Vereg blief mit die loeibontes

‘Ek sal nait riek wor nie, ek sal ja vereg blief.’ Dat zee Vera, n klaaindochter van n boerenfemilie van Grunneger stam dij in Ou-Transvaal belaand was. Heur opa was end 1890 òfraaisd noar Zuud-Oafrikoa om te boeren, mor verzaailde in de Boerenoorlog. n Minne tied, mor noa joaren sappeln was t stoadegaan beder worren. Vera het mit heur man Steyntjie t boerenbedrief van opa deurzet in t dörpke Vrydom. Boerderij haitte Anpak Dij Aarbaaid ontstoan deur de Grunneger toal van opa. Dat was verhaspeld mit t Zuud-Oafrikoans; wat klaaiachtege ‘witman’-proat zo as eerste regel hierboven. Vera was mit heur Steyntjie in 1956 in de stal van veeholder Bron Gundersmoa hieraargens op t Hogelaand. t Was op nuigen van de Nederlaandse Vijholdersbond. Mit n bus vol aandere ZuudOafrikoanse boeren werren zai rondlaaid op Noord-Nederlaandse boerenbedrieven. Gundersmoa luit zien beste melkkoien zain en zee: ‘Hier kin je riek mit worren.’
Dat leek Steyntjie wel wat tou, mor Vera luit heur haart mitdenken en zee dus: ‘Ek sal nait riek wor nie, ek sal ja vereg blief.’ Steyntjie haar de kop wel twijmoal zo geern bie ‘riek worren’ en docht n beste bol en drij veerzen van hogelaandster boer aan te kopen. Ainmoal weerom in Vrydom wol hai mit die ‘loeibontes’ fokken.

‘Vij van joen boerpladdelaandie dut t aal goud in Suid-Oafrikoa’, schreef Vera twij joar loater aan boer Gundersmoa in Noord-Grunnen. ‘Ons tog deur jouw groensavanne vol loeibontes is eibels schier te nuim. Baaie dankie doarvir, mor jouw verkoopbol is nait goud boerbesluit gewees nie. Hai is nait deug in verdubbelingsaarbaid … joe-waiten-wel.’
Gundersmoa schreef weerom: ’Klopt, n oske is doar nait vereg mit. Ik zee dou toch dat n besneden bol wel gekoper was, mor joen Steyntjie lusterde hail nait.’
Zo kreeg Vera woorden mit Steyntjie. ‘Jij misboer heef de ballen sjoege van vijholderij. Gounent in Vrydom lag jou uut.’
‘Och,’ mainde Steyntjie, ‘t sal aal ja reg kom, zee Kruger. Waist wat … ek sal doar n kafferbuvvelbol veur aanskaf.’
Vera: ‘Ons kin toch nait blief hier nie.’
Ossewa wer doarom volpakt en noa drij dagraaizen vonden ze n stee bie dörpke Welkom. Der stonnen n poar gammele hutten, mor Steyntjie vertimmerde boudel aaigenhandeg. De koien luipen in n roeme kroal. Zo kwam boertjie op de kloeten en nuimde t stee Mollebonie.

n Joar of wat doarnoa sjeesde n grote jeep t haim op. Boer Bron Gundersmoa. Vera en Steyntjie wozzen nait wat ze zagen. Die boertjie van die koolzoadsavannes bie diek in Grunnenlaand. Wat mos dij hier?
‘Och, ik mos veur de Vijholdersbond in Bloemfontein wezen en dou wol k hier ook eefkes kieken. En ik zai geliek dat joen koien vrijen mit n buvvelbol. Mor eh … buvvels en melkkoien kinnen nait kruusd worden.’
Vera en Steyntjie loerden noar mekoar, mor… loze Vera beraaidde Grunnboer n skottelbraai. ‘Hmm … lekker,’ zee Gundersmoa, ‘Ik … eh … as k weer thuus bin, stuur ik joe n beste loeibontebol, din bluit hier haandel krekt as in ons Ommelaand.’ Vera knipoogde: n goud boerbesluit.

In 2002 traauwde n klaaindochter van Vera mit n klaainzeun van Gundersmoa op t Hogelaand. Zai fokken nouedoags vlaaisbuvvels veur de braai mor … riek wor? Nee, de Boerenoorlog van 1900 stekt hier de kop op. Dat hait nou Farmers Defence Force; jonge boeren stomen liek op as de Veurtrekkers van dou, noar lu dij wel loeibontevlaais eten, mor dij boer t laifst nait zain nie. Hebben zeker nog nooit van ‘Apartheid’ heurd. En hul mor denk dat t aal vereg reg kom mit t democroatisme in dizze Oranje Vrystaat.