Jong de, Jan

Geboren op: Tjamsweer, 1951
Schrift veur: Kreuze
Toal en Taiken
Webloug
Schreef veur: Krödde

“Vanòf mien zeuvende tot mien twinnegste woon-
de ik ien Beem. Ien 1968 ging k noar de Koninklij-
ke Militaire School bin k tot mien leeftiedsontslag
op 1 jannewoarie 2006 onder dainst bleven. Do-
arnoa bin k mie goan bezeg holden mit t Grun-
negs. Veul lezen, t volgen van cursussen en
schrieven. Schrieven, over dat wat mie bezeg
holdt. Dat, wat ik woarneem en al woarnomen
heb. As kwoajong al grode verboazens over aal
dat ter om mie tou gebeurde. Plezaaier en ver-
drait. Grode mìnsen, náit te vertraauwen. t Geleuf
en ongeleuf. Woarom? Wat is woarhaid.
Mor nait allinneg over dou, ook over nou. Ien 2010
en 2011 is n verhoal van mie opnomen ien de Pro-
testantse Kerkbode provincie Groningen. k Bin n
groag gezaine gast bie Dag van de Grunneger
toal, dichterfestivals, verainens en lekoale radio-
stoatsions zo as Radio Compagnie en Radio Wes-
terwolde. Op nuigen lees ik mit veul plezaaier ge-
dichten en körte verhoalen veur.”

Bouken:
Kwoajonges (Profiel, 2011)
Ain van Boeskool (St. ‘t Grunneger Bouk,
2015)
Bundels:
Vergleden tied (Biblionet Groningen, 2008)
Over de grens (Bibliotheek Groningen, 2010)
Onderwegens (Huis van de Groninger Cultuur,
2010)
De stille kaant (Triona Pers, 2010)
Nacht (Bibliotheek Groningen, 2011)
Wat mörn komt (Huis van de Groninger Cul-
tuur, 2011)
Oetzicht (Huis van de Groninger Cultuur,
2012)
Stroom (Bibliotheek Groningen, 2012)
Dast doe dat ik (Huis van de Groninger Cul-
tuur, 2015)
Kört bestek, Grunneger columns (Huis van
de Groninger cultuur, 2016)
Priezen:
1e pries wedstried Summervekansiever-
hoalen van St. ‘t Grunneger Bouk 2012

De Jong

Aarm verdrait !

Hai snoof aldernoarst in zien rooie buusdouk. Doar stond e din, zo’n grote kerdoate kerel, te blèrren as n dikke kwoajong. En hai was d er zo→

Ainzoame dood

Troosteloos, diezig en nat
n Klain, schaif hoeske
onner aan diek doar bie t wad
Hai huuverde, keek oet roam
gat aan kachel, hai leek wel oet
Handen →

Allinneg

Baaid lopen wie allain
bloots noakt laand
proaten stil wied vot
ien dook van wènst
stoef bie nkander.


Heuren wie ‘koekoek’.
Aan t end van pad
vlugt→

Baauwlaand

Twijduustern vaalt
gestoag over swaarde kloeten.
Ien n troage diezege zucht
graauw en huverg nat.
n Plougd laand
knovvelt deur n kòlle wiend.
Dij→

Beder

Piet mos eerstkommende doagen voak aan zien joardag dìnken. En nait allìnneg omreden aal kedoos dij e kregen haar. Hai zugt nog dij verbilderde →

Bedevoart

(Walfriduskerk in Beem)


Ik blief even stoan zai omhoog
hanska’s schraauwen t Woord
gaalm oet grode goaten
t stee van Walfridus, vermoord.


In dit→

Beiroet (Libanon)

Wie valen van hoogte deel
t is nait vaaileg
stoef boven zee n landing
op n boan mit goaten
aankomst veur t woaren van vree


ontvangst in hetten
maank →

Beschuutjes

Ik snoef ais. Til n vout omhoog, snoef en kiek nog even onder aander. Nee, niks. Din zai k stoefbie n leutje wichtje zitten boven ien n winkelkarretje,→

Blaauwe Engel

Mit mien ogen stìefdicht, weerom.
Hou k dou oamloos, steels keek
noar heur zaacht, aibels laif gezicht.
En zai maank schaar van boemel
stil, deur→

Brulòf

Midden maank feest
zit vervremd
mìen verdrait.
Vergedelk
slaab veur
ien stoul vaast
ogen verblaaid.
Toesterg en stiekelg
doe kins mie nait.


