Oorzoak of gevolg

3 dezember.
Al bie t opstoan schot mie gedachte deur t heufd:
‘Famke zol vandoag 16 joar worden wezen.’
Zai kwam persies n moand tekört.
Smörgens vroug haar k n òfsproak bie dokter over bloudweerden. Al joaren loop k floitend noar dit doktersgesprek. Boeten wat leeftiedsgerelateerde klachten is t aaltied goud. Dit joar is t aans.
Bie t bloudprikken veurege weke dunderdag zee prikster nog:
‘Volgende weke moandag het dokter rezeltoaten wel in hoes.’
Prompt kreeg k dijzulfde dunderdagoavend via droadpost n volledeg verslag van mien bloudonderzuik.
Zo snel? Woarom? Zollen zai mie loos moaken willen, omdat der wat loos was?
Schrik sluig mie om t haart en woar k t bericht in eerste instantie aal nait aanklikken dus, heb k noa n uurtje aal mien moud versoameld en t verslag opensloagen. t Was nait te best. Juust dij onderdailen, woar k aaltied al grote angst veur haar, – suker, cholesterol en prostoat – lichtten donkerrood op. Haile weekìnde heb k mit cievers in de kop rondlopen.
‘Moust t mor over die hìn loaten kommen,’ zat ik guster miezulf in wachtkoamer aingoal op te pittjen, dou deur al open ging en dokter mie binnenruip.
‘Nou, dat ziet er goed uit,’ was heur openingszin.
Ik keek heur wat verboasd aan en noadat zai t beeldschaarm noar mie toudraaid haar, kreeg t zulfde verslag veur ogen, dat ik intussentied wel dreumen kon.
‘En dij rode cievers den,’ heb k vast verbolderd zegd.
t Waren aandachtspunten, zee dokter trankiel en doar huifde ik niks nait ongerust over te wezen. Omreden dat ongeleuf weschienlek van mien gezichte òfstroalde, zee zai geruststellend:
‘Zo’n bloedonderzoek is ook maar een momentopname.’
Joa en as zo’n dokter dat zegt, den moust doar nait over twieveln.
‘En dij verhoogde psa-weerden binnen……’
Veurdat ik mien zin òfmoakt haar, keek zai wat kