre tegen de piene en nog aine veur de smoak, noa wat wriggelderij dij koeze oet zien vreetschure kreeg. Of e leergeld betoald het, woag ik te betwieveln. Dij babbelguchies zellen wel in zien genen zeten hebben.

“Wel is dij haalfzeuven, dij net bie ons veur t hoes langs sjeesde?” Net oet school en mit n stoetje mit keze in d’haand ston ik veur mien hoes te wachten op Janneman. t Antwoord van Fixie*, mien traauwe asbakkenras-joekeltje, luit net as Jan op zok wachten. Hai zat gewoon op d’kont te wachten of der ook nog n stokje brood veur hom ofvuil.
“Bist n schooier”, schol ik tegen Fixie, mor omdat Jan op datzulfde mement oet drifte aan kwam lopen en docht da’k hóm oetschol, kregen we hoast ook nog roezie.
“Hest doe dij schaive fietser hier wel es langsfietsen zain?” Omdat Jan onverschilleg mit d’scholders trok, heb’k hom oetstokt, wel ik bedoulde. n Blaik oetzaind jonkje mit laank steerteg hoar, n struupsiekoorn boksem mit n grote lappe veur de knije, n boesderoen, dij tien moaten te groot is en klompen. Zo’n kirreltje van ons leeftied op n veuls te grote fietse. Ain bain onder d‘staange deur en mor karren mit dat ding. Duudleker kon k hom t nait vertellen. Mor Jan haar gain idee, woar ik t over haar. k Heb ter ook mor bie loaten, want wie waren hail wat van plan dij middag en zo’n jonk achter van d’wieke mit zien male fiebelekwinten op n schaive fietse huifde dat plan nait in de ware te schoppen.
“Gaaist nou mit, man”, zee Jan op n duur wat ongeduldeg. Hai haar zien grote rode fietse al oet d’hege schoven en ik heb dou mor gaauw mien deurtrappertje pakt.
Omreden dat t mie nait lekker zat en nijsgiereghaid soms wel n vervelende karakteraigenschop wezen kin, besloot ik de kou bie d’horens te pakken, in elk geval de stuntrieder bie t stuur te pakken. Dat gebeurde n dag loater. Net as de dag derveur, konst de klokke der wel op geliek zetten, ree d’onbekìnde schaive fietser weer bie ons deur d’stroate. k Zag hom al van vèrren aankommen. As n plietsieagent ging k midden op de weg stoan. Alsof ik de boas van de stroate was, dee k mien haand omhoog en ruip haard: ‘Stop!’” Op d‘ain of d‘aander menaaier lukte hom dat nait zo goud mit dij grote fietse. Aan zien gezichtsoetdrukken was wel te zain, dat e nait zo bliede mit mie was. Hai bölkte nog: “Aan d‘kaante!” Mor t was te loat. n Botsing was nait te veurkommen. Mit zien baaident lagen we midden op d‘weg. Ik lag onder t veurrad en hai lag op zien zied, mit ain bain nog aal onder de staange deur. De drij broden, dij e weschienlek bie bakker Drìnth hoald haar, lagen verspraaid over de weg. Hai was eerder op d‘bainen as ik en was in twij stappen bie mie. Nou kriegen we t, docht ik. En net zo as t was. Kwoad dat e was en onder t verzoameln van zien broden, schol e: “Woarom holdst mie tegen. Zagst toch da’k nait stoppen kon.” Dou schoot mie weer in t zin, woarom ik dizze konfrontoatsie aangoan was en vruig: “Woar woonst doe aiglieks?”
Zien gezichte sprak boukdailen en zee: Woar bemuist die mit, mor zien haand wees aargens noar t oosten, in elk geval noar t achterìnde van d’wieke.
“Woarom ridst elke dag mit dien fietse hier langs?”, was mien twijde vroage. “Ik mout brood hoalen bie de bakker”, zee e. Hai haar intussentied zien bain al weer tussen t frame deurdoan en baange , dat e mie der van tussen goan zol, zee ik: “Drij stoeten. Eten ie drij stoeten per dag ? Houveul bruiertjes en zuskes hest doe den wel ?”
“Gaait die wat aan”, zee e meer in zokzulf as tegen mie en dou vranterg: “En nou aan d’kaante, doe, want ik mout neudeg op hoes aan.” t Haile incident leek op dizze menaaier, in elk geval veur mie, op niks oet te draaien. d’Haarde klap, de blaauwe plekken, dij ik der zeker aan overholden zol en den ook nog aal dij onbeantwoorde vroagen. Dat kon ik nait aksepteren en weschienlek aanstuurd deur n onbewuste drang om deur te dringen tot de kern van dit mysterie won mien nijsgiereghaid t van mien onzekerhaid en vruig ik hom – t was der oet veur ik der op verdocht was – totoal onverwachts: “Kin k n keer bie die speulen?”
Mor d‘blaikscheet zat al weer schaif op d‘fietse en ree der vandeur, noar t achterìnde van de wieke.

n Poar doagen gingen veurbie, zunder da'k aan dij vrumde stoetjekaauwer docht, tot op n zotterdagmörgen moeke vruig of ik n spint broene bonen bie d’boer hoalen wol. Mit pabbes fietstazzen op t pakjedroager ree ik over d’zandloane noar achtern om mien bodschop te doun, dou inains dij vrumde stoethaspel mie in d’gedachten schoot. Ik bedocht mie, da’k hom al verschaaiden doagen nait zain haar. Ik heb overal goud keken, mor naargens ston n grote fietse tegen t hoes en naargens zag ik n hoes, woar n bult klaaine kinder touhuilen. t Roadsel van de schaive fietser bleef mie bezeg holden.
Op n gegeven mement kwam ik bie d’olde vervalen boerderij van Zwoagman en, zunder dat ik t mie bewust was, ree ik t aarf op. Mien nijsgiereghaid en d’woarschaauwens van pabbe voerden op dat mement n ongelieke stried om veurrang. Normoal haar’k mie wel twij moal of voaker bedocht om doar noar binnen te goan, mor weschienlek was de drang om te waiten groter dan d’angst veur pabbes woarschaauwens en n meuglek instörtensgevoar in dij olde boerderij.
Woar ik de moud vothoald heb, wait ik nog aaltied nait, mor ik heb de stap over d’achterdeurdrumpel woagd.
Duusternis overvuil mie. Allendeg t licht dat deur lutje haalfronde ziedroetjes noar binnen vuil en t licht dat tussen de schots en schaif liggende dakpannen deur scheen, verlichtte mien pad. t Was ain grote dörsdele, woar k ston. Aan d‘linkerkaante ontdekte ik drij koustalen en doarnoast de resten van n old nachthok veur hounder. Dou‘k n klaain beetje aan de duusternis wìnd was, luip ik verder. Noar t woongedailte. Wat mos ik wel zeggen, as der onverhoopt nou toch mìnsen woonden.
Tied om doar over noa te denken haar ik nait, omdat ik inains wat voage geluden heurde. Ik haar net ain stap in t kaarnhoes doan, dou ik gounent tegen mekoar proaten heurde en proaterij kwam, zo te heuren, oet t woonhoes. t Was nait recht proaterij, mor meer n gefluuster. Zollen ze mie ontdekt hebben en net as ik op zuik wezen noar onroad? Meschain dochten dij mìnsen wel, dat ter n inbreker in hoes was. En doarom verstopte'k mie achter n grote aiken zoele. Dou ik noa n zetje weer n beetje moud verzoameld haar, dus k wel weer verder. Proaterij was opholden. Dat kon noatuurlek kommen, omdat d’mìnsen votgoan waren, mor d’maist logiese verkloaren leek mie toch, dat de wind, deur goaten en kieren te poesten, mie op n dwaalspoor brocht haar.
Via t kaarnhoes, kwam k in de keuken. Doar was t zo’n toustand. De spinnen waren doar kunk. Zo mos ik mit d‘aarms veuroet lopen, omda‘k aans de kop vol spinnewebben had haar. Ik kreeg langsoamerhand ook wat meer durf, want ik wos nou zeker: As híer mìnsen wonen, haren zai dij spinnewebben wel weg hoald. Deur n naauwe gaange, woarst zowat niks zain konst, kwam k in de woonkoamer. t Eerste wat mie opvuil, waren de vaar mooie rood-pluche stoulen. In d‘houke ston n eettoavel mit vaar stoulen.
t Was n koale bedounen, mor t leek mie redelk bewoonboar en t was schoon en der was gain spinneweb te zain. Ik heb veur de zekerhaid nog even achter de twij bedsteedeuren keken, mor de planken waren zo verröt. Doar haren al tieden gain mìnsen meer sloapen.
Op mien terograaize deur d‘verloaten boerderij heb ik de zieddeure in d’keuken nog perbaaierd open te kriegen. t Lukte mie nait. Weschienlek was de boudel zo verroest ast mor kon. Dou k weer midden op dele ston, haar k zoveul moud verzoameld, da’k hail haard roupen heb: “Ie huiven joe nait ter verstoppen.” En noa n poar tellen: “Mörgen stoa k hier weer op dele.” n Uur, noadat ik vertrokken was, was ik weer thoes. “Woar hest de broene bonen?”, vruig moeke mie. Ik heb heur weschienlek hail dom aankeken. Glad vergeten dus. Ik heb n verhoal ophongen over n kammeroadje, dij k tegenkommen was. Of t geleufwoardeg overkommen is wait ik nou nait meer.
d’Weke doarop heb ik elke dag op d’oetkiek stoan. De schaive fietser heb ik dus nooit weer zain. Meschain waren ze verhoesd, mor t kin natuurlek ook wezen, dat de schaive fietser noa onze roege konfrontoatsie n aander pad kozen het.

Tegenswoordeg rie ik nog wel es over d‘Komnijsterwieke. d’Olde boerderij staait ter al laank nait meer. Mìnsen hebben op datzulfde stee n nij hoes baauwd. Der speulden lestent ook kinder om t hoes tou. Ain van dij kinder, n beetje blaik van oetkiek, ik schat hom n joar of tiene, haar van dat laank steerteg hoar en n struupsiekoorn boksem aan mit n …

*Fixie het zien noam kregen noar aanlaaiden van de doudestieds bekìnde strip Fix en Fox.

“Wat ik de leste tied heb,” zegt Trijnko op n zundagmörn, as e mit Ellen aan t kovviedrinken is, “dat wait k nait, mor ik ben regelmoateg doezelg en k vuil mie ook nait slim uutrust. Aiglieks bin k d’haile dag muide.”
“In dat geval kinst beter even bie dokter langs goan,“ roadt Ellen hom aan, “Astoe die din eerlieks nait recht vris vuilst, din mout dij der mor even noar kieken. Wel wait wat ofst onder de leden hest.”
Trijnko schrikt. Wat zol Ellen doarmit bedould hebben? Wat dinkt zai over zien zaikteverschiensels? Hai het zulf ook al docht, dat t best zo’n vrezelke ongenezelke zaikte wezen kin. Mörgen zel e toch mor even noar dokter goan. Trijnko slept dij nacht nait aal te best. Hai prakkezaaiert mor over zien kwoaltje. Hai gooit zuk van d’aine zied op d’aander, mor hai kin nait in sloap komen. Al wied veur de wekker aan is e tou bèrre uut en hai vuilt zuk alweer muide. Om acht uur belt e dokter om n òfsproak te moaken. Om kwart veur negen kin dij hom al bruken. Trijnko diedeldaantjet wat om en zet n kopke thee. “Ik zol mor votgoan,” roadt Ellen, dij zat wordt van t gepoest en t gestèn, hom aan. n Menuut of tiene loater zit e tussen n stok of wat mensen te wachten in de wachtkoamer.
n Vraauw noast hom is om n proatje verlegen. “Ie mouten zeker ook bie dokter wezen, nait?”, vragt ze noar t bekende pad, “Ie zain der nait aal te fris uut. Hebben ie wat onder de leden?” Trijnko knikt mor wat.
“t Is toch nait besmettelk wel?” vragt t minske en schoft n endje bie hom vandoan.
“t Ducht mie nait.” n Zetje is t stil.

“De heer Meierman,” klinkt t uut n luudspreker dij aan de mure hangt, “kamer twee.” Trijnko schrikt op. Het dokter hom roupen? “Wel mout kommen?”
“Meierman,” zegt n man tegen hom over.
“Verrek, dat bin ik.”
Dokter staait hom al op te wachten. Hai langt Trijnko d’haand en vragt noar de klachten. Uutvoereg vertelt dij wat of hom der tou brocht het om noar dokter tou te goan.
“Trek joe mor ais even uut,” zegt dij, noadat e wat aantaikens moakt het op zien computer. Trijnko dut zien goud uut en legt dat op n vrije stoule.
Din begunt dokter hom te bekloppen en te beknovveln. Gain enkel steechie van Trijnko zien grode lichoam slagt e over. “Zuchten.” Trijnko zucht.
“Nog ais.”
Trijnko zucht weer. Hai krigt t al oardeg benaauwd, omreden nou zel dokter hom de fatoale mitdailen doun.
“Trek joe mor weer aan, Meierman. Zo te zain is der niks mit joe aan d’haand. Zo gezond as n vis, zel k mor zeggen. Mor ik wil nog wel even joen blouddrok opnemen.”
Trijnko krigt n baand om d’aarm en dokter pompt dij stief der om tou. Din let e de baand weer ontspannnen. “Doar hebben we t perbleem. Joen blouddrok is oardeg hoog. Doar mouten we even wat aan doun. Ik zel joe pillen veurschrieven. Elke dag aine en den vuil ie joe noa n weke al weer stokken beter. En zörg der ook ais veur dat je n beetje òfvalen. Ie mouten ja veuls te veul vet mittorren.” Dokter drokt Trijnko n pepiertje in d’handen en waarkt hom met zaachte drang weer tou deure uut.
Met t resept gaait e bie d'aptaik langes. n Jonge maaid langt hom n deuske met pillen tou. In huus nemt e der votdoalek aine van in. Ziezo, nou kin de blouddrok zakken. Nou kin t genezensperses begunnen.

n Dag of twije loater zitten ze noar tillevisie te kieken. Der is nait veul deegs op. Trijnko kraabt zuk wat op de kop.
“Hol toch op met dat gekraab,” mottjet Ellen. “t liekt wel ofst de kop vol piejoters hest.” Wat is dat nou? Doar jeukt t hom ook op t lief. Din doar ook mor kraben.
Ellen zugt t. “Dij jeukerij mag van dij medesienen komen,” maaint ze.
“Hou kin dat nou?” is Trijnko verboasd, “dij pillen binnen toch allain mor tegen d’hoge blouddrok.” “Dat binnen de bieverschiensels. Dij krieg je aaltied. Dat staait op n pepiertje dij in t deuske mit dij pillen zit.”
Trijnko hoalt uut t medesienendeuske n braifke te veurschien en begunt te lezen. ‘Bijverschijnselen’ staait er.
“Het gebruik van dit medicijn kan jeuk veroorzaken, die in sommige gevallen over kan gaan in huiduitslag. In dat geval onmiddellijk de arts raadplegen,” leest e. Doar heb je t al. Nou geneest e van zien hoge blouddrok, mor nou krigt e der eczeem van. “Ik bel votdoalek dokter,” beslot e. “Onmiddellijk de arts raadplegen, staait der.” “Bist nou haildal gek,” antwoordt Ellen. “Hest ja allenneg mor jeukte. Van eczeem is ja nog gain sproake.”
Trijnko let zuk weer in de stoule zakken en leest wieder: “In sommige gevallen kan in het begin hoofdpijn ontstaan.” Hoofdpijn? Kopzere dus! Joa, nou e zuk t bewust wordt. Hai is wel slim zwoar in de kop de leste doagen. Tegen de piene aan, loat we mor zeggen. Ais even lezen of der ook wat opstaait van zwoar in t heufd: “De eerste dagen zal de gebruiker zich wat zwaar in het hoofd kunnen voelen, maar dat is van voorbijgaande aard,” leest e. Gelokkeg dat gaait in elk geval over. Bah, nou het e ook alweer jeukte op t lief. Kin e toch nait beter dokter even bellen? Mor Ellen is doar ja tegen.
Hai gaait mor weer tillevizie kieken. Mor noa n zetje wordt de kopzere slimmer, maint e, en de jeukte let hom nou ook gain mement met vree. Foi, en wat is e weer muide. Net of t van dij pillen slimmer wordt. En nou mout e ook nog housten.
Wat n ellende! Hai vuilt zuk ja hartstikke zaik. Zol der nog meer op dij biesloeter stoan? “Andere bijverschijnselen kunnen zijn: prikkelhoest, vermoeidheid, misselijkheid en braken.” Hai het t nog mor net lezen of hai wordt haildal nait goud. Doar heb je de mizzelkhaid al. Hai zel zo wel overgeven mouten.

“Ik goa op berre,” zegt e tegen Ellen. “ik vuil mie ja zo lammenoadeg. Mörn ben ik as ain van d eersten bie dokter.”
Ellen kikt hom noa. As e noar berre is, leest ze t braifke nog ais. En din het ze t deur. “Hai krigt alles ja wat op t pepiertje staait. Wat is e toch n aanstelder. Dat krieg je van mensen dij nooit wat hebben,” laagt ze in zukzulf.
Aanderdoagsmörgens wil Trijnko dokter bellen, mor Ellen legt de haand op tillefoon.
”Zolst dat nou wel doun, mien jong?” zegt ze laif, “Dokter laagt die vanvast uut.”
Trijnko kikt heur verboasd aan.
“Hest doe nog al dij klachten van gusteroavend?”, vragt ze din.
Verrek nee, nou e der goud bie noadenkt, is der gain ain van dij klachten over. Zulfs zien muideghaid is vot.
Zollen dij pillen din toch helpen? Het e zuk gusteroavend din toch aansteld.
Ellen laagt.
“Ik goa in toene aan t waark,” zegt e din..

k Vroag mie òf, hou begun je ien vredesnoam n verhoal over wotter? Gewoon begunnen? n Minsk bestaait vol gens lu dij t waiten kinnen oet sikkom 70 % wotter, da's op zuk aal n nuvere plomp. k Verzoep nou aal zowat ien t verhoal, veurdat eerste regels goud en wel op papier stoan!
k Bin 77 joar leden op t wotter geboren, noa da'k eerst ook aal n poar moanden ien t vruchtwotter rondsparreld haar (mor dat heb k noatuurlek van heuren zeggen).
Mien voar was schipper en zodounde het wotter van kiends òf aan altied n grode rol speuld ien mien leven. Damsterdaip zol joe aiglieks veul beter as ik vertellen kinnen hou voak of dat ik doar wel nait ien kukeld bin.

Sloten wazzen voak net even braider as wat ik òf springen kon, dus hail voak kletsnadde zokken en dus op koop tou n pak laiter mit maddekopper van moeke. k Woagde t nait om t op n liepen te zetten, want din kon k ter n driezel om oren overhèn kriegen.
As k dörst haar kreeg k gain cola of sinas, mor pompcognac. k Gaf n poar zwingels aan pomp, din handen tegen mekoar aan as n koemke en gaauw leegslobbern. We haren nog gain laaidenwotter. As kwoajong mog k aibels groag visken en muik miezulf n hengel van n laange tak, dobber van n körk mit n stòkje der deur, t snoer van staark naaigoaren en t hoakje van n krombogen knopspèl. Voorntjes dij k vong, ging mien opoe zo deurbakken dat je ze mit groat en aal opeten konden. Lekker knapperg dat t was, as k der aan denk, lopt t wotter mie nog ien mond.
t Was bie ons zeker gain vetpot en van zakgeld kriegen was dus haildaal gain sproake. Veur n koartje in t zwimbad dus ook nait, mor n hail enkele moal gingen ollu op n waarme zummerdag mit ons op fiets noar n hail klaain stukje strand in Delfziel. Dat was veur ons mooiste dag van vekaanzie! We konden aan overkaant van t wotter Duutslaand liggen zain. Poltern, mekoar mit zaand gooien, schelpkes zuiken, zandkestailen baauwen en nait te vergeten, we kregen n wotterijsco veur n kwattje! n Zwembroek haar k nait, mor t hemd wer mit n poar grode steken in t kruus aan nkander naaid.
We haren ook n kraanteloop woarvan opbrengst ien hoesholden bruukt wer. Onderwegens mit kraanten heb k n moal pebaaierd om zo haard te fietsen da'k volgens miezulf makkelk over sloot hèn vlaigen kon, mor k verdween mit fietstazen vol kraanten en aal onder t kreus.
Tegenover ons schoul in Ten Post was n daipke woar n haile bult boomstammen ien dreven veur n holtzoagerij van firma Stainbaargen. Doar gingen we steevast veur en noa schoultied boomkelopen. Zo vlug as meugelk over dij stammen runnen en dreug aan aander kaant zain te kommen. Konst der op wachten dat we der voak òfgleden en as n verzopen kat noar hoes stuurd werden. En zo wer je op n duur groot mit sloag, valen en opstoan!

Dat wotter ook hail verwoestend tekeer goan kin, hebben we zain ien feberwoarie 1953: De verschrikkelke wottersnoodramp in Zeeland.
Dou k zeuventien joar was, wer k in t Engelse Kamp in Grunnen goudkeurd veur militaire dainst. Zo kwam k terecht bie t Korps Mariniers, t keurkorps van de Marine. (Ter land, ter zee en in de lucht.) Eerst vaier moand n oplaaiden in Doorn en doarnoa n amfibie-oplaaiden in wat dou nog Nederlands-NieuwGuinea haitte. Doar was tiedens de dreuge moesson t wotter op rantsoen, en dat was beslist gain pretje! Sums op petroelie maiken we zeewotter drinkboar, mor t smaik vies en stonk noar chloor.

k Was voak en veul op t wotter en al kon k ook zwimmen as n wotterröt, mien zwemdiploma's heb k joaren loater hoald in t zwimbad Eekeburen in Oldekerk. A, B en C op ain dag.
Tot mien 72e bin k nog verslingerd west aan windsurfen op t Lauwersmeer, mor k dou t nou wat kaalmer aan. k Zing in t shantykoor Oosterstörm. De surfspullen heb k aan klaainkiender geven.