Sesteg→

Chanel no. 5

Vraauw bukt heur en pakt bosschoppen oet t karretje. Tjonge, zai mag der wel wezen, al is z’op leeftied. n Daip decolleté let zain wat of z’in hoes →

De tien geboden

Doar zaten we dìn. Mit ons vaaiern bie Hemmo ‘Hoas’ achter t hoes op raand van misbak. Woensdagmiddeg en vrìj. Hemmo ‘Hoas’, Kloas ‘Snöt’, en aan →

De vermoorde onschuld

‘Hai’s der weer,’ ropt vraauw oet koamer. ‘Wel?’, vroag ik en hol intied mien kolle handen in keuken onner waarme kroan. ‘t Kammeroadje van→

Deu

Hai doezelde aan zied bie brug. Mit haand aan leunen.
Stoefbie fluusterg vroren verdrait.
Zien dreumende herinnerns bie t bushokje.
Laankachteg→

Drokte

‘Ons behang is toch wel oareg geel nait? En t plefon ook!’ Vraauw staait te moppern achter ien koamer. Ik doek achter kraant, wat komt ter nog meer,→

Even fietern

Bats! Deur van schuurtje smakt dicht. Wordt n fiets tegen aander fietsen smeten. Moeke kikt op van heur bouk. Vaaier uur, dat mout Lizan weden. Wordt→

Feest

Ook plietsie was hoast n moal aigenoar west van n hondje. Mor goud veur t hondje dat t nait deurgoan is. Plietsie zat vieventwinneg joar ien betrekken→

Fuck me in the ass

Ik zit achter aan toavel. t Is haitied duuster ien flat. t Licht mor aan.
Din slik ik eefkes aan potlood. Stoet, botter, sjim, eerabbels, n speklap→

Gemaintewaarker

Hai woonde d’r allineg doar ‘onder schaive toorn’. Vot bie kerk, in ain van dij schaifgruide hoeskes. Van dij haile klaaine→

Grode vekaanzie

Nachten nait best sloapen. Dòch wel spannend. Was ofsproken dat Piet zien Pa mit jonges op fiets noar t hoeske ien Nörg zol. ‘Hoas’ zien Pa haar aanboden→

Haarst

n Sloerege dook woart rond, ien
ainzoam verdraitelk duustern
filaaineg wilstern memènten
dwirreln ploagen fluustern.


Vergrèlde wolken juchtern→

Hait

t Is al waarm smörnsvroug. Geliek even lopen mit t hondje. Hai het nait veul zin en n hekel aan waarmte. Bie t fietspad, doar nog n lapke grond van gemainte→

Ien de bonen

Haalf stroekelnd kwam Hoas t achterhoes in. Gaauw stevels hìnzetten, din kon e dammee zo speulen. Moeke zol wel thee kloar hemmen stoan op t lichtje.→

Ien toeze

Zai gniflaagde dreumerg
noar mie en vroug.
‘Hest oareg waarm?’


Zaacht streek heur haand
aal mien zenen
en waang doar t braandt.


Even loader vruzzelde→

Jacht (1)

Bie haarstdag kwamen ze weer teveurschien. Ol boer Boer en ol boer Vriesemoa. Inderdoad, ol boer en old. Ienainen wazzen zai der weer ’s Heeren wegen→

Jacht (2)

Ze haren Joakob bie zien oren. Ol boer Boer en ol boer Vriesemoa. Noa veul klókjes en n baarg verhoalen en fratsen over jacht haren z’ hom vongen. Hai→

Jacob (2)

Ain mit veul geluk, mor ook veul meleur. Mor hai is der nait onder te schovveln, wer ien t dörp zegd. Gain aarg ongeluk of hai zatter wel op ain of aander→

Jan Evert

Zai hom nog lopen
keersrecht
as n plaank
stil, zunder geluud
of hai sweefde.
Stìef van draank.


Werd proat, elk
wis wel hai was
nait ain
dij hom kon.→

Joakob (1)

Elk dörp het ter wel ain. Zo’n oaventuraaier, ain dij ales kin, veur de duvel nait baang en dij veur elkenain kloar staait. Bie braand en ongelukken→

Jong en old

Bloumen dik op t roam
aal snij boetenom
Kachel is oet
paitereulie is op
t Is gloepenst kold
Bin over tachtig
k vuil mie nou toch old
t Achterhoes woagenwied→

Kérstdoagen

De wereld vrome gedachten.
Op t aanrecht n vroren kalkoun,
dij op waarmte ligt te wachten.
Mit n boom deur hoes hìn zeulen.
Lutje keerskes flonkern.→

Kerstfeest !

