Bienoamen
Ook wel schimpnoamen
Inwoners van mennege ploats in pervìnzie Grunnen hebben n bienoam (dat ken n geuzennoam wezen, mor ook n scheldnoam), op dizze bladziede n overzicht.
As ie aanvullens of opmaarkens hebben of oetleggen kennen woarom of woardeur zo’n noam onstoan is, heuren wie dat groag, bie veurboat dank.
| Hollands | Grunnegs | Bienoam(en) |
|---|---|---|
| Adorp | Oadörp | Bierzoepers, Janneverzoepers |
| Aduard | Auwerd | Peerdevillers |
| Appingedam | n Daam | Peerdekopers, Vlinthippers |
| Harma van Nieuwpoort oet Delfziel schreef: “De damsters oet Daam nuimen wie Damster knollen. Ik wait nait woarom.” Johan Westers schreef: “Damster knollen betaikent dat ze altied knollen achter hakken haren.” Klaas Kuiper oet Delfziel schreef: “Over Damster knollen wait ik t volgende. n Daam is krekt n knol in hoos; van verof liekt t n vlek, mor as t der dichtbie bist din is t n gat.” | ||
| Baflo | Bavvelt | Koarkroders, Koarschoevers |
| Bedum | Beem | Geutslikkers, Kreuskraben |
| Ina Lenting-Blok schreef ons: “Beemermelkzoepers, vanwege melkfabriek.” | ||
| Beerta | Beerte | Knollentrekkers, Baarvekoppen |
| Marten F. Grupstra schreef ons: “n Beester wordt ook wel n Beesterboekou nuimd.” | ||
| Bellingwolde | Bennewolle | Knollentrekkers |
| Bierum | Baaierm | Biertunnen, Goldpaanzen, Gortpinzen, Gortkorrels |
| Blijham | Blijham | Brijpinzen |
| Bourtange | Boertang | Haaideschoapen |
| Bronsveen | Bronsveen | Brommelboeren |
| Ben Doedens schreef: “De bewoners van t buurtschop Bronsveen bie Ol Pekel wuirden zo nuimd. Joarenlaank haren ze ook n wiekgebaauwtje, dat ook ‘Brommelhörn’ haitte. Kennelk was t gebied vrouger volgruid met brommelstroeken.” | ||
| Delfzijl | Delfziel | Klokkedaiven, Strandjutters |
| Harma van Nieuwpoort oet Delfziel schreef: “Veur zover ik wait haiten wie in Delfziel, Delfzielster kraabers. Waarom precies wait ik nait, moar t zal wel met het daaiertje te moaken hebben dei hier in t woater zwemt.” | ||
| Den Andel | Naandel | Törken, Poepen |
| Klaas Bol schreef ons: “Poepen, dat wazzen n stelletje roege en raauwe mensen dij op ain van de Deense aailanden woonden (900 na Christus). Zai wazzen in dainst van de Oostzeevoarders mor ook van de V.O.C.”. Martinus Kloosterman schreef ons: “Törken komt van n eerappelsoort dei doar vrouger n bult verbouwt wer. Zo heb ik t heurd.” | ||
| Den Ham | n Ham | Zoepenbrijpinsen |
| De Wilp | De Wilp | Langbekken, Laankbekken |
| Doezum | Doezum | Doppers |
| Eenrum | Ainrom | Doodstekers, Witkoppen |
| Ekamp | Aikamp | Knollentrekkers |
| Enumatil | Aimentil | Schaifdokken |
| Verske; Aimentil, Doar kieken ze gril, Doar is gain kerk of toren, En as de twaalfuur snik aankomt, Den blast de jong op t horen. | ||
| Eppenhuizen | Eppenhoezen | Blaauwhozen |
| Euvelgunne | Euvelgun | Katten |
| Ezinge | Aizing | Kouketers, Kouvreters |
| Farmsum | Faarmsom | Katten |