Loop ik bie ons in de buurde deur de Joakopstroade en zui dat der hoes ofbroken is, alles vot. Och door woonde berend Temmen toch, fietsemoaker.
Der stad nou al nai hoes, in vair doagn tied opbouwd, mot nog wel hailemoal ofwaarkt worren, mor goud.

In Boetn Oosterpoorde waarn nogal wat fietsewinkels, in Naistroat was der ain op nummer 32, an Veemaaktstroat aine van Jan Deba, An Oosterweg aine van Nauta, In Sophiastroat ain van Buiter, an Meeuwerderweg nr. 66 ain van Boekhout en en dan zat der ook nog ain in Joakopstroat Dat was Berend Temmen.
Veur heul wat joarn terug zat ik met mien vrouw in ’t pankoukschip in Schoetndaip te eten. Op ains veul gestommel en geroup van ain, Deur vlugt open en komt der man binnen stevig körde kerel met blauwe overal an.
“As ze hier gain borrel hebben ben ik zo weer vot.” Ruip man.
Jong wichie wat bie hom was zee: “Rusteg nou mor, hebben ze vast wel, goa nou mor eerst evm zitten.”
En met wat tegen stribbelen ging Berend toch mor zitten.
Berend keek rond en zag mie zitten: “Moi petroleumboer.” en stak zien haand omhoog. Ik groette terug en zee: “Dag Temmen.”
Mien vrouw vruig: “Kenst die man?”
“Joa” zee ik “Dat vertel ik die straks wel.”

Elke fietsemoaker haar wat, Boekhout an Meeuwerderweg haar kwoade oetkiek, mor was guie fietsenmoaker, ston voak op oetkiek of der al klant an kwam.
Nauta an Oosterweg haar elke breur een toak, brommers, fietsen, motoren draiwielers, grode zoak ik kwam door op ‘n tied, niks mis met mor toun ze vakantie haarn moz ik noar aander tou, Buiter was wel open ik der hen: “Komst hier aans ook nait nou help ik die ook nait” En kon weer votgoan.
Kwam ook keer bie Jan Deba, hou komen ze der op hoi huit Jan de Vries. Kom waarkploats binnen, en ‘k vruig of e evm wat repareren kon, Dat kon wel zee e. mor most eerst evm op winkel pazzen. Mot evm boodschap doun, kom zo weer.

Evm terug noar Berend Temmen, haar zien zoak in Joakopstroade, winkel met fietsen en zukswat en ook vaarve, veur waarkploatze moz je deur smaal gaankie hen.
Mor je moz hom kennen.
Der kwam keer klant: “Temmen kenst mie evm nai zoadel op mien fietse zetten?”
“Joa her, komt goud mien jong, kom over haalf uur mor evm weer, is e wel kloar.”
Noa haalf uur, “Berend kom evm mien fietse met nai zoadel ophoaln” “Kiek mien jong.” “Mor Temmen das gain nai zoadel.” ”Nee dat wait ik wel, mor kost ook mor drai kwartjes ja.” Klant betoalde en ging vot. Komt der klant, “Temmen wist mie der evm naie belle op zetten.” “Komt veur elkoar. Kom hom straks mor evm ophoaln.”
Man kwam terug, keek verbaast: “Mor das gain naie belle.”
“Dat wait ik,” zee Temmen, “Köst ook mor drai kwartjes her.”
Man betoalde en ree vot.

En zo ging dat bie Berend Temmen.
Elk het dat wel es metmoakt.
’t Zol best es kennen wezen dat ’t zoadel van de aine op de aander zet wer.
Mor hou dan ook Berend verdainde zien geld.
En veur de rest, ’t was doodguie kerel.

Mien pa zee keer tegen mie: “Wist doe even buzze vaarve opholn, blauw.”
Kreeg geld met en ging op pad. ‘k Wis dat wie altied bie onze klanten mozzen kopen dus ik op weg noar Temmen want dai haar ook vaarf ja.
Stap winkel bennen, Temmen kwam dar an en vruig wat ik moz hebben.
Ik zee: “Blik blauwe vaarf.” Kwait nait meer wat koste mor ’t was nait duur.
Temmen zee nog: “Echte olderwetse kwaliteits vaarve mien jong.”
Ik noar hoes tou, en ’s oavends ging mien pa an’t vaarvm.
“Wat is dat veur vaarve?” zee mien pa, “Echte olderwetse kwaliteit” zee ik.
“Wel zee dat, Temmen woor ik de vaarve kocht heb.”
“Wel koopt der nou vaarve bij Temmen.”
Door het mien pa geliek an kreegn, want vair week loater wast nog nait dreuge.

Berend een guie kerel, je kon der ook nait kwoad op worren.

En nou stat der nai hoes, ast kloar is ist mooiste hoes van de haile stroat verzekerde mie de bouwer van dat hoes.
As ze nog noam veur dat hoes zuiken: “Drai kwartjes.”

As summer veurbie was en t soavends weer vro duuster wer, mos ik as stroatverlichten aanging, thoeskommen van pa en moe. k Mog nait ien duustern bie pad wezen van heur. k Was dou n joar of tien denk k.
Mien bruier Rein is twij joar older din mie en dij haar doudestieds vanzulf wat meer privileges en dij ging din voak mit zien vrunden noar houk. Dit was bie ons ien Wij n aander omschrieven veur t òlle Gemaintehoes. As ze doar nait waren, zaten ze mit nkander ien t bushokje, schuun tegenover loonbedrief Dam aan de Mernaweg. Hier mog k vanzulf nait kommen van hom. Nou, dat kon mie ook haildaal niks schelen, want k was hail wat aans van plan mit mien aigen kammeroaden.
k Was aaltied bie mien kammeroad Martin Dam thoes aan t speulen en as t even kon bleef k doar soavends eten. k Mos moe din wel beloven dat wie noa t eten nait noar boeten tou gingen as t duuster was en dat deden wie din ook nait… Mien moe wis vanzulf wel beder… Ze wis drommelsgoud dat wie dórp ien gingen en de neudege ondeude oethoalen zollen.
Ain van ons laifhebberijen was roetjetikken. Wie haren dij middag ales wat wie neudeg haren al kloar legd. n Punaise, n boutje en n klóske naaigoaren, was ales wat wie hebben mozzen veur n bult spannen en nog veul meer plezaaier. Veuròf wer ain aanwezen dij de belangrieke toak kreeg, om punaise ien t kezien te drukken en dij bewuste oavend was ik t bokje. Wie gingen mit n koppel kammeroaden op pad en onderwegens bedochten wie, wèl wie es nittjen mozzen.
‘Gain bejoarden ploagen’, zee pa aaltied en dat deden wie ook nait, want as e der achter kwam dat wie t wel deden, kon k reken op n schop onder t gat, zo stief dat k n week nait zitten kon. k Keek dus wel oet! Steevast haren wie n poar hoezen dij voak de pineut waren. Dat was voak femilie Torrenga (mien aigenste oom Eppie en tan Anke), Kees Raangs oet Keunegstroat, femilie D.Bekkemoa en zien buurman Boonstroa aan Kremerstroat. Dizze konden aaltied verrekte kwoad worden. Meschain deden ze t der wel om, mor wie haren der wel flink oardeghaid aan en doar was t ons om te doun.
Dizze bewuste oavend was Boonstroa aan beurt. Dou wie op t hoes òflaipen, zagen wie al dat gerdienen tou waren. k Wait nog goud da'k achter heeg van buren noar heur hoes ston te gluren en dou k zeker wis dat kust vaaileg was, mos t mor wezen … Mit knikkende knijen laip k noar t roam tou.
Schietsbenaauwd was k. As n daif ien de nacht sloop k onder t roam laangs en ien drij tellen zat punaise op stee en kon k mie bie mien kammeroaden aander kaant weg achter stroeken verstoppen. Tik, tik, tik … Tik, tik, tik … Gerdien ging opzied … Is t Boonstra zulf of is t zien vraauw? Gerdien ging weer dicht. Tik, tik, tik … Doar ging gerdien weer open en diskeer wizzen wie zeker dat t Boonstroa zulf was. Wie waren slap van t laggen achter stroeken, dat begriep joe vanzulf ook wel. Nog mor n moal.
Tik … Verhip … Hai dut t nait meer! Punaise was ter oet valen.
‘Doe domme boekou’, zee ain van mien kammeroaden. ‘Hes punaise der nait goud ien drukt! t Is dien schuld Nico, dus doe gaais ter mor weer hìn!’
Moud zakte mie ien schounen, mor k wis dat t gebeuren mos.
‘Bis toch gain mietje’, zee ain en as ze toun mien haart konden heuren bonken, zol t mie niks verboasd hebben, want dij ging mie toch te keer … Stel dat Boonstroa ons al zain het, stel dat e al bie deur staait en ik doar vannijs dij verrekte punaise ien zien kezien druk… ‘Even deurzetten’, zee k tegen miezulf en doar ging ik hin! Billen trilden mie onder t gat, dat kin k joe wel vertellen wezen! k Zol net punaise op stee brengen, dou ienainen deur open vloog en Boonstroa mit n rooie vergrèlde kop noar boeten tou kwam.

k Heb t votdoadelk op n lopen zet. As n blind peerd bin k zo mor woaraargens hìn rund, mit n Boonstra al roupend en rerend achter mie aan. Man, wat was dij kerel glìn ien de hakken. k Kon veul haarder runnen dan hom en n poar stroaten verderop vernam ik dat e vot was. k Bin toun via Woldringstroat aanderkaant trug goan om te kieken woar of mien kammeroaden waren. Wie waren slap van t laggen en ik dee allineg mor stoer. Dij oavend was ik de man, tenminste zo vuilde k mie! Mit n voldoan gevuil bin k mor op hoes aangoan.
‘Tied is tied’, zee pa aaltied en doar haar k mie aan te hòllen en dus dee k dat ook mor. Aans mog k aanderdoags soavends nait vot en din miste ik ja veuls te veul, of nait din?!

n Poar doage leden is t al begonnen. Jaantje har t ter inains over: 'Wie mouten dien verjoardag regeln, Henderk. Over vattien doage wordst vievenzesteg en doar goan we n schier feestke van baauwen.'
Henderk har de scholders optrokken en wat mompeld achter zien kraande. 'k Heb hail gain zin in n verjoardag. Wat het dat nou om hakken? As je nait dood goan, wor je vanzulf weer joareg. Das toch gain prestoatsie? En doar komt nog bie: ik wor vievenzesteg joar. Dat huif je toch nait te vieren. Je vieren toch nait dat je zo langzoamerhaand bejoard worden?'
Jaantje was t er nait mit ains. Je mozzen bliede wezen, dat je de vievenzesteg huilen en dat je nog goud gezond wazzen.

'En din kommen weer dij vroagen van wat of ik hebben wil veur kedootje. Verleden joar hest mie n nij vest geven. Dij heb ik nog mor twij moal aan had. En din aal dij rötzooi dij aal dij aander lu mitnemen. Ik heb wel drij fleskes mit lekkerroek veur noa t scheren, en buusdouken en sokken stik ik zowat in. Tot aan mien dood aan tou heb ik doar gain verlet meer om.'
Mor Jaantje zetde deur. Of Henderk t nou geern vieren wol of nait, zai regelde n verjoardagsfeestke. Ze nuigde elkenaine dij bie heur femilie- en kennizzenkring heurde om zotterdag op Henderk zien vievenzestegste verjoardag te kommen. Vievenzesteg is ja n biezunder joar en dat mout vierd worden. Henderk begreep wel dat e der nait onderuut kon en luit d’haile toustand mor over zuk hinkomen.

En zo kon t gebeuren dat ze op dunderdagoavend bie mekoar bie de grode toavel zaten en de bosschoppenlieste opmuiken. 'Gebak,' zee Jaantje, 'zunder gebak is t gain feest. Ik koop n slagroomtoarde, omreden dij vin k zulf slim lekker.'
'Ik heb aans laiver van dij mokkapunten,' weerstree Henderk.
'Din koop ik ook n mokkatoartje. t Is dien verjoardag ja, doe magst kaizen. En ik koop ook nog n kwarktoarde. Dij is veur taande Johannoa en ome Sievert. Dij maggen nait zoveul vet hebben van dokter.'
'Doe moust mor waiten, wicht, mor ik zai dervan komen dat wie noa t weekende n haalve voelniszak vol mit toarde hebben.'
'Dat vaalt wel mit. Loat mie nou mor geworden. Wie kinnen t aaltied nog in de diepvries doun. En wie mouten chips hebben. Paprika en naturel. En din wieder zolde pinda’s, plakjes leverworst, stokjes metworst en kezeblokjes. Zol dat genog wezen?'
'Ducht mie wel,' mainde Henderk, dij t aalmoal wel veul von. 'Wie maggen mörgen d’haile dag wel uutrekken om de boudel aan te slepen.'
'Dou we ook. En din nou de draank. n Kan kloare jenever, n vlezze berenbörg, haalf kan vieux, drij vlezzen medium sherry, twij rode wien en vaar widde. Zol we doar genog aan hebben?'
'Doe vergetst nog dat noaber Rainder geern n pilske drinkt, dus mouten we ook n krat bier hebben en veur d’autorieders dij komen, n kratje alcoholvrij.'
'Ik heb t al opschreven. En din nou veur de frisdraankdrinkers: twij cola, twij sinas, twij Seven Up, ain tonic, ain Rivella, drij Spa rood.' t Doezelde Henderk. Hai zag zukzulf de schure al volstaauwen mit al dij vlezzen. Dit was ja genog veur n weeshuus. Hou kregen ze dat in ain oavend aalmoal op?
'En wat drinkt John, dien boas ook nog mor weer? Mout dij gain whiskey? Dij het vleden joar d’haile oavend roupen: Veur mie is t gain feest zunder whiskey.' Henderk zag t aal nait meer zitten. t Leek ja wel of Jaantje n peerdje-schietgeld haar. t Wer in elk geval n hail getor. Drij moal mozzen ze noar t winkelcentrum om de boudel in huus te kriegen.
Dou t aalmoal op stee ston, begon Jaantje mit de veurberaaidens.

De dag van de verjoardag scheen de zunne al vroug deur de roeten. Jaantje sprong jenteg uut bèrre, runde noar de logeerkoamer en kwam luud zingend van 'lang zal hai leven’ weer in de sloapkoamer.
Achter heur rogge huil ze n pakje.
Nog sloaperg heurde Henderk t gegaalm aan. Hai knipperde tegen t licht.
'Gefelesiteerd, mien laiverd,' bölkde Jaantje en drokde hom n nadde smok op baaide wangen. 'En kiek ais wat ik veur die heb.'
Henderk kwam langzoam overende en wreef zuk de leste sloap uut d’ogen. Dou begon e veurzichteg t pepier om t kedootje vot te hoalen. Uut t pakje kwammen n poar eerliekse ollemannechiespetovvels.
Mit van dij blokde bovenkaanten. Henderk knees der noar.
'Noustoe vievenzesteg bist, magst best n poar van zokse petovvels hebben. Binnen ze nait mooi?' Henderk knikde dat e ze mooi von en kwam langzoam uut bèrre. Nou was e ja echt old. Blokde petovvels!
De dag verluip wieder redelk rusteg. Mor soavends kwam d’haile toustand. De kinder, de bruiers en zusters, de kammeroaden van de doeveklup, de buren en ook nog n poar kollegoa's van t waark. Netuurlek was John, de whiskeydrinker, der ook. Dij luip mit n haalfvol glas in d’haand belangriek te doun en pebaaierde aan te pappen mit heur twinteg joar jongere overbuurvraauw. t Was n drokte van belang en heuren en zain verging joe, veuraal dou Jaantje ook nog n spaigelploatje opzetde mit van dij zestegerjoarenmeziek.
Om n uur of twaalven kreeg Henderk ter inains schoon genog van. Hai har nou drij borrels op en hai begon al n pracht van n sloap te kriegen. Op de stoule noast de kedo-toavel luit e zuk zakken en bekeek d'oogst ais: drij fleskes lekkerroek, n deuske mit buusdouken, twij poar sokken, n bonde strikke mit n haalfblode maaid derop en n haandvol kedobonnen. Even zoezelde hai vot.
'Kom op Henderk jong, nait in sloap valen, hur. Bist mor ainmoal joareg,' heurde hai zien jongste bruier roupen.
Henderk kwam weer in t ende en dee net of e der weer haildal bie was. Hai schonk zuk nog n borrel in. t Laifste har e ze nou aalmoal in ainmoal boetendeure zet. Joareg, wat n prachteg feest en din dammee de rötzooi oproemen en òfwassen. En din mörn weer van dat gebak bie de kovvie.
Om hom tou begon de wereld n beetje te dwirreln.
'En we goan nog nait noar huus,' zong aine.

Geklapper in lucht, ik kiek noar boven en zai helikopter rondjes draaien boven t hoes. Wat zol dij nou te bekieken hebben, denk ik bie mie zulf en goa wieder mit mien waark.
Moeke wol n viever in toene en dij gloepende Grunneger klaai zit mie slim tegen te waarken. Der huift gain vis in dus dat scheelt mie weer n dikke meter extra in daipte te groaven. Moar ondanks dat mout e toch n beheurlieke daipte hebben. De kleur verschut van lichtgries noar griesblaauw en klaai wordt aal weerbarsteger. Echte Grunneger knik is t. Ik krieg t hoast nait van schup òf en bakemmer wotter noast mie roakt stoadegaan leeg, zo voak deup ik schup der in. En zun gloept mie ook nog op kop, doar is ook nait veul verkoulen in te vinden. Mien cappie ligt mie nat op kop, hazzens koken mie hoast, zo waarm.
Wat n idee, inains mos der n viever in toene. En woarom? Grè, vraauw heur vriendin, haar ook aine en dat leek ja slim schier mit aal dij wotterplanten en gele lizzen. Volgens vraauw konve den bie zummerdag aan viever zitten en der lekker van genaiten. Glaske thee der bie en kloar. Nou, op dit moment zol k gain thee moar n vat bier willen. Damp slagt mie van rug òf. t Geklapper wordt aal haarder. Ik kiek nogmoals omhoog en zai dat helikopter aal leger vlugt.

Zo te zain is t aine van plietsie. Zollen ze aine achternoa zitten? Ik zai t aal veur mie: wilde achtervolgen mit roazende motoren en gillende sirenes, schaiterij, pief, paf, poef. Moar boeten helikopter heur ik niks biezunders, dus verbeelden gaait schienboar mit mie aan loop. Ding komt aal wieder omdeel en t liekt wel of e landt bie boer Lammers in t gruinlaand. Da's mie eefkes te ver vot, moar k bin wel nijsgiereg. Ik leg mie der bie deel dat ik wieder mout mit viever en krom de rug nogmoals. Noeste aarbaid wordt vast beloond mit ain lekker koel pilsje straks, bedenk ik mie. Ik kin hom al hoast pruiven dij lekkere blonde. t Wordt inains stil. Ik heur helikopter nait meer. Ik groaf stoef deur, want dat gat zel der in vandoag.
Inains heur ik vraauw aankommen mit gevolg. Ik heur heur drok koakeln en ze is beheurliek van slag. Ik kiek op en zai twij plietsies achter heur aan lopen mit eernsachtege gezichten. Vraauw is hailendaal hoteldebotel en wait nait meer wat ze doun mout. ‘Wat scheelt der aan?’ vroag ik.
Ain van plietsies nemt woord: ‘Goidag meneer, wie bint op petroelie noar wietplantoages en dat douvve middels zuiken noar waarmtebronnen mit n hittecamera. En nou wil t geval dat wie hier over vlaigen en n oetschaiter van n waarmtebron vinden. Dus wie wollen wel geern eefkes rond joen haim en hoes kieken.’
Ik bin, net as vraauw, volledeg verbouwereerd. n Wietplantoage bie mie thoes! Ons grond is zeuven rou en doar kin toch gain plantoage op? ‘Wait je zeker dat je bie mie wezen mouten?’ vroag ik nog. Dat waiten ze hail zeker en of ik moar nait langer tegenstribbeln wil. Ik krieg n kop as n bolle en wor glad glìn in kop. Wat n geduvel, moar alla. ‘Goa joen gang,’ zeg k en kiek beteuterd in t rond.
Aander plietsieman staait der bie mit n grijns op de kop van hier tot gunder. Vraauw staait in tied ook te laggen. Dij is inmiddels bieproat deur aander agent. Bliekt dat overbuurman, dij ook bie plietsie waarkt en ook in helikopter zit, mie stoan zain haar te buvveln en op t idee kommen was van hittecamera en wietplantoage. Dus dij komt krom van de lach om hörn. Ik vuil mie beheurliek te kiek zet moar ben tegeliek oplucht dat t zo òflopt.
Achteròf is t n schiere grap en ik heb aal drij agenten nuigd om in oavend n welverdaind pilsje te kommen drinken. En viever? Ik wacht wel n koulere dag òf, k heb der eerst genogt van.

t Was gezelleg op t verjoardagsfeestke bie Mien en Jannes. Der wazzen n bult bekende lu en mit elk kon je wel n proatje moaken. Doar muik Geeske din ook goud gebruuk van. Mit d'aander vraauwlu haar ze al over de kinder, t weer en de nije mode proat. Derk har ze gain omkieken noar, omreden dij ston mit n kold pilske in d'haand te proaten over t voetballen, as of der op d'haile wereld niks belangriekers was. Op d'achtergrond speulde meziek van Glen Miller op n cd-tje. Doar huil Geeske nogal van, want dat was meziek uut heur jeugd. Mit Derk har ze doar op danst op de dansclub en iederbod as dij meziek speuld wer, din ruip dat mooie herinnerns op over jonk en verlaifd wezen.

