Woar bistoe west?
t Is n haide zummerdag ien juli. En k zit ien kerk mie stìn te vervelen. t Is zo’n zundagmörgen woar k t laifst ien boeten bin en nait op n haarde bank zitten wil.
k Mòt van mein ollu noar kerk tou ien mien zundagse goud. Dij schiere boksem mit n vòl en n knap jaske binnen duur kocht. En dij mag k veuraal nait smirrig of kapot moaken. Kwengeln mag ook nait. Dat kin allain as k nait aan t speulen of beziedjen bin. Voetballen kin ook nait om reden k heb mor ain poar schiere schounen. Blift over: ien hoes n potje schoaken mit mien oldste bruier.
Tougeven, da’s din wel speulen, mor ook stil zitten net as ien kerk. Niks veur mie, ik bin n puber.
Kerkdainst duurt mainstied n dik uur en zit vol mit rituelen. Slome gezangen en psalms woar kerkörganist joe bie begelaidt. Dij örgelman (hoast nooit n örgelvrouw…) bruukt mor haalf zo wat as n Grunneger kerkörgel aan geluud moaken kin. Pas noatied van dainst mag hai (zai…) aale registers opentrekken.
t Is mie nogaal n stieve boudel, dus sums zit k ook te klieren mit aandere kiender. Doarom kriegen aale kiender, vief bie ons thoes, n rolletje pepermuntjes mit; t is laange familiegewoonte. t Wait nait wat er ien zit, behaalve munt, mor wie worden der rustig van.
Veur mie is preek van domie wel n hoogtepunt, as hai tenminste zien best doan het om n schier verhoal te schrieven. Domie kaist eerst wat inspiratie oet bibel. Dat slim olde bouk zit stìnzat verhoalen over goud & kwoad, aarm & riek, over stroat & natuur en zukswat. Mor n écht goie domie combineert dat din wel mit zien aigen kiek op wereld. Welke bosschop geft hai mit aan dat aandachtege volk? Of vallen ze ien sloap, dij harde waarkers van t Hogelaand? Hou origineel kin ain domie wezen?
Vandoag het domie mie te pakken mit zien verhoal. Hij geft slim op van hou mooi natuur nou is, vogels zingen heur hoogste laid. En benoam veur boeren veuraan ien kerk en veur arbaiders achteraan het domie n smui verhoal, over hou t gewas op t laand der bie stait. As natuurlaifhebber schat ik ien dat domie dat goud zain het, op zien fietstochtje deur Noordpoller van òflopen week.
Bluiende eerappels, goldgele wait, opkomende sukkerbaiten, dopaarten, n hooiveld. Toenen mit vievers van boerderijen binnen dik in orde. Apmoal geuren en kleuren op t Hogelaand. Mit zien laank gebed dankt domie ons laifmeneer stief veul aal dat moois. Hai verwacht n rieke oogst van t joar.
Ik kin nait meer wachten, k mòt zo gauw meugelk te kerk oet, t laifst nog veur t leste gezang. Gelukkig zit k bie noodoetgang, dij as achterdeur bruukt wordt. Wie zitten ja nooit veurien kerk, doar is gain ploats veur ons gezin. k Bin as eerste ien boeten.
Aander kiender blieven bie zetten rondhangen op kerkplaain of ien portieken van hoezen tegenover kerk. Mit waarm weer heb k doar gain zin ien. k Run as de wiedeweergoa noar hoes tou. k Mòt wel runnen, k mag ja op zundag nait fietsen! “Fietsen op zundag is zundeg” zeggen mien ollers.
As k bie hoes aankom zit deur nog op slöt. k Bin nog te jong veur aigen sleudel. Mor mien fietske staait achterom, nait op slöt, nait neudeg hier. En vot bin k, noar diek tou, noar roemte, noar oetzicht, … oet zicht.
Onderwegens vuil k overaal waarmte om mie tou. Zun staait hoog aan stoalblaauwe lucht, hoast gain wiend. Mien fietsbannen zoesen over pollerweg, laiwerkes klimmen aal zingend lucht ien. Bie n boerenschuur blaft n grode hond, dij kin ik van mien kraandeloop. Braide pollers achter mekoar, k passeer sloaperdiek. Ik kiek goud om mie tou of wat domie vertelt hèt ook woar is of dat hai ons mor wat geleuven let.
Ik kom bie leste diek, klim gauw trap op. t Is eb, er gebeurt aingst niks en toch is t mooi… k Goa der bie zitten. Pas op doe: “Nait ien schoapenstront” “Denk om dien zundagse boksem”. k Luuster noar kweldergeluden: knisperende wadpieren, bakkelaaiende scholeksters, turuluurs… Lucht boven Röttumeroog trilt van waarmte, hoge vuurtoren van Börkum stekt der boven oet. t Is mie helder, op t wad bestaait zundag nait. Wat wil k nog meer?
Wie binnen thoes n groot gezin, eten altied mit zeuven bie toavel. Pa aan ain end, moe bie t aander end. Mien ollers kinnen t goud mitkander vinden en geven duudleke structuur en ritme. Klokslag twaalf staait t waarm eten op toavel, da’s gewoonte en regel; ook op zundag.
Schane genog mot k noa n pooske dreumen op diek aal weer op hoes aan. En der is ientied ook n dikke wiend opstoken, zudenwiend; dij zörgt ja veur dat waarme weer. Nou wel tegenwiend veur mie. “Dat wordt deurtrappen, mien jong”, denk k bie miezulf.
As k haalf achter poest ien hoeskoamer aankom zit elkemain aal bie toavel en hebben ze t openingsgebed aal doan; k bin knap loat. k Schik ook bie toavel aan, op mien aigen plek. Gainain zegt wat… Mien pa kiekt verniend, mien moe schept soep op. Mien bruiers en mien zuster gniffelen wat mit mekoar, zai waiten ja dat k pröddels krieg. n Dikke oetbrander veur mie vienden zai juust.
t Is pooske moesstil. Din dundert mien pa: “Woar bistoe west?” “Dien fiets was vót!”
Ik slik even, hoal daip oadem en vertel dat k even bie diek west bin. En dat k onderwegens eefkes keken heb òf wat domie zo schier vertelt het in zien preek wel klopt. En k zeg: “Het klopt, natuur en gewas stoan der goud veur”.
En k zeg ook dat mien zundagse goud schoon bleven is.
Din is der vanzulf geprommel bie aander kiender.
Mien ollers kieken mekoar aan en din zegt mien pa: “Dou dien gebed mor even en eet dien soep op”.
Van dij nuvere zundag òfaan haar k gain fietsverbod meer…
Utrecht, zummer 2025