| Feerwerd | Fiwwerd | Kattevreters, Egyptenoaren |
| Wilto Groenendaal schreef ons: “Egyptenoaren is n oale noam veur zigeuners. Dizze luu wazzen nait zo gelaifd bie de zittende bevolking en wuiren noar oaflegen streken stuurd. De weg van t vrougere station Meeden/Muntendam noar Veendam hait het Egypenend.” Jan Uilenberg schreef ons: “Ik heb lezen dat n aarm gezin in n kôlle winter gain eten meer haar en zai de kat slacht hebben. Dat schandoal is oetkommen en vanòf dij tijd haiten de Feerwerders ‘Katten-vreters’. Bron: Schimpnamen van Groningen door D. v/d Heide en J. Woldring | ||
| Finsterwolde | Finnerwol | Törken |
| Foxhol | Foxhol | Bosduvels |
| Garmerwolde | Gaarmwol | Röskammers |
| Garnwerd | Garwerd | Görtvreters |
| Garsthuizen | Garsthoezen | Roegkoppen |
| Glimmen | Glimmen | Tuten |
| Godlinze | Glìnse | Schoapedaarms |
| Grijpskerk | Gruupskerk | Smaalruggen |
| Groningen | Stad | Molbonen, Booneters, Kloarepruivers, Kouketers, Klokkedaiven |
| Doede Bruinsma schreef: “Luu oet Stad wórren ook wel “Tellerlikkers” nuimd. Op ‘t platteland wörren nog gain borden broekt, doar wör zo oet pot eten.”Ferdinand Oosterheert schreef: “Zo’n 4 of 5 honderd joar leden stolen de Grunnegers de klokken van Daam. Ze namen ze mit op slee over t ies en zakten de deur in Winneweer. Mit veul muite kregen ze slee weer op t ies en doarom nuimen ze t nouw ‘Wie winnen weer’. k Wait nait of t woar is.”Fré Wiltjer schreef: “Stoupeschieters.” | ||
| Grootegast | Grodegast | Woldjeprikkers |
| Haren | Hoaren | Knollen |
| Joh. E. G. Ruiter oet Hoaren schreef: “De knollen (koolroapen) oet Hoaren wazzen beroemd. Zai wuiren oetvoerd noar Hamburg, Bremen en veul meer aander Duutse steden.”Henry Medendorp schreef: Ik heb aaltied heurd, ‘knollebieters’. | ||
| Harkstede | Haarstee | Katten, Raitvinken |
| Hellum | Helm | Zaandkroepers |
| Holwierde | Holwier | Doofpotten, Teertunnen |
| Hoogezand | Hogezaand | Aangebraaide hozen, Boeskoolstronken |
| Hoogkerk | Hoogkerk | Mouskoolstronken |
| Hornhuizen | Hörnhoezen | Törken, Hounder |
| Houwerzijl | Houwerziel | Nazareners |
| Abel T. Huizinga oet Sarnia, Kannedoa schreef ons: “Houwerzielster bienoam is nait Nazarener mor Bokkediekers. Dorp Houwerziel nuimden ze wel Nazareth om dat ienwoners nog al conservatief wassen mor ons scheld- of bienoam was Bokkediekers. Wie melkten doar bok(ram) en dronken doar bokkemelk. Het was denk ik het achste wereldwonder. Ik ben geboren en opgruid ien Houwerziel en wait dus wel hou ze ons oetschollen vrouger.” | ||
| Kantens | Kannes | Vlinthippers |
| Kloosterburen | Kloosterboeren | Stiefkoppen |
| Kommerzijl | Kommerziel | Spierens |
| Krewerd | Kraiwerd | Katten |
| Kropswolde | Wolle | Katten |
| Leek | Leek | Katten, Poerem |
| Leens | Lains | Boeskoolkoppen |
| Martinus Kloosterman schreef ons: “Dou ik noar ULO ging neumen wie Lainsters altied Lainster kuutschieters. Ik wai nait woarom.” | ||
