Klokluden
t Ging al joaren van twij kanten, olden sturven oet en jongen wollen der nait meer hin. Op n duur zat ter nog mor n handjevol olle mensen achterien kerk. Nije veurganger, ain van akkedemie oet Stad, net kloar veur domie, kreeg doarom opdracht van kerkbestuur om kerk weer vol te kriegen, om der weer n leventege gemainte van te moaken. Wer hom wieder nait veul ien weeg legd, as kerk mor weer vol kwam.
Nije domie pakte t aigentieds aan. Hai preekte sundoags ien n gewoon pak zunder strik, ien ploats van ien n swaarde toga mit n widde bef. Hai ston ook nait boven op preekstoul, mor beneden, achter deuphek, midden maank kerkvolk. En hai preekte hail tougankelk, moatschoppelk betrokken, zoas dat haitte. t Was nog n jongkerel en kerkvolk was wies mit hom. En zo kon t gebeuren dat t ol kerkje ale zundoagen weer vol zat. Kerkbestuur blied, kerkvolk blied, elkenain blied. Dizze domie was ook op aander terraainen aktief. Hai onnaaierde dat t ol kerkje wel n opknapbeurt bruken kon. Onder zien permoters kwam der n kemizzie dij n kollekte hil ien dörp, doar hail wat geld mit oplopen wer. En dij links en rechts subsidies aanvroug – en ook kreeg. Timmerman legde pannen weer op stee en vervong verrötte geuten. Kobersloager mouk nije regenpiepen. Kepotvroren stuukwaark wer weer vannijs besmeten en hier en doar wer wat vaarf op kwastjed. Ook t örgel wer opklanderd en vannijs stemd. t Ol kerkje ston der nou weer bie as nij, kant n sieroad ien dörp.
Mor der was aín ding dij nog miste, torenklok mit t uurwaark. Hong wel n klok ien toren, mor dij was scheurd en t geluud was net n blikken paan. Boudel was ook stokverröt doar bovenien. Doarom ook wer klok al joaren nait meer lud.
Wel wait, kwam haile boudel nog n moal van boven en dat was nait zunder gevoar. t Uurwaark zulf was ook haildaal noar de filo, n dikke roustboudel. Wiezerploaten stonden al joaren op haalf zeuven. Vanzulf mos dat ook as leste nog aanpakt worden – goud is goud, mor beder is beder. En noa n dik joar was scheur ien klok moakt en t uurwaark weer vannijs aandreven, mor nou elektrisch en computergestuurd. En holten dakruder was haaildaal vernijd mit n splinternije vergulde hoan derop as wiendwiezer. Apmoal sponsord deur ondernemers en zoakenlu oet dörp en wiede omgeven, handeg aanpeerdjed deur nije domie. En zo konden mensen nou weer vannijs zain hou loat of t was en – nog mooier – ook heuren. Van dij tied of aan ludde klok ook weer, ale doagen om aacht tuur, twaalf uur en om zes uur en hai sloug doarbie op haalve en haile uren. Net zoas t vrouger west het. Tied was nou zo persies regeld dat t nog gain seconde ofweek van werkelke tied. t Uurwaark was radiografisch verbonden mit atoomklok ien Frankfort.
Mor deur dat vannijs weer klokluden was nou wel n perbleem ien dörp ontstoan. Paardie mensen haren der last van. Benoam sundagsmörgens om aacht uur. Din lagen ze nog op ain oor en slaipen oet noa n oavend stappen of haile week haard waarken. En van dat klokluden werden ze wakker. t Ging hier om nait-kerkelken, openboaren zeg mor, mainst forenzen oet Stad. Dij waren hier kommen te wonen vanwege rust en roemte en
ien dij tied ludde klok nait. Veur kerk mit zien klok haren ze nait veul konsideroatsie. Zai leefden noar aigen zeggen ien moderne tied en elk haar zulf wel n klok ien hoes of n hallozie om aarm. Klokluden was wat van vrouger. Noar kerk goan traauwens ook, mor doar wollen ze gain drokte om moaken. Dat mos elk ja zulf waiten. Mor dat klokluden sundoagmörgens, dat vonden ze n aarm verdrait. En ook ien week was t klokluden om aacht uur slim vro veur verschaaiden vutters, dij ver veur heur vievensestegste al bie hoes waren.
