4 Maai

Wat weer n speulgoud, dìnk ik aaltied as k op Koningsdag over d’vrijmaark loop. Elk joar meer, liek t wel! Kinder huiven zok tegenswoordeg nooit meer te vervelen en as ze t speulgoud toch even zat binnen, kinnen ze ook nog veur televisie zitten goan, of achter de computer. Ook mien aigen kinder binnen wat dat aangaait niks tekört komen en ook wie hebben wel es op rommelmaark stoan mit deuzen vol speulgoud wat weg kon, zodat ze veur t geld dat t opbròcht weer aander speulgoud kopen konden.
Mor speulgoud mit aiweghaidsweerde, zo as lego en barbies, mog blieven en om dij reden staait ter ook nog aaltied n deuze vol plestieken soldoatjes, tanks, legerhelikopters en jeeps bie ons op zolder. De geschiedenis leert wel dat de aiweghaidsweerde van oorlogspeulgoud meschien nog wel groter is as dij van lego en barbies! k Bin benijd of de woapenstilstand nog es n moal weer opheven wordt en of de soldoatjes van ons zeun Hans loater nog es weer dainst doun zellen! Wat het e zok ter vrouger aaltied mit vernuvern kind, want net as plietsiemannen of brandweerlu, spreken ook soldoaten tot de verbeelden van de mainste jonkjes. Dij willen ja laifst net zo staark en stoer wezen. Dat zit vast in de genen dij ze van ons vèrre veurvoaders oet de oertied aarfd hebben en dij zokse flinke genen wel neudeg waren om overleven te kinnen, aans waren ie en ik ter meugelk hailn’t west. Sikkom ale jonkjes goan vroug of loat riddertje, cowboytje of indioantje speulen, en ook soldoatje speulen heurt in dat riegje thoes, dat kinnen je sikkom nait veurkomen. Mor mouten je dat ook wel veurkomen wíllen?
Gounent mainen van wel en keuren zoksoorteg speulgoud rezeluut òf. Is ja aander speulgoud genogt en aans ligt ter vast nog wel aargens n ganzenbòrd. Al kinnen we ons òfvroagen of ganzenbòrden wel zoveul kindvrundelker is as soldoatje speulen. Gain spier medelieden hebben d’aander speulers mit joe as je in t hok belanden en zulfs nait as je dood goan! Nee, net goud, dìnken ze as je daip in de put zitten, want zo kinnen ze zulf lekker winnen! Puur leedvermoak! Niks mìnselks is mie vrumd en ook ik wait: t heurt ter bie. Wie nuimen dat zulfs oudhollandse gezelleghaid! Mor…t blift lang nait aaltied zo gezelleg, want hou voak vlaigen dobbelstainen en pionnen nait deur de koamer, omdat n kind zien verlais nait velen kin? “t Is mor n spul!” foetern d’òllen eerst en vervòlgens zeggen ze: “Vòlgende keer beter!” Hier is dudelk sproake van n dubbele bòsschop: t gaait dus ook wel om t winnen! En loaten pappe en mamme ook nait keer op keer blieken hou tröts ze wel nait binnen op de gòie prestoatsies van heur kinder, veuraal as ze de beste binnen? Dat geldt veur school, dat geldt veur sport en dat geldt in d’ogen van n kind dus ook veur ganzenbòrden! Doar komt bie dat de priezen, medaljes en kedootjes allaint veur de winnoars binnen. Mag n kind din n beetje vergreld wezen as e verlust? Meschien heurt dat ook wel bie t spul!
Din is t mit soldoatje speulen toch aans. Doar kin de vredege sfeer nait gaauw bedaarven, want d’aigen eer van t kind staait hier nait op t spul. t Binnen ja zien soldoatjes mor, dij t tegen mekoar opnemen. t Prikkelt ook nog es de fantoasie, want kinder bedìnken aingoal wel weer n nije strategie. Zulfs as mien zeun soamen mit zien kammeroadjes soldoatje speulde, kwam der nooit gain roezie van. Hier was aigelk ook veul meer sproake van soamenspeulen as bie n spul as ganzenbòrd. As der al es soldoatjes deur d’locht vlogen, was dat deur n zogenoamde bom. En ik zai Hans nóg oudhollands gezelleg bie toavel zitten om van n lege, binnensteboeten gevòllen pak Brinta, n luziverdeuske, lege plakbaandroltjes en vaarve n tank in mekoar te fröbeln. Ook dij heb ik aaltied bewoard. t Soldoatje speulen van kinder heb ik din ook nooit mit n oorlog onder groten verglieken wild. En mouten je n wotterpestòl din ook serieus nemen?