| Leermens | Leerms | Krombekken |
| Loppersum | Loppersom | Boeskolen |
| Limmy Oosterheert schreef ons: “Lopster Aalbeerns, Mien moeke hed heur haile leven leeft in Loppersum. Van heur heb ik t. Zai is geboren in 1914 en overleden in 1998.” | ||
| Losdorp | Lösdörp | Doddels, Katten |
| Lutjegast | Lutjegast | Bekkesnieders |
| Lutjesaaksum | Lutjesoaksem | Nachtegoalen |
| Martenshoek | Houk | Katten |
| Marum | Moarum | Prikkeboenders |
| Meeden | Maiden | Aierleggers, Aierzuikers |
| Mensingeweer | Menskeweer | Gloazetikkers, Bob van Til schreef ons: “Gloazegloepers, ik ben geboren ien Menskeweer en heb noeit aans heurd.” |
| Middelstum | Middelsom | Zweepboksems |
| Midwolda | Midwolle | Neuzebieters, Kraaikoppen |
| Muntendam | Muntendam | Kouvreters, Bezzembinders |
| Udo schreef ons: “Kouvreters, In de Franse tied zol der in Tussenklappen n kou veur de Patriotten slacht worden. De Muntendammers kregen der lucht van en veur de Patriotten aan de beurt waren, hadden lu oet Muntendam t baist al stolen. (oet Muntendam en de Muntendammers 1948)” H. Venema-Kreps schreef ons: “Bie mien veurolders in Börkomnij is in 1870 in de ossenschure brand uutbroken. Veul ossen binnen verbraand en de reuk trok noar muntendam. Dij kwammen over de velden mit schaarpe messen en sneden stokken vlais uut de kedoavers. Volgens mien fam. Kreps, woar dat gebeurde, binnen ze zo aan heur noam kouvreters kommen.” n Ôl zegswieze; t Is n Muntendammer: hai het honger òf hai krigt honger. (red.) | ||
| Musselkanaal | Muzzelknoal | |
| Geert Spijker schreef ons: “Mien pleegvoader uut Valthermond bruukte dizze uutdrukking altied veur luu uut Musselkenaol, ‘Knoalsters, lege lief en n overjas’, umdat ze ook al hadden ze nait veul geld, zie hadden altied veul verbeeldens. Hai was van 1898.” | ||
| Niebert | Nijbert | Prikkebuurders |
| Niehove | Nijhoof | Poepen |
| Nieuwe Pekela | Nij Pekel | Roegbainders, Pekelheerns |
| Doede Bruinsma schreef: “De Pekelders nuimen ze ook ‘Bosberen’. Wie haren ‘t op de HBS op Knoal aaltied over ‘Pekelbaisten’.” Marten Grupstra schreef: “Pekelder roegbainders is GEEN hangjeugd maar de bijnaam van de inwoners van de Pekela’s. Net zoals Sodommers Winschoters zijn en Knollentrekkers Beertsters. Ieder dorp had indertijd een scheldnaam. De naam Roegbainders is ontstaan toen de omstreken van Pekela nog een groot veengebied was vol met “stiekels en kladdebozzen”. Die bleven de veenarbeiders aan de broekspijpen hangen. Zodoende ontstond de naam roegbainders.” | ||
| Nieuwolda | t Hammerk | Blauwgortvreters |
| Niezijl | Nijziel | Poepen, Katten |
| Noordbroek | Noordbrouk | Woddels, Woddelkoppen, Woddelboeren |
| Noordhorn | Noordhörn | Talholten, Kakkerlakken |
| Noordlaren | Noordloaren | Õzzen |
| Noordwijk | Noordwiek | Rötten |
| Nuis | Nuus | Prikjes, Prikkebuurders |
| Obergum | Obergum | Roodborstjes |
