Pa proat weer!

Mien Pa was n goie voader moar hai was wat stil. Hai kon goud denken en haar n bult leert. Veur d’oorlog, toun ik nog moar n leutje jonkje was van n joar of vief of zes, was mien Pa aal ofstudaaiert op n schoule in Arnhem en was e opzichter bie de Heidemij. Hai druig altied n gruin dainst pak, van dat degeleke spul dat nooit versliet. In oorlogstied mouk Moe boksems en jaskes van dat goudje veur ons. Duutsers ware n beetje benauwd veur mie, want t leek ja net dat k ook in uniform was.
t Waren nait apmaol van dei gevoarleke Herrschaften.

Ik zag in Vlagtwedde t levenslicht net op de dag dat Keunegin Welhelmina doar in t loug was. Ze reed veur ons hoes laangs. d’Haile femilie vloog noar boeten net op t moment dat ik ain van mien woeste buien kreeg. k Heb d’ haile bourel bie mekoar buelkt. In elk geval, toun ik nog moar n potje was kreeg mien Pa t neis dat e overploatst was noar Winschoot, en doar bin k opgruit. Zien waarkterrain lag nou in t Oldambt en Westerwolde. Van Winschoot mos e hoast elke dag op fiets noar ofgelegen ploatsen woar arbaiders en boazen mit belaangrieke groafwaarken bezeg waren. Hai nam altied n veurwaarker, n zekere Kiewiet, mit en dei kwam den noar ons hoes om n uur of zes smörgens. d’Aine dag fietsten ze noar Maiden, n aandere noar Finnewol, en de volgende doagen noar ploatsen zo as Ol Pekel, Sellingerbeetse of Woagenbörgen.

Wat hebben dei twei bekwoame en bedoarde kerels wat oftrapt. Mien Pa zee nooit veul, en dat het Kiewiet n dag van aargernis brocht. Op n zekere morgen fietste hai van zien hoes in Woldendorp noar Winschoot. t Was aibels donker, d’r was nog gain tude of hoan wakker. Om zes uur ston Kiewiet veur ons hoes n sigaretje te roken en wachtte op Pa. Toun e dei zag, zee e: “Zo, Prak, woar zol t vandoag hin?” “Noar Woldendorp,” zee Pa. Kiewiets gezicht wer sitroun en zee: “Man, och man, had dat gustern zegt. Doar kom ik ja net vandoan!” Loater zee Kiewiet tegen mien Moe: “Dei man van joe is n beste, degeleke kerel. Hai is ook nog christelek. Mor dei dag had k hom in t kenoal mouten smieten.”

Pa was ook n beetje doof en voak ofwezeg. Kiewiet en hai fietsten es n keer op t trekpad, noast t Winschoterdaip, richting Scheemde. Ze mozzen dei dag aargens woaterpassen. Kiewiet droug de dreipoot mit t toestel en Pa haar n laange boaken vastbonden aan zien pakjedroager. Pa veur op, Kiewiet d’r achteraan. Op n gegeven moment kreeg e inains dei boaken van Pa in zien veurrad. Kiewiet slingerde van t pad of, lait fietse vallen, moar vloog zulf t daip in. Pa reed gewoon deur. n Haalve kilometer loater kreeg e pas deur dat e allain was en begon te roupen: “Kiewiet, woar bin je nou bleven?” Hai keek op n duur achterom en zag net Kiewiet t daip oetstrompeln. t Past en betoamt nait om hier op te schrieven wat d’r toun apmoal zegt is.

In 1938 of zo kreeg Pa van zien waarkgever n zwoare BMW motorfiets. Fietsen huifde nait meer. Pa haar vrouger altied veul mit peerden omgoan, mor nou mos e leren rieden op n dikke motor. Dat gong eerst nait altied zo best. Hai gaf soms gas as e remmen mos, en aandersom. Ain keer, in Oostwold, kwam e te haard op n hoakse bocht aan en vloog mit n beste gang n sloot in. Moar, wat kreeg e t nou n stok makkeleker. En wat was ik groots op mien Pa. Wel haar nou n Pa dei n motorfiets kon rieden? En nog wel zo’n zwoare van de Bayrische Motoren Werke!

