Grunnegers as cult-toal of kul-toal?

Traauwe lezers van Kreuze, en dat worden der aal meer, waiten wel hou ik tegen streektoal aankiek. De stee, woar ons Grunnegers recht op het, wordt ondermiend en as we nait oppazen, blift der allenneg mor n slap oftreksel over. Vrouger, mien jong, zegt opa dìn, vrouger, dou wer der nog Grunnegers proát en van proat kwam proat, mor das west, vleden tied…… As t zo deurgait teminnent. Hou of k doar zo bie kom?
Haalf oktober wer “Swarven zunder grenzen” deupt, atoomgeleerde Frits Pleiter kreeg t eerste boukje in de boukwinkel van Godert Walter in Stad. Niks mis mit, en mooi veur schriever Klaas Duursma en benoam ook veur t Westerkwartiers, want doar is verlet om. Mooi ook veur de stroom volk nuigd op 18 oktober doar aan Ebbingestroat. Mor dìn begunt t. Welkomstproatje van Elze ter Harkel noamens Godert Walter in t ABN. Vrundelke man dij Elze, nait zo vertraauwd mit t Grunnegers, het gain kurzus volgd, tou dìn mor. Mor dìn… Komt de oetgever aan t woord, Coen Peppelenbos as ik t goud heurd heb, k wor wat doof en nait allain Oost-Indisch. Mooie sprekert, mor aal weer in t ABN. Oetgever is grootsk op de “schrijver Klaas Duursma” dij best wat minder Grunnegs wezen mag, wat min-der schieterg, kom op, borst veuroet, as ik t goud vertoal oet t ABN. Klaas komt dìn aan de beurt en verdold, hai prat ook ABN. n Hail verhoal, want d’infloatsie in t Ollands is veul staarker as in t Grunnegers. En dìn langt Klaas t boukje oet aan Frits Pleiter en staarvenswoar: atoomgeleerde (veur de belasting) Frits holdt zien proatje ook in t ABN….. Kreeg t aal waarmer en waarmer, mien spatoaders begonnen te maaljoagen en mien trommelvliezen ruiken glad van streek. Swaiten, dokter! Aaaaah, ”t beest van het Westerkwartier” komt op-droaven, Melle Hielkema en dij dragt veur ien t Grunnens, ien t West-Grunnens, gelukkeg, t bestait nog. En priezenverzoameloar Jan Glas dut doar nog wat schepkes bie, mien oren flappern nait zo slim meer. t Enne is weer n ABN-akkoord, vot dìn mor. Nee, eerst nog even boukje kopen en taiken loaten deur Klaas. De nijbakken kleineUilschriever het der mor drok mit, hai maggelt der op lös. In ;t Grunnegers, t West-Grunnens, pak van mien haart.
Boeten is t in elks geval nait meer zo tropisch, mien rechterbain dut t ook weer. Nee, netwaarken, doar bìn k gain ster in, benoam nait as t zo hait is, en vol.
Wat stekt mie nou aiglieks zo? Dat de flaptekst op achterkaante van t boukje ook al in t Nederlands is? Joa, dat ook. Dat de oetgever trots is op zien “Groningstalige literatuur”? Och….
Dat der sikkom net zo veul ABN proat wordt as Grunnens? n Vraauw zok as schriefster van t Grunnens presenteert, in t Nederlands, aal mor deur? De streektoal wordt op dizze menaaier degradeerd tot n cult-toal, wat zeg ik, n kul-toal. n Dooie toal, mooi veur wat maaldounderij n poar moal in t joar, glas wien derbie, “performance” van Glas & Co, zo te heuren ook de smoor in, a bah, n schiethoeske…..
t Grunnegers is n prachtege streektoal, veuraal as spreektoal. As dat nait meer aan bod komt, as t Grunnegers allent nog in-te-res-sant is op pepier, glieden we apmoal mit n duvelse gang d’ofgrond in. Kinnen we nog n pooske kloagen goan, in t Nederlands, dat t zo jammer is, t was zo mooi ja……