Zo'n vievendatteg joar wazzen zai en Derk nou al traauwd. t Nijloodje was der nou wel òf, mor nog aaltied, as ze dij Glen Millermeziek heurde, wer Geeske haildal waarm van binnen en haar ze n beetje wenst noar dij tied van vrouger.
Doar kwam Jannes, heur gastheer, op heur òf. 'Hou is t Geeske, zel wie even dansen?'
Geeske schrok op uut heur miemeroatsies. Zai laagde wat tegen Jannes en luip mit hom mit noar t stokje van de koamer dat bedould was as dansvlouer. Op de zaachte tonen van de meziek schoven ze vot. Zo ging t vrouger ook as ze aan t dansen gingen. Ze wazzen lid west van n dansclub en doar haar ze Derk kinnen leerd. Dat was dou n schiere jong en Geeske vuil votdoalek op hom. Wat was der in dij datteg joar n bult veraanderd. Derk har nou n veul dikker lief en op zien kop was nait veul meer over van de dikke bos hoar van vrouger. Nait dat e koal worden was, mor hier en doar scheen zien vel toch al dudelk deur zien proekje.
'Hest dien verstand ter nait slim bie, wel?' vruig heur partner lagend.
'Och, ik denk wat aan vrouger. Dou haren wie dansles op dizze meziek. Wie worden zo langzoamerhaand wel old.'
'Hou, old?' wol Jannes waiten, 'wel is hier old? Doe toch zeker nait? As ik die zo inschat, din hoalst doe de viefeg nog nait.' Geeske laagde.
'Dat zel die tegenvalen,' zee ze, 'ik bin de viefenviefteg al passeerd, heur.'
'Din zugst ter nog goud uut veur dien older.'
Geeske wer waarm van binnen en har t gevuil as of ze haldaal n rooie kleur kreeg. Dij Jannes was ja zo'n haalfmale.
'Zel wie ais n borreltje nemen?' heurde zai heur partner vroagen. Doar haar Geeske wel zin aan. n Medium sherry zol der wel ingoan. Mit heur baaident luipen ze noar de toavel woar de draank op ston.
Jannes schonk heur hail gelant n drankje in en nam zulf n pilske.
'Ie kinnen t goud mit mekoar vinden, nait?' kwam Gittje Kwant, de buurvraauw. lagend bie heur stoan. Geeske geneerde zuk wel n beetje. Woarom muik dij Jannes ook zoveul waark van heur. Hai haar zulf toch n schiere vraauw.
'Och, wie pruiten zo mor wat,' redde Jannes de situoatsie. Gittje luip wieder.
Geeske luit zuk op de drijzitsbaank zakken en Jannes kwam bie heur zitten. 'Ik heb heurd, dast doe nog elke dag aan t waark gaaist. Wat dust doe aiglieks?'
Geeske vertelde dat ze cheffin was in schouwinkel in n stadje n poar kilometer wiederop. 'Dat bevaalt mie goud,' vertelde ze, 'din huif je ook nait de huile doagen in huus te zitten. Vrouger von ik huusholden doun wel schier, mor nou de kinder groot binnen, staait mie dat aal meer tegen.'
't Is hier waarm,' stelde Jannes vast, 'kinnen wie nait even in toene goan. Doar zellen nog wel ander lu wezen.'
Geeske von t wel goud. Wat was dij Jannes ja n gezellege kirrel. In toene keken ze noar Jannes zien planten. Doar muik e nogal wat waark van. Hai wees heur op zien bolbegonioas en op de prachtege pioenrozen dij e kweekt haar. Geeske vuilde inains n aarm om heur middel. Wat wol dij Jannes nou? Aiglieks von ze t wel lekker, mor dat mos ze toch mor nait touloaten. Ze dee n stapke op zied, zodat Jannes zien aarm zo wat in de locht hangen bleef. 'Zellen wie weer in huus goan?' stelde ze veur. 'Och, loaten wie hier toch nog even stoan blieven. Wie doun ja gain mens kwoad. t Liekt wel ofst n beetje baange veur mie bist.'
'Nou, nee, dat nait, mor as aine ons zo zugt.'
'Waist doe dat ik eerlieks mainde, dast doe nog gain viefteg joar wast?' vruig Jannes heur: 'Doe zugst ter ja nog zo mooi uut. Haldaal nait old.'
Weer kreeg Geeske dat waarme gevuil. Aiglieks von ze t best mooi dat Jannes zokse dingen tegen heur zee. Dat dee Derk ja nooit meer. Netuurlek luit dij ook wel maarken dat e nog wies mit heur was, mor dat was al zo gewoon. t Was wel schier om dat ook ais van n aander te heuren. Jannes kwam weer n stapke noader en legde nog n moal zien aarm om heur middel. Och, as goie vrunden mos dat kinnen. Ainkinneg huf je ook ja nait te wezen. Derk muik ook ja wel ais waark van Mien op n feestke. Zai en Derk konden ja al joaren goud opschaiten mit Mien en Jannes. As Jannes zo dee, vuilde ze zuk weer haildal jonk en wer ze zomor weer verlaifd. Jannes draaide zuk wat om en nou ston e recht veur heur. Hai keek heur aan met n verlaifde blik in d'ogen.
'Zelst wel roar vinden,' flusterde hai, 'mor ik zol die nou best n smok geven willen.'
Veur dat Geeske der op verdocht was, vuilde ze zien lippen op dij van heur. Ze wol hom òfweren, mor dee t nait. Wat was dat n aander smokje as Derk heur wel ais gaf. Veur ze der op verdocht was, smokte ze hom weerom. Dou schoamde ze zuk inains en dee n stapke trogge. Mit n rooie kop keek Jannes heur schoapachteg aan. t Zel wel van de draank komen, docht e, mor ik bin ja haildal gek van die. Loaten wie mor gaauw noar binnen goan. Geeske wol al aanstalten moaken, mor doar vuilde ze Jannes zien lippen weer op dij van heur en hai drokde zuk lekker stief tegen heur aan. Dat wer toch te gek. As aine dat zag, din was t geteut ja nait meer van de locht. Ze rukde zuk los en hoastte zuk noar binnen. Jannes stevelde achter heur aan.
Derk ston mit Mien te proaten. Der wazzen al n bult mensen noar huus goan. Geeske ging bie heur stoan.
'Vernuver je joe n beetje?' laagde Mien tegen Geeske, 'Ik zeg net tegen Derk, dij baaident hebben wie vanoavend gain omkieken noar.' Geeske vuilde dat ze n kleur kreeg.
'Huifst nait zo te kleuren, maaid,' zee Mien, 'mien Jannes mag der nog best wezen, hur. Magst hom wel even lainen, as ik ter mor nait op wachten huif.'
Geeske vuilde zuk betrapt. Mor goud dat Mien t sportief opnam.
Noa d'òfwaske gingen zai en Derk op huus aan. In Geeske heur kop spoukden nog aal Jannes zien smokjes en ze schoamde zuk n beetje, dat ze dat fijn vonden har.

Wat is oorlog….! Tachteg joar noa de tweide wereldoorlog wordt der nog aal over schreem en over proat, opdat dat noeit weer zel gebeurn!. As ve nou trogge kieken, bliekt dat partie luu doar nait veul van begrepen hebben….. Op schouln leern kinder wel wat over oorloog n.

Zulfs dei van Batavieren, Romeinen, De Tachteg joarege en nog meer.

Den proat ve over oorloog n, woarbie doezenden minsken omkommen benn n.

Barboars, onminselk en nait te begriepen!

Anno nou zit ve doagelieks te kieken op tv en aandere moderne media hou of complete steden verwoest worden , luu vermoord, oethongerd en…. ie waiten t aal wel!

Nou ben ik n versloafde roker en perbaarn ze mie en mien partisanten mit kanker te besmetten!

Joa, eerlieks! Op de verpakking van alle rookwoar stait, dat der meer den 70 kankerverwekkende stoffen touvougd worden…… en sieren enge ploatjes de deuskes en puutjes om joe te stimuleern tot stoppen….

Om joe extroa te helpen, wil n ze (regeerns) joe ook nog wel helpen mit gigantische verhogens van de pries!

Geweldege luu toch?

Deur gainain wordt der proat over de gifstoffen, woaras je aan staarm kenn n!

Dat is gewoon legoal! Net as nog veul meer rommel, dei in vapes stopt worden en woarvan zegd wuir, dat je deur dei te smoken van t tabaksmoken oafkikken konden! (kreeg toustemmen van Den Hoag en is legoal)

De boeren, dei gif gebroeken worden flink aanpakt!

Of is dat aans? Kenn n zai ook deurgoan as der op heur produkten meld word, dat je der kanker van kriegen kenn n?

Miljounen worden der oetgeem om joe der oaf te kriegen? Hol mie der over op!

Kom op! Vandoage n artikel in t Dagblad: Duizenden kopen hun tabak in Duitsland!! Schade staatskas al ruim een miljard!!

De gebroeker is nait gek toch? Zulf tabak verbouwen zunder gif deden ze tachteg joar leden toch al!

Schienhaileghaid! Niks aans! De producenten nuim ik moardenoars en zai, dei toustemmen geem mitlopers! Niks aans as de broenhemden in 40-45!

Zo zai ik dat. Ie meugen der vanzulfs gerust aans over denken en mainen, dat ik t woord moardenoars nait broeken mag…den wil ik dat hier wel eempies verandern in poging tot moord! Houwel dat in mien ogen op t zulfde deelkomt…..?

Reageer groag, as je t mit mie ains of onains benn n.

B.v. DANK!

In t begun van d'achttiende aive binnen der vaar femilies oet Bunen vottrokken en hebben zoch hierzoot vestegd op raande van t overgangsveen en t hoogveen. De zogenoamde Bunerhörn. Dat was n wonderlieke zaandtange, zo’n drij ketaaier lopen vanòf d’Hondsrug. Dit was t begun van t Meras.
Oorspronkelk kwamen bewoonders toun oet Bunen. Nog eerder zulfs oet Anloo. Onderdoanen van de Meier van t Klooster van Aduard. Oaventuriers, gelokszuikers, dij n groot dail van d’Oostermoer òfgroaven hebben. Törf wer òfvoerd over de Hunze of Oostermoerse Voart (t Groot Daip). Bie t Nijveen ontstoan oet t Veurste- en t Achterste Daip en stroomde eertieds om Stad tou en verainegde zoch aan noordkaande doarvan mit benedenloop van de Drentse A tot aan t Raitdaip tou.
In R.W. Herwig zien boukje De Groninger Veenkoloniën, oetgeven bie J.B. Wolters in Grunnen van 1918, vertelt schriever over de koopman Adriaan Geerts Wildervanck, dij op 16 juni 1647 n koopakte taikende mit marke Zuudbrouk.

Hiermit kreeg hai toustemmen om törf te loaten groaven in en rond t Knoal. Veur dizze man het man n standbeeld opricht en zulfs n ploatse noar hum vernuimd, noamelk Wildervank. Din deur hom kregen n haile bult mensen brood op plaanke. Ok ontston deur dij vervenerij ain groot laandbaauwgebied, dij wel de veurroadschure of groanschure van Nederland nuimd wer. De Hunze was gain veenrevier, mor kreeg t mainste woater van d'Hondsrug. In t begun van ons joartèllen zagen de Romeinen tot heur stomme verboazen, dat de bewoonders van dizze kontrainen modder oet bodem dreugden en loater in braand staken, om doar heur vouer op kloar te moaken. Deden dat veur aigen gebroek, tot lu in smiezen kregen dat ze dij törf meroakels goud broeken konnen.

In de vattiende aive was der in Dordrecht al n aanzainleke törfmaart. Van echte veenòfgroaverij proaten we pas vanòf begun 1600, dou t Bourtanger Meras aan snee brocht wer. Hier en doar struunden doudestieds al wat mensen rond. Van haaideplaggen wer n onderkomen moakt. Wanner zie t weer op heupen kregen, zöchten zie heur gerak bie nkander en trokken wieder. Regel was, as t volk in zo'n hoes n fikkie stoken kon, gain mens heur der weer oetjoagen kon.
Allerhaande romtommelderij hebben lu in dizze omgeven vonnen. Zo as n hoarvlegte oet om en bie 800 v.C. en n haalsketten bie Exel (Exloo). Vraauwlu waren toun bliekboar al mit heur uterlek goande. Ok n veenbrugge oet Bunen en wat veenlieken binnen nog te bewondern in t Drents Museum in Azzen. De bovenste loag veen wer in braand stoken en in d'aaske wer boukwaait teeld. Dit was nait zunder gevoar: veuraal in tieden van dreugte kregen aarbaaiders t vuur nait zomor weer oet, veuraal as t vuur noar binnen sluig. In 1917 is tounmoalege Keunegin Wilhelmina nog in Valthermond west, omreden dat doar n bult mensen deur dij veenbraand oet tied kommen binnen.
De veenmarken in dizze streken worren as ain gehail rekend, terwiel dat t aigenlieks om tien kontrainen gaait, dij elks heur aigen tougang, ‘mond’ tot ‘kenoal’ haren. Allent Exel har twij monden. Noa t groaven van t Stadskenoal kregen hoge heren wat meer belangstellen veur t aanwezege veen in Grunnen en aanpoalende Drentse venen. Doarveur werren de venen om de Oostermoerse Voart òfgroaven. t Veen wer noar Stad brocht mit snebben (törfboten) deur t Grode Daip.
Over grenze mit Drenthe konnen ze t n lange tied nait ains worren. Pas in 1817 kwam der n convenant en taikende laandmeter Jan Sems zien Semslinie.

n Törfgroaver gruif t veen tot t zaand òf, noadat e eerst de bovenste loage (bonk- of graauwveen) deròf spit har. Volgens t Drents veenreglement mos dat tenminzent viefteg centimeter wezen. De Grunnegers waren wat zuneger, vatteg centimeter was bie heur genogt!
In Grunnen gruif t volk wieken, n dikke 150 tot 200 meter van mekoar. Doartussen kwamen twij ploatsen van elks 85 tot 100 meter braid. De totoale begruien: stroeken, haaide en baarkeboomskes werren eerst verwiederd deur ze om te hakken of òf te braanden. Tot vief meter wer t veen – oetgroaven tot op t zaand – slicht moakt, woarop tot 45 centimeter bonkveen streud wer. Mit egge, kultivoater en plouge wer n dikke vief cm. omwuild en goud bemest. Mit noame in Grunnen wer t vervenen nait aaltied volgens regels doan, van dij gevolgen dat in oldere veenkelonies noaweeën nog zichtboar binnen.

De Drentse venen werren aan de westkaante grotendails mit snebben òfvoerd vanoet de grootste binnenhoaven van Noord-Nederlaand, t Gasselter nije veen, deur de Hunze- of Oostermoerse Voart noar de Stad Grunnen. Aan d'oostkaante verdween de törf deur de doudestieds groaven wieken en kenoalen via t Stadskenoal noar Stad. Dat was pas meugelk noa t in 1817 sloten convenant, woarin o.a. d'òfvoer regeld was. Elke boot kon om en bie tien tun törf vervoeren.
Bie t törfgroaven broekte man n törfsteker, n rechthoukeg stok iezer, woar de törven mit stoken werren. Mit n spesioal schupke (opschot) van 43 centimeter werren dan de törven der ain veur aine oetstoken en opzied legd. Mos aarbaaider te daip, din werren dij törven overpakt mit n vörke en op n pladde kroodkoar wieder brocht om in ringen of vaarkaante ‘muren’ zet te worren, zodoaneg dat de wind der aan aal kaanten omhin kon en t zoakie zodounde sneller dreugde.
In t Buunderveen muik t waarkvolk in 18817 al gebroek van n zogenoamde woaterpaskoarde, woarop de dikte van t òf te groaven hoogveen vermeld wer. De verveners wazzen vervast nait dom veur dij tied. Vraauwlu, jongs en wichter dij nog te jong waren om t zwoare waark te doun, werren inzet bie t stoapeln, t in ringen zetten van de kleddernadde törven. In de noazummer werren de dreuge törven in bulten vlaaid, tot ze vervoerd worren konnen.
De popkes en klaainste kinder werren nait aan heur lot overloaten, mor gingen mit olders mit in koar. Sumtieds har n voader door n kap overhin knuterd. De omstandegheden waren slecht deur slechte woonderij, slecht eten en verplichte winkelnerens: elkenain mos wat ze neudeg haren, kopen in de winkel van de vervener. Zulfs de grode stoaken van 1900 veraanderde doaraan niks. De veenboas was ja oppermachteg, heur ‘sloaven’ mozzen waarken en veuraal nait soezen.

In de Middelaiven wer der sikkom nog gain törf broekt. De bewoonders van d'aanpoalende Hondsrug zellen veur aigen gebroek doar aan raande van t meras wel ains wat groaven hebben. Dou de bevolken in de dattiende aive òfgemieterd gruide, kozen sommege boeren veur n nije stee langs de Hunze en muiken gebroek van de bestoande zaandkop dij der luip van Zuudloaren tot Exloërveen tou. Kloosters speulden bie d'opblui van de veenderijen n belangrieke rol. Veuraal t klooster van Auwerd kocht in 1262 de gemainschoppelke grond aan d'oostkaante van de Hunze van de Zuudloarder boeren. De bevoarboarhaid van dij Oostermoerse Voart zel doarbie wel n grode rol speuld hebben. In dat veengebied stichtte t klooster n oethof, de Aduarder Hof, woar de belangriekste meier Warmolt Hoving – de eerst bekende veurvoader van onze femilie woonde in 1605. n Dikke 15 hectoare, zo’n 2% van de grond, was dou baauwgrond.

Baggerscheepkes mozzen der veur zörgen dat de Hunze bevoarboar bleef. De monding bie de Groeve en n bult aander ploatsen mozzen regelmoateg modderd (oetbaggerd) worren. Vanòf de vieftiende aive kreeg ook Stad aalsmor meer belang bie de törfgroaverij. Mit woagens wer dij gedreugde törf van de stoapelploats noast de winploatse noar de lente (aanlegstee) brocht, inloaden in de snebben en noar Stad brocht. In 1678 wer t allainrecht van t schuitenschoeversgilde oet Grunnen deurbroken en kon Gasselternijeveen zoch ontwikkeln tot de belangriekste binnenhoaven en thoeshoaven van n schipperij. Mit heur klaaine tjalken hebben ze hail wat törf votbrocht. Noa t convenant van 1817 wer de mainste törf òfvoerd deur t Stadskenoal.
Törf wer op duur zeer gewenst. Veul veenkolonoale febrieken muiken der gebroek van. t Volk broekte t vanzulfs as braandstof, mor ok bierbraauwerijen, braandewien- en jeneverstokerijen, zoltziederijen broekten om en bie twji dagwaarken törf.
Tot 1900 broekten eerabbelmeelfebrieken mainsttied törf as braandstof, doarnoa vervangen deur de Limburgse kolen. Ok melk- en strokartonfebrieken, stain- en pannenfebrieken en nait tevergeten de glasfebrieken van Meursingh, Thöne en loater Bakker in Buundermond. Ok werren ze broekt veur de kalkbraanderijen, dij de schelpen tot 1200 groaden Celsius mossen verhitten tot koolzuurgas en ongebluste kalk. Ok de stoomlokomotieven wazen grode ofnemers.
Dik 60% van de grode verveners kwamen oet Stadsknoal. Bekende noamen waren o.m. Uneken, Oosterwijk, Spier, Bosscher, Degenhart, Drenth, Altona, Tonkens en Van der Tuuk.
Mit t groaven van t Stadskenoal, begonnen in 1765, haren ze eerst nait veul hoast. Waren al dik tevree as ze joarlieks zo’n honderd rou (400 meter) wieder kwamen. Aans was t financieel bliekboar nait op te bringen! Oet de vaarde törf mos schienboar alens bestuverd worren.
Tot 1815 het t Knoal 383.778 gulden kost; d'inkomsten oet t verkochde veen en de huuropbrengsten leverde fl 343.976 op. Doar mos Stad dus joarlieks doezend gulden op touleggen. Dou d'òfvoartgelden en huuropbrengsten binnen begonnen te stromen, leverde dat tussen 1816 en 1848 roem fl. 935.000 winst op. Kosten waren zo veur de boat oetgoan!

• ‘t Spiet mie, meneer, wie kinnen niks meer veur joe betaiken.’
• ‘Non, dat vaalt te bezain: zeg mie din, van minsk tot minsk, dizze procedure is toch nait humoan?’
• ‘Hier mout ik joe verbetern, meneer, t is van robot tot minsk. Maximumleeftied legt non ainmoal bie 50 levensjoaren. Kosten veur geriatrische zörg laipen te spuigoaten oet en wat veurtbestoan van de soort aangaait, hebben joe waaineg zinvols bie te droagen. Ergo: t is zo wied.’
• ‘Mor…’
• ‘Kom op, meneer, t is zo gebeurd. Hier is joen voltooid leven-pil. Van haarten mit joen joardag.’