Elk joar docht k der aan weerom. Mit kerstdoagen. Herinnerns aan vrouger en hou belangriek dat klaaine dingen veur kiener weden kinnen.

Aal joar→

Kerstfeest

Rebulie op zundagschoul. Hikhakkerij om Josef en Maria. t Was aal joar t zulfde. n Poar moand veur kerstdoagen begon t aal. Piet dee der nait aan mit.→

Kerstfeest (2)

t Was dit joar mooi veurnkander. Gain drokte om Josef en Maria. t Was kloar en veur elk dudelk. Dizze moal n nije Josef. n Moager jonkje dij bie veujoarsdag→

Lege dop

Jonges wazzen orreg lamlendeg. Haren aigenliek haildaal gain zin ien speulen. t Was vreselk waarm. Orreg benaauwd,” zwol wel wonweer kommen” →

Leste

Hai schopt t klaai van stevels en wist t swait veur kop vot onder t houdje. Hangt t geweer aan scholder en blast ien handen. Diezege flaren, en wilgen→

Leste traain

Golvend hoar mit krullen, blaauwe ogen, n wipneuske en n luddek tudebekje dij haitied laagt. Op aal drij foto’s en mit n strak bloeske doar knoopkes→

Lutje potje

Grode heldere oogjes
daip en daipblaauw
Nemen aal in zich op
je dreumen d’r in vot
Leutje knovvelege knoestjes
Waiten nog ains nait
wat ze →

Maart

Hai zit op n bankje
bie t begun van maart.
Swaarde ogen ien weemoud
van graauwe oetkiek.
n Bòzzel op bovenlip.


‘Ik durf niet meneer,’ zee hai.
k Heur→

Mien Hogelaand

Laangoet
tegen n dampoal.
Wieds
gruin gras
n laiwerke.
Wied vot
n diek.
Golden groan
t wirrelt.
Stille
daipblaauwe lucht.
Gunder n boerenploats→

Mien Schoonvoader

n Vrundelke oardige man
geduldig en laif
Altied hard waarken
tot ongemaarkt dat onbegriepelijke kwam
Joaren was e allend
hai redde zich goud
Klaainkinder→

Mien toentje

‘Kiek buurman, nije schountjes!’
Aarmkes wabbern en voutjes hoezenhoog
vaalt hoast, vaalt nait, o, laankoet op snoet.


’t Is al zo’n grode jong →

Mishàd

k Vrözzelde heur
onstumeg narende hoaren.
Haisterg, wuivend
ien n glìnne wiend.
Slovve glimmers
dij schieterg lagen
zeggen genog
ze grient.

Ien→

Moeke

Ik zit achter mien bouk
verbaarg, in houk van koamer.
Schemerg licht, gain woorden
n verswonnen zicht.


Zai zit bie kaggel ogen vol vuur
n bain wupt→

n Droagelk kruus

Hai stond d’r nogaal ains n moal. Aan t ènde van de dag en sums smörgens vroug toun t nog summer was. Hong mainsttied zwoar op stuur van zien fiets→

n Gezellege boudel

Ik kiek over laptop. Zel k t vroagen? Ik bin nou onderhand twij uur stil west. Vraauw zit op baank. Braaien, kantbraaien is mie al ains zegd, stoer.→

n Hondje

Bie ons thoes vrouger mog t nait. Gain hond en ook gain kat.
Der wazzen vogels, dat was meer as genog. “Kosten aal n bult sìnten en meer opvreters kinnen→

n Nije boksem

Wie zaten net achter kovvie smörns achter t hoes, t was oareg waarm en buurvraauw haar al
hikhakkerij. Dat, dit kon zo nait laanger, hai zol hom schoamen→

n Tochtsloot

Ze stoan der al as k zitten goa op t baankje van kerkplaain. Drij blaauwe, glimmende scootmobielen mit heur aigenoars ien t zoadel. Netjes op rieg,→

n ZZP’er

Stopt n buske veur t hoes. ‘Mor annerhaalf uur tel oat’, zegt vraauw. Stapt n grode man oet ien n overaal en op klompen. k Goa vast noar veurdeur en kiek→

Nij

Der ston n grode verhoeswoagen, haren jonges tussen middeg zain. Aan t ènd van stroat op houk bie t grode hoes. Direkteurswonen van febriek. ‘Griffemeerde’→

Oaderverkalken

Mit heur baiden
op bankje bie kerkhof
Tas stief op schoot
hai zundagse houd op
Heur noaber was dood
t Is aigenliek roar goan
Kin d’r nait bie→

Oet

Hai stoarde ín de verte
zien ogen waren nat
t Kwam nait deur de wind
dij waaide over t wad
Hier har ze stoan
stil, t was heul vrumd
Störm zol d’r →

