Grunneger Schrieverij: Jan Hendrik Neuteboom
Hier n gedicht over n hail gewone man dij geern waiten wil woarom zien Giene zo stoensk is en
nait meer zo opgeruumd is as aaltied.
Giene
Giene, mien Giene! wat heste doch wol?
Dien haor zit zo hol en zo roeg!
Doe lachst en doe zingste ja heile nich meer!
Doe kikst ja zo tustreg!
Doe bist ja zo nustreg!
Giene, mien Giene! wat heste doch wol?
Giene, mien Giene!, ik zei die zo geern!
Doe bist ja zo veerdig en knap!
Man heur ik dien zingen en lachen nich meer
Dan wor ik ook sjantreg
en narreg en wrantreg.
Giene, mien Giene! kum lach no ijs weer!
Giene, mien Giene tou zegge mie ‘t man!
Wie kent ons zo lange en goud!
Man wolt mie ‘t nich zeggen en geit mie ‘t nich an,
Dan raok ik an ‘t brommen
An ‘t raggen en grommen,
Giene, mien Giene! kum zeg mie ‘t no man!
t Is schreven deur n eerliekse Westerwolder: Jan Hendrik Neuteboom. Hai leefde van 1865 tot 1929 en wer geboren in Vlagtwedde. Hai volgde de Kweekschoule in Deventer, omreden doar kwam zien voader vandoan, en was onderwiezer in Zèlgn en loater in n Hoag. Bie Neuteboom in hoes pruiten ze hail waineg dialect en Jan Hendrik mout zuk t Westerwolders aigen moakt hebben in de joaren dat e in Zèlgn waarkte. n Bult van zien waark is publiceerd in t
‘Maandblad Groningen’. Neuteboom was dou al viefteg joar. Hai wer zo de belangriekste Westerwolder dialectschriever. Bie hom kin je nog t eerliekse toaltje van Westerwolle heuren mit dudelk invloud van t Duuts van de grensstreek. Neuteboom schreef n bult prozoa, dat t maist gaait over t löt van de verdrukte mins tegen dachtergrond van t haarde alledoagse leven van haard aarbaiden en kraben en knoeien op de schroale zandgrond in Westerwolle. In 1924 kwam zien bouk ‘Trudoa’ uut en eerst in 1963 verscheen zien ‘Zien leste dreum’ mit n inlaaiden van dr. Hans Elema.
Noast dij verhoalen het e mor zeuven gedichten noaloaten. Ie hebben net aine lezen kind. As slöt van dizze biedroage van hom n drijkeunegenvers.
Dreikeuningen
Drei keuningen namt heur staf ter hand
En trekt deur ‘t Westerwoldsche land
Mit de steern, dij veur heur henne dreit
En ‘t licht, dat nooit nich oede geit.
“De weg is zo zwaor en zoo wied en zoo veer
En heile oet ‘t Oosten, daor kumpt wie ja heer!
Wie vuilt gaor gein honger, wie vuilt gaor gein dörst,
Gein kolde of natten, gein hette of vörst.”
“Wie brengt joe de bosschup van heil en gelok!
De Heer löst zien volk no oet piene en drok!
En de engelen zungt er den lofzang zo scheun
Veur God en zien einiggeborene zeun!”
“In de koov’ up stroo lag Marijke dou neer,
Heur nood was zo hoog en zij kön ja nich meer!
En ‘t sneide zo nietsk, ‘t wör zoo duuster en kold!
En d’r was gaor gein vuur en gein törf en gein holt.”
“Gods zeun wör geboren up stroo en zo aarm!
In de koov’ wör ‘t licht dou en stille en waarm!
En d’engelen dij kwamt dou umdeel alt’maol
En zungt er den lofzang, of ‘t was in Gods zaol!”
“De scheipers in ‘t veld zagt het licht van umhoog;
Dij gungt naor de koov’ in heur huik en heur toog,
Dij zagt dou het wunder, dat heur wazze meld
Deur ‘t licht van de steern in ‘t Betlemmerveld.”
“Maarkt ale no goud, wat wie joe hebt verteld!
God zegen joen akker, joen veen en joen veld!
Joen schaop’ en joen lammer, joen peerd’ en joen vei!
Joen vruchte, dij doezend, jao doezend maol dei!”
“De meid en de knecht en de boer en de vrou!
De koujong, de scheiper en meiheer daortou!
Blieft ale goud zond ook, joe ale te gaor!
En blieft aal bie ‘n kander – tot toukommen jaor!”
Drei keuningen neemt heur staf ter hand
En trekt deur ‘t Westerwoldsche land,
Mit de steern, dij veur heur henne dreit
En t licht, dat nooit nich oede geit.
Zo lu, dat was dus n eerliekse Westerwolder schriever.
Wil je meer over hom waiten, lees din t bouk ‘De verzamelde werken van J.H. Neuteboom’, schreven en oetgeven deur G. Luth.
(digitoal beschikboar op http://issuu.com/webloug/ docs/1769_20392_klein/1?e=7448268/12962195). Ook n oardeg bouk is ‘Roege Wilt en aander verhoalen’ van Meyco van Velzen. Doar stoan ook n poar verhoalen van Neuteboom in.
Noaschrift (redaksie)
De 150e geboortedag van meester-schriever Jan Hendrik Neuteboom is veur de Neuteboomstichten n schiere aanlaaiden om zien prachtege verhoalen onder d’aandacht te brengen. Doarveur is n Neuteboom fiets- of wandeltocht lanceerd, dij tien plekken aandut dij in zien verhoalen n rol speulen. Op dij plekken kinnen biebeheurende verhoalfragmìnten lezen of via n app beluusterd worden.
Sunt 4 juni is t routeboukje ‘Een fiets- of wandeltocht in de Westerwoldse sporen van meesterschrijver J.H. Neuteboom’ (oetgeverij Profiel in Beem) verkriegboar en is der n tentoonstellen in SHC De Oude Stelmakerij te Zèlgn mit as themoa: “Onze school in Westerwolde, vroeger en nu”. De tentoonstellen, woaraan mitwaarkt wordt deur t Streekhistorisch Centrum Stadskanaal, zel tot 1 september te bekieken wezen.