Mien waikschilde bonen verdreugden op scheurklaai bie lavahait Glins. Zwait en
dörst, dus mor even op t terras bie SantaBruno. Ik graimde vino op widde
boesroen. Ien wasmesien sopt, ien dreugtrommel stopt en kreeg hom aander
doags te kaast oet. Ain aarm deur maauw, mor … Fivelingio, n eruptie om de
pokkel! Maauw vuil op vlouer … der laag n bultje körrels. Hè? Aander aarm
pebaaiern … vannijs körrels. Ik trok aan kroag en dou vuil ales deel. Moekemia,
te hait wossen? Ik keek op dreugmesien, knop ston toch op kaastdreu…? Och
nee, knop ston op körkdreug! Op display ston ‘Made in Italy’ …

(noar n foabel van Aesopus)

Hond dij n hoas tou t leger oet joug, ging achter daaier aan. Dou hai hoas ienhoald haar, beet hai hoas
zo verniend dat hai hoas sikkom dood beet. Mor hoas ontkwam en ging der weer van deur.
Dou hond hoas veur twijde moal ienhoald haar, beet hai nait tou, mor was t net of hai mit hoas speulen
wol. t Leek ter wel noar of hond docht dat hoas n aandere hond was en zien kammeroadje.
Dou raip hoas tegen hond: ’k Wol wel dastoe die gedroagen zols zo as ain verwachten mag en dastoe
dien woare oard dus teuns. Astoe mien kammeroad bis, woarom bietstoe mie din zo haard? Astoe mien
vijand bis woarom dugs din zo vrundelk tegen mie?’

Gain ain kin joen kammeroad wezen as ie nait waiten of ie hom vertraauwen kinnen of nait.

Hail laank leden was der ais n wichtje dij Karen nuimt wer. Bie dat maaidje was t kraab-op-de-noad.
Gain pa en moeke en gain hoes woar zai touhollen kon, aaid boeten bie zummer en winter.
Elkenain bie heur in dörp zaag heur lopen. Lu haren meelie mit heur, voak kreeg zai din n stoetje of n abbel. Karen kon dat nait kopen, zai haar ja gain rooie sint. Mor ain klaidje haar zai, dij aankiek nait weerd was, t was ain en aal gammel. Heur voutjes deden aaid pien, schounen haar zai nait, allinneg mor klompkes dij veuls te groot wazzen veur heur klaaine voutjes.
Bliede kin ie din wis nait weden. Veul verdrait, ain en aal ellèn, zai dochde: dat zel k levenlaank wel blieven.
Mor wonder binnen n heergoan in t leven, aaid onverdachts.
Karen luip op n gloepens kolde winterdag bie pad en weg. Zai vuilde aal nait meer dat zai zuks kolde vouten haar, zai luip stoef bie hoezen laangs, mor sumtieds ston der n deur open, aalgedureg vuilde zai waarmte en roek van stoetjes dij lu aan t bakken wazzen.
Opins heurde zai wat, stilleghaid oet stroat ging vot, doar kwam n peerd en woagen aan. Of laiver zegd: n rietuug, woarin n olde stoatege vraauw zat. Tìepelzìnneghaid sluig tou. Mor dou zag zai t wichtje, koetsier mog votdoadelk nait wieder voaren. Vrundelk nuigde zai t wichtje bie heur en zee: 'Wat most doe mit dizze kolde op stroat doun, woarom gaaist nait op hoes aan?'
'k Heb gain hoes, pa en moeke binnen oet tied, k bin mouderziel allinneg, k bin zo kold en zo gammel.' Dou begunde Karen te grienen.
Olde vraauw kreeg aldernoast meelie mit Karen. Zai prakkezaaierde ais, dee dou deurke open van rietuug en zee: 'Kind, kom mor bie mie, k bin ook allinneg. k Zag die doar zo kold stoan. t Zol hail schier weden as doe bie mie wonen komst. Zol die dat wat toulieken?'
Zo kon t heergoan dat Karen bie dij stadsmamsel wonen kwam. n Haile schiere tied. Olde vraauw was zo wies mit heur klaaine kammeroadske. Karen luip in klaidjes van zuver ziede. Eterij was der aal doag, olde vraauw brocht heur koken bie en zai kon noar n naaister om heur aal bie te leren. Bie oavend as t duuster was en t holt knapte in heerd, din las olde vraauw heur veur oet n bouk. Zai haren t novvelk soam. Aal kon zai kriegen, was dat wel goud?
Karen haar ain ding wat nait zo goud was, zai von zokzulm t schierste wichtje van haile wereld, Karen wer wies en iedel. Lu in dörp vonnen t nait goud dat zai zo wer. Elkse spaigel mos zai zokzulm ja zain. Slim wies wer zai, mor ja, as ie ook in n a schier kestail wonen, aaid leefd in aarmoude din gaait dat mainsttied zo.
Olde vraauw zee op n wizze dag: 'Doe moust ais n poar schounen kopen goan, hest ja niks naks om vouten, zo kins nait noar kerk hìngoan. Sinten binnen der wel, t moakt nait oet hou veul schounen kösten.'
Zulfde nommerdag ging Karen noar joukerste schounmoaker in Stad. Aal was zo schier: riegsteveltjes, schountjes, klompkes, goldkleur, swaart, blaauw, zulverschountjes, kaasten vol. Dou ging lapper bie heur stoan en zee: 'Zel k joe moat eefkes vannijs aanmeten goan?'
'Nee,' zee Karen, 'dij rooie schountjes dij lieken mie wat tou.' Haildaal bliede was zai mit dij nije stappers. Nou gaauw op hoes aan, wat zol olde doame dervan vinnen? 'Mout ie nou ais kieken,' ruip Karen bliede, dou zai in hoes was, 'zuks heb k ja nog noeit had.'
Olde vraauw zag t haildaal verhilderd aan: 'Mien laiverd, rooie schounen, hou kins dij nou kopen goan, mit zukse schountjes gaaist doe daanzen, mor wis nait noar kerk.' 'Zai binnen ja zo schier,' prout Karen.
'Most mörn dien olde schounen mor weer om vouten doun as wie op kerk aan goan.'

Aanderdoags was t din zundag. Karen wol n schiere klaid aan hemmen. Mor dou zai kaast open dee om heur swaarde schounen aan te doun, zaag zai dij rooie. Wat kon t heur verschelen, zai pakte rooie schounen, trok ze aan en ging rap deur oet noar kerk tou. Heur blonde hoaren in wind, mit heur rooie schountjes, wat vuilde zai zok schier en riek.
Bie kerk ston n soldoat dij keek ais noar dat wichtje en zee: 'Mag dat wel? Dat binnen schountjes om daanzen te goan, mor nait veur kerk.' Aal lu wazzen mor aan t kieken noar dat wicht: zai liekt wel nait wies, kin ja haildaal nait om mit zukse schounen deel te strieken in kerk. Zulfs mariabeelden swoaiden hin en weer. Karen zaag heur rooie schountjes in keerslicht, zai wazzen zo nuver. Schaande zeden lu, loat zai mor votblieven, zai het hier niks naks te zuiken, om in kerk te verblieven huift n minsk nait zo wies weden, wis nait mit rooie schountjes.
Olde vraauw haar dat ja hail nait zain van dij schountjes. Mor dou kwam zai aal aan wait, n klikspoan haar dat doan. Duvels was zai op Karen en haildaal verdraiteg. Wat n stoeperd was dat veur olde vraauw. 'Hest mie ja glad bemieterd,' zee zai tegen wicht. 'Maagst dizze week nait noar daansfeest in dörp.' Karen dochde aan heur rooie schountjes, èlks jonk wol vanzulm mit heur op daansvlouer. Mor nee, t mog nait, hou wichtje ook te keer ging: zai griende, bèlkte, overaal schobde zai tegen aan. 'Nee is nee,' zee olde vraauw.

n Poar doag veur t grode feest wer olde vraauw zaik, dokter mos derbie, zo slim was t. Hai zee aan Karen: 'Olde vraauw is hail slim zaik, doe most goud veur heur zörgen goan. Zel die dat nait ontkommen? Zai mout op bèr blieven, elks drij uur most doe heur n drankje geven.' Karen dee dij touzeggen aan dokter.
Dij oavend heurde Karen meziek oet dörp deur roam dij open ston, zai dochde aan heur rooie schountjes. Olde vraauw haar krekt heur drankje deursloken en mos mit drij uur pas wat hemmen. Drij uur, dochde Karen, din kin k nog eefkes daanzen goan. Rap dee zai heur schierste klaid aan mit heur rooie schountjes en ging op dörp aan. Olde vraauw ruip nog wat, mor dat heurde zai ja nait. In aal stilleghaid noar dörp. Veul volk was der op bain om daanzen te goan.
Karen was olde vraauw haildaal ontkommen dij zo bot zaik thoes lag. Zai daansde mit Teun, mit Karel, mit Dirk. Meziek hil op, lu konnen eefkes oetpoesten, ook Karen. Mor nee, dat wicht daansde mor deur, allinneg.

Elks ruip noar heur: 'Poest eefkes oet.' Mor nee, daanzen mos Karen. Zai kon ja nait stremmen. Krek of heur schountjes beteuverd wazzen. 'Help mie din!' ruip zai. Deur gruinlaand, over wodder en klaai. Deur stroeken en om bomen wied vot, over baargen en stroaten. Heur vouten wazzen rood van bloud … pien dat ze deden! 'Dat is dat wicht dij bie olde vraauw in hoes is,' zeden lu. 'n Loos wicht dat is zai, ja.'
Dou zai weerom in dörp was, haar duusternis aal bedekt. Lu haren boudel in deuzen doan, mit veger aal aanhimmeld, elks sluip noa n daansoavend daip. In ains dochde zai aan olde vraauw dij zaik in hoes lag, t was heur ja glad ontkommen. Zai zaag soldoat bie gebaauw zitten en wer der kèl van.
'Zo, dinkst doe nou aan n aander … doar bist doe wel wat loat mit, haile loat.'
'Mor k kin schountjes nait oetkriegen!'
'Kom mor bie mie, din zel k dien schountjes mit soabel van vouten òfhoalen.' Zo ging ter heer. Schountjes dij bleven daanzen deur stroat hìn, dörp oet. Wiede wereld in, vot wazzen rooie teuverschountjes. Meschain kommen wie schountjes nog ais integen, dat kin ja morzo, mor dit is n vertèlsterke vanzulm.
Mit bloud aan vouten en bot slim muide ging zai op hoes aan. Zai zol tegen olde vraauw zeggen hou t heur muiten dee. Mor mit aarms open nuigde olde vraauw Karen bie zok. Zo blied dat heur kammeroadske weer bie heur in hoes was. Olde vraauw was haail gaauw beder, want der wer nou goud veur heur zörgd. Nog veule joaren wazzen baaide bie nander, mor Karen mog aaid geern kieken in spaigel. Mor ja, dat doun wie apmoal wel ais en doar is haildaal niks naks mis mit. Of wel sums?

Individudu is gain poletieke pertij, gain stichten, gain organisoatie. Individudu is Ik veur Ik en Elk veur Zoch. Haailege oorlog tegen WbW, Wie binnen Wie. Individudu striedt as Anonymus mit t mainst gevoarleke woapen van dizze tied, de Perpetuum Mobili. De influence blues flustert nait, lustert nait, mor bandiest over de pleneet. En wèl lopt achter Individudu aan? De Homo individudu sapiens zulf, vanzulf.

Verkerentjederij van buurvraauw is dik aan. Mit heur twijbaaident hebben zai t hail gezelleg. Buurvraauw het t ter slim drok mit en zai is veul ien bewegen mit heur Jan. Kea het heur zulfs al n elektrieke fiets kocht.
Poar joar leden het zai riebewies hoald en noatied haar zai nooit meer op fiets zeten. ‘Heb genog fietsen mouten ien mien leven, k goa nou mit auto’, zee zai voak.
Mor nou fietst zai weer. Lest zundoags hebben zai n rondje om Schild tou moakt. Doarnoa het zai n week nait lopen kind. Tja, wat laifde aal nait dut!

Loat ik n joar of 28 west wezen dou k mitdee aan n kerstspel. Ging oet van vraauwenbond en schriever van t stuk haar hom omzet in tegenwoordige tied. As ain van de jongsten van speulers was ik Maria.
Mien verloofde was Lena … vraauwenbond het ja allenneg mor vraauwlu. t Begon dermit dat k bie mien moeke kwam en vertelde dat k in verwachten was. Moeke zee dat dat tegenwoordig nait meer huift, der is ja genogt. Dat t aans was, betwievelde ze slim.
Ik ging noar mien taande Elizabeth, dij heur tekst compleet kwiet was, dou wie op podium stonden. Boetendes was taande ook nog haardheurend. Zai dee kop schaif en zee: 'Wablieft?' Stilte wer onderbroken deur gefluster van souffleur, mor taande Elizabeth stoarde verhilderd in t rond.
Nou haren wie oet den treure oefend, dus pakte ik droad van heur verhoal vroagenderwies op, zodat zai allenneg mor joa huifde te knikken.
Dou kwam veur mie t hachelke mement. Lena ging langs deuren om n plekje te zuiken woar potje geboren worden kon. Elke keer kregen wie nul op rekest. Zai ruip in paniek, en wees noar mien buuk: 'Joa, mor mien vrouw is zwanger en potje kin elk moment geboren worden!' Ik wait nait hou t kwam, mor op dat moment kreeg k elke moal de slappe laag. Ie begriepen, t mos toerloos over bie repetitie. Mor bie optreden ging t goud, net as dat k ale coupletten van lofzang van Maria a capella in stille zoal loepzuver zong. t Is n mooie herinnern.

Hol moud der in en wees veurzichteg.

Laif Dreumbouk! Véúrdat t geheugen onze vongen dreumen oetveegt of ver aandert, leggen wie ze ien die vaast. Zo leven ze deur. Veur aiweg en altied. Eerste vangst mit dreumenvanger is vot roak, as wie n glimp opvangen van Olodumare, de Scheppergod, onèndelk wied ien t firmament.

Din loaten wie mit aander godheden, Orisha’s, t firmament achter ons om noar lu op eerde om te kieken. Orisha’s binnen der stinzat van om noar Olodumare te luustern. Hai zit ja ook zo onveurstelboar wied vot! Wat wait hai over t bestuur van t uni versum? En záí hebben t beheer over haile boudel op eerde. Hai is niks van neuden. Olodumare wos dat Orisha’s rebèls waren. Hai haar heur deelbatsen kind, mor doarveur ien stee rezelvaaierde hai regen tegen te holden. Ale rivieren, meren, daipen en moaren dreugden oet. Gruiden gain gewassen meer; daaier en mensen kwamen oet tied.
Mensen smeken: ‘Red ons! Wat hebben wie joe doan, dat ie zo grammiedeg binnen?’ Orisha’s heuren heur smeekbeden aan. Ze waiten dat záí t binnen, en nait de mensen dij Olodumare glìn ien hakken mouken. Ze bidden hom om regen. Mor Olodumare heurt t nait. Ze vroagen om vergeven en beloven opnijs om noar hom te luustern. Verschaaiden Orisha’s pebaaiern zulfs om nóg wieder noar zien firmament omhoog te vlaigen. Vergees. Van op òfstand pebaaiern Orisha’s t de Scheppergod oet te leggen: t gaait slecht op eerde, ondanks goie beslizzens dij wie op ons meetings nomen hemmen.

Olodumare vragt of Oshun aan dij bieainkomsten mitdee en Orisha’s antwoorden nee. Olodumare stukt heur oet dat, zunder Oshuns aanwezeghaid en heur macht over vruchtboarhaid, gainain van heur ien spanningen wat oplevern kin. Din vragt Oshun of záí t perbaaiern maag. Ale Orisha’s laggen heur vaaierkant oet. 'Ha, ha, ha! Hou kin zo’n prugeltje doun, wat oldern nait lukte? Goa doar mor weer zitten, verzörg dien hoed mit kokos- eulie en wees mooi! Ha, ha, ha!' Mor Oshun holdt vol. Op t lèst, oet pure wan hoop, stemmen ze ien: Oshun maag t pebaaiern! Ze veraandert heurzulf ien n gloepend schiere paauw en vlugt hoog t firmament ien. Mor t is zó wied, dat heur veren begunnen òf te valen. En as ze bie zun aankomt is heur bonte verenklaid verschruid en binnen de tere veerkes op heur kopke verbraand. Toch is ze vastbesloten om bie Olodumare aan te kommen en ze vlugt wieder en wieder. As Oshun denkt dat ze gain klap meer vlaigen kin, komt ze bie t verblief aan van de Scheppergod. Ze vlijt heur ien zien aarms en hai zigt dat de schiere paauw ien n gier veranderd is.
Olodumare nemt Oshun op en verzörgt heur weer gezond. 'Dien moud en vastberoadenhaid hemmen mie t haart verzaacht. Ik zel staarvenswoar regen brengen,’ zegt Olodumare. En dat dut e. 'Van nou òf aan bistoe, mien laive paauwgier, bosschopper van t hoes van Olodumare en via die allain zel ik berichten overbrengen.’
Wie zain Oshun as gier weerom kommen noar eerde om t leven te eren en te priezen. Paauw en gier aalbaaid zellen veur altied as haailege daaier mit Oshun verknupt blieven. En zo as wie nog te zain kriegen, zel heur vastberoadenhaid en innerlieke kracht de wereld redden. Want nou binnen wie alderdeegs mit de Orisha’s op eerde om veur vraauwlu nóg meer gouds te doun, mor Oshun is nog hailtied vrokkeg, omdat zai nait aan heur beroadsloagens mitdoun mocht haar. Oet saggerien rezelvaaiert ze ale vraauwlu onvruchtboar te moaken en wait ze te veurkommen dat aander godheden heur aksie ongedoan moaken kinnen. Joa, en dín nuigen aander Orisha’s Oshun vanzulf wél oet om aan heur waark mit te doun, wat Oshun noa veul bidden en smeken op t lest apsepteert. Aalderwegens worden vraauwlu weer vruchtboar. Ook n vraauw ien Vlissingen. Mor nóg verboazender is, wél doar op wereld komt. As of t zo wezen mos, want ik heb n veurgevuil dat e ien n vervolg op dizze epizode de heufdpersoon wordt: Michiel de Ruyter!
Oshun. Woarom is zai persies degene dij ik neudeg bin? Zai is ain van de godheden van de WestOafrikoanze Yoruba-religie. Noa heur komst op Cuba vil ze ien de Santeria-religie soam mit de katholieke Virgen de la Caridad del Cobre, de patroonhaailege van Cuba. Oshun is keunegin van t zuite wotter, zo as moaren, daipen, bronnen en rivieren. Zai is de verpersoonleken van laifde en vruchtboarhaid. Ze wordt ienroupen veur aalderhande hulp. ‘Oshun, luuster asjeblieft noar mie en stoa mie bie, want ik lie aan Fernweh. k Dreum van verre plekken doar k nooit west ben.
Begelaaid mie asjeblieft as tolk bie mien dreum van n Europese, West- Oafrikoanze, en benoam Spoans-Amerikoanze rondraais! Mit ons baaid kinnen wie dij raais realiseren astoe via telepathische dreumen parallel mit mie mitraai zen en tolken wilze. Oshun of Virgen de la Caridad del Cobre, ik sméék joe, al zel t ook op knijen!’
‘Winfried, hou wie kinnen mit ons baaid dreumraaizen?’

‘Oshun, noar aanlaaiden van dij fikse zwangerschapsiengrepen deur dien noamgenoot nam k twij bouken ter haand over de Nederlandse volksheld Michiel de Ruyter. Onder t lezen heurde ik wied vot de Zeeuwse band Bløf zingen: ‘Vlissingen ademt zwaar en moedeloos vannacht’.
Laif Dreumbouk! Dij kombenoatsie van teksten en muziek laaidde lichtkans tot t singeliere dreumweefsel dat ik wait nait woar òflopen zel, mor doar Michiels geboorteploats Vlissingen ien te zain is. Hou din ook, vrundin Oshun, ik verbeel mie nou al mit die tussen woaken en dreumen ien die Ferne te zweven.

n Moand leden is dichter Oabel Janco Vlieringa te tied oetkommen. Oabel, k zel hom bie zien veurnoam nuimen, bleef zien haile levent onbekìnd. t Is ook ondudelk hou old dat dizze dichter worren is.
Zien dichterschop begunde ien joaren zeuventeg. Hai haar ien dij tied wat van n hippie. Oabel woonde op n zollerkoamerke op boerenploats van zien ollen. Doar boven op t koamerke schreef hai voak zien gedichten. Volgende gedicht is doar n veurbeeld van:

k Zit hier veur t roam te kieken
of k heur zain kin, laive Mieke.
Mor t binnen hier apmoal bomen.
k Heur zaacht melk stromen.
Emmer is hoast vol, moi kou!
Mieke, woar blifs doe nou?

Dij Mieke, doar dichter t over het, dat was n jonge kraandeloopster dij bie Vlieringa kraant brocht. Oabel bleef zien haile levent op boerenploats wonen. Hai was aaltied ien hoes of op t laand. Oabel zaag der nog aaltied oet as n hippie, mor dat was zien boetenkaant. Oabel kwam naarms, nait ien kroug of woar din ook. Ook haar dizze dichter gain kammeroaden. Dat hai op n hippie leek, dat kwam allinneg deurdat hai laank hoar en n boardje haar. Mor n eerliekse hippie dat was hai nait. Hai schreef:

Mien hoar haangt mie op schollers.
Mien boardje knip k wekelks bie.
k Kin die nait en wel kint mie.
Mor doe en ik worren aalgedureg oller.

Oabel Janco Vlieringa het nooit n gedicht ien n boukje, kraant of tiedschrift had. Zien pa wol wel n poar gedichten van zien zeun opsturen, mor woar noar tou? Dat wizzen zai baaident nait. Op n daag het pa Vlieringa n stoapeltje gedichten aan dij kraandeloopster Mieke mitgeven. Hai mainde dat Mieke dij gedichten wel aan redaksie van kraant geven zol. Mor dou k joaren loader t hier mit dijzulfde Mieke over haar, heurde k hou of dat t òflopen was. Mieke haar vellen mit gedichten ien sloot smeten.

