Grunneger Schrieverij: Jan Bos
De noam Jan Bos zel joe in de Grunneger schrieverij wel nait zo veul zeggen. Woarschienlek zegt joe de noam Willem Eduard Keuning ook nait veul, mor toch kom je dij noam meer tegen as de eerdernuimde Jan Bos. Ik zel t joe mor votdoalek verklikken. Jan Bos en Willem Eduard Keuning binnen dezulfde man. Jan Bos is n schoelnoam. Onder dij noam binnen der van dizze man drij Grunneger verhoalenbundels verschenen: Mooi Volk in 1929 en n Poar Dörpsgenoten in 1931 en loater nog postuum in 1983 de bundel Aaldoags geproat.
Even n stokje uut dij eerste bundel. t Verhoal hait Hoesbezuik:
Ik was nog moar ‘n oogenblik weer ien koamer, dou ze veur ‘t hoes stommelden. Olderlingen kwammen allain. Brinkman en Smit. ‘t Har dit veur, dat ie nou teminzent gewoon proaten konnen. Ik gaf heur eerst ‘n kopke koffie en dou ‘n borreltje. Manluu dei haile middag al omzwonden hebben, lussen ook wel ais wat warms.
“Dat ‘t joe nait verveeld’, zee Jan.
“Och” zee Brinkman, “dat dut ‘t ook wel ais. Moar dat hangt d’r ook al weer van of hou zwoar ie joen ambt wegen loaten.”
“Ja’, zee Smit, “As gemainte joe roupen het, den mout ie d’r ook wat veur over hebben.”
“Wat dat roupen aangait, Smit’, zee ik, “doar mout ie nou nait al te veul op of goan, want ie waiten net zo goud as wie, hou of dat op kerke road gait. Maisten binnen boeren en dei zetten ook weer boeren op tal. En as d’r ais ‘n borger bie stait is ‘t veur scheer mie de gek. ‘n Borger komt d’r bie ongeluk ien.” “Dat mout ie nou nait zggen, vrouw Kloasens’, zee Smit weer, “wie mouten doch ‘n beetje geschikte luu oetzuiken. Ie wollen elk en ain doch gain olderling moaken.”
“Nee, dat nou nait. Moar geschiktighaid hangt voak of van zwoarte van geldpuut. Moar ik geef joe tou, dat ‘t wel nait zel mitvalen.”
Ik bedochte dat ik hom te vrund mos hollen. Zien boerenploats mout ‘t veurjoar varfd worden. En as Jan dat kreeg, zat d’r nuver stuver veur ons.
“Krekt” zee Smit, en dou was hai weer tevree.
Tja, zo nou en din krieg je as gemaintelid d’olderlingen op hoesbezuik.
Willem Keuning wer in 1887 geboren in Spiek en was loater schoulmeester op Mij (Uithuizermeeden). Dat was veur hom nait de gelokkegste tied van zien leven, omreden hai wer in 1924 oppakt op verdenken van homoseksuele kontakten mit zien leerlingen. Hai kwam in t hok te laande. Noa zien gevangenschop stopte hai mit schoulmeestern en vertrok e oet de pervinsie. Eerst dou begon e in t Grunnegers te schrieven. Hai schreef humoristische schetsen oet doaglieks leven zo as dat leefd wer in Spiek en Mij. Oet dij verhoalen sprekt aaltied n wenst noar zien geboortegrond.
Hieronder nog even n stokje oet Hoesbezuik oet de bundel Mooi Volk:
“t Laip al mooi noar negen uur, en den mozzen ze weer bie ‘n aander wezen. Wie haren heur nou ook al twei uur opborgen, dat wie d’r meer as zat van wazzen. Jan kreeg sigoaredeus. Hai docht vast, den denken ze d’r ‘n beetje beter aan. En hai har geliek. Smit keek ais op klok, hoalde ‘t halosie te buus oet, en zee: “mie dunkt ‘t wordt ons tied, Brinkman. Wil ie ‘n gebed doun?” Nou ik wil niks van ol Brinkman zien beden zeggen. Hai was hail hartliek en docht om ons altemoal. Ik mog hom zoo veul laiver heuren den mit al dat malle gevroag, dat toch niks te beduden het. Dou greep hai zien pet van deel, Smit streek wat over zien houdje, en dou zakten ze of noar ons buurman. Jonges schoten doadelk noar boven en Jaantje runde noar keuken, om te kieken of Kneels nog bie glas was. “Zie zoo” zee Jan, dou hai weer ien koamer kwam. “Nou op ber. Morgen is ‘t weer vroug dag. En as Smit ons nou zien hoes nait gunt, is ‘t nait te best” Dou gapte hai as ‘n schelvisch en poeste lamp oet.
Willem Eduard Keuning is op n bult terraainen van de literoatuur waarkzoam west. Hai bedainde zuk din aaltied van n schoelnoam. Zo komen we hom op wel zeuven menaaiern tegen. Ook in de Nederlandse literoatuur. t Ropt n beetje t beeld op van n man dij gain woord hebben wol wel of e was. Dat is ook ja gain wonder as je in t gevang zeten hebben en je t laifste hebben dat zo waineg meugelk lu dat waiten. In de Nederlandse literoatuur beheurde hai in zien tied tot de top van de Nederlandse dichters. n Bult van zien Nederlands dichtwaark schreef e onder de noam Willem de Mérode. (As je in de mérode zitten bin je aan leger waal roakt). Willem Eduard Keuning is in 1939 oet tied komen.