| Dizze bienoam wuir ons toustuurd deur Fokke Hop. | ||
| Oldehove | Olhoof | Kannewaskers |
| Onderdendam | Onderndaam | Peerdevillers |
| Onnen | Onnen | Sompen, (Sompen = natte törven) |
| Onstwedde | Onstwedde | Diksteerten, Dikkoppen |
| Doede Bruinsma schreef: “Onstwedders haiten ook wel ‘Bobbekoppen’.” | ||
| Oosterhoogebrug | Oosterhogebrug | Poepen |
| Piet Knollema schreef ons: “Als old-Roeskerbrugger herinner ik mie nog het volgende riemke: Oosterhogerbrugger poepen lussen gain soepen lussen gain melk god, wat ben dei Ooosterhogebruggers lelk.” | ||
| Oosternieland | Nijlaand | Klontjepikkers |
| Oostwold (Old.) | Oostwol | Kraaikoppen |
| Opende | De Penne | Peenjemannen |
| Oude Pekela | Ol Pekel | Roegbainers, Pekelheerns |
| Doede Bruinsma schreef: “De Pekelers nuimen ze ook ‘Bosberen’. Wie haren ‘t op de HBS op Knoal aaltied over ‘Pekelbaisten’.”J Kuiper schreef: “Roegbainers wuir veural veur de Boven Pekelders bruukt, woarom wait ik nait.” Marten Grupstra schreef: “Pekelder roegbainders is GEEN hangjeugd maar de bijnaam van de inwoners van de Pekela’s. Net zoals Sodommers Winschoters zijn en Knollentrekkers Beertsters. Ieder dorp had indertijd een scheldnaam. De naam Roegbainders is ontstaan toen de omstreken van Pekela nog een groot veengebied was vol met “stiekels en kladdebozzen”. Die bleven de veenarbeiders aan de broekspijpen hangen. Zodoende ontstond de naam roegbainders.” | ||
| Pieterburen | Paiterboeren | Klep-in-nekken |
| Pieterzijl | Pieterziel | Potjebulen, Paddestoulen |
| Potjebulen binnen lu dij jeuzeln en joanen. | ||
| Raskwerd | Raskerd | Striekstokken, Katten |
| t Schient dat der vrouger in Raskerd nogal wat aan de striekstok hangen bleef. | ||
| Rottum | Röppen | Nunnen, Steernkiekers |
| Anne Aalders schreef ons: “Vrouger ston doar naost n Benedictijner mannenklooster ook n nonnenklooster, Bethlehem.” Steernkiekers binnen lu dij mit kop in de nek lopen (aigenwies dus). | ||
| Ruischerbrug | Roeskerbrug | Melkbekken |
| Piet Knollema schreef ons: “In Engelbert zong wie 65 joar leden: Roeskerbrugger katten, lopen op latten, lopen op spek, roeskerbrugger katten bennen gek.” | ||
| Saaksum | Soaksum | Spekvreters |
| Saaksumhuizen | Soaksumhoezen | Gloazekiekers |
| Sauwerd | Saauwerd | Kouketers |
| Sappemeer | Sapmeer | Aanbraide hozen |
| Doede Bruinsma schreef: “Wedemannen en -vraauwen dij weer traauwen worden ook ‘aanbraaide hozen’ nuimd.” | ||
| Scharmer | Schaarmer | Raaitvinken |
| Scheemda | Scheemde | Winhonden |
| Schildwolde | Schewòl | Kezekoppen |
| Sebaldeburen | Seballeburen | Oapedrillers |
| Sellingen | Zèlng | Zèlngersukerslikkers |
| Alie Peper oet Zèlng(?) schreef: “Gimmestieskverainen haitte SSS, zodounde.” | ||
| Siddeburen | Sibboeren | Geelbainen |
| Sibboeren ligt op n zaandrug, bienoam zol t moaken hebben kinnen mit de dikke loage geel zaand dij dicht aan oppervlakte ligt (oet t “Schimpnamenboek van Nederland”, schreven deur Dirk van der Heide en oetgeven deur Profiel in Beem). | ||