Mieke zee: ‘t Pampier zaag der wat soeterg oet. Wat mos k der mit? k Wis niks van n kraant mit n redaksie. k Mosìnkeld mor mit kraanten lopen.’
Hier n stukje oet n gedicht over Mieke:

Mien pa leest kraant, k zaag Mieke.
Zo as de zee beukt tegen hoge dieken
zo bonst mien haart om Mieke.
Och, kon k heur mor n zetje aankieken.

Dichter Oabel Janco Vlieringa woonde nait wied van t Grunneger Wad òf en midden ien t laand. Dou k n moal n lekke fietsbaand haar, bin k bie dichter aan west. Hemmen wie dij baand lapt. Ook lait Oabel mie n poar gedichten lezen. Van dij daag òf aan heb k voaker mit hom proat en ook mit n bruier en zuster van hom. Oabel wis dat hai n onbekìnde dichter was en dat blieven zol. Doar haar hai vree mit. t Volgende gedicht van hom gaait ook over dit onnerwaarp:

Bin k meer as mien knien?
Nee, wort gain gedicht van mie lezen.
En dut zukswat mie ook pien?
Nee, dat kin mie niks verschelen.
Wie kwammen op wereld
knien en ik, aarm en noakend.
Wie binnen deur t levent verrepeld,
mor deur welvoart vlaaisdroagend!

Oabel Janco Vlieringa het zien haile levent laank n ainspaanjer west. Mor Oabel haar n schier levent.
Dat hai t over verrepeld het, dat is verboazend. Het hai misschain n bult verdrait had dat hai Mieke nait kregen het?
Mor kieken wie wieder noar t ìn van t zulfde gedicht, din moakt dichter doar ales weer goud! Hai is monter en blied. En zo willen wie dat geern zain! Gezoes en verdrait dat is ter aal genogt ien wereld.

Op n kolde winterdag ree bie ons in t loug n dikke bus, dij op zuik aargens noar was. Gain minsk op stroat te zain vanzulm, t was ook aibels kold dij dag. n Hail aaldoagse vrijdagnommerdag, dochde k. Dikke bus ging bie ons op maarkplaain stoan, sjefeur dee roam omdeel en zag mie doar stoan mit mien fiets aan haand. Sjefeur begunde te proaten mit mie: 'Guten Tag, ist hier ein Asylzentrum?' 'Moi' zee k, 'wie bitte? Joa,' zee k in mien schierste Duuts.
Zo ree k veur dikke bus aan noar asielzuikerscentrum bie ons in t loug.
Veur in bus zat n klaain wichtje dij mit grode swaarde kiekers aan t kieken was noar mie. Zai haar n deken om heur hìn sloagen. Elks haar n deken om zok tou veur kolde. Woar zol dij bus votkommen? n Vrumde noam ston der op, wied vot in èlks gevaal, zo te zain. Haildaal vol was bus, òfgeloaden. Zollen zai aan vlucht weden … vanaal gaait deur kop, ja.
Bus draaide t haim op, sjefeur stak zien haand as 'bedaankt' omhoog.

Dag of wat loader bin k ais noar asielzuikers tou goan om n proatje moaken te goan, op wat veur menaaier ook. Wichter deden mie oet douken dat dizze lu hail oet Israël ontkommen wazzen. Moanden onnerwegens west, mit aal goud en slecht der bie. Zai binnen der nait goud aan tou, wer der mie oetstukt. Ain van wichter kwam noar mie tou en zee: 'Wilst doe hier wel n toutaast helpen goan, wie hemmen verlet om helpers.' k Ging mor eefkes in binhoes om lu n haand te geven en 'wilkommen' zeggen. Zo tumelde k in n spinweb van lu dij mie nait begriepen konnen en ik heur nait. Mor mit haanden en vouten kom je n ènd, ja. Zo ben k in e kun kommen mit dizze lu oet Israël. Stoareg aan kinde k noamen, mor stoer is t. Dat aine wichtje dij zo klaain leek, was dat ainmoal nait, zai wazzen apmoal nait groot. Dij lutje wicht is n maaid van om en bie viefentwinneg joar old. Mainstentied zit zai bie mie aan toavel óf is mie aan t helpen. Maria hait zai, mor wort Magdalena nuimd. Krekt zo'n boudel as hier, as ain Kneels hait, nuimen wie hom Geert.
Ain van wichter dee mie oet douken dat dij Magdalena in n tehoes zeten haar, zai was ja nait vertraauwd om lös te lopen. Dokters haren van aal mit heur ommaans had mit pillen en woarzeggers en striekers. Ook in Duutslaand was zai onner behanneln west. Zo'n strieker haar zegd dat zai zeuven kwoade gaisten in zok haar. Doarom dee zai zo maal, der kon ja gain minsk wat mit heur worren. Zai zol beder worden as zai bie lu in n hoes touhollen zol. t Wer der nait beder op, zai was aal voak votlopen. Ook hier dee zai dat.

Zo kon t der heergoan dat zai noar UMCG in stad òfraaisde. Mit n plestieken puut, meer nait. k Bin der miesderg van west, k wol heur zo geern bie mie in beurt hemmen. Mie veurnomen om Magdalena op te goan zuiken in zaikenhoes.
Gain goud nijs kwam der oet Stad. Zai was haildaal in toeze mit heurzulf.
Wichter wazzen bie dokter west en dij zee dat t goud weden zol dat zai noar n femilie òfraaisde dij heur helpen konnen mit heur kwoal. 'Dat kwoade in heur is vot,' zee dokter. Mit pillen en poeders kinnen zai heur kwoal n klaain beetje in bedwang hollen.
Wie binnen n end op glee mit Magdalena. Wichter hemmen goud omdenken noar heur had. Mor ja, woar mos zai noartou?
Dou kwam mie der wat in t zin. Zai komt oet Israël en wie hemmen stoef bie Röppen 'Bethlehem' liggen, n ploats dij zo hait. Zol dat wat weden?
k Bin der ais op òfgoan of doar n stee veur dizze wicht was. Wie hemmen heur t zain loaten. Mit heur aan proat west, mit n tolk der bie. Zo is t heergoan dat Magdalena òfraaisde noar Röppen, noar Bethlehem. Gain wizzer stee kon der weden, n biebelse noam dij in heur stroatje paast. Magdalena is der nou aal weer dik twij joar. Wie kommen voak ais bie nkander. Nederlands leren gaait goud, verstoan doun wie t hail schier.
Heur kwoade gaist is vot, op n goie dag was e aal vot, noeit weerom kommen. Zai het teuverdeus-les en mit droadpost kin zai aan proat mit heur femilie in Israël.

t Gaait goud mit Maria Magdalena. Vandoag gaait Maria Magdalena traauwen mit Jaap, dij op boerenploats zien waark het.

k Bin getuge veur heur, krekt of zai mien dochter is. Dij wicht in bus mit heur broene kiekers, dij is mie bot slim dierboar worden. n Crème traauwklaid het zai aan mit n roeker oet Israël. Geluk en laifde op Röppen mit Grunneger ploats Bethlehem as heur thoes.

k Wait nait of ie wel es in zo' n fitnesscentrum wèst bennen.
Ik vind in elk geval, dat je t vergelieken kinnen mit zo n martelkelder dij ze vrouger in kastelen en zo wat haren. Mit van dij pienbanken. Dij hebben ze ook in zo' n fitnesscentrum.
Ik kin der over mitproaten, want ik ben der al weer joaren leden zulf ook aan begonnen. Dat kwam zo. Zwoantje was al n zetje mit wat wichter aan t sporten in zo'n sportschool, zoas ze t ook wel nuimen.

t Was heur zoveulste aanval op overbodege kilo's. Wat ze doar deden, dat wait k nait zo krek, want ze dee der n beetje stiekom over. k Mog ook nait komen kieken. Mor ze gooide mie wel dood mit stoere woorden. Zoas, total bodytraining en body sculpture en steps, aerobics en wait ik veul wat aal nait. Ze gingen alles bie laangs. En ik naisgiereg vanzulf. Houveul kilo kinst nou al boven de macht kriegen,vraauw Swarzenegger?", vruig ik in n maalvreten buie.
"Doe gekke, wie bennen nait aan t gewichthevven. Wie waarken wel aan apperoaten, mor doar hest doe toch gain sjoegel van" zee ze.
"Kinnen je dat waarken nait beter in toene doun?" vruig ik, "dat mout aans ook hail gezond wezen".
"Dou zulf mor wat meer in toene, hest ja zulf loi Evert op de rugge".

Hou het bie joe gaait lu, dat wait k nait, mor as n proatje bie ons zo begunt, den kinnen ie der van op aan, dat t mis gaait. In dit geval zee ik op t lest mit n vergrelde kop. "Ik goa ook hìn, noar dij sportschool, t zol mie wat, dat dou k mit ain haand op de rugge".
Zwoantje snoof wat. "As t mor op n aander oavend hìn gaaist as ik, want k wil mie nait veur die schoamen. t Is aans wel goud veur die, kinst boetendes ook n beetje aan dien zwembaand om t lief doun". En dou snoof ik.
De eerste moal dou ging k loat op d oavend, din zol t wel n beetje rustiger wezen docht ik. Nou, dat vuil òf. Aal bekenden.

Eerst mos k fietsen, op zo' n fietse op poten. Tien menuten, zee t wicht, dij dij boudel doar regelde. Ik haar dou nog nait in de goaten, dat zai n echte sloavendriever was. Mor doar kwam k gaauw genogt achter. “Och,” zee ik, “fietsen is ja nait zo stoer, dat dou k elke dag”. Mor dat vuil nog òf, k haar zo 'n sievertjeboudel veur mie en ik mos hom precies op 80 hollen.
Mor dou draaide ze aan n knoppe en muik ze der n beetje tegendewindin bie. n Beste poest wind.
Dou dat kloar was haar k t zwait al veur de kop stoan. "Lukt t nog" zee ze, asof ze mit n ol kerel te doun haar. "Zeker" poesde ik "fietsen stelt ja niks veur." "Ja ja" zee ze.

Dou mos k roeien, ook tien menuten. Noast mie op net zo n apperoat zat aine en dij haar hom op n ketaaier stoan. Tjoa docht ik, n ketaaier, as je t mor langzoam aandoun den wil dat ja wel. Mor k kwam der al gaauw achter, dat hai hom op 90 huil en ik mit muite op 80. Joa, vroag mie nait 90 wat, mor hai ging in elk geval haarder. Ik schatte hom toch wel vief joar jonger. Ook ja gain wonder, dat hai haarder kon.
Dou mos k aan de gewichten. Eerst de bainen, dat vuil nog wel mit. "Bainen" zee ik, "doar ben k nogal n beetje staark in". "O", zee ze, "den goan wie nou de aarms es even doun". Tussendeur mos k nog 10 menuten haardlopen op n transportbaand. t Begon rusteg, mor ieder bod as ze even kieken kwam, vruig ze of t nog wol.
"Zeker", zee ik, "och conditie heb k aans wel hur". "Fijn zo" zee ze en ze zette hom weer n beetje haarder. Ik mos der op t lest tegen vörken om nait achteroet van dij verrekte baand òf te schaiten, zo haard ging t. Mor k luit mie vanzulf nait kennen.

Dou k noa n uur kloar was, was k nat van t zwait en haar k n kop as n bolle. "Hou ging t" vruig ze. "Och t gaait best", poesde ik heur tou. "De volgende week zai k joe wel weer" zee ze. "Joa", zee ik en k sleepde mie noar de deure. En dochten ie nou, dat k dij röttege deurklinke noar beneden kriegen kon. Mit muite kon k mien aarm optillen, mor dou wollen mie de vingers nait meer, om de klinke noar beneden te drukken. d Aander haand mos der aan te pas komen, k haar der gain gevuil meer in. Dou ik mit veul muite in hoes komen was, was Zwoantje gelukkeg al op bèrre.
Mor ik mos nog noar boven. Op handen en vouten lu, ben k op t lèst boven aanbeland en ik ben wieder kropen noar de sloapkoamer. Ik kon nait weer overènde komen. Mit muite heb k mie oetklaid en ben k op mien stee liggen goan. Dou k ainmoal lag, was t net of Zwoantje n beetje lag te schudden in t bèrre.
Net of ze schraiwde. Mor dat kon ja nait, ze sluip ja.

Luuster hier noar 27 Zwoantjes, veurlezen deur de schriever zulf

Aalbert zat wat doeknekt in zien versleten kroakstoule en stoarde mit dovve ogen over t troosteloze, graauwe landschop. Zien pedde, doar in golden letters opston van ‘stationschef’, hong noast hom aan n spiekertje in t deurkezien. Aal mörgens muik e weer dezulfde gang, van berre of, hemmeln, n omstokje brood eten dat Pie al veur hom smeert haar en din dij aivege gang noar t station. Onderwegens haar e din net tied om zien twijde stoetje op te bikseln, veur e bie t perron was. En aarms knoagde der din weer wat as hai weer in zien ol stoule zitten ging, dat gevuil van dat ter wat hailemoal nait was zoas t wezen mos. Wenneer wos e nait meer, t was al hail laank leden, dou was ter hier heer goan op n menaaier doar t ende van vot was. Hai kon zok ter nait echt wat van herinnern, mor sums haar e wel van dij dreumen. Trainen reden din òf en aan in alle soorten en moaten en as stationschef haar e handen vol waark om te zörgen dat t haile spultje n beetje zunder al te veul perblemen verluip.
t Was n lewaai van sissende stoomkedels, t iesder op iesder van de wielen dij remden en honderden raaizegers dij noar alle windstreken vertrokken en hail voak mos Pie nog n haand tousteken en helpen mit koartjes verkopen.
Joa, dat was nog ais n mooi leven west, hail wat beter as dij stovvege dooie wereld doar ze nou in touholden deden.
Hai prakkezaaierde zok suf over hou of t wel kon dat e hier aal doage mor weer hin ging, terwiel der in gain aiveghaid n train kommen of votgoan was. Der wázzen wel traainen, mor omreden der toch gain mins meer opdoagen kwam haar t gain zin dat de machinisten nog op t waark kwammen. De lokemetieven en wagons wazzen in de loop van de joaren bedekt mit dikke loagen stof en voel en stonden langzoam mor zeker vot te rosten.

Zo zat Aalbert doar wat stil en ainzoam op t perron, mit niks aans as zien miemeroatsies, stil wachtend, dreumend.
Hai schrok inains op omreden der achter hom in t stationsgebauw n deure dichtsluig.
Even bleef e doodstil zitten, bevroren in de holden woaras e in zat, nait bie machte om ook mor n vinger te verruiren. Hai was zien leven laank al bie t spoor en kinde elk geluudje van t gebaauw. En dizze deure was de leste twintig joar of zo zeker waiten nait meer open west.
Hai schudde verwonderd mit kop, kwam kroakend in t ende en luip noar binnen. Doar stoarde hai stomverboasd noar t lutje jonkje dij doar midden in de wachtruumte ston. t Kereltje runde votdoadelk op hom of en zee, ‘moi meneer, binnen ie de boas hier?’
Aalbert nikde stom van joa en pebaaierde wat te zeggen. t Dee niks wat, as der mor geluud uut zien mond kwam. Noa zo veul joar nait aans as tegen zien Pie te proaten, wos e nait hou e tegen n aander proaten mos.
Mor t jonkje steurde zok doar nait aan en revelde vot wieder, ‘Nou ja, dat wos ik ook wel hur, opa haar mie al verteld dat ie en joen vraauw de ainegsten wazzen dij hier nog bleven wazzen om op de boudel te pazen’.
‘Wel is dien opa din mien jong’, vruig Aalbert mit trillerge stem.
‘d Jong keek hom verboasd aan en zee, ‘Waiten ie dat din nait?’ Aalbert schudde mit t heufd, der was ook ja zoveul dat e nait meer wos.
‘Mien opa is de directeur van t station. Directeur Joop Visser en zo hait ik ook. Joop main ik, directeur wor ik pas as ik wait hou of alles hier in t waark gait, zee opa’.
Aalbert dochde stief noa, Visser, Visser, nee, hai kon zok gain directeur Visser veur de geest hoalen. De klaine Joop runde intied van d’aine hörn noar d’aander en bekeek alles wat ter mor te zain was en zat overal in en onder te snuustern. ‘Nou, ik goa weer hin hur!’, ruip e dou e al in de open deure ston, mörgen goan de traainen weer rieden, dus ie zellen ter wel drok mit kriegen, nou moi hur!’ Aalbert stook zien haand noar hom uut en zee, ‘Mor dat kin ja hailemoal nait mien laive jong, der binnen ja gain machinis…’ Hai hail zok stil en keek noar de dichte deure.
Dou draaide hai zok om en slenterde langzoam en mit zien gedaagten haildal in toeze weer noar t perron. Veur t eerst in joaren ging e nait in zien stoule zitten, mor luip deur in de richten van t rangeerterraain, doar de trainen voel en rosteg stonden te wachten. ‘Mörgen goan de traainen weer rieden’ haar t kereltje zegt. Aalbert zuchdde daip en keek noar roodverroste rails doar mellen, krödde en kemille in dikke bozzen deur t grind opgruiden en hier en doar zulfs al wat boompies te zain wazzen. Aal mit aal was t n troosteloze boudel. Hai draaide zok om en sjokde weer noar t perron. n Train zol hier mörgen nait rieden, net zo min as overmörgen of as welke mörgen van de leste twinteg joar din ook. In t veurbiegoan keek e even biezied noar de zwaarde pedde mit de golden letters, mor luit hom aan t spiekertje hangen.

t Loek ging kroakend en piepend open en Jopie klauwsterde op handen en vouten op beune. ‘Kom opa, gaauw, ik zai t al stoan, doar veuraan bie t lutje roampie, noast schösstain!’, ruip e en runde over de stovvege plaanken van zolder.
Opa klom poestend bie de vliezotrabbe op en dee dou t loek achter zok dicht. n Klain glimpie trok om zien mond dou e zien klainzeun al op knijen en elbogen op de vlouer liggen zag bie t medelspoor dat veule vaarkande meters groot en onder t voel, stof en spinnewebben lag te wachten. Hai luip noar hom tou, n beetje veurover om zok nait de kop te steuten tegen de hoanebaalken en ging noast Jopie zitten op de voele, donkere plaanken. Dou dee e n greep tussen de graauwe spinnewebben dij in d’houke hongen en trok n grode holten kiste op zok aan. Hai kreeg deksel der of en legde dij aan kaande.
Jopie kroop noast hom en koekeloerde noar binnen. En doar laggen ze, netjes noast nander, traainraaizegers, machinisten, kondukteuren, spoorwaarkers en nuim mor op, alles wat ter mor neudeg was om t spoor aan de gang te holden.
Jopie wees noar twij open plekkies tussen de machinisten en de rangeerders en vruig, ‘Wat veur gounent heuren doar din opa? Binnen dij vot?’
Opa schudde mit kop en wees noar t perron, ‘Kiek mor ais mien jong, doar net noast t deurtje, op dat stoultje, zugst wel?’
Jong boog zok over t spoor tot e sikkom mit zien neuze tegen t stationsgebaauw stödde. Doar zat n poppie in zwaart pakkie, aan t kezientje hong n piepklain petje doar in golden lettertjes wat opston.
‘Is dat nou dij stationschef opa? Dij op de boudel paazen mos dou pabbe nait meer mit de elektrieze train speulde?’
Opa nikde en zee, ‘En zien vraauw zit in dat huussie doar opzied, kiek mor ais’. Mor Jopie lusterde al nait meer en was begonnen om mit de plumeau dij e mit noar boven nomen haar, t spoor en alles wat ter op en aan zat hail veurzichies of te stovven en spinnewebben vot te hoalen. Opa zien ogen begonnen wat verdacht te prikken en hai snoof ais daip veur de poppies uut de kiste begon te pakken.
n Zetje loater wazzen t perron, t stationsgebaauw en t rangeerterraain drok mit raaizegers en personeel. Opa kreeg zok de stekker van de transformator en stook hom in de stekkerdeuze. En dou leek t net nait aans as dat ter n hail nij wereldje opbluide in dij schemerege houke van de de donkere zolder. Lanteernpoaltjes, sainlaampies, huussies en de lokemetieven, alles flonkerde en stroalde in ain helder licht dat t stof en voel van twinteg joar leek vot te dringen. Jopie ston der mit open mond noar te kieken.

Aalbert ston aan de raande van t perron en keek noar de train dij net op gang begon te kommen. Dou de lokemetief tegen hom was stook de machinist zien haand noar hom op. Aalbert tikde even tegen de raande van zien pedde en vuilde zok deur en deur waarm worden van binnen. Hai rechtde zien stramme rogge wat en laagde, as n kind zo bliede, de trainen, zie reden weer.

Op n ol fietse mout je t leern…

Dar was zo, mor dat is vandoage de dag wel eem anders!

Dou k n kwoajong van n joar of zesse was kreeg k mien eerste fietske, n deurtrapper!

Achter d schoule lag n lappe grond, woarvan t achterste stok zo n meter hoger was as t veurste.

Mit fietse an d haand laip ik in t begun noar schoule, kroop op t hoogste grondstok….

Bain over t zoadel en den noar beneden. Omdat t n deurtrapper was, mossen de baintjes mit in tronne en noa n haalf uur kon ik fietsen! Wat was k in de wolken!

Van d schoule noar hoes om votdoadelk moeke zain te loaten, hou goud ik t al kon!

k Haar n beste gang op de kette en draaide mit dezulfde gang dam op….

Doar ging t goud mis! Ons voar haar an baide kanten van dam n muurtje van zo n vatteg centimeter hoog metseld.

Ik vloog der mit n smak tegen aan an d linker kaande en smakde in d sloot!

