Over tillevisie, swemmen en n swempak

` Ien 1960 zat k veur t eerst ien kienertehoes. k Was negen joar òld. Der vaalt n bult te vertellen over dij tied. Zaand op haaide was ter zo wit as meel. En wat k dou ien win tertied zain heb, doar bin k vrezelk van schrokken. Scheuvellopers scheuvelden op n dichtvroren poul. Ain van heur schoof zo mor onner t ies vot. Gelukkeg kon kerel t ies weer opkrabbeln en haar hai t red! Wat k mie ook nog heugen kin, is dat dij kerks waz zen ook noar kerk tou moggen. Mit nkanner laipen wie noar n klaain kerkje tou ien weer n aner dörp.
Ons kienertehoes haitte ‘t Daibe zaandgat’. n Noam, doar k mie bie òfvroag, of t wel n schiere noam is veur n tehoes. Speulde doudestieds misschain deur koppen van boazen hìn, dat ter ien n daip zaandgat n bult kiener touhollen kinnen?
Tehoes laag ien t midden van haaide en bos. Der zat n hoog graauw hek om t haim mit swaart teerd goas. Wat aan anerkaant van hek gebeurde doar kregen wie nait veul van mit. Ook nait as wie noar schoul tou laipen. t Ainegste wat wie din beleefden, was dat wie n moal regen op kop kregen. Ien wintertied wazzen dat snij en hoagelstainen. En k kin mie heugen dat k n moes zain heb. Dij laip stoef bie dij poul doar ien wintertied op scheuveld wer.
Op t haim van tehoes ston n holten keet en der stonnen twij klaaine hoezen. Ien dij keet waarkten minsen van adminestroatsie. Ien hoeske bie weg woonde ons toenman. Op zied van tehoes laip n padje deur stroekerij hìn noar t aner leutje hoeske tou. t Was n schier hoes, mor hail luddek. Hier woonden ons direkteur mit vraauw. t Male was dat heur kiend, n wichtje van tien joar, nait bie pa en moeke ienwoonde. t Wicht woonde bie ons ien tehoes. Zai haar heur bèr op sloapzoal van wichter van aigen leeftied stoan. Heur klairoazie en bullen haar zai ook ien tehoes. k Dink dat t goud oetkwam veur heur pa en moeke. Dij huifden nait aalgedureg noar t hoeske tou te vlaigen om te kieken of t goud ging mit dochter. Direkteur haitte van oom Ko, zien vraauw haitte taan Ka. t Wicht haar n laangere noam. Zai haitte van Chrysanthe!
As ter wònsdagmirreg tillevisie veur was, moggen ale kiener noar t hoeske tou van Ko en Ka. Ale jonges en wichter werren ien t hoeske propt. Gounent zatten ien hoeskoamer, anern ien gaang, of ien keukentje. Deuren noar koamer en keuken tou bleven openstoan. Zo konnen kiener dij nait ien koamer zatten ook wat zain. Dou oetzenden veur kiener doan was, kon t haile circus weer noar ‘t Daibe zaandgat’ tou. t Was n wonner dat wie mitnkanner ien zuk n klaain hoeske weden konnen.
Behaalve oom Ko en taan Ka wazzen der nog meer oppazers. Ons juvver dij over ons ging, haitte taan Mannie. Zai was n laive vraauw. Taan Mannie was boas over jonges van ons sloapzoal en over jonges van n zoal dij noast ons zat.
Dou t waarmer weer wer, gingen wie op wònsdagmirreg mit Mannie noar swemles tou. Dat betaikende dat wie gain tillevisie kieken konnen. Ien goud zeuven menuten wazzen wie bie swembad. Wie klaiden ons oet en aan ien badhokjes.
Der zat gain dak op swembad en t wodder was nooit te waarm. k Was schietend benaauwd dat k verzoop. Dat haar k overhollen van dou k n joar of twij was. Ien dij tied gingen mien pa en moeke mit mie wel ais n daag noar zee tou. Op rug van mien pa mos k mit zee ien. Din ging òl heer swemmen en mos k mor zain dat k op zien rug zitten bleef. Vervaast dat k n poar moal ien zee kukeld bin. Dij baangeghaid veur wodder is aaltied bleven.