As k eerlek bin, haar k Hans eerder van voetbal òf hoald as zien soldoatjes òfpakt, want doar is t wel echt mainens. En aans wiezen aander lu kinder doar vanòf de ziedliene wel op en lang nait aaltied even fientjes! Pas noa n poar joar haar Hans ook wel deur dat voetballen gain spul was. Teminzent, nait veur hom, baange as e aaltied was veur kwoaie koppen of om aine tegen de schenen te trappen. Toch wait ik heus ook wel dat sport en spul n kind veuraal ook veul gòie dingen leert, nait allaint deurzetten, mor bevubbeld ook frustroatsies en tegensloagen verdroagen. Ales het zien veur en tegen, overaal is wel wát bie en zo kin n aander op zien beurt vast ook wel wat op mien verhoaltje òfdingen, want argumìnten roupen sikkom aaltied tegenargumìnten op. Geft niks, as we dat mor van mekoar velen kinnen en mit mekoar in gesprek blieven kinnen. Loaten we veuraal gain roezie moaken, want as volwazzen lu ainmoal roezie moaken, duurt dat voak weer zo laank. Zo mor vief joar……! Laanger as de periode dat n kind mit zien soldoatjes speult! Ik heb ter doudestieds din ook veur kozen om t nait belangrieker te moaken (je kinnen ook zeggen: om t net zo belangriek te moaken) as winkeltje speulen, schooltje speulen of doktertje speulen. Kinder doun nou ainmoal groag de groten noa, dij binnen heur veurbeeld, zo groot willen zij ook worden. En doar heuren soldoaten net zo goud bie! Al aiwen laank! Of je t goud vinden of nait, vroug of loat komen kinder der toch mit in aanroaken. Wat dat aangaait, binnen de geschiedenisboukjes op school ja net oorlogsboukjes. Dij verbaiden we toch ook nait! Staarker nog, t is verplichte ‘lectuur’ en elk hoofdstok in de geschiedenis leert wel dat ter òf en tou schienboar toch weer grotere belangen speulen as vrede. Hou ideoal t ook liekt, t is, bin k baange, din ook nait realistisch en meschien zulfs noaïef om te dìnken dat t zunder militairen vaaileger wezen zol. Loaten we bliede wezen dat ze aaltied veur ons kloarstoan, mor veuraal hopen dat ze zok nait écht bewiezen huiven, temìnzent nait in n oorlogssituoatsie. Net as dat wie veur de vaaileghaid n paraplu mitnemen en intied hopen dat t dreuge blift.
Ainmoal mor heb ik twieveld of k Hans wel mit zien soldoatjes geworden loaten kon. Hail even mor. Dat was op d’oavend van 4 maai, Hans zel n joar of zezze west hebben. Ik was boeten nog wat aan t vegen west, mor haar tied wel goud in de goaten holden, omdat k net as aander joaren groag noar de dodenherdìnken kieken wol. Dou k binnen kwam, haar mien man televisie al aan. Meugelk dat de beelden en berichten mien zeun op n idee bròcht haren, want Hans haar keukentoavel weer es tot slagveld ombommedaaierd. Wat kopkederij haar e stoan loaten, want doar konden zien soldoatjes zok mooi achter verschansen, zag k wel. Ook de jeep veur gewonden ston al kloar. t Gaf mie vot n tegenstriedeg gevuil. Mor veur Hans was dizze oavend ja net as ale aander oavens en as e mit lego bie toavel zeten haar, haar k toch ook naargens over prakkezaaierd. Hai haar der ja nog gain wait van dat t veur zo veul mannen, voak jongse nog, doudestieds bepoald gain spul west was. Hoogoet waren ze zulf pionnen, tegen wil en daank veuroet schoven in n oorlog doar ze zulf ook nait om vroagd haren. Zai haren ook laiver thoes in vree bie toavel zeten, desnoods achter n ganzenbòrd, mor in ploats doarvan mozzen ze heur leven woagen veur ons vrijhaaid. n Vrijhaaid dij veur Hans al weer zo vanzulfsprekend was, dat e nait ains besefte dat dij vief joar laank bevochten is en duur betoald. Oorlog is in d’ogen van n kind niks meer of minder as n wedstried of n oaventuur oet n bouk of op tv. Veur Hans waren zien viefteg soldoatjes al n hail leger, hou mos ik zo gaauw oetleggen wat de dodenherdìnken inhuil. As ik de beelden oet dij tied zai, de verhoalen lees en veuraal de getallen heur, kin k zulf mor zuneg bevatten wat zok dou aalmoal òfspeuld het. Mor tien, vieftien joar veur mien geboorte! Nait oet te leggen! Soldoatje speulen van kinder haar doar din ook niks mit te moaken, besloot ik nog es n moal weer dij bewuste oavend van 4 maai.
En terwiel de grote Bourdonklokke op de Waalsdorper Vlakte mien gedachten as vanzulf weer noar aal dij slachtovvers laaidde, hoopte ik dat t veur Hans veur aaltied bie n spul blieven mog.………