Fietse boven op d kop en dou k mie der oet worstelde, t hoar vol kreuze!

Mien voar zien jongste zuster, dei op vesite was, kwam nait bie van t lachen. t Zel wel n bizunder gezicht west weesn?

Doar zag ik de lol noatuurlek nait van in!

Loater kreeg k voak de fietse van mien oldste bruir, woar ik maisttieden nait aarg bliede mit was… Oafdankertjes hè!

Op mien vieftiende kreeg k mien eerste nije! Wat n luxe! En wat kon ik doar haard mit!

Mit kameroaden noar Winschoot, d Laange stroate op en dele achter d vrauluu aan…

Om n uur of tiene noar hoes.. Bie garage Brons in Heiligerlee begon mien licht t roar te doun. Lawaai en aal mor flikkern!

Gauw eem der oaf en de dynamo van t rad!

In n mum der weer op en in n sprint trogge noar d jongs… Net dou k vlak achter heur zat, zwinken ze noar links en rechts…en ik…. Boem! Achterop n olle A-Ford mit n dicky-seat. Ik stoof deur de locht en lag boven op d kappe!

De chauffeur der oet en kieken, of e schoa haar… Gelokkeg nait! Ik kon weer deur….

n Poar moand loater opa en opoe op vesite…. Opa bekikt mien fietse en zegt: Wat is dat ding ja opjacht!

Holt joe stil! was mien schrik reactie, mor voar haar t al heurd en wol vot waiten, wat ik der mit oetspoukt haar..

Noa n haile reeks tweiwielers zunder, kochten mien laiverd en ik n joar of wat leden elk aine mit n accu.

k Was al n zetje poesteg en dat was n bult makkelker, haarn wie onnaierd.

En hou! Vot d eerste dag, dat ve ze broeken konden was t idee van moeke: Noordbrouk, Zuudbrouk, Muntendam in tronne? Kin dat? Ducht mie toch wel!

En inderdoad! Der ston n beste haarde wind, en ook nog op d borst op d laange weg noar Brouk…

Mit ain haand an t stuur vlogen wie mit achttien kilometer in t uur tegen de wind in!

As kinder zo blied, konden wie ons vreugde nait op! Dat is nog ais wat raip moeke en zai zette der nog n tandje bie!

In Zuudbrouk bie Kuper n poar worsten kopen vroug ik? Wat din, krigst honger?

Nee, t liekt mie lekker, dammeet in Muntendam eem op de hak en n stokje worst?

Doe dien zin! Mit twei frisse metworsten kwam ze noar boeten… k Heb ook vot mor n rolloade mitnomen veur zundag en Kuper dee der n schier stok leverworst bie!

Op n bankje veur t gemaintehoes lekker smikkeln…. Wat lekkere worst het dei man hè!

Noa n haalf uurtje en wat nostalgische proat van mie over mien tied in Muntendam zee moeke…

Nou wait ik t wel weer! Dat hest al wel doezend moal verteld!

Dat was ook zo, mor as k t over Muntendam haar, wuir k nait oet proat… Prachteg volk, mien mooiste stee woar ik ooit lopen heb.

k Hail mie stil en wie stapten weer op fietse. Achter Maiden langs , nait over de drokke Hoofdweg!

t Was al etenstied west, dus gauw n stoetje mit n kop kovvie en de pc aan om te kieken, of der nog aine wat stuurd haar.

Ook t mobieltje nog mor eem controleren… Och, nou kiek ais…. d luttje jong het zien eerste stapkes doan.. Wat mooi hè!

Ja, wie hebben t goud. n Hail schiere dag vandoage!

Joaren hevve genoten van onze elektrische fietsen! Tot en met mien viemtachtegste, dou heb k noa moal of wat onderoet besloten te stoppen. t Vallen ging nog, - aal in t gras! En… ainmoal in t Homdholstermeer!

k Wuir doarnoa wat schuddereg bie t opstappen en heb der mor n punt achter zet…

Klaindochter in Stad gait der nou op noar heur waark....scheelt 20 minuten opa! Dank je!

Elk noadail het zien veurdail!!

Ol Menno de Boer zat mor wat triesterg veur zok uut te kieken.

t Wuir nou toch oareg minder mit hom, joa, as ter goud op aankwam kon e zok aiglieks nait meer allain redden.

Vievenzeuventeg was e verleden weke worden, nog nait staf-old netuurlek, mor wat uut t stro zetten, nee, dat was der nait meer bie.

Hai was allaank bliede dat e smörns zien goud nog aan kreeg; d’aine aarm was de leste tied wat lammeg worden en t linker bain haar e ook zowat gain macht meer in. De buren keken wel n beetje op hom tou, dat hai zien gerak nog kreeg en dat ter wat eterij in huus kwam. Waarm eten moaken, nee, dat haar hai al in gain tiedstieden meer doan.

As buurvraauw hom nait aal ogenblikken in n steertpannechie n beetje brocht, den kreeg e nait wat.

“t Wordt tied dat ie in n bejoardenhuus komen,” haar zai al n moal of wat zegd.

Mor dat wol Menno nait. Nooit!

Hai wol in zien aigen huus dood goan. En dat zetje, dat hai nog te goude haar, zol t wel goan zo as t goan mos. Hai haar hier zien haile leven woond en hier wol e blieven ook!

Mien haile leven, docht Menno, wat heb ik ter aiglieks van trechte brocht?

Dat haar e de leste tied voaker, dat hai aan vrouger dinken mos, aan zien kindertied.

Den zag e zien voader weer op t laand knooien en zien moeke mit de swienepot aan de loop, in t stookhok.

Assmis was t aalmoal zo dudelk dat hai t branden van t eerdappelloof, bie haarfstdag op t laand, roeken kon.

En loater, dou hai zulf n huusholden had haar, dou was t aalmoal ook lang nait vanzulf komen.

Wat haren zai der stoer zeten, hai wos t nog goud.

Dag en nacht wazzen z’aan t waark west, in dij datteger joaren.

Mor instee dat zai wat veuruut kraben konden, was t aal mor minder goan.

Der mos glad geld bie.

Menno, mit zien branderge netuur, haar t nait verkroppen kind.

En veurdat hai t zulf in de goaten haar, was e al aan de draank west.

En doar komt roezie en sloagerij van. t Duurde mor even of Oaltje, zien vraauw, was mit Derkie, t lutje wichtje, votlopen. “Zo laank astoe nait van de draank òfblifst, zo laank zugst ons hier nait weer!”

Menno haar de draank vot stoan loaten, mor hai haar zo’n stieve kop, dat, hai wol heur der nait weer in hebben. In t begun haar Oaltje hom nog wel n moal of wat n braif schreven en Derkie ook, n kinderbraifie.

Mor Menno haar t gat tegen duzzelboom aangooid: niks wol e meer mit heur te moaken hebben, hai zol zokzulf wel redden.

En de braiven haar e net zo weerom stuurd, zunder ze te lezen.

In loater jaren haar hai ook nooit meer wat van heur heurd.

“k Wait nait ains of ze nog wel leven,” mommelde Menno in zokzulf.

Hai zuchtte swoar.

“k Haar t aalmoal hail aans doun mouten, mor ja, achternoa koakeln d’hounder.”

Afijn, zo laank zol t ja wel nait meer duren. Wat mennegsten was t vandoage?

Zestien feberwoarie, As-Woensdag, ston op kelender.

Och joa, dat was ook zo, vrouger. Den wazzen z’al op tied in Roomse kerke en den kregen z’aalmoal n kruuske van aaske op t veurheufd, aaske dij haaileg was.

“Uut stof bin ie nomen en tot stof zel ie weerom goan,” wuir der den zegd.

Zo ston t ter schreven. En zo was t ja ook, n mins was ja n vergankelk wezen.

En doar mog men wel ais wat voaker bie stilstoan.

Men was der nog mor zuneg, op dizze wereld, of men mos al weer vot, veurdat men der op verdocht was.

Hai haar der loater nait veul meer aan doan, zachies aan was t aal minder worden.

En nou, vlak veurdat zien ìndje der heer was, nou kwam t aalmoal nog weer n moal noar boven.

“Wat heb ik ter aiglieks van trechte brocht, van mien leven,” mommelde Menno in zokzulf.

Hai gaf zulf t antwoord. “Nait veul deegs!”

Buurvraauw stak nog even t kop om d’houke van deure.

“Hou is t, De Boer?” vruig ze.

“t Gaait wel zo’n beetje,” zee Menno.

“Ie mouten der nait van schrikken, De Boer, hur,” zee buurvraauw, “mor der staait n jonk wicht bie joe op stoebe. En dij maint dat zai joen klaaindochter is.

Z’haar wat in de papieren van heur moeke snuusterd en doar wat braiven van joe in vonden. t Wicht zegt dat t braiven van joe wazzen, braiven van heur moeke en heur grootmoe.”

t Haart ston Menno zowat stil.

Zowat zol toch nait meugelk wezen?

“Loat t wicht ter mor even in komen,” zee e.

“Hou hait zai?”

“Alie,” zee buurvraauw. “Alie, noar mien Oaltje,” zee Menno.

Der is dij oavend hail wat proat in t huus van Menno de Boer.

Hail wat proat, hail wat schraifd en hail wat swegen.

Oaltje was al meer as twinteg joar dood en Derkie n joar of drij.

“Wat het heur scheeld?” wol Menno nog waiten.

“Opoe is in heur sloap sturven, k heb heur ains nait goud kind, mor moeke het mie veul over heur verteld.”

“En dien moeke?” vruig Menno.

t Wicht kreeg troanen in d’ogen. “Moe het n hail laank zaikbèrre had,” zee ze, “zai het joaren in n verpleeghuus legen.”

t Wuir Menno te veul, t gemoud luip hom vol.

“As k dat mor waiten haar,” snokte hai, “as k dat mor waiten haar!

En dat aalmoal deur mien toesterge netuur.”

Alie keek hom aan, deur heur troanen hìn.

“Opa,” zee ze, “Opa …”

En meer woorden wos zai nait, wazzen der ook nait!

De staaile, stieve Menno de Boer mos eerst n haalfverlamde ol stumper worden, veur e zeggen kon: “Oaltje mien wicht, vergeef mie t.”

En dou was t net of der in de kroezen en in de vollen van zien veurheufd n kruuske te zain was, net as vrouger op As-Woensdag; n kruuske woar nait allain vergankelkhaid in te lezen was, mor ook genoade, slim veul genoade …

En zo was t goud.

"Opschaiten", zee moeke, "busse komt der zo aan".
Doar stonnnen wie bie de halte.
t Rötding was weer loat.
'GADO mot even noar Horz tou', docht ik, 'dij sjeffeur het n hollozie neudeg'.
As e al aine haar kon om wel moaken loaten. Dat zol om tzwei mark foempzieg kost hebben.

"Woar staaist nou mit open mond noar te kieken", vruig moeke.
"Ik heb mien mond hailmoal nait open", zee ik, "mor koekeloer even noar links veuraan".
"Noh", zee ze, "dij jong het Sint Vitus daans".
"Hest doe dij jong veur de gek?", zee n vraaw, dij mitluusterde, kwoad.
"Neee", zee moeke gaaw.
Gelukkeg kwam de busse der aan, net op tied, wel nait op tied, mor… och, ie waiten wel wat ik bedoul.

Dringerij om in dij busse te kommen.
Ik docht: 'De eersten zullen de laatsten zijn'.
Moar dou wie bie de volgende halte stoppen, bleek dat nait hailmoal te kloppen.

Dou wie in Winschoot bie de brôgge over t daip oetstappen deden zee moeke, "Dicht bie mie blieven, ze gappen die hier zo van de stroate".
'Dat mot der ook nog biekommen', docht ik.

Wie luipen deur n haile laange stroate en doar zag ik n lekkere kabbenoade bie Kiewiet in de etaloasje.
"Deurlopen", zee moeke, "mout k niks van waiten". En dou sluig ze linksof bie de toren.
Doar wast! d Adrillen maarkt. Ik haar nog nooit zokswat zain.
k Heb mien ogen en oren op n feeske traktaaierd.
Moeke kochde wat te slikken, kon mien mond ook mit doun.

Snommerdoags gongen wie weer noar hoes.
Veurdat wie op de busse stapten vruig ik: "Woar wazzen dij Hailegen aingliek, k heb ducht mie gainaine zain".
n Vraaw, dij mitluusterde, zee vrundelk: "Dij zatten in de kerke".

De busse ging deur Kloosterholt, ik ston achterin te dansen.
"Knapst nog wel mit de kop tegen t roam aan", zee n schienhailege kerel, dij ook n sloager was.

Wie wazzen net op tied thoes. Mien Opoe haar t eten op toavel stoan.
t Was gain kabbenoade, mor mien Opa zee: "As joe honger hebben smoakt alles goud".
Noa mien eerste mond vol bleek dat nait hailmoal te kloppen… Och ie waiten wel wat ik bedoul.

'Doe magst nooit met vrömde manlu mitgoan', klonk moekes stem in mien heufd noa en ik vruig mie òf wel van ons baaident der maler was; dij manskerel noast mie dij zien voude stief op t gaspedoal huil of ik. Mor ik kon ja gain kaande op. t Was n onderdail van wat wie bestöt harren, dat wie mit ons baaident noar de geldautomoat goan zollen. Ik volde mien handen en ik kon enkeld hopen op ooit nog weer ais leventeg mien vouten op t aigen haim zetten te kinnen.

t Was mien eerste zummer in Grunnen. Hai was snommerdoags t haim oprieden kommen. Net dou ik d'achterdeure insteveln zol, zaag ik n zulvermetallieken fertuut d'invoart oprieden. Ik dee n poar tree achteroet en de mie nait bekinde auto kwaam mie goud in t zicht.
n Manpersoon stapte uut, nait zo jong meer. "k Kom net van Stad," zee hai op n toon of hai mien grootvoar was dij even kovviedrinken kwam. t Stittje van wat e zee vol vot in t blavven van d'hond.
Koorzeg vruig ik mie òf, of en woarheer ik de man kinnen mos. Begrodelk, mor t wol mie nait in t zin kommen.
"t Muit mie, ik kin joe nait verstoan," zee ik. "k zel d'hond vot doun, den heur ik joe beter."
k Ging in huus, stopte d'hond bezied, pienegde aaldeur mien hazzens en ging vannijs noar boeten.

"Zo, nou ken ik joe beter verstoan." "k Kom veur d'hounder." Haisterg en Grunnegs. "d'Hounder?" Der vol mie n staine van t haart dat ik mie mishad har, k huifde de manskerel nait kinnen. "k Heb gain hounder, ie binnen mis."

"Mor t noaberske het mie stuurd."
Welk noaberske, ging mie deur de kop hin, wat willen ze mie nou weer tou?
"Ie willen toch hounder holden?" verwachtensvol gloop e noar mie.
"Joa, over n zetje," zee ik. "Mor nou nait."
"t Noaberske," hai dudde noar t huus, "har knienen bie mie kocht. k Heb mooie knienen, ogenkost, dat zeg ik joe. Zai het zegt dat ie hounder hebben willen."
"Ik heb ja ens gain hounderhok."
"Joa, mor ik heb aibels mooie houder en n hoane." Hai stevelde aan mie veurbie noar toene, ik der achtertou. t Begrootte mie dat ik d'hond vot doun haar.

"Schier," hai dudde noar t segeland. "Hierzoot kinnen d'hounder goud schraben."
"Vot vlaigen." Ik zag mie al mit n net hounder oet bomen visken te zellen.
"Nait as zai körtwiekt binnen."

Hai stuurde d'auto in d'aigenste voart om vlochtheuvel in de boggel in t loug. k Klampte mie vast aan t handsel van mien taas.
"k Voar beter dan mien voader vrouger, tien joar is mie gain spier overkomen, nait ais n lekke baand."
k Duur hom nait vroagen of e loatachteg t riebewies hoald haar, of dat e tot veur tien joar veul ongelokken had haar. Hai kon t'heufd laiver bie de weg holden.
"k Voar viefteg woar k viefteg mag, zeuventeg woar k zeuventeg mag en tachteg woar de maximumsnelhaid tachteg is."
Hai nuimde gain hogere snelheden. Dat bezörgde mie nog meer twievel. Eerlieks as wie t dörp oetgongen, d'undergoande, verblindende zunne in de muide. k Zag de stilstoande auto almoar dichter bie kommen, krek as de tegemuitkommende auto. Zien voude bleef op t gaspedoal, wie reden viefteg woar wie viefteg rieden moggen.

Krek as ik "kiek oet" roupen wol, traptde hai op t rempedoal.
"Schaande. Dij mensken bringen de verkeersvaaileghaid in gevoar. Dij zollen d'auto op de damme parkeren mouten," mottjede hai.
Hai haar zok aan d'haals grepen. "Ik stik, ik stik."
"Vuilie joe nait goud?" k Dee n voam veuroet en wol hom opvangen. Mond-op-mond-poesten al schudde ik mie bie de gedachte deraan.
"Mörgenvroug mout ik vannais noar t zaikenhoes. Laive God, k docht dat zai mie vermoorden wollen as zai dij buis in mien sloeke probden. As doe moar gain haalskanker hest, zee mien zus. Alles ontstoken, mien stembaanden bluisterg en gainaine dij mie d'hounder verzörgen kin."
"k Heb nait ais geld in huus."
"d'Hounder mouten vot. Zeg houveul ie geven willen, zegt mor. t Geld hoal k in n poar weken, wanneer k oet t zaikenhoes bin."

t Was n wonder dat wie leventeg bie d'geldautomoat in t noaste stadje aankwammen. Zölfs tiedens t oprieden van t zo goud as lege parkeerterraain botst hom sikkom op n lanteernpoale. Mit permitteerde viefteg kilometer.
Aalhouwel k laiver meer geld opnomen haar veur n taxi, dee k t nait. d'Hounder begrootten mie al genog. n Bus ridt soavends nait.
k Verzoamelde mien moud. Trillebillend en mit zwait in d'handen luit k mie noar mien aigen stee rieden.

"Doe most ze körtwieken," zee ik as wie n pries ofproat haren.
"Hest doe n fersounleke schere?"
Joa, dij haar k. "En wie rieden soamen noar d'geldautomoat, din geef k die vot t geld."
"Goud." Hai drokte mie d'haand. "k Bring ze die om acht uur."
"Om haalf aachte. Om haalf negen mout ik vot."

Hai brocht d'hounder tien minuten noatied. "Körtwieken kinst ze zulf." "Nee, ik kin dat nait, doe zolst dat doun."
"Haren wie dat ofproat? Dien man kin dat wol."
Zölfs al was mien man thuus west, hai haar dat nait kind. "Of doe körtwiekst d'hounder, of doe nimst ze mor weer mit."
"Dou mie n scheer."
De veren dwirrelden. De hoane nam hai lestent. "Jopie, kreng, holdie stil."
"Nou noar d'automoat," zee k dou Jopie aan zied was.
"Woarom?"
"Veur t geld."

"Kiek toch ais hou haard of dij rieden," motterde hai en ontnam de van rechts kommende auto de veurrang. "Schaande."
Ik kneep in de zitten van de stoule en bedocht of ik ooit nog n aai eten zol.
Mit viefteg robbelden wie over t spoor, slierden wie deur t dörp, roakte hai sikkom n jong op fietse veur hai mien haim op reed. Ik stapte uut, hai ook.
"Hier is t geld." Ik drokte hom de braifkes in d'hand. "Alstjoeblieft, nou moust goan, k mout ja ook nog vot."
"Woarheen din? Ik kin die wol bringen."
Nee, dat wol ik nait, ik luip laiver.
"Ik kom wel weer es veurbie," zee e, verdween in zien fertuut en reed achteroet. Nog net nait mit viefteg kilometer, aalhouwel dat wel mog.

d'Hounder hebben gain ain moal n aai legd.

(Noaschrift van de redaksie: Mit dit verhoal dee Corrie mit aan de Grunneger Schriefwedstried van Menterwolle in 2004, t leverde heur de daarde pries op.)

"Evert", gilpt Gezinoa, "help mie toch."
Zai kikt net boven slootswale oet. Brugje veur ons hoes woar zai al 32 joar overkommen is het zai mist, en is mit plof in sloot reden. Ik loop zo haard ik ken noar heur tou.
"Wat wolst nou den onder in t sloot", vroag ik.
"Kerel stoa doar nait te zoesen", belkt ze, "help mie mor laiver in de bainen, straks zain ze mie nog".
"Zai hebben die al zain, haile buurt stait mit kezien om haals", zeg ik.
As zai weer op kaante stait vroag ik, "hest die ook zeer doan."
"Joa, en ook gain beetje, k haar wel dood wezen kend."
"Mok moar gaauw dast onder dak komst en hemmel die, zugst d'r oet as n diekschoap", zeg ik.
Dat dut zai. Ik goa mit puthoake hen en hoal plof weer tot sloot oet. Nog n geluk dat der nait veul wotter in t sloot stait. Mor n wurgerij is t aal.
"Hou is t", zeg ik, as ik weer in hoes kom.
"Alles dut mie zeer ik ken wel wat broken hebben", jammert ze.
"Ook wel nait", perbaier ik heur gerust te stellen. Dat is eulie op t vuur.
"Doe hest t ook nooit wat in de reken as ik wat heb", reerd ze.
"Ik heb t hailveul in de reken as 't doe wat hest", zeg ik, "moar aal zeer is nog nait broken". Gelukkig kalmeerd ze weer wat.
"Hou is t mit plof oflopen", wil ze waiten.
"Ik bin baange dat t oflopen is mit plof, hai het wotter binnen kregen, en dat is slecht veur zien ingewanden", leg ik oet. Vanmiddag zel ik plofmoaker wel even bellen, of hai hom ophoalen ken, dij mot mor zain of hai nog weer op te lappen is.