Oet de bocht

Mit fiets binnendeur
in zun ligt t laand
n lucht zo stil
en stop veur te luustern
in n bocht
bie n bankje aan kaant


Zai stoppen noast mie
bie n boom
n boske→

Oetsloapen

Hai brobbelt, stìnt en poest aldernoarst
vergrèld is ze, de beer is weer n moal los
Zwoare braide aiken worren noarsteg omzoagd
aalgedurig veul →

Old Shatterhand

Opa pakt bosschoppen in aander haand en gript oma bie maauw op maart.
‘Wat hest?’ Nusterg trekt zai aarm terug. ‘Kiek, n kroam mit speulgoud. Jong→

Ongedaaierte

Zai keek bielaangs heur gerdientjes. Ree n swaarde woagen vot achter schuurdeuren. Was even wat drokte west, haar zai zain. Handenwrievend laip→

Op loop

Zo, tannen poetst, smeer om snoet, okselvris, n schoon onnerboksem en t hoes aan kaant. In koamer kikt e nog ais rond. Joris legt kop tegen hom aan →

Opsporing verzocht

Zai ston wat te dreumen veur t glaas. In tied puulde z’aan n poar dreuge bladjes en n knikt blomke. “Joa”, bedocht zai heur, “wat woon k hier toch mooi”.→

Preek

Wat is t waarm. Hai wist hom veur kop laangs mit buusdouk. Even n bosschopke brengen aan zien hoesholdster.
Der wordt nait opendoan. Ook nait noa →

Roadblock (Libanon)

n Weg laangs kust noar t zuden
de Rivièra van dit laand
gain minsen allinneg zai
dij deurgoan veur soldoaten
en tanks kapotschoten hoezen
van t stee→

Scharrelderij

Ze huverde, hieperde van kòlle. Kroop nog stiever ien n hörn van bushokje, en keek over n slovve weg hìn bie daip laangs. Baalkeduuster was t, en zai→

Smoken

Zwoare nevel
woazeg
Dikke lucht
Pien op de borst
benaauwd
Vingers tinteln
n daipe zucht
Kovviepot leeg
sjekpuut ook
n Gevuil dat
haile wereld vergait

Soamenwonen

Op t dörp kinnen zai hom apmoal, ‘Stoetje’. n Klaain rond kirreltje van viefteg joar. Aiglieks hait hai JanWillem. Ainegst zeun van bakker Kloassens.→

Stoapelgek

Hier lig ik, kloarwakker te dreumen dou mien ogen mor weer dicht.
Ik zai die doar, wel roar zo in t duuster n helder gezicht ik roek zulfs dien hoar. →

Sunnermeerten

“n Haaidense boudel” bromde mien Opa. “Aal dat geschontje bie deur laangs, en noatuurlek haitied onner t eten”.
Opoe wol dat nait heuren. Op bewoarschoul→

t Grunnegerlaand

Laand van boerenploatsen, gruinlaand en
groan, van achter diek, daipen en moaren.
Doar woazemt klaai verswonnen stoer waark
kinnen wie nog haitied→

t Museum

Ik stoa bie t gat ien diek
as k achter sluus
bielaangs kwelder t zeegat oet
over t wodder kiek t is leeg
k roek t zolt van zee en sliek.


Onder n dak van blaauw→

t Ol kerkhof

Vekaanziewaark ien 1968.

n Daip gat.
Wie stonnen doar
stil, hai keek
mie aan, zee
wat dinks mien jong.


Ol doodgroaver
muid en stram, mos
nog n joar.→

t Òl stee

k Wait nait ains wat of k ter dee,
bie t ol lutje hoeske.
Graauw en kil, daip verzonken
maank rommelge roegte, vrezelk stil.


Omzain noar wat ains was.→

t Recht (Libanon)

Ze lag doar
noast t pad
bie t puun
aan kaant


onschuld
in t zaand
langs n waang
krulletjes swaart
mit rood


de Dood
van ver vot
onzichtboar
inainen dichtbie→

Tied

Hai zigt weerom en kikt
hou op t dressoir
t leven stoareg vot tikt


verstrieken van tieden heer
wat nait meer is veurbie
t gevuil van wensteg zeer


verdwenen→

Troanen

n gevuil
gain plezaaier
aal verdrait
troanen
was t mor nait woar
n dreum
t vuilt slim roar
troanen
daip ien mie
woarom
was t mor veurbie
troanen
allinneg→

Twievel

Zai docht
dat hai
t wel zain haar
hai zaag
dat zai
t wel docht haar.