In dei tied laip k voak om n uur of vief Acacioaloan oet noar t Sint Vitusholt. Bie de Poelen (wie nuimden t altied de drekstaube – muggen gingen d’r van deur van de onnure staank!) ston k hom op te wachten. En, joa man, doar kwam e aan op de Grintweg, over t Winschoterdaip, en doar was e, van top tot tonen in t leer, mit n grode bril op kop. En den zag e mie, stopte, en mit ain aarm pakte hai mie op en zette mie mit n swietse swoai deel op de benzine tank veur hom. En den gaf e gas en snidderden wie mit n nuvere voart op hoes aan. Mien kammeroaden keken zoch d’ogen oet de kop!

Swiegsoam as e was moz Pa of en tou toch wel es wat zeggen. As ie nait kennen preveln kin je nait opzichter eerste klas worren of wezen. Mor in hoes zee e nait veul. Doar waren wie wel aanwend, mor mien Moe nait. Ze moudegde hom altied aan. “Arregat, wat is t hier stil nait? Pa, zeg es wat,” zee ze wel es. t Was n stille man, moar d’r ging toch veul van hom oet dat eerlek en goud was. Hai het n stempel op zien kienders legt.

Nou hebben ze mie verteld dat Pa op n zekere dag veur n vergoadering noar Arnhem mos. Vroug in de morgen begon de laange rais op zien dikke BMW. Hai is schienboar via Hessenbril noar Heiligerlee, veurbie t standbeeld van Groaf Adolf, reden. Doar mos e links aanhollen, richten Westerlei, Maiden, Veendam, en zo noar t zuden. Vlak bie Westerlei mos e over n onbewoakte spoorwegovergang. Het Pa de train van Neie Schaans noar Stad aan zain kommen? Het train hom roakt? k Wait t nait. Mor hai schoot d’r net veur laangs! Train reed deur. Pa reed deur. Moar hai was t rooie achterlichtje kwiet!

Dei ervoaring het mien Pa n beste klap geven. Meschain is e aanholln deur n dienoar ‘des Hillege Hermandad’ omdat e gain achterlichtje meer had. Zo nait, den het e t aargens loaten repareren veurdat pelitie t in de goaten kreeg. Verder gong a gewoon deur noar de vergoadering in Arnhem en reed aanderdoags terog noar Winschoot. En toun mos e weer over t spoor bie Westerlei…

Toun e thoes kwam was e zo stil as Zacharias. Hai was schienboar zo verhillerd dat zien stembanden nait meer waarkten. Moe noch zien boas, de heufdopzichter, noch n aander mens kon n woord oet hom kriegen. Hai ging wel weer aan t waark, mor hai zee niks. Dat het drei weken duurt. Mien Moe was roadeloos.

Op n duur hoalde Moe Domie d’r bie en dei is vot op fiets noar de Beertserweg reden woar Pa aan t waark was in n volkstoentje. “Broeder Prak,” zee e, “ik geloof dat U me iets vertellen wilt.” Nou geleuf ik dat mien Pa het nooit veur meuglek zol holln hemmen dat n deftige Domie hailemoal om hom allain bie hom in toen zol willen kommen. Veuraal nait as zo’n Domie haalfweg tussen Winschoot en Beerta mout wezen. Wat doar gebeurt is wait k nait. Pa het schraift, hemmen ze mie verteld. En Domie kreeg op n duur alles te heuren. En t is goud kommen. D’r lag zegen op.

Loater dei dag fietste Pa noar hoes mit n pongeltje bonen en siepels. Toun e thoes kwam begon e zo mor weer te proaten. Mien Moe schrok zich sikkom dood. Ze zee niks, vloog noar de W.C. onder bie t trapgat en ruip noar mien zuster, dei boven was: ” Jantje, Jantje, kom gauw, Pa proat weer!”

Ach, ik was toun nog moar n schietkereltje. k Herinner mie niks meer, behalve dat ik veur mien Pa op de BMW mocht zitten. Wel wait ik dat Pa veur de dood bewoard bleven is. En hai het ook leert meer te proaten.
Ook mit mie.