"Doe magst dien vraauw wel ains beter in de goaten hollen", zee n buurman tegen mien pa in het veurleste joar van twijde wereldoorlog.
"Hou zo dat den?", vroug mien pa.
"Ik heb heur vanmiddag op Zuderdaip smoezen zain mit n Duutse soldoat en ze haren baide nogal wat plezaaier zo te zain. Ze haren mekoar zo te zain ook nait veur t eerst ontmout, doar leek t nait op."
"Nou", zee pa, "ik zol heur wel ains vroagen wat dat den west het, moar t zal wel wat mit valen dink ik zo, want mien vraauw proat nait zomoar mit vrumden en zeker nait mit Duutsers, doar leuf ik hailendoal niks van."

Dou mien moe loater dij middag weer thoes kwam vruig pa heur vanzulfs wat of der woar was van wat hai van buurman heurd haar.
Nou, dat was gaauw verteld:
"Ik trof op Zuderdaip ain van mien vrougere collega's van firma Falke, tricotagebedrief an Emmasingel".

Doar haar moe as machinebraaister 10 joar waarkt tot an heur trauwen. Falke was van oorsprong n Duutser, loater naturaliseerd tot Nederlander en haar ook altied n poar Duutsers in dainst.
De vrougere collega van moe was bie begun van de oorlog deur de Duutse Militaire Dainst oproupen en mos nou zien 'voaderlandse plicht' doun in Stad woar hij zo bekend mit was en laank woont haar.
Dou hai mien moe zag, haar hai heur roupen om even n proatje te moaken, meer nait.

Moe zulf haar hom eerst hailendaal nait herkend vanwege zien Duutse uniform.
Moar, zoas wel meer gebeurde in de oorlog, was dat onschuldige proatje verkeerd ankommen bie de 'verklikker' en dij haar der zien aigen, ver bezieden woarheid getraauwe, verhoaltje mor van moakt en overbrocht aan mien pa.

De verroader slept nait, was ook hier dus weer ain woar woord.

Boetenlanders in Nederland hebben het sums oardig stoer, moar Nederlanders in t boetenland kennen ook heul wat beleven.

Ik was met mien nichtje op vakaansie in Arabië in 1965.
Heur bruier, mien neef dus, wol doar traauwen met n schone Arabische en dat wollen wie wel ains mitmoaken natuurlek.

Van de gewoontes van het land wozzen wie niks of en dus deden wie sums welains wat verkeerd.
Ik wol zo'n echte ollerwetse schoapherder (zag der oet as n ploatje oet de biebel) op foto zetten, moar doar kwam niks van in.
Via n tolk vertelde hai dat zien ziel in mien kamera verdween as ik hom fotografeerde, dus da mog nait.
Wel kon ik hom fotograferen as ik eerst n bedrag van rond 10 gulden spendeerde; kon hai doarmit zien ziel terugkoopn (!).

Tweide anvoaring was an Dode Zee. Wie proatten wat mit ainander in t Nederlands, mien nichtje en ik, en ain of aander Arabier klonk dat in ooren as Duuts.
Hai tierde en roasde as n gek en wol mie n kopje klainer moaken, want hai mog de Duutsers nait.
Noa tussenkomst van onze tolk en begelieder was hai overtuugd van ons Nederlanderschop en dou wazzen wie inains de beste luu dei der op de wereld rondlaipen.
Zunder tolk haar ik dit stukje nait meer schrieven kent denk ik.

Dag of wat loater wol ik veur thuus wat soeveniers inkopen en kwam ik in de "souk" bie n verkoper van kopern theepotten, dat is doar net zowat as bie ons kroantjespot.
In gebrekkig Engels wazzen wie an baiden en ofdingen over pries.
Hai was begonnen met (omrekend) 20 gulden en oetaindelieks kon ik het ding veur 10 gulden kopen.
Trots as n paauw kwam k der met op mien logeeradres en doar lagen ze blaauw van t lachen… zulfde pot kon je veur 5 gulden overal kriegen; was ik dus toch nog bekocht.

Nog ain maal ding beleefden wie dou wie n binnenlandse vlucht moakten mit vlaigtuugje.
t Vlaigtuug dukelde deurlopend omloag in luchtzakken en dou vlogen ons de kippen om de oren, want dei raisden gewoon mit in passagiersgedailte.
Met lienvlucht was ons dat nait passeerd, das zeker.

Aal mit aal was t wel n mooie ervoaren en noa 37 joar denk ik der nog voak mit plezair an terug.

Gemainteambtenoaren binnen iemege aarbaiders. Worden wel voak grappen moakt over ambtenoaren en doar is ook niks mis mit, zolaank as je moar begriepen dat mainste ambtenoaren haard waarken en zuk ien dainst stellen van burgerij. Plantsounwaarkers vurmen doarop gain oetzundern. Den is t een genot as je zain kìnnen dat jongkerels doar geern bie waarken willen. Ik heb t zulf zain, dou 'k op n mörgen op n baankje ien stadspaark zat.

Ik haar mie op baankje hìnzet, om even n pauze te nemen op mien mörgenloopke en om even te genottern ien t lije veurjoarszunnetje. Zun luit dauw van vrouge mörgen verdaampen en zun dee touzeggen dat t n mooie, waarme veurjoarsdag worden zol. 'k Haar net gat aan t toch nog wel kolle holt van baank, dou karke van plantsounwaarkers aanrieden kwam. Moar een poar meter veur mie vuil motor van kaar stil op t pad. Hier mos waarkt worden, dat was wel dudelk. Motor van kaar roasde nog noa, moar n jongkerel wol doar nait op wachten. Hai wupte smui tot kaar oet en haar schovvel aal ien haanden, dou zien oldere kollegoa pas eerste vout tot kaar oetzette. "Ho jong, ho jong", zee òl boas, terwiel dat hai achter stuur votkroop. "Overmoud van jonkhaid, 'k wait t wel, wilst geern aan t waark, moar mit overleg jong, mit overleg." Endelk was hai achter stuur vot en bedoard luip hai noar achterèn van kaar.

"Wie mouten hier toch schovveln?" zee jong.
"Joazeker", kon òl boas hom vertellen, "moar doar komt overleg bie kieken jong. As ik op kerwaai aankom; den zet ik mie aaltied even op loadklep van kaar", hai dee doad bie zien woord en zette zien achterèn op loadklep van kaar hìn, "en den draai ik mie op mien gemak even n smokertje". Omstandeg huil hai sjekpuut tot bovenbuus oet. Pielde n vloeipepierke oet deuske en begon zuk n sjekje te draaien.

"Moar ik rook nait", zee jongkerel, mit schovvel nog aal ien haanden, kloar om te begunnen.
"Doar komt t nait op aan", zee òl, "t gait erom dat je even, … verdold!" Onder zien vingers was t vloeipepierke deurmidden scheurt.
"Dat overkomt mie voak", bekende hai aan zien jonge kollegoa en luit hom zien haanden zaain. "Dat komt omda'k van dij dikke vingers heb."
"O", zee de knoap, moar 'k haar t idee dat t hom nait veul schelen kon.

Òl pielde n nij pepierke tot deuske oet en begon veurnijs. Ditmoal kreeg e t kloar. "Zo den. Nou nog even braand der ien." Sjekpuut ging weer ien bovenbuus en mit aansteker stak hai sjekje aan. Duurde mor even, dou dreven blaauwe nicotinedaampen deur lucht. "Doar wor je weer mens van." Hai zoog smook daip ien zien poesterd.

"En nou kìnnen wie begunnen?" vruig t jongmens tiedkorteg. Hai leunde op schovvel, mor mit rogge aanspand, kloar om oet startblokken te vlaigen.
"Joa, nou zellen wie ons t kerwaai veur vandoage ais aanzain." Òl kwam ien t ìnd. Jong veerde op en greep schovvel vaast ien haanden. Mor dat was overmoudeg van hom. "Nee jong, raif bist nog nait neudig hur", zee òl. "Wie mouten t eerst ais aankieken."
Haildaal riddersloagen keek jongkerel noar rogge van zien oldere kollegoa. Dou trok hai wat mit scholders en mieterde schovvel op kaar.

Aan raand van bloumpaark bleef òl stoan. Hai zag zuk t spultje ais aan. "Joa", hai nikkopte der bie, "'k zai t wel aal. Doar zit hail wat roet tussen."
"Och", zee t jongmens en trok wat mit scholders. 'k Leuf hai zag t minder swoar ien as òl.
"Joa, nee, verkiek die doar nait op jong", en hai wees over bloumpaark van, as 'k dat zo even ienschatten mout, drij bie zes meter. "Hier het ien n poar weeke gain schovvel deur wèst."
"Doarveur binnen wie nou ook hier ja", stelde jong vaast.

"Joa, doar hest geliek aan", mos òl tougeven. Hai brak op knibbels op t gras veur bloumpaark en zee tegen jong: "Kiek hier gaait t om", hai wees jong op gruine bloadjes van t roet. Veurdat jong kon sputtern van; 'dat wait ik ook wel', ging òl verder: "Da's dudelk vanzulf. Moar t gaait der even om; hou schovveln wie dat vot. Kiek, …" Òl wachtte op reaksie van jong, moar dij kwam nait. Gain wonder want jong haar n wichtje ien t oog kregen en doar noar kieken von hai spannender den noar òl dij doar op knijen lag. Neem t jong ais kwoalek. t Was ook n hail schier wichtje dat doar deur t paark luip. Mit n hail kört klaidje aan en wat doar onder bewoog leek nait verkeerd. "Nou mostoe wel even opletten vanzulfs", zee òl boas grammieterg, dou hai ien de goaten kreeg dat jong gain oog meer veur hom haar.
"Joa", zee jong en draaide mit muite kop weer zo dat neus ien richten van òl wees. Moar ogen zaten vervast ien ooghouken en keken nog noar t wichtje.

"Verduld, doar hest aal!" ruip òl en wapperde mit ain van zien haanden.
"Wat gaait der loos?" vruig jong.
"Ik braand mie de vingers aan mien aigen sjekje", verkloarde òl. "Verdoemd nog tou!"
"Doe doust net of dat mien schuld is."
"Haarst ook moar opletten mouten", òl haar nait allinneg vingers braand, hai was zulf ook aanbraand.
Jong trok mit scholders en zee; "smoken is nait gezond en elkain dij smookt mout zulf de gevolgen doarvan droagen. Doar kinstoe mie nait op aanspreken."
"Doe hest makkelk proaten", von òl en hai stak vingers ien mond om zo braand der n beetje oet te kriegen.

Zat oaventuur ien dizze baaide plantsounwaarkers. 'k Haar hier moar n luk zetje zitten wilt, om pien ien remoatiese knijen wat òf te loaten zakken, moar nou wol ik geern zain hou of dit òfkaalvde tussen dij baaiden. En aal haar jong haildaal geliek; dat smoken ongezond was, ik draaide mie doch zulf ook moar n sjekje. Dij kon ik op mien gemak opsmoken en onder tied ging veurstellen deur:
"Woar waarn wie bleven?" Òl boog zuk weer over bloumpaark. "Hierzo, kiek, …", mit haand bewoog hai over t roet midden maank bloumen, "hier kìn niks schaifgoan. Doar kìnnen wie mit schovvel zo deur. Moar hier, stoef bie bloumen staait ook roet. Dit binnen bloumen." Òl wees jong op bluiende veurjoarspracht.
"Joa, dat binnen poaskebloumen en dij bluien nog en mouten stoan blieven!", begreep jong. Hai sloakte n daipe zucht, zien geduld wer ook wel hail slim op pruif steld.

"Just, dat hest hail goud begrepen. Moar as wie mit schovvel hier omtou goan; den kìn t gaauw gebeuren dat wie poaskebloum mit wegschovveln. Doar mouten wie veurzichteg omtou, as t nait aans kìn den moar mit haand."
"Heregod man, dat is doch wel dudelk!" ruip jong, terwiel dat hai òl mit verstand aankeek.
Òl rechtte zien rogge. "Nou mostoe nait zo kribbig wezen", zee e. "Boas het mie zegd; ik mout die plantsounwaark biebrengen. En ik nìm mien waark aaltied hail sekuur."
"Joa, t is aal goud", zee jong verontschuldegend.
"Nou, hierzo, kiek! Moar goud dat wie even keken hebben", zee òl boas en wees ien bloumpaark.
"Wat? Wat?" jong keek ook, moar t wer hom nait dudelk wat òl bedoulde.
"Doarzo, zugst dat nait?"
"Wat mout ik den zain? Ik zai roet, brannekkels."
"Joa, krekt, brannekkels!"
"Nou, wat is doar mit?" wol jong waiten.
"Brannekkels, dij kinst doe nait mit blode haanden beetpakken", wos òl.
"Nee, vanzulfs nait."
"Vandoar dat je aaltied t kerwaai even aankieken mouten." Òl kwam mit muite weer ien t ìnd. "Hai, blied da'k weer overèn stoa." Hai rekte zuk ais oet. "Moar nou waiten wie dus dat wie handsen aanhebben mouten as wie mit t waarken begunnen."
"Goud," jong haar t begrepen, "handsen mouten wie hebben, schovvels en n klain haarkje veur stoef bie bloumen?"
"Joa, 'k leuf dat wie t doar mit kloarkriegen kìnnen", zee òl. "Den zellen wie ais zain hou wied wie kommen kìnnen vandoage."
"Vandoage? Doe mainst doch nait allinneg dizze bloumpaark?" Jong keek òl mit verstand aan. "Veur middag binnen wie doch kloar mit dizze bloumpaark?"

Òl schudde ais mit kop. "Doar sprekt onervoarenhaid. 'k Heb die doch net oetstokt dat wie t mit overleg aanpakken mouten? Astoe doar op roakeldais mit schovvel deurhìn haauwst, den komt t nait goud."
"Nou ja, wie zellen wel zain", zee jong mit n zucht. Jong luip noar kaar en wol t raif der òf pakken.
"Ducht mie zo, konst t nog wel even liggen loaten", zee òl terwiel dat hai op zien allozie keek.
"Wat nou den weer?" Jong bleef mit n ruk stilstoan en sluig van vranterghaid mit n haand op loadbak van kaar.
"Wie goan eerst moar ais schavven."
"Schavven?!" Jong keek ais op zien aigen allozie. "Wie hebben om negen uur schaaft en t is nou nog moar haalf negen!"
"t Is krekt zoastoe dat zegst", was antwoord van òl. "Wie hebben om negen uur schaaft en den mouten wie ook schavven."
"Joa, dat zeg ik."
"Nou den", òl luip noar veurkaant van kaar.
"Joa, wat nou, 'nou den'?" Verboasd keek jong noar òl, dij op zien gemak ien kaar op zuik ging noar zien stoettromke. "Ik zeg die doch dat t nou nog moar haalf negen is! Wat wolstoe nou den? Of lopt dien allozie soms veur?"

Òl stak kop boven kaar oet en keek jong kwoad aan. "Nou mostoe ais goud luustern", zee hai, mit aargernis heurboar ien zien stem. "Wie mouten om negen uur schavven, joa?!"
"Joa", jong nikkopte.
"Astoe om negen uur dien boudeltje nog bie nkander zuiken most, den bistoe om negen uur nait aan t schavven, woar of nait?"
Jong luit kop zakken. Hier kon hai nait tegenop. "As je t zo bekieken, dan hestoe geliek", gaf hai tou.
"Dat wol 'k ook moar zeggen." Òl boas dook weer ien kaar en kwam der n zetje loater weer oet, mit stoettromke en thermosvlès ien haanden.
"t Is aibels mooi weer, ik haar zo docht; wie mouten moar ien boeten schavven. Wat duchtie?"
Jong leunde mit baaide haanden tegen kaar en haar kop nog noar grond richt. Hai was nog haildaal riddersloagen van òl boas zien kiek op de zoaken. "Ik vin aal goud", zee hai.

"Doar op dat baankje haar 'k zo docht", òl wees ien mien richten. "Noast dij aine woar dij man op zit." Hai luip noar baank tou. Jong kwam ook ien bewegen en ging ien kaar op zuik noar zien aigen stoettromke.
"Goidag", zee òl tegen mie en nikkopte der even bie.
"Moi", zee ik weerom en tikte even aan raand van mien houd.
Òl ging op baank zitten. Hai zette stoettromke noast zuk hìn en thermosvlès doar weer noast. Dou keek òl mie weer aan en zee: "Mooi weer hebben wie vandoag."
"Aibels mooi. Waarm zunnetje, floitende vogeltjes, doar krieg je veurjoarsgevuil van."
"Doar hebben ie haildaal geliek aan", zee òl. Hai keek op noar jong, dij ook op baank òf kwam lopen.
"Moi", zee jong tegen mie. Ik tikte ook veur hom nog moar ais tegen raand van houd aan.

"Ik mout hom oplaaiden", zee òl tegen mie en knikte mit kop ien richten van jong, dij onder tied noast òl op baank zitten goan was. "Wie bìnnen van plantsounen en wie mouten hier schovveln."
"Nou, t zel mie benijen of wie doar nog aan tou kommen vandoag", mommelde jong veur zuk oet.
Ik schoot ien laag. Òl boas keerde zuk noar jong tou. "Wat mainstoe doar nou weer mit?!" wol hai van jong waiten.
"Niks", zee jong, "loaten wie nou moar schavven goan."
"Wie goan nou even schavven", zee òl boas tegen mie.
"Loat t joe smoaken", zee ik, "den draai ik mie nog even n sjekje." Ik trok mien sjekpuut veur twijde moal dij daag tot binnenbuus oet.
"Braand joe de vingers nait", zee jong, woarop ik weer ien laag schoot. Jong mos ook laggen. Òl boas nait, dij keek òfkeurend noar jong. Moar hai zee moar niks.

Ik stak mien sjekje op, jong tapte zuk n kop kovvie ien en òl dee zien stoettromke open en zee: "Zo den, nou even n stoetbrug mit roggenstoet en kees, mit n koempke kovvie der bie." Hai nam zien thermosvlès ien handen en kwam tot ontdekken dat hai gain koempke haar.
"Verdold, nou bin ik mien koempke vergeten", zee hai. Zowel jong as ik keken noar hom en vandoar dat hai zuk kennelk roupen vuilde om t oet te leggen. "Vraauw het hom òfwossen gustern en dou heb 'k hom vanmörgens ien n apaart puutje mitnomen en puutje ligt nog ien kaar."
Hai keek jong aan. Hai haar vervast wilt dat jong ien t ìnd sprongen was en puutje veur hom ophoald haar. Moar jong nam n hap van zien stoetbrug mit pindoakees en muik zuk nait drok om koemke van òl boas. "Doar mout ik den eerst moar achterheer." Òl dee zien stoettromke weer tou. Stènnend kwam hai ien t ìnd en luip noar kaar tou.

"Mit dit mooi zunschien weer is t mooi waarken zo, ien boeten", zee ik tegen jong.
Jong haar mit kromme rogge op baank zitten te kaauwen op stoetbrug. Nou veerde hai op net geliek as dat hai deur n ieme stoken wer.
"Waarken?!" zee hai. "Waarken?! Wie hebben ja nog gain slag waark doan! Ien dij òl is gain bewegen te kriegen en hai is ducht mie van mainen dat ik nait goud bie mien verstand bin. Hai gaait mie vertellen wat roet is en wat bloumen binnen! En den mouten wie schavven, om negen uur, moar hai het n haalf uur neudeg mit veurberaidens veur t schavven. Man nog tou! Allinneg haar ik t haalve bloumpaark aal opschoond had, moar nou is der nog gain bladje roet vot!"

Ik mos der om laggen. "Joa, laag der moar om", zee jong ongelokkeg. "Ie kìnnen der om laggen, moar ik mout haile dag nog mit hom deurbringen."
"Zeest wat jong?" Òl kwam weeromlopen, mit zien koemke ien haand.
Jong boog zuk weer veurover. "O, meneer hier zee dat t mooi waarken was, zo ien boeten mit dit mooi zunschien weer, en ik zee dat hai doar geliek ien haar." Jong propte rest van stoetbrug ien mond.

Òl ging weer op baank zitten en kon endelk zien koemke vol kovvie tappen. "Joa, is ook zo", zee hai tegen mie. "Moar weer kìnnen wie nait bestellen vanzulf en zuk mooi zunschien weer hebben wie nait aaltied."
"Nee, dat zel wel nait", zee ik. "Mag ik joe ais wat vroagen?"
"Joa, vanzulfs wel hur, vroag moar gerust", òl keek mie verwachtensvol aan.
Ik wees op bloumpaark en vruig aan òl: "Zo'n bloumbèr schier moaken, houlaank binnen joe doar nou drok mit?"

Òl nam noadenkend n klokje van zien kovvie en dou zee hai: "Joa, wat zel 'k doar nou ais van zeggen. t Komt der haildaal op aan wat of je tegen kommen. As ik allinneg bin, … t is n nuver lapke, … twij doagen bin 'k der den wel zuit mit." Ik zag ogen van jong groot worden van verboazen. "Moar nou binnen wie mit ons baaiden. Doar komt wel bie noatuurlek da'k hom mout oplaaiden, dat hold tied op vanzulfs. Aal mit aal binnen wie der, denk ik, nog wel n dag en n haalf mit zuit." Ogen van jong vuilen hom nou zowat tot kazzen oet. "Joa meneer", ging òl verder, "doar komt meer bie kieken den mensen denken."

Jong nam zien kovviekop en sluig hom ien ain bats achterover. Hai draaide kopke weer op thermosvlès en zee: "Zo, wie hebben schavven doan nait?"
"Wat?!" t Leek wel of òl mit kont op n wepenust zat. "Schavven doan?! Ik mout nog begunnen!" Hai keek op zien allozie. "Nou hier, zugst wel, t is krekt negen uur; schaafttied."
"En ik heb t aal op, den goan ik even aan loop", jong ston op.
"Doar is niks verkeerd mit, dou dat moar gerust. Ik roup die wel as t weer waarkenstied is."

