Opoe

“Opa!” graauwde ik niedeg. Al is ‘opa’ meschien nait echt wat om veul stoom mit òf te bloazen. Mor wees gerust (of tjuust nait…), k heb nog genog aanswat achter d’haand, mit daank aan ons streektoal! En dij help ik touvalleg groag in stand holden, laifst in goud geef Grunnegers! Dus handeg dat mien man aaltied wel in de buurt is! Zo ligt ‘dodderd’ mie veur in de mond, bevubbeld as e onder t eten weer es allaint oog en oor het veur EenVandaag, doar òf en tou dudelk zien mainen over geft, mor vervòlgens allaint ‘mmmmm’ mommelt as ík ook es wat te vertellen heb. Meschien gain wereldnijs, mor toch! ‘Plaze’ is veur as hai t weer es beter wait en ik zeker wait van nait! ‘Opa’ roup ik aigelk allaint as e mie n fout onder neuze wrift, al komt dat meer deur de toon woaróp e dat zegt as wát e zegt.
k Haar dij dag net wat noar boven bròcht en weerom ging t haalfweg trappen fout. Ik dìnk deur mien veuls te wiede Noorse sokken, dij aingoal òfzakten en doar tonen van sikkom n tree veur mie aan gingen. Hou din ook, valen gebeurt aaltied zunder woarschaauwen veuròf en veurdat k ter op verdòcht was, bonkte ik tree veur tree op mien gat omdeel. Was niks om mie aan vast te griepen en mit n dikke boms belandde ik onderaan trappen. Dat muik schienboar zo’n keboal dat Jaap oet koamer stoeven kwam! “k Bin van trappen valen!” zee k ainegszins overbodeg, want ik zat doar nog bie te komen van schrik. En van verboazen, want zowat gebeurt mie sikkom nooit, zo baange bin k aaltied om wat te breken. “Hou krigst dat wel kloar!” zee Jaap. As of k n prestoatsie leverd haar! “Kiek din ook beter oet!” As of k ogen nait open haar! Nou was dat van hom, dij laiverd, ook schrik en bezörgdhaid vanzulf, mor toch haar k dus alweer ‘opa’ zegd veurdat k ter op verdòcht was.
“Opoe!”
Huh…? Opoe…?! Dat haar e nog nooit eerder tegen mie zegd, want ere dij ere tou komt, zowat is meer míen stiel. “Wat zeestoe…?!” vruig ik draaigend. “Opoe!” herhoalde hai mit woare doodsverachten in tied dat e mie overìnde holp. “Kiek nou din houst ter bie staaist!” En joa, ik leek ook wel hoogbejoard, dou k veurzichteg pebaaierde of ales t nog wel dee. En lagen kon k ook nog! Al kwam dat veuraal omdat k, zo te vuilen, niks stokkend haar. Mor toch…opoe? As e nou oma tegen mie zegd haar, net as ons klaainkinder doun. Mor opoe?! Dat is in mien ogen toch n hail aander verhoal…
Ik heug mie nog hail best dat wie, wichter, mekoar vrouger wel es oetscholden veur opoe Tjadens. Nait dat je dij kìnden, mor t was dudelk gain kompelmìnt! Pas joaren loater ontdekte ik dat ze écht bestoan het, al was dat vèr veur mien tied. Ze was n bekìnde feguur in Stad en is sikkom drij joar laank, tot aan heur dood, d’òldste inwoner van ons laand west. Mìnsen kwammen heur doudestieds in Stad wel tegen achter n kinderwoagen, dij ze as n soort van rollator broekte. Ze was in tied al zo’n begrip worden, dat heur leste verjoardag, dij van 29 meert 1935, n echt vòlksfeest wui. Lutje kinder zongen heur dij dag tou en zulfs börgemeester en kommesoares van de keunegin kwammen heur gelokwìnsen. Ze haar dij leste verjoardag traauwens sikkom nait meer beleefd, omdat ze kört veurtied zaik worden was. Mor ze was toch weer opklanderd en dij heugelke dag verkloarde ze zulfs: “Ik begun weer te leven. Ik bin nog mor zezze, dij aander honderd heb k weggooid!” Mor anderhaalve moand loater is ze oetìndelk toch tou tied oet komen. Heur grafstain is te vinden op roomse kerkhòf in Stad. Is wel wat ondudelkhaid over heur wettege noam en huwelkse stoat(en) en ze schient ook n poar boetenechtelke kinder op wereld zet te hebben. Op internet kinnen je der wel wat meer over lezen.
Zulf heb ik ook zo’n òl opoe had. Dat was de grootmoe van mien pa en dus de overgrootmoe van mie. Ze was slim doof en mit heur stokòld, rimpelg gezicht haar ze wel wat weg van opoe Tjadens, want ze was ook aaltied in t swaart kled, mit doarbie ook nog n swaart houdje op as ze der n moal op oetging. Ik heug mie nog best de bezuikjes aan heur in AE-Horst, n bejoardenhoes in Veendam, doar wie as kinder zo mooi deur de laange gangen runnen konden en trappens op en deel lopen.
k Heb nooit aans waiten as dat je joen grootmoe oma nuimen en joen overgrootmoe opoe. k Haar din ook n oma Bonder en n opoe Bonder en von t doarom mor vrumd dat mien neven en nichten ook opoe zeden tegen ons oma. Zo sneu veur heur! Goud dat wie tegenswoordeg ales op internet opzuiken kinnen, dat ik heb es keken of doar gain regels veur binnen. Omdat t woord grootmoeder veur kinder wat lasteg is, zo heb ik begrepen, zol in loop van tied ‘gr’ en ‘der’ wegloaten wezen en ‘tm’ deur n ‘p’ vervongen. Zo is opoe geboren en zo zol oma òfstammen van grootmama. Deur kinderlieke oetsproaken veraandert n woord wel voaker noamelk. Mit zowel oma as opoe bedoulen we dus ons grootmoe!
Zo slim is t dus hailnt dat mien man mie oetmoakt het veur opoe, want ook hai nuimde zien oma aaltied zo! Zolaank e mie mor gain opoe Tjadens nuimt, want dat is in mien beleven nog aaltied n scheldnoam. Mor wat veul slimmer is: bestaait gain mannelke gelieke van heur! Jaap zol mie zo dus aaltied overtrevven kinnen en doar is veur n raagvat nait mit te leven vanzulf! Was mor ain oplözzen veur: k heb hom dit verhoal nait veurlezen, wat ik aans wel aaltied dou as t ook over hom gaait! En t oet zok zulf lezen dut e toch nait, wait ik. k Haar hom achternoa dus ook beter nait lopiesvot vroagen kind of e wel es van opoe Tjadens heurd haar, net dou k heur aan t googlen was. Mor nee, t zee hom niks en hai het ter nait ains wieder op noavroagd! Televisie was weer es belangrieker veur hom, dij dodderd…..!