Der ontston op nduur n kwestie ien dörp, véur t klokluden of der tegen. Ien t bokkeblad stonden wekenlaank iengezonden stukken mit veul emootsies van veur- en tegenstanders. Der wer proat met domie en kerkbestuur, mor zunder rezeltoat, want dij wollen t klokluden zo holden. t Was ja vanolds heur kerk en klok en dij waren aiwenold en doarom mos der gewoon lud worden. Kloar, oet! Openboaren – oetsloabers feidelk – wollen ien aalsgeval smörgensvro, en zeker sundagsmörgens geern van t luden òf. t Wer n haile hikhakkerij en ze kwamen der nait oet. En börgmeester, dij openboaren ien aarm nomen haren, wol zien vingers der nait aan branden en boetendes, hai was ook van kerk. Baaide kampen stonden zodounde liek tegenover nkander.
Op nduur kwam der op veurstel van domie n mediator bie, ain dij der spezioal veur deurleerd het om tussen partijen te bemiddeln. Dij zee: ”Joe mouten n compromis sloeten. Elk dut bie zien standpunt wat wodder bie wien. Dat is eerlek.” En dat deden ze din mor, oetìndelk, ze mozzen toch wàt. Kerkminsen mozzen zodounde wat ienlevern van t luden. Oetsloabers mozzen apsepteren dat ter bie tieden aal lud wer. t Rezeltoat was dat kerkklok nou ien week wel drijmoal doags ludt en zien gaalmende klanken over t vlakke laand oetstreut. Mor nait op zundag, din is klok stil.
Mainsttied binnen der ien dit soort compromissituoatsies gain winnoars, hier ook nait. Kerkminsen mozzen toustoan dat klok nait op zundag ludde. Toch n veurnoam ding veur n kerk en dat begrootte heur ook slim. Oetsloabers wollen t luden ale mörgens geern kwiet, mor hebben allenneg zundag kregen. Mor oetsloabers haren t idee dat juust zai t mainst ienleverd haren, want haile week wer der ja ludt, op zundag noa. Dat het ter ook mit te moaken dat dij mediator t op n compromis aanstuurde. En doarbie hebben oetsloabers gewoon nait hoog genog ienzet. Net as gebeurde ien de volgende anekdote:
Jan en Hennie binnen aarvenis van heur overleden moeke aan t verdailen. Ze kommen ienains n setje van twaalf zulvern gebaksvörkjes tegen, ien n mooi deuske.
Jan: “Heden, wat n mooie vörkjes. Dij wil ik wel hebben.”
Hennie: “Ho even, eerlek dailen heur. Elk haalfschaid.”
Jan: “Nee, ik wil ze apmoal. Verdailen is schane, t is n setje. En doe hes al aans wat.”
Hennie: “Dat is nait eerlek, ik vien ze ook mooi. Wais wat? Wie vroagen buurvraauw Gerda of zai ons helpen wil mit t verdailen. Zai is neutroal en goldeerlek. En din kriegen wie der gain roezie om.”
Gerda: “Joe mouten n compromis sloeten. Elk levert wat ien van zien aais. Negen vörkjes veur
Jan en drij veur Hennie.”
Vlak ter op kreeg jonge domie n beroup dij e ook aannam. Hai ging noar t westen van t laand. Der kwam tiedelk n vervanger, n domie vlak veur zien emeritoat. Dij dee t weer net as vrouger. Duurde nait laank of der kwam mor n handjevol mensen meer ien kerk. Domie preekte ook vannijs weer op hoge preekstoul, tegen t stainen verwulf dat hol klonk en slim echode, zodat dij poar oldjes achter ien kerk hom hoast nait verstoan konden. En zo was t weer net as ien t begun. Opgoan, blinken en verzinken. Mit ain verschil, klok ludde nog aal. Mor nait op zundag.
Dizze kerk mit torenklok is nou n muzeumstuk worden, netjes opvaarfd en historisch verantwoord opklanderd. Mit n modern, elektrisch uurwaark, aansloten op atoomklok van Frankfurt. Mor elk het tegenwoordeg n klok, hallozie of wekker. En op ale mobieltjes en elektrische apperoaten zit ook tied, n mens is ja van ale kanten omringd deur tied. Torenklok is zodounde n funksieloos fertuut worden oet vrouger tieden, n twistabbel veur compromizzensloeders. Ien dit dörp mag klok allain luden veur oardeghaid of veur poelegrap. Mor mensen willen der gain last van hebben. t Ultieme rezeltoat van compromizzen, haalf put-, haalf regenwodder. En as t haildaal nait hoger of leger wil zetten ze klok gewoon oet.
