Spoken

Mien vraauw en ik hebben veureg joar n weekje logeerd ien Bretforton, Engeland. Bretforton is n stilleg platte- laandsdörpke van roegweg doezend ienwoonders dat ligt ien de Midlands tussen Londen en Birmingham ien. t Ligt dichtachteg bie de Cotswolds, n heuvelachtege streek mit bos en ook mit golvende gele koolzoadvelden. Net n beet- je as Zuud-Limburg. En mit ollerwetse dörpkes en stadjes ien Anton Pieck-stiel. Wie zagen doar grode en dure hoe
zen van n geel soort maargel mit weelderge toenen.

Doar wonen veul rentnaaiernde politici, acteurs, industriëlen en aandere hotemetoten. Was allerdeegs n dörpke, Broadway, dat ienderdoad beston oet ain laange, braide weg mit apmoal kapitoale hoezen aan weerskanten.

En wie haren geluk, dou wie aankwamen en dou wie weer votgingen was t apmoal regen. Mor der tussenien was t mooi zunschien weer.

Wat mozzen wie doar ien ien zo’n stilleg dörpke ien midden Engelaand, vroag ie joe òf? Nou dat zit zo, onze dochter is traauwd mit n Engelsman, dij doar vandoan komt. Zai wonen nou mit heur baaiden ien Zwitserlaand, woar wie regelmoateg hingoan. Mor wie wollen ook wel ais zain woar schoonzeun vandoan komt, oet wat veur n nust, zeg mor. Zai waren zulf der ook bie, traauwens en t was hail gezelleg. t Hoes van zien olders doar wie logeerden is n hail old hoes. t Staait midden ien dörp tegenover kerk mit t dörpsplaain as n parkeerploats der tussenien. t Oldste gedailte van t hoes stamt volgens zeggen oet 17e aiw en was begun veurege aiw n gruintewinkel. Gastheer zien voader het van dij zoak n transportbedrief moakt veur gruinte en fruit, mit ain van eerste vrachtwoagens ien dij tied. Zien zeun, ons gastheer, het dat transportbedrief oetbaauwd tot n groothandel mit verschaaiden vrachtauto’s. Zodounde het e der n bult biebaauwd. Garages, opslagroemten, koelcellen, n kantoor, n hail complex. Ons gastheer en vraauw wonen ien t oldste gedailte van t complex, woonkoamer, eetkoamer, keuken en biekeuken. En op verdaipen bennen sloapkoamers en n badkoamer. Dikke muren, klaaine roamen, swoare, swaart vaarfde, kromme baalken aan t plefon en apmoal haile leeg. t Eerste wat wie te heuren kregen was: ‘Mind your head!’ Desondanks heb ik mie n moal of wat vrezelk mit kop stöt. Ook holten zoelen en dwaarsbaalken, apmoal swaart, stoken slim òf tegen widde muren. Net of t op joe vil, zo leeg en duuster. t Oogde wel hail authentiek en apaart, doar nait van.
Wie slaipen boven woonkoamer en t was doar zo allernoaste geheureg, dat wie konden hoast ale gesprekken beneden verstoan, as t nait ien dat rappe, ploatselke dialect ging. Tegen ons prouten gastheer en vraauw netjes Engels, mor as wie der nait bie waren … Gain woord konden wie der van verstoan. Mor ja, zo gaait ons ien Grunnen ook wel, ja. Buurvraauw oet Amsterdam verstaait ons ook nait as we dialect proaten. Wie pazen ons den óók aan.
Vlouer van ons sloapkoamer was zo schaif, ik heb t opmeten: n verschil van 15 centimeter van achterkaant tot veurkaant. Ik kon dat dudelk zain aan n nije klaaierkaast over volle bredte van sloapkoamer dij wodderpas ston. Ook toaveltjes aan weerskanten van bèr stonden schaif mit n taaibere laamp ter op mit n glazen kap. Ik heb geern wat aarmslag om mie tou en sloapkoamer was nait al te groot. Votdoalek eerste oavend kon ik laamp nog net griepen, aans was e op grond kledderd, mit ale gevolgen. Hai hufde vanwege dij schaive vlouer mor n luk tikje hebben. Ik heb doalek n poar boukjes, dij boven op bèrplaank stonden, onder baaide veurste poten doan en dou was t beder.
Deur noar ons sloapkoamer tou was ook haile leeg, je mozzen der ale moalen vergoud om denken dat je kop noar beneden deden om der ien te kommen. Ik haar aingoal t idee dat wie oet n soort verplichte eerbied boegen mozzen. Net zo as der voak zegd wordt van de zogenoamde Noormannenpoortjes bie mainste olle kerken ien Grunnen. Wat traauwens nait woar is, mor dat is weer hail aans wat.