Baaid keken
even
weerom

Valen

n Valen
vraauw
begreep k.
Joa joa
zee moeke
hai
kin t mooi zeggen
dij domie.
Ons buurvraauw
ook
n broken heup.

Van nood

Hòldst nait van winter zegst doe
huverst iezelk, glìn
stoppen dien ogen mien handen
daip in buus.


Bus ridt nait meer
weerom, in waarmte oam
van vaasthòlden→

Vandoag

t Schemert en dreum het mie verloaten
stilte van duustern is no veurbie.
Ik dwoal weerom duur nait te kieken
onwis dat k vandoag ientegen kom.


Wat →

Vannacht

was t weer dij dunderdag
soavends loat, routkold
Ubbo Emmiusstroat in Stad.


n Vraauw zit op stoep
verschoel, in schemerg licht van schoamte
n doeknekte→

Vergedelk ….. of

Ze haren bie hom aan keukentoavel zeten.
Zai, ien heur sundoagse klaid en dokter.
Hai kon heur aarnswoar van.
Van vrouger, t was even leden ien aal→

Veul zegen

Staait n leutje, goud oetwozzen vraauwtje van om en bie zesteg te smoken dat t doavert noast t trapke van euliekoukenkroam op oljoarsdag. n Soeterg→

Vizzen

Ze bozzelden mitnander deur t hoge gras achteroet t laand ien. Woensdagmirreg, ‘Snöt’ mit n schone overaal, Bert mit nije stevels en ‘Hoas’ op klompen.→

Vot

n Nije mörn vergankelk licht t zicht
liedzoam verdronken grieze ogen
verdraitelk stoaren swiegend wiedvot
deur t verlais van tied bedrogen


plukken→

Votlopen

Ze kikt ien dikke, roodomraande ogen ien spaigel van douche. Vernijs kommen der wotterlanders. Zo mor votbleven. Hai komt nait meer thoes. Nachten→

Vredesmissie

Naachts angsteg
schraiwend
verdrait versmoord
driefnat bezwit


woar
ien Gods noam
doar
ain n haals ofsnidt


ien oorlog
aans dinken
en ongeleuf
ien→

Vuurbaang

‘Moi!’ Ol boas kikt mie ais aan. ‘Moi.’ ‘Eenden binnen oareg wies mit joe nait?’ Ik wies op n grode koppel dij om hom tou zit. ‘Man, ik kin mie wel aarm→

Weer noar schoul

Doar zaten ze din, mitnkander bie Bert en Liesje ien grode toen achter t hoes. Mooi ien schaar van n dikke kestanjeboom. n Gloepense hette en n glìnne→

Winkels kieken

Ze blift stoan, kikt ais om heur tou en moppert. n Opoe mit mantel op enkels, n taske aan aarm. n Plestieken regenkapke op t permanentje. Wie kriegen→

Wìnst

Geern mog k hier weden
n daam mit vring.
Bunders gruinlaand, en groan
koubaisten laankoet kaauwen
mit slovve ogen bie mie stoan.
En Belgen hail groot→

Winter

n Wiede widde wereld
ien hemels vrisvroren laand
deur juchternde flòkjes tou dekt
zun nemt mie hier bie haand.


Stil dwoal ik din noar gunder
doar →

Winteropslag

Mit n baaid laipen wie deur n leutje dörpke op klaai. Mien zeun en ik. k Wol hom geern wat steeën zain loaten woar n verhoaltje aan vast zit. n Dörpke →

Winterraais

Op t zaail stoa ik te vraizen, veur t roam
en gleren mien vingers maank bloumen
op zuik noar verlangst, ien dook van oam.


Wat is t dat mie zo muit doargunders→

Wintersporen

k Heurde heur roupen
naachts onderwegens
gaanzen ien schiensel
van lichten moan


gerdienen aan zied
bie t gleren aan glaas
maank vroren bloumen →

Woarom

Hai zat aan t wotter
Snokte, troanen vaaln in t gras
stief prakkezeren
Hou t nou met zien pabbe was
Aal zeuven joar
Een aigen knien
drei krikken met →

Zo makkelk

Verzichteg schoft e mit rollator deur t winkelcentrum. Bie pinautomaten kikt e van linker noar rechter en weerom. Din lopt e noar linker. As hai →

Zo mor n zummerse dag

Bruierg en k haar n onbestemd gevuil. t Zol n waarme dag worden mit dunder en bliksem haar t nijs roupen. k Wol vot even noar maart. Nog even wat lekkere→

E-mail bie wat nijs?