Keers

Jaanjemui zat ien koamer aan toavel. Op toavelklaid laag n widde keers. Dij laag doar belangriek te weden, zo as n braif op toavel liggen kin, of n sleudelbos. ‘Gaait wat, wichtje?’ vroug Jaanjemui aan keers.
‘Hail schier, Jaanjemui,’ zee widde keers dij goud proaten kon. t Was n nuvere keers dij nog gain tèl braand haar.
Tegen vief uur wer t graauw ien koamer. Jaanjemui keek keers aan en vroug heur: ‘Kins doe laamp opsteken, wichtje?’ Op slag sprong keers van toavel òf.

Zai wupte bie knopke van t licht omhoog. t Licht was opstoken! Keers nam n aanloopke en sprong hanneg op toavel. Òl vraauw gnivvelde. Stoaregaan kreeg Jaanjemui zin aan stoet mit aaier. Òl vraauw keek heur keers aan en vroug: ‘Wils doe even twij tuutaaier veur mie bakken, wichtje? Wils dij din op twij plakken stoet lèggen? Joa?’ Keers keek blied
en sprong op grond. Zai laip open keuken ien dij aan hoeskoamer baauwd zat. Wupte op raand van gasstèl. Onhanneg, sikkom schieterg, streek zai n luziver aan. Gaspit braande. n Poar menuten loader lagen der twij aaier ien pankoukspaan te sniddern. Mor o wai, wat was t vuur hait. Smolten keersvet laip bie keers heur pokkel laans. Zai haar ter stoer mit. Dou aaier bakt wazzen, haar widde keers nuver wat vet verloren. Druppen keersvet bakten aan raand van gasstèl. ‘t Is kloar, tuutaaier binnen bakt!’ raip zai noar Jaanjemui. n Tel loader ston widde keers mit bord op toavel. Mès en vörk lagen op raand. Mor wat was keers smaal worren!
Jaanjemui kaauwde, veegde mit haand bie mond laans. t Smouk goud. ‘Kom ais hier,’ zee zai, ‘din krigs ook n hapke. Doe bis oareg moager worren …’ Jirre van aaier laip bie keers heur pokkeltje laans.
‘As mor verteren wil,’ zee zai tegen òl vraauw.
Noa n poar hapkes stoet mit aai was t widde ding oareg soeterg worren. Jaanjemui kwam ien t ìn. Dij brochde zulm t bord noar keuken tou. Dou zette òl vraauw n tobke onner waarmwodderkroan. `Doe gaais ien bad,’ zee Jaanjemui. Zai nam keers mit noar keuken tou en stopte heur ien t waarme wodder. Nee, keers smolt ter nait van, mor wer zo zaacht as bodder. Ook wer zai zaacht van gemoud. ‘Maag k n kuske van die, Jaanjemui?’ kwam ter oet.
Doar kwam gain antwoord op. Jaanjemui hemmelde keers. Tilde heur tou tobke oet en vreef pokkeltje dreug.
t Was oavend. Òl vraauw haar gain tillevisie ien hoes. Bie licht van schemerlaamp leesde zai n romanze bouk. Dou Jaanjemui heur kop der nait meer biehollen kon, wol zai op bèr. ‘Wat binnen dokters ien distied wat maans, nait,’ zee Jaanjemui tegen keers, ‘as doe òld bis huifs inkeld mor n tabbelet iennemen. En din sakt dien goud, kins wel zèggen, zo van t gat òf. Kost die sikkom gain muite om nachtpon aan te trekken. Huifs inkeld mor dien vaalze taandjes ien glaas vol wodder te zetten en kins op bèr.’ Mit heur baaident laipen zai trappens op. Ien hörntje van sloapkoamer ston n poppewaigje van beukenholt. Dat was keers heur bèr. Mor vannaacht mog keers bie Jaanjemui op bèr liggen, aan voutenìn, bovenop dekens.
Dou zai op bèr lagen flusterde òl vraauw: ‘k Zèl die nooit opbrannen wichtje. Wat ja n geduld hes overaal mit. Bis n moeke en n pa veur mie. Doe bis bie zetten zo loos as n perfester.’ Aal gaauwachteg villen zai baaident ien sloap.

Anerdoags kwam Jaanjemui heur tanezègger Wulm bie heur te teedrinken. ‘Kiek ais aan,’ zee Wulm, ‘doe hes doar n keers op toavel liggen. Maag k dij hemmen, tane? k Heb ain neudeg veur mien handzoag. t Stoalen blad mout iensmeerd worren mit keersvet. Din sniddert zoag weer deur t holt hìn as was dij nij.’
‘Maags keers wel mitnemen, mien jong,’ zee Jaanjemui, ‘k heb nog n deus mit keerzen ien kaast liggen.’
Wulm stak ding ien jesbuus. Dou hai twij kopkes vol tee had haar, zee Wulm zien tane gòiendag en ging noar waarkploats tou.
Jaanjemui begunde te prakkezaaiern. Zai von heurzulm mor n maal minsk! t Was nait gewoon dat n òl vraauw mit n keers aan proat was. Wat scheelde heur wel nait! Nee, der kwam gain nije keers meer op toavel. Ook nait meer ien poppewaigje. Aaier dij kon zai zulm wel bakken. Doar haar zai gain keers veur neudeg. Soavens draaide Jaanjemui tillefoonnummer van heur tanezègger Wulm. ‘Moi Wulm,’ zee òl vraauw, ‘k heb hier nog n poppewaigje stoan. Ain van beukenholt. Dij kin vot. Is dat wat veur die, of veur rommelmaart? Goud, hoal t waigje mor op. Bedankt mien jong. Moi, Wulm.’
Anerdoags laag keers nog op waarkbaank doar timmerman heur hìnlègd haar. Smörns vro dou t nog duuster was, stapte Wulm waarkploats ien. ‘Mos ais heuren, Wulm,’ begunde keers tegen timmerman te proaten, ‘kin k die vandoag ook hèlpen? k Kin zoagen, spiekern en wat apmoal nait meer…’
‘Dat is goud, wicht,’ zee Wulm, ‘k kin wel n mitwaarkster bruken. Hier hes n sedeltje. Doar stoan moaten op van n nusje panlatten dij k bie n klant òflevern mout. Kiek, ien houk staait t holt. Hier hes n winkelhoak, n zoag en polloodje… Begun mor te meten en te zoagen.’
Mit aal heur kracht ging keers aan t waark. Tegen tied dat Wulm veur t mirregeten noar hoes tou wol, gaf hai heur n klopke op scholler. Zai haar heur best doan.

Noa n haalfjoar was keers nog aaltied bie timmerman aan t waark. Keers woonde ien waarkploats. Bie zetten zaags heur zuls op staaiger stoan. Widde ding was jenteg en smui en dat zols ainks nait van n keers verwachten. Mit widde keers as mitwaarkster draaide timmerbedrief as n tierelier. Wulm prees heur: ‘k Zèl die nooit opbrannen wicht. En wat n geduld hes overaal mit. Bis n moeke en n pa veur mie. Doe bis bie zetten zo loos as n perfester!’ Dij schiere woorden deden keers goud. Woorden deden heur heugen aan n tied dij ien tussentied wied achter heur laag. Dou was ter n òl wiefke west. Òl vraauw was wies mit heur. Mor hou t apmoal goan was, dat was keers vergeten. Mor wat kins ook van n keers verwachten, as n minsk t aal zo stoer het om dingen te onthollen.