Mit Mannie en n aner juvver mozzen wie eerst ien swembad stoan goan. Aan raand van swembad was wodder vloder. Hier mozzen wie wat hìn en weer lopen. Doarnoa mozzen wie ons deur knijen hìnsakken loaten. k Was schietend benaauwd dou k mien kop onner wodder hollen mos. Mor t heurde bie swemles.
Ien dij tied wazzen mainste vraauwlu nait zo driest as n joar of wat loader. Zai haren nog òlmoodse swempakken aan. Allinneg aarms en bainen moggen bloot weden. n Joar of wat loader kwam doar veranern ien. Dou stevelden der gounent om ien twijdaileg badpak. t Graauwe en dikke swempak van taan Mannie was vervaast nog van heur moeke west. Ale moalen dat wie swemmen gingen haar Mannie dat graauwe swempak aan.

Zai was nog mor vaaierentwinneg joar. Mit regelmoat zat heur kop haildal onner poeten. Begrootte mie, aal dij gele bulten. Aaltied, as heur poeten aan verswienen wazzen, kwam der ien ainen n haile nust nije poeten bie.
Òlste jonges, dij op zòller heur bèrren haren, nuimden taan Mannie stiekom “Poetenkeunegin”. k Kon doar nait om laggen. Mit dij opmaarken haren zai ons ook te pakken. t Was ja zuver minachten van Mannie en van ons.
Op n wònsdagmirreg was t weer swemmen. Zo mor ien ainen ging der wat mis mit Mannie heur swempak. Der zatten baandjes aan dij vaastknupt werren. Dij baandjes hillen swempak bienkanner. n Schollerbaandje was lösschoten. n Snijwidde tit kwam te veurschien. Dij bleef oareg laank ien zicht. Mannie kon boudel nait goud dichtkriegen. Wie keken apmoal wat schichteg om ons tou. Mit n kop zo rood as rookvlaais perbaaierde Mannie boudel weer netjes te kriegen. Dij aner vraauw ging helpen en knupte baandjes steveg vaast. Mannie was van slag. Haar te moaken mit tied doar wie ien leefden. Minsen schoamden heur nog slim veur heur noakend lief. Mit dij schoamte werren wie grootbrocht.
Dou wie weer noar tehoes tou laipen, zee Mannie gain woord. Kons zain dat zai prakkezaaierde. Vervaast dochde zai aan kiener doar zai zörg veur droug. Hou laank leden was t dat leujonges heur moeke zain haren? Wazzen der thoes ook bruierkes en zuskes west dij nog aan tit zatten? Haren leujonges heur moeke wel ais zain as ter n bruierke of zuske melk bie moeke dronk? Kaalmkes aan laipen wie deur. Hou maal t ook was, wie zatten der zulm ook mit. Wie mozzen ook aan t veurvaal dinken. t Beste konnen wie mor laif tegen taan Mannie doun. Din wer zai wel weer blied.
Stoaregaan wer t aal doag kòller ien boeten. t Waaide voak en wie haren regen. Veur swemmen was te kòld worren. Dat mos aner joar mor weer.
Ien tussentied keken wie op wònsdagmirreg weer tillevisie! Roem veurdat t feest begunde, stonnen wie ien rieg veur deur van oom Ko en taan Ka! Din hoopten wie op n goud stee bie tillevisie! Laist mit kop stoef veur t apperoat.
En joa hur, doar zatten wie weer op grond. Ien swaart, wit en n bult grieze kleuren was ter n programmoa veur kiener. Wie lagden ons krom. Voak wazzen wie zo blied as dat wie haile week nog nait west haren. Ook noatied wer der over deurproat, over dij male kuren en maaljoagerij. En ook ien distied koms heur tegen. Minsen dij t die zuver vertellen kinnen wat veur n schiere programmoa’s der vrouger wazzen.