| Sint Annen | Sint Annen | Potjebulen, Paddestoulen |
| Mit paddestoulen worden lu beduild dij nait veul in de reken binnen. | ||
| Slochteren | Slochter | Gaanzeroppers |
| Willem Wollinga schreef: “Ik bin in Slochtern geboren, en door zeiden ze altied Slochterozevörrels.” | ||
| Spijk | Spiek | Blaauwboksems |
| Piet Knollema oet Amsterdam schreef ons: Ik heb tiedens n bezuik aan Spiek bie t veur de zoveulste moal t carillon speulen heuren t volgende “gedicht” bedocht: Klokkenspul speult elk ketaaier Veur mens en daaier geliek Tied vlugt in Spiek. | ||
| Stadskanaal | Knoal | Veentrappers |
| Stedum | Steem | Vlaigers, Stiefkoppen |
| Stitswerd | Stivverd | Brageltrappers |
| Ten Boer | Ten Boer | Dikkoppen |
| Ter Apel | Troapel | Kloosterwiekers |
| Reinder Meijer oet Troapel schreef ons: “Ik heb van mien schoonvoa en nog van andere mensen op leeftied heurt, dat zij eerder noar de ‘Wieke’ gingen en van aandern weer dat ze noar ‘Klooster’ gingen om lekker uut te goan. Vandoar misschien ook wel dat de Karnevalsverainen ‘De Kloosterwiekers’ haiten.” | ||
| Ter Apelkanaal | Troapelknoal | Klontjebuurters |
| Helen Hofman, (coördinator Streekhistorisch Centrum op t Knoal), schreef ons: “Klontjebuurt komt van t faait dat men hier veul biemekoar op de kovvie ging en der dan n klontje (=kandij) in kreeg.”Jan Boekhoud schreef ons: “Vrouw Hofman schreef dat de Klontjebuurters een klontje in de kovvie kregen. Bie mien opoe in Musselknoal kreeg je hom nait in de kovvie moar stak je hom in de mond, en den de kovvie der langs spuilen.” | ||
| Termunten | Termunten | Koudaiven, Panheerns |
| Thesinge | Taisn | Kouketers |
| Tinallinge | Tinaalngn | Klokluders |
| Tjuchem | Tjuggem | Torenmeters |
| Uithuizen | Oethoezen | Peerdevillers |
| Enno Postma schreef ons: “Oethoezen het gat vol loezen, goan der mit noar Zanneweer kriegen ie der nog veul meer, goan der mit noar Meij verzoepen wie ze ien zoepenbrij.” | ||
| Uithuizermeeden | Meij | Kedelschieters |
| Ulrum | Ollerom | Vlintboksems |
| Usquert | Oskerd | Metworsten, Bekkesnieders |
| Marlies Groenewold schreef ons: “Blaaukoppen, zo werden wie altied nuimd deur n olle buurman van mien oma oet Beem. As wie heur bezochten, ruip hai ons bie wieze van grapje dizze noam tou. Woar t vandoan komt, wait ik nait moar ik heb t loater wel voaker heurd.” | ||
| Veendam | Veendam | Woapendaiven, Klokkedaiven |
| Tooms Mulder oet Zuudbrouk schreef: “Veendammer Wind, Dat betaikent: Veendammers mainen dat ze beder binnen, as dat ze in waarkelkhaid binnen.” Doede Bruinsma schreef: “De Veendammers haiten ook wel ‘Stobbendrieters’ (drieten=schaiten) of ‘Windhappers’. De noamen ‘preekstouldaiven’ en ‘woapendaiven’ kommen hier vot: Dou snikke oet Stad kwam mit preekstoulen en gemaintewoapens veur Veendam en Wildervank, hebben Veendammers dij van Wildervank inpikt omreden dij mooier waren as dij zai zölf besteld haren.” Greeth den Bak-Suk schreef ons: “Veendammer Bonke Vreters, Mien Pa vertelde mie 50 joar leden dat Veendammers bonken zöchtn in t veld in omlegen ploatsen om n ekstroa sìnt te verdainen bie de knopenfebriek.” | ||
