Bevroren vuurtjes

Op n moal was ik op toene aan t waark en mien oldste jong huilp mie op zien menaaier flink mit. Hai luip mie wel meer veur de vouten as dat e recht wat dee, mor och, ik von t wel gezelleg dat e wat om mie tou keudelde.
Op gegeven ogenblik kwam e bie mie en laangde mie wat tou, “Kiek ais pabbe wat ik vonden heb onder d’hege, n knikker.”
Ik kreeg t gloazen koegeltje uut zien haand en huil hom omhoog. t Zunlicht flitsde der deurhin mit doezenden stroaltjes en ik mainde even dat ik de vlammechies binnen in bewegen zag. Dou wuiren de vlammen groter en veraanderden in vleugels en mit grode sloagen vloog ik terogge noar de tied dat ik zulf n lutje beudel was.
“Kiek ais pabbe, ik heb n knikker vonden in slootsonderwale, hou kin dij doar wel hail kommen hè?”
Voader kreeg de knikker uut mien haand en huil hom tegen t licht. Dou kreeg e twij eerappelkörven, zedde ze op de kop en bedude mie dat ik bie hom zitten goan mos.
Hai wees noar de knikker en zee, “bevroren vuur”.
Ik laagde mor wat, “dat kin ja nait, vuur is hait, hou zel dat din bevraizen kinnen?”
Voader huil de knikker veur mien ogen en zee, “Oh nee. kin dat nait? Dinkst doe dat dat nait kin? Din zel ik die t verhoal vertellen dat ik vrouger van dien opa heuren doan heb.
En dij het t weer van zien pabbe en dij weer van zienent en zo al mor deur….
Goud acht geven, din kinst doe loater dit weer aan dien kinder vertellen.”
En voader begunde te vertellen…
“Vrouger, hail vrouger, wel meer as tiendoezend joar leden, dou leefden hier n haile bult eerdmantjes daip onder de grond. De reden dat ze zo daip zatten was dat t hier boven de grond dou allerieselekst kold was. Dat was de tied dij wie nou de Iestied nuimen en dij muik dat alles stief bevroren was. Zummers wol t wel ais n beetje waarmer wezen, mor din nog was de grond mor n beetje deu, doar onder wast net zo haard as beton!
De eerdmantjes haren hier aaltied al wonen doan, al veurdat dij Iestied begunde en t was vanzulf t makkelkste west om mor gewoon noar t zuuden te goan dou t hier al mor kolder wuir. Mor dat deden ze nait.
Want wel zol aans zörgen veur de daaier dij hier woonden as dij ais meleur haren?
Wel mos din n spalkie moaken veur as snijvos n pode broken haar?
En as n rendaaier mit zien grode gewaai in wat stroekerij zitten bleef en nait lös kommen kon, wel zol din helpen?
Of mammoeten woarschaawen dat ze hier of doar beter even omlopen konden omreden der daibe goaten onder de snij verstopt zatten….
Nou ja, al dij dingen dus muiken dat de eerdmantjes hier bleven en daip onder de grond lange gangen en holen uutgroaven deden om in te wonen. Ze zatten zo daip dat de barre kolde ze nait berekken kon. En doar kommen nou dij vuurtjes in t verhoal.
Want as ze op pad mozzen om weer ais n daaier in nood te helpen, din wazzen dat best wel barre, gevoarleke tochten deur dij iezege kolde.
t Was dus neudeg dat ze onderwegens wel n potje eten koken konden en òf en tou even de handen waarmen. Nou binnen eerdmantjes aaltied al meesters west in t vuur moaken en heur patriarch, das n soort voader van alle eerdmantjes zeg mor, dij was de kunst machteg om vuur te vangen in n soort spreuk en op te sloeten in n rond koegeltje dat net leek as ies, of glas.
En dij nammen de eerdmantjes din mit op raaize en zo haren ze dus aaltied vuur bie zok.
Ast etenstied was, din zee aine van heur even de lösmoakspreuk en hup, der was vuur.
Mor…mor, eerdmantjes binnen nait allenneg hail knap, ze binnen ook voak wat stommelachteg, wat onhandeg. En zo kon t wezen dat ze op tied n moal n vuurtje kwiet wuiren. In de dikke snijbulten was der ook ja gain zuiken tegen aan, as zo’n koegeltje weg vuil kon e overal wel liggen. De grode boas foeterde en naarde din wat, mor dat huilp nait veul. want ze bleven mor vuurtjes verlaizen.
Noa n haile laange tied was t din endelek doan mit de kolde. De Iestied luip op zien ende en t wuir zachiesaan elk joar n beetje waarmer. t Ies trok zok terogge noar t noorden en de eerdmantjes trokken mit. t Koale laand bleef zwaart en levenloos achter.
Op verschaiden steeën blonken de vuurtjes van de eerdmantjes in t zunlicht as stille getugen van de barre kolde dij nou veurbie was.
Noa n poar joar gruiden overal weer bossies en bomen en bonde bloumen gaven t laand n feestelek tintje.
Dou de eerste minsen hier kwammen, keken ze vrumd op dou ze op de gekste ploatsen de bevroren vlammechies vonden. Mor ze konden der niks mit aanvangen, want allenneg eerdmantjes waiten de spreuk om t vuur lös te loaten.
Dus wuiren ze speulgoud veur de lutje kinder en nog loater muiken minsen zulf van glas mooie knikkers dij wel wat weg haren van de echte vuurtjes.
Mor ast goud kikst din zugst t verschil.
En zo is t kommen mien jong, dat de koegeltjes dijst sums wel ais vindst eerst veur hail aanswat bruukt binnen.”
De haile tied dat voader aan t vertellen west was haar ik mie moessiestil holden. Wat n verhoal!
Ik keek weer in t koegeltje en weer dwirrelde t vlammechie even veur mien ogen, wuiren vleugels en dou…..verstilde de prachtege bewegen en kneep ik mien ogen dicht tegen de glène zunne.
d’Jong keek mie nijsgiereg aan en ik wos dat t tied was.
Twij störten emmers van onder t òfdakkie konden we op zitten.
Ik huil de knikker omhoog en zee,”bevroren vuur”
Van binnen leek der even wat te kringeln.