Volgens zeggen het dit hoes ook n hoesspook, net as hoast ale olle hoezen ien Engeland. Ik was doar wel benijd noar. Mien vraauw nait, dij kneep hom al op veurhaand. As wie op bèr gingen en t wer stil ien hoes, as wie snaachts wakker werden, of smörgensvro, den heurden wie verschaaiden vremde geluden. Mor ik kon ze nait duden. Ach, zo’n old hoes kroakt en kreunt van homzulf netuurlek. Mor echt wat apaarts, gezucht of gesteun, n voage gestalte, gilpen, hebben wie nait vernomen.
Stoef noast t hoes van ons logies staait n haile olle haar baarg, The Fleece Inn, n traditionele Engelse pub, aigendom van de National Trust, wat Monementenzörg bie ons is. Hai stamt oet t lest van middelaiwen. Haildaal ien vakwaark, wit besmeten, n raaiten dak en beneden mit nog oorspronkelke stainen vlouers van grode pladde vlinten. n Hail lutje bar, woar je allain mor stoan kinnen mit hoogoet n man of vief. En twij grodere roemtes, n soort gelagkoamers, mit ien houken hoge holten banken, zo as ien olle traainen en ien wacht- koamers, vrouger. En verder nog wat logeerkoamers. De grode Engelse toneelschriever Shakespeare (1564-1616), dij doar ien de buurt geboren is, ien Stratford upon Avon, het ter nog sloapen. Ien dij pub spookte t aal!
En doar gingen wie mit haile femilie vanzulf ook n oavend hin.
Elke roemte het n open heerd en op grond veur heerd bennen krietcirkels trokken. Dat is om te veurkommen dat heksen deur schosstain kommen. Ook op deuren zitten middelaiwse maarktaikens om gaisten te weren. Ain van barkeepers vertelde ons enthousiast van ales over dizze Inn en wat ter apmoal gebeurd is ien t verleden.
De veurege aigenoares, Lola Taplin, dij heur haile leven ien dizze Inn woond het tot aan heur dood (83 joar), schient ter nog regelmoateg om te swienen en mit borden, potten en pannen te smieten, as n soort van Poltergeist. Net dou wie der waren nait, vanzulf … En ook dat bie ain van dij holten banken vlak bie grond n loekje zat, dij open kon. Achter t loekje stonden twij haile olle schounen van n vrougere aigender. Mit dij aigender is t nait goud òflopen. As je dij schounen aanroaken, overkomt joe ook ongeluk volgens zeggen, n aarm of bain breken, zaikte, ongeluk of aander meleur. Barkeeper dee t loekje veur ons open, zodat wie t even zain konden. Joa, doar stonden twij haile olle, vertrapte hoge schounen, wit oetsloagen.
En den is t gebruuk dat n aander, dij ook ien t complot zit, joe van achtern aanstöt terwiel je op hoek bie t open loekje zitten, zodat je toch mit haand of aarm tegen dij schounen aankommen. t Overkwam mie vanzulf, ik heb doar schienboar n neus veur. Ik kon schounen nog net ontwieken, mor vil zodounde wel wat maal ondersteboven: aarm wat schoafd en n bult achter op kop. En ik schrok mie lam. Haile kroug bolderde van t laggen … Doar stoa je den as Nederlander, ik wis zou gaauw gain gevat antwoord ien t Engels.
Der gebeurt doar meer op dit gebied. Ainmoal ien t joar komt ter n vremde begroafenisstoet mit swaarde koetsen en swaarde peerden aan bie kerk, zunder gevolg. Koetsiers, ook ien swaart kostuum, hebben hoge houden op. Ze goan te kerk ien en noa n uurke kommen ze der weer oet. Mor gainain ien dörp dij wait wel of der dood is en veur wel der n oetvoartdainst holden wordt. En ien de landerijen om t dörp tou wordt regelmoateg bie naacht en ontied n vraauw zain, mit heur aigen kop onder aarm.
t Is mie apmoal veur staarvenswoar verteld ien The Fleece Inn, onder t genot van n pint donker Engels bier zunder schoem. Mooi laand, dat Engeland, mor ook wel wat apaart. Ze rieden doar aan verkeerde kaant van weg, leven n uur ien t verleden en hebben gain euro, mor dat roare Engelse geld. Toch hebben wie ons der best vernuverd. Schoonzeun komt oet n goud nust!