Pekelder Proatcafé

Veur joe en elkenain, dij verhinderd of t domweg vergeten was, mien inlaaidend verhoal in t Pekelder Proatcafé van 28 jannewoarie mit de Noordmannen.
t Pekel van nou en dou holdt mie regelmoateg bezeg. Ook al is t meer as 50 joar leden, dat ik oet Pekel vertrokken bin, as k bie Brink aan Nijpekelder kaante of aan noordkaante dörp bie wottertoren over gemaintegrìns wup, voult t aaltied toch weer as thoeskommen. t Klinkt meschain roar, mor elke keer kom k weer tot dezulfde konkluzie, datter aiglieks nait veul veraanderd is in aal dij joaren. Hoezen hebben, moakt nait oet, wel der achter gedien of dubbel glas woont, net as mìnsen ook n gezicht én …..ogen. Ogen, dij die aankieken en zunder dat t tot n twijgesprek komt, heur aigen verhoal vertellen. En der binnen verhoalen bie, dij in loop van joaren aal mor mooier en glansvoller worden binnen.
Tot zover dit lutje stokje nostalgie.
Kop is deròf, mor as verhoalenverteller, zo bin k langsoamaan in dit café wel wìnd, mout ik mie wel wat schikken en aanpazen aan t onderwaarp.
Dit keer binnen t Noormannen. De Noormannen veur Dorestad. Schoolploat hong op Geertsschool in vaarde klazze aan de wand. Roege kirrels op droakenschepen mit op achtergrond n brandende stad. Doezend joar leden voarden zai mit heur schepen, de rode oorlogsvlage in top, zo vèr meugelk t laand binnen om oorspronkelke bevolken van hoave en goud en soms zulvens van t leven te beroven.
Onze Noordmannen deden tot veur kört net zo, mor den n beetje fesounleker. Zunder droakenschip, wel mit n radio-auto, woarmit zai tot in de klaainste gehuchtjes kwamen, om lu heur grootste gehaimen te ontfutseln en heur t hemd van t gat te vroagen.
Ook ik bin n poar keer slachtovver west van dij praktieken. Of k nait n keer wat vertellen wol. Och, netuurlek wol k dat wel. Leste keer was in t mooie wierdendörpje Niehove. Nou, t is n barre tocht worden noar de binnenlanden van Grunnegerlaand. Der kommen was al n verhoal op zok. t Broene kaffee, woar oetzenden votkwam leek hoast oet de tied van de Noormannen te stammen. Der votkommen, over iezelk smale weggetjes mit daipe sloten aan weerskanten, was n duvelsverdrait.
En zoveul joar noatied zit ik weer mit heur in t schip.
17 joar laank het heur rooftocht noar goud en gold duurd, hebben zai mìnsen in Grunnen bölkiezer onder neuze holden. t Zol mie vrumd veurkommen, as heur schip ook nait ais deur t Pekelder Daip voaren haar. In Pekel wonen ja genog interessante lu, dij wat over zokzulf of heur veurvoadern zollen kinnen vertellen. t Was veur mie as old OldPekelder, dij regelmoateg in zien verhoalen weer terogge griepen kin op gebeurtenizzen oet t dou en nou, dit keer den ook nait stoer om der n verhoaltje oet te pikken.
Tiedsgrìnzen vervalen, as k aan Pekel denk en in gedachten vlaig ik vandoag terogge noar t stee, woar wie in 1962 kwamen te wonen. n Nij hoes aan Hugo de Grootstroat, vlak bie Achterweg. Op n hoanetree van oldste Pekelder boerderij, woonstee van boer Geert Begeman.
In vrouger tieden n romantisch stokje OldPekel mit slingerpoadjes en lutje brogjes, soms n braide plaank over wiek of sloot. Summers n landelk stee, woar wie as kwoajongens konden speulen en ravotten, jonge verkerentjes achter hegen en boskes mekoar beter leerden kennen, swinters n kolde, barre woestenij, woar gainaine, dij doar nait wezen mos, kwam.
Dat t Pekelder bestuurders in de kop kwam om op dat schiere stokje netuur n komplete woonbuurt uut de grond te stampen, is in sosioal opzicht n zegen west, veur de netuur wast n doodsteek.
Ook al binnen der gain foto’s van moakt, verhoalen, dij Begeman mie verteld het of in zien boukjes beschreef binnen zo beeldend, dat ik in kombinoatsie mit mien aigen voage herinnerns der toch n oardege foto van moaken kin.
k Vlaig nog ain keer mit tiedmesien deur de tied. Dit keer noar 2018. Sikkom 7 joar leden. k Was dou dus nog n Wiekster.
t Verhoal het as titel mitkregen:

Nutteloos hek

t Hek staait al joarenlaank verloren en doelloos aanderkaant sloot. Elke keer as k mit auto achter Pekel over Pervinsioale weg richten Winschoot rie, vaalt e mie op. Rosteg, n beetje schaif in d’hingen en haalf open, net of der körtsleden nog aine vlog even deurhìn glipt is. Of leste opmaarken klopte, wos ik nait, doar heb k pas guster n beetje sjoege van kregen. Dit olde hek is letterliek lössloagen en van de dam.
Vrouger draaide hai gesmeerd en dee e dainst as boeren-aarf-òfschaaiden tussen t haim van Hinderk Horlings en zien landerijen aanderkaant snelweg. Boer het hom bie zien òfschaaid – zeun Harmannus het vervast gain zin had in boeren – stoan loaten en lu van pervinsie of gemainte hebben t ook mor zo loaten. Boerderij van Horlings is al laank leden òfbroken. Tied het de rest doan en het t hek, verloren en verrost, mor veural nutteloos bie slootswale achterloaten.
Omdat nijsgiereghaid op n duur toch begunt te jeuken, bin k guster op fietse van de Wieke noar t old hoes in Pekel reden. Ook al staait t hoes der al joaren nait meer, ik kin hoes, toene en gerazie nog persies oettaiken.
k Bin over t sintelpad tussen boer Begeman en t haimstee, woar ooit Hinderk Horlings boerderij ston deur fietst. Vlak bie snelweg zag k, tussen hoge mèllen en veul branekkels, dat n smaal poadje noar t hek luip.

Mien hek haar k hoast opschreven. Weschienlek allendeg nog broekt deur hondje-oetloaters of aander lu, dij nog wat te zuiken hebben in Pekelder bos, docht ik nog bie miezulf.
Dat t vergeten hek veur mie symbool staait veur n belangrieke periode in mien leven, ston tot vandoage nog naargens beschreven. Dat ons hoes op H. de Grootstroat nummer 129 hoast in rechte liene mit t hek staait, is nait zo belangriek. Dat t pad tussen ons hoes en t verloren hek n dikke 200 meter is, is n oninteressant feit. Wat veur mie wel telt, is t faait, dat ik in zesteger en begun zeuventeger joaren veul en grote dreumen kousterde en ze fanatiek noajuig. Tussen joen tiende en twintegste joardag leggen je voak de basis veur hou je de rest van joen leven inrichten willen.
Wat dat hek doarmit te moaken het?
n Bult. Ain, soms twij, mor der waren ook weken bie, dat ik wel drij moal in de weke loopschounen aantrok om n ìnde te goan haardlopen. Nait omdat haardlopen mien hobby was, mor wel om op dij menaaier conditie op te baauwen. As voetballer hest behaalve n goie techniek, n goud oetholdingsvermogen neudeg. Dus wat dee ik, ik trok t veld in en luip in n straf tempo op en dele noar Emergo. t Loantje bie Horlings over, t hek deur, de blik op oneindeg ( ‘Pas op,’woarschaauwde moeke mie elke keer weer, ‘dast goud oetkikst bie t oversteken’) en sjaauwen. Dat t liggoamelk oetnavveln oeteindelk nait zoveul, of aiglieks hailemoal gain zin had het, dut aan t verhoal niks òf.
De voetbaldreum is op n bepoald mement op t stee aan Pekelder Achterweg haile leventeg west.
Guster was k dus weer even terogge. t Is tegenswoordeg n koale vlakte aan Hugo de Grootstroate, en dat dut onwerkelk aan. As k ogen dichtdou, kin k mie zo haile woonomgeven en aal mìnsen dij doar doudestieds woonden stok veur stok weer veur de geest hoalen. n Stok geschiedenis van n dikke viefteg joar, mit de grond geliek moakt.
n Verloren stok geschiedenis?
Nou, nee. As k op plek stoa, woar ons hoes ston en ik draai as n triezeltoppe in t rond, den heb k oardeg wat tied neudeg om alle indrokken binnen te loaten kommen. Herinnerns dij terogge goan noar 60-er joaren. Noar dakzitters op nummer 21, wat loater Ro-d-Ys boerderij wuir, mor ook Geert Begemans omscholen van boer tot jongerenwaarker. Van boer noar beat. t Was de tied dat Pekel op landkoart kwam te stoan. t Verinneweerde hek het t aal mitmoakt.
As k weer op fietse stap op weg noar de Wieke, rie k noa 100 meter op kop tegen n bord aan, dat op n hek van houkhoes timmerd is.
‘Vergeten houke,’ vertelt t bord mie.
t Is veur t eerst, dat ik nait konfrontaaierd wor mit olde herinnerns, mor mit n onbegriepelke tekst.
k Vroag mie òf, wat bewoonder mie – en aander lu – vertellen wil.
n Vergeten hörn?
Wait dij mie onbekìnde man wel woar e t over het?
Was k hom op dat mement tegenkommen, den haar k hom even hoarfien oetstokt, dat e zok ais verdaipen mos in Pekelder geschiedenis. Dat stokje Achterweg is zeker gain verloren en vergeten houke, haarbaargt juust n haile rieke historie. Dat vergetst nait zo mor.
Alles, ook t nutteloze hek aan snelweg, al is t den n persoonleke ervoaren en doarom de reden dat ik dit vandoage mit joe daild heb, speult noamelk n rol en het zien weerde in n mìnsenleven.