| Vlagtwedde | Vlagtwedde | Diksteerten |
| Vriescheloo | Vraiskelo | Eerappeldobben, Eendekukens |
| Doede Bruinsma schreef: “De Vraiskeloërs worren ook ‘Gaanzekukens’ nuimd.” | ||
| Wagenborgen | Woagenbörgen | Bremsters, Witmulen |
| Pieter Spithoff oet Woageningen schreef ons: “Woagenbörgen wuir ook wel t Nazareth van t Noorden nuimd. Ik bin geboren en getogen in Woagenbörgen en herinner mie nog wat spreuken; Wagenborgers uitverkoren zit vol met kosters en pastoren.”Ben van der Laan oet n Daam schreef ons: “Woagenbörgen oetverkoren, doar verkoopt men kaf veur koren, doar verkoopt men kaf veur groan, wé degene dij noar Woagenbörgen gaait.” | ||
| Warffum | Waarvum | Bloklichters |
| Harry Venhuizen schreef ons: “Het schient dat in t verleden t offerblok in de kerk leegstolen is.” | ||
| Wedde | Wedde | Katten |
| Doede Bruinsma schreef: “Ik zag ook ‘n scheldverske over Wedde: Wedder katten Lopen op latten, Vangen moezen In aandermans hoezen.” | ||
| Wehe-DenHoorn | Wij | Peerdekoppen |
| Westeremden | Westeremmen | Vraauwlustelers |
| Westerlee | Westerlij | Klokkeluders |
| Westernieland | Nijlaand | Klaaikloeten |
| Wetsinge | Wetsen | Katten |
| Winschoten | Winschoot | Tellerlikkers, Sodemers |
| Doede Bruinsma schreef: “Luu oet Winschoot wörren “Tellerlikkers” nuimd omreden op ‘t platteland wörren nog gain borden broekt, doar wör zo oet pot eten.” | ||
| Winsum | Winzum | Gladhakken, Ledderdroagers |
| Wirdum | Wirdum | Kouketers |
| Woldendorp | Woldendörp | Woldmannen |
| Wolfsbarge | Baarge | Motten |
| Woltersum | Woltersom | Egyptenoaren |
| Zandeweer | Zanneweer | Eerappelruders |
| t Zandt | t Zaand | Handstokken |
| Grietje v.d.Ploeg oet t Zaand schreef: “Hail vrouger toun achter Glinzer Ol diek nog woater was gingen veul dikke hereboeren zundags een loopke moaken noar de kwelders. Zai nammen din veur wat steun ien slik en bragel ain handstok mit. Glinzers zagen heur din lopen en zai zeden din tegen mekoar: Kiek, doar hemmen joe de ‘t Zaandtster handstokken weer !” | ||
| Zevenhuizen | Zeuvenhuzen | Turfstekers, Bageltrappers |
| Zijldijk | Zieldiek | Peperkoppen, Duvels |
| Zoutkamp | Zoltkamp | Schelleviskoppen, Vlintboksems |
| Zuidhorn | Zuudhörn | Katten, Wiendhappers |
| Zuidwolde | Zuudwòl | Zuurkoolvreters, Boeskoolvreters |
| Ginus Kruize schreef ons: “Boeskoolvreters, omdat der in de omgeving van Zuudwól veul witte kool wer verbaauwd wuir de bienoam ‘Boeskoolvreters’ veul broekt.” |
Veul verkloarens van bienoamen stoan in t “Schimpnamenboek van Nederland”, schreven deur Dirk van der Heide en oetgeven deur Profiel in Beem in 1998.