Jong burg zien stoettromke en thermosvlès weer op ien kaar en luip liek op t wicht van eerder òf, dij wiederop op n baankje zat te lezen ien n boukje.
Òl nam n hap van zien stoetbrug mit roggenstoet en kees en kaauwde t weg mit n klokje kovvie. Dou wees hai op jong, dij aal zowied kommen was mit t wicht dat hai noast heur op baank zat, en zee tegen mie: "Jongkerels, oog veur wichter hebben zai, mor veur t waarken?!"
"Och", zee ik, mien peuk onder zool van schoun oetdrukkend, "'k haar doch zo t gevuil, jong wil wel waarken."
"Waarken? Hai?!" Òl haar net weer n hap van stoetbrug nemen wilt, moar luit stoetbrug nou weer zakken, om t mie oet te stokken. "Nee meneer, waarken hebben jongkerels as hai gain oog veur. Zai willen der deurhìn haauwen. t Kloarmoaken, noar heur gevuil den, en den weer wiederop. Zai hebben gain geduld veur t waarken. Moar op zo'n menaier krieg je haalf waark. Dat zain joe nait, en dat nìm 'k joe ook haildaal nait kwoalek, joe bìnnen n fiene meneer dij t waarken mit haanden nait wend is, moar ik, man mit ervoaren, zai dat wel." Hai brocht stoetbrug weer noar zien mond en nam der n hap der oet.

Ik nam mien haandstok en mit dij as steun brocht ik miezulf ien t ìnd van baank. "Ik mout moar ais wieder", zee ik tegen òl, "want joe hebben mie wat aal te gaauw joen oordail kloar." Òl verslook zuk ien zien klokje kovvie. "Jong doar wil geern aan t waark, moar joe hollen hom tegen omdat t joe aans te rap gaait. Jong wil haarder waarken as joe willen. En ien mie zain joe n fiene meneer dij t waarken mit haanden nait wend is. Doarin miszain joe zuk. Ik kìn tegenswoordeg fiene meneer speulen, omreden dat ik van remetiek nait meer waarken kìn. Moar heb aaltied ien baauw aarbaid, as vaarver, en wait doarom verduvelds goud wat waarken mit haanden is." Leunend op haandstok ging ik wieder mit mien mörgenloopke.

Achter mie sprong òl van baank ien t ìnd en mit mond nog haalfvol mit stoet ruip hai mie noa: "Vaarver ien baauw, wat zol mie dat?! Wat waiten ie van toentjen?!"
"Genog om te waiten dat n dag en n haalf waark over zo'n lapke bloumpaark, mit twij man, zuver schaande is", zee ik tegen hom, mie even noar hom toudraaiend. "Jong haar krekt geliek, veurmiddag mouten joe doar zat mit kloar wezen. En veur t gevaal joe t nog nait ien goaten hebben", ik keek op mien allozie, "'t is kwaart noa negen, schavven is doan." Òl luip blaauw aan en van kwoadighaid smeet hai zien stoettromke op grond. Ik mos der om laggen en zel moar nait hierhìn schrieven wat hai mie apmoal noaruip. Mor veul moois was t nait.

Ik luip van òl vot en jong kwam mie ien muit. Ik tikte aan mien houd en zee tegen hom: "'k Wens die staarkte mit hom, rest van dag", en wenkte mit kop noar òl, dij mit voest noar mie swoaide.
Jong trok mit scholders en zee: "Zel dag wel mit hom deurkommen en den goa 'k mörn mit 'n aander op kerwaai. Dat kìn 'k wel regeln mit plougboas."
"En hou ging t mit dat schier wichtje doar?" wol ik van hom waiten.
n Braide laag brak deur op zien gezicht. "'k Heb n oafsproak mit heur", zee hai, "aankom vrijdag goan wie oet."
"Meroakel", zee ik.
"Mit joe kìn 'k proaten", zee jong, "Moi hè!"
"Moi jong", zee ik, "veul plezaaier vrijdag."
"Daank joe, zel wel lukken", zee jong en luip op òl òf, dij nou begrootelk noar zien stoettromke ston te kieken.

(Dit verhoal is oetdocht. Geliekenis mit bestoande personen, nog ien leven of aal overleden, is den ook zuver touval.
Dit verhoal mag nait wieder openboar moakt worden, op wat veur n menaier den ook (publiekoatsie, veurdracht, multimedioa en aal zuks wat meer), zunder oetdrukkelke toustemmen van schriever.)

Hai snoof aldernoarst in zien rooie buusdouk. Doar stond e din, zo'n grote kerdoate kerel, te blèrren as n dikke kwoajong. En hai was d er zo groots op dat e aal tachteg joar was. En as gemaintewaarker nait n dag zaik west.
t Mos mor es doan wezen mit grienen. Of e sloag had haar. Keek ien boeten noar vlucht van t vogelhok achter zien klain schaif hoeske. Zien aibels mooie vlucht mit roegte en boskerij. Mit kamperfoelie hinterdetwinter aan t goas. Sums in n dikke toesternust. Beschaarmd deur n hoge stainen muur. D'r ging zo'n vree van oet.

Ook dou Appie smörgens vroug achter t hoes kwam.
"De vogels even moi zeggen" haar e in t achterhoes tegen Miekie zien grieze koater zegd.
Miekie haar opkeken, mit n widde snor boven zien schurreltje melk en begriepend nikt.

Boeten vernam e t vot, t was aans. Hai werd d'r aal glad roar van.
Veuraan zat e, 'zien sieske', boven in d'houk van vlucht. In stilleghaid, of e nog onder zaail was. In zien aigen hörntje woar e altied groag zat. t Haart stoekde hom. Dee t deurtje lös en kreeg hom veurzichteg van stee, as was e van heul fien diggelwaark. t Zain van dit leutje bultje veren in zien grovve waarkhanden werd hom teveul. "Hai is dood" snokte hai.

Waggelde onwis achteroet en luit zok valen op regenbak.
Bie zetten zat e doar geern, soamen mit zien sieske. Veurige week nog op n bruierge summerse dag. Tien joar leden haar hom mit zien wiefke vangen. Zai haar jammer genog d eerste winter nait hoald. Vanof dij tied akkedaaiern ze meroakel goud mit heur baaiden. Zacht kwedelnd en krazzend zong e mainsstied zien verske. Was aldernoast aanhoalig.

Bie vouern was t zien laiverd. Hai ruilde aal doag de vouerbakjes om veur nije.
n Bakje 'haring in tomatensaus', dee hai op beun vol mit onkruudzoad oet n ol theekist.
t Aandere bakje 'unox leverpastei', werd vol doan met knarrievouer oet n blikken trom in kelder. Bovenop kwam n lepel krachtvouer 'van Capelle', oet zo'n knítterpuutje.

Aal doag zag zien sieske dat t achterhoes oet kommen. Zat mainstied kloar, en as t deurtje lös was vloog hom op zien aarm of op n bakje.
Wif kwetternd en vertelde in tied haile verhoalen. Hai mog dan vot wat lekkere zoadjes slikken. Appie aaide hom din zaacht over zien veren en dee hom weerom in vlucht.

Summers as e op regenbak zat mit kovvie en kouk mocht e d'r oet. Vloog mainsttied op 't linnenrik tot Appie zat. Doarnoa votdoadelk op zien aarm om aalbaaident van kouk te genottern. Aal joaren bleef e en t was nait neudig vot te vlaigen. Zölfs nait, as sieskes aalgedurig over vlogen of as ze tou d'els oet zaten te roupen.

Hai was d'r roar van, ging stoan en luip noar t achterhoes. In hoes legde hom zaacht op t swilk van keukentoavel. Miekie keek hom verbaldereerd aan vanoet vensterbaank. Rekde en strekde zok en keek mit ogen as schurrels op toavel. Snoeft mit snor en zien oortjes noar veuren en kiekt gril noar zien boas.

Sprong dou, onderwegens op n stoul en doarnoa vot bie hom op zien ommejassen boksem. Kiekt nait begriepend op toavel en vannijs noar zien boas.
Miekie huvert, en geeft aingoal zaacht maauwend kopjes.
"t Is òflopen jong". "Hai kriegt n mooi plakje achter t hoes van ons".
Aaide Miekie zaacht over zien kop en dee hom op vlouer.
Snokte nog n moal en börg buusdouk op.
Baaid luipen noar boeten.
Hai was ja aal tachteg.

Regionoale omroup moakte t schierste Grunneger woord van dit joar bekend: 'Tiepelzinneg'.
Ik docht dat ken ik, lees mor es, zal je t zain.

Ik heb aal ais verteld da'k vrouger nait veul proatte mor k haar toun bliekboar as kind ook n sproakgebrek, as je dat zo nuimen.
Ik kon de RR nait oetspreken.

k Wait nog best dat wie n keer met train votzollen, stoan wie op statsion en om de zoveul tied kwam der n man met n rooie pet op, dij bordje opstak, op zien fluit blies en dan kwam de train langzoam in bewegen.
Dat was ja n machteg gezicht, veul stoom, gefluit en gepoest van dij lokemotief.
Poar moal haar ik dat zain gebeuren en ik zag de man met rooie pet weer ankommen, bordje omhoog steken en fluiten.
Ik wis nou wat der gebeuren ging en ruip hail haard: "Tain vetekt!"
Nou doar is toch niks mis met, mor doar docht mien bruier aans over: "A, jong, leer toch es proaten, t is gain Tain vetekt mor Train Vertrekt!"
Volgens mie zee ik dat, en herhoalde het: "Tain Vetekt!"
Mien bruier kwam nait weer bie.
Zag de leukeghaid der nait van in.
En wér ook noa dij tied regelmoateg pest met mien oetsproak: 'Tain vetekt!'
Ik kon bliekboar dus nait de RR oetspreken.

Op bepoald mement zag ik n moal n blikken speulgoudtrommel met twij stokken, dat leek mie wel wat.
Ik vruig mien moe : "Moe mag ik een tommel?"
Bliekboar was dat veur mien moe anlaiden veur n goie therapie en zee: "Ast doe trommel zeggen kenst, krigst doe van mie n trommel."

Ik heb doagen haile dag 'tommel' zegt mor trommel kwam der nait oet.
Mien moe weer an de gang: "Most dien tonge rollen loaten, rrrrr."
Ik mor pebaaiern, dag in dag oet.
Mien moe heurde niks aans meer as dat: 'Tommel, Tommel'.
Ze wér der tiepelzinneg van.

Het weken duurd en op bepoald mement kon ik de RR zeggen.
Ik schraawde t oet: "Moe mot je es heuren TRRRROMMEL!!!"
"Mooi jong, dat hest goud veur mekoar, wie goan trommel kopen."

Volgende dag gingen wie met GADO bus noar Stad. Noar Woaterbörg en Oranje op houk van Brugstroat en Hoge Droa trommel kopen.
Toun wie thoas wazzen luip ik trots as n paauw met blikken trommel veur t lief en mor sloan met twij stokken, elk zol t heuren dat ik trommel haar.

Ik geleuf dat mien pa wel es zegt het dat het rusteger was zunder dij RR van mie, kon nou gain oog meer dicht doun.
Mor tis nog veul aarger worden, ben loater bie de muziek goan, heb trommelspeulen leerd op echte trommel en ging thoes oefenen, man de pannen rabbelden zowat van dak òf.
En thoes zat ik altied te oefenen, de marsen deur te nemen, dat kon joa overal met, ook met lepels en vörken, of gewoon met de vingers.
Mien pa von t niks, dij zee altied: "O, jong hol op mat dat tiepelzinneg gedou."
En mien moe zee dan: "Loat hom toch, hai mot oefenen."

Ben al joaren bie meziek weg, mor oefen bliekboar nog aal.
Want mien vraauw zegt regelmoateg: "Jong hol op met dat getik."

Zoaterdagmörgen is zo'n dag dat je joe nait huiven te hoasten. Mooie rustige dag hadden Henk en Truus zuk veurnomen.
Noa n weke van haard waarken was veur heur de zoaterdag n dag om lekker niks te doun, allenig snommerdags nog even noar Winschoten.
Henk muik n kop kovvie en dou hai de kovvie op toavel zette zee hai: "Kiek nou es. D'r stait n rolstoule bie ons op tegelpad. Zol buurvraauw viside hebben?"
"Dat is ja sinecuur", zee Truus, "ik loop zo wel even noar buurvrouw tou".

Buurvraauw wos wat t gehaim was. "Vannacht luip hier n koppeltje jonkgoud dij n beste borrel ophadden. Dij hadden de rolstoule bie zug. Zellen ze wel woaraargens mit wegnomen hebben. Mor Kees en ik mouten zo vot, wie zollen ja n weekend noar Ameland. Ik heb d'r gain tied veur om doar achteraan te lopen, dij rolstoule zel d'r volgende weke ook nog wel stoan..", zee buurvraauw.

"Dat is ook ja n schiere boudel", zee Truus tegen Henk. "Dij lelke jeugd ook. Nou hebben wie hier n rolstoule stoan. En as d'r niks mit gebeurt den ligt dij dammit in de boskes en zo wordt dat hier vanzulm ain dikke rommelpot in de stroate. Ik bel plietsie wel even, want ken ja wezen dat aine zien rolstoule kwiet is."
Truus belde mit de meldkoamer van de plietsie en wör hail vrundelk te woord stoan. Plietsie zol d'r aantaiken van moaken in de kompjoeter bie de vonden veurwaarpen en adviseerde Truus om de rolstoule den mor mooi zo laank bie heur in de schure te zetten. Aine die hom kwiet was kon hom kon heur den wel even bellen om de rolstoule op te hollen.

Truus heurde t verhoal aan, dou ze de ophongen har bandiesde ze: "Dat is mie ja ook n dikke schietboudel! Aander luu gooien de rommel hier mor hín en wat dut plietsie? Niks, zie moaken even n aantaiken, zie schrieven allenneg mien tillefoonnummer op en wie zitten mit de brud. Ik har docht dat ze hom wel even ophoalen zolden, mor doar hadden ze gain tied en gain mankracht veur. En nou zitten wie mit n rolstoule in de moage. Wie mouten hom mor zolaank opbaargen. En nou den?"
Henk doch even noa en kwam mit de oplössen. "Waist wat Truus? Wie zetten hom wel aan de kaante van de weg hín den kennen de jonks hom vanaovend mooi weer mitnemen of misschien het n aandere veurbieganger d'r wel belang bie. Den binnen wie d'r of."
Zo zegd, zo doan. Henk pakte de rolstoule en zette hom aan de overkaante van stroate in de baarm hín. "Zo", zee hai "Dij is vanaovend wel vot. Probleem oplöst…"

t Was snommerdoags dou Truus noar boeten keek en zee: "Nou most toch es kieken Henk! Doar stopt ja n taxi veur thoes. Wat mout dij nou hier?"
Henk loerde noar boeten en zag dat de sjeffeur oetstapde, wat hín en weer luip, noar de overkaante van de weg ging en even loater weer votree.
"Och, dat hebben wie ja altied met die roare nummering bie ons in stroate", was het commentaar van Truus. "Kiek, nou is t taxi dij t nummer van n hoes nait vinden ken. Mor joe zellen mor n ambulance neudeg wezen dij eerst zuiken mout, den bie je ja dood veurdat ze joe helpen kennen. Doar mout t bestuur van de dörpsverainen toch es wat aan doun. Volgende weke is d'r weer vergoadern, den zel ik dat es even bespreken. Mor wie goan nou eerst mor es even noar Winschoot, t is oprumen en wie zollen ja nog even noar n winterjaaze kieken en den binnen dij ja sikkom vergees."

t Was drôk in Winschoten, t leek wel of haile pervinsie op jacht was noar koopkes. Mor Truus har geluk, mit 70 pecent körten op n dikke winterjaaze was ze in heur nopkes. Ze dronken nog n kop kovvie bie de Hema, want doar kon je zo mooi mìnsen kieken. Den konden ze omsunds nog even n poar olderwetse hemden veur Henk mitnemen.
Dou het zo rond haalf zesse duuster wör zee Truus "Wie mouten mor weer es op hoes aan. Waarmeten hebben wie al had, mor ik lus nou toch wel n plak stoete."

Tien minuten loater reden ze t dörp binnen. En wat ze dou zagen! Van verre schenen blaauwe zwaailampen heur al in de muite en t was n drokte van jewelste. "Wat zol d'r gebeurd wezen?", vruig Truus zuk òf. Wie hebben ja net nog noar Radio Noord luusterd, mor d'r was gain biezunders op…"

Dou ze heur aigen stroate inreden sluig heur de schrik om t haart. Plietsie, ME, ambulance, alles stond d'r. Grote baauwlampen verlichtten de stroate en plietsies wazzen drok aan t zuiken.
Henk zette zien auto bie hoes hín en doar kwam noaber Dreves aanlopen. "Wat n boudel, wat n boudel", jeuzelde hai. D'r lag n rolstoule ondersteboven in de baarm bie de sloot en nou dinken ze dat d'r aine oetvaalen is, mor zie kennen heur nait vinden. Zie hebben t noavroagd en bliekt dat vrouw Dekker heur rolstoule t is en zai is nait in hoes. Zie hebben aalweg heur kinder al belt, mor nemen tillefoon nait op. En om het wizze te wezen hebben ze t haile daip nou ofzöcht. Zie binnen net kloar mor zie hebben niks vonden. Ie hebben t maiste mist. Woar was je wel?"

'Winschoten, alibi!!!', schoot het votdoadelijk deur Truus hín en zai gaf Henk n dikke porre en sissterde "Ssssssssssss" tegen hom. "Wie waren in Winschoot, Truus mos neie jaaze hebben", zee Henk en vreef zug mit buusdouk veur de kop laangs. "Wel het plietsie belt?", zee hai dou tegen Dreves.
"O, ik leuf n bussjeffeur dij hier langs kwam en d'r was leuf ik ook al melden komen van n taxisjeffeur" mainde Dreves. "Mor wacht even, doar zellen wie plietsie De Jong hebben" en hai wees op de buurtagent dij net langsluip.

Ondertied zag Henk dat plietsies aan t inpakken wazzen en de ambulance ree onverrichterzoake weer vot.
"Hou ist De Jong? Waiten ie al wat meer?"
Plietsie De Jong bleef stoan en zee opgelucht: "Joa man, vrouw Dekker is n poar daoge bie heur kinder in Deventer. Ze het vledenweke n nije rolstoule kregen en dizze ston bie heur achter t hoes. Kinder mozzen dij nog vot brengen. Woarschienlijk hebben jongen dij rolstoule vannacht mitnomen, zie hebben ja ook naargens meer respekt veur. Dat bedink je toch nait dat ze n rolstoule bie de weg zetten?"
"Nee", zee Truus, "doar hebben ie geliek aan. Dat zol IK nait bedinken… haalsknoaken, haalfmaalen, binnen t dij zukswat oetvinden".

Henk huil zuk wieselk stil en dou ze in keuken kwamen zee hai: "Doe hest toch ons mobiele nummer deurgeven aan plietsie? Woarom hebben dij luu den nait eerst even beld. Of hest doe weer as aaltied de leste nummers omdraait, hou voak heb ik die nait zegt dast doe dat nummer even opschrieven most, den kenst dat ja zo oplezen."
Doar haar Truus mor ain antwoord op: "Doe kaalf, wees doe mor bliede dat ik dat in dit geval nait doan heb…"

En dou aanderdoags d'r n groot stuk in de regiokraante ston, het Truus dat oetknipt en op koelkastdeure plakt.
"Woarom wolst dat bewoaren?" vruig Henk.
"Omreden dat wie eerst noadenken veurdat wie wat doun en dat zo nait vergeten…" was de wieze reactie van Truus. "En ast doe loater n rolstoule neudeg bist, den komt dij aan de kette…"

Gezienus haar n beste koppel schoapen. t Waren haile besten en hai haar t ter aaid best mit had, benoam dou der nog n dikke subsidie op ooien geven wér.
Leste tied ging t wat minder. Of en tou was der n schoap zaik west en Gezienus was nait recht blied mit nij veearts. Von e mor n wieze jongkerel. Wis alles krekt even beder as boer. Nait dat e n minne veearts was, dat leufde hai nait, mor Gezienus mos nog aan hom wennen. Òl veearts haar hom veul beder legen mor dij was der mit stopt ja.

Dou nij veearts n moal kwam en zee dat e ale schoapen spuiten mos tegen blaauwtong, kraabde Gezienus zuk ais achter oren en zee dat e dat nait wol. Zien schoapen waren gezond en hai docht nait dat ze zaikte, doar veearts t aal mor over haar, kriegen zollen. Hou of t wieze kereltje ook proaten dee, Gezienus zien nee bleef nee. t Ging nait deur.

Soavends kwam veearts òl veearts tegen op n joardagsveziede en waaigern van Gezienus kwam vanzulf ook aan bod. Hou of dat hai der mit aan mos, vroug veearts.
"Zel ik ais noar Gezienus tou goan?", onnaaierde òl veearts. "Licht dat ik hom wel beproaten kin".
Nou dat mos din mor en volgende dag òl veearts hìn.
Eerst wol Gezienus der vannijs niks van waiten en dij nije veearts was mor n wiezege kurendriever, von hai.
Dou ol veearts dat heurde onnaaierde hai: "En as ik dij spuiten nou ais geef, mag t din wel?"
"Begun votdoadelk mor", zee Gezienus. "Baisten mouten mie toch nait zaik worden, nait din?"

Òl veearts het rest van dag lopen te floiten en Gezienus haar zien slinger der ook aan had.
Hai docht dat bosschop wel aankommen was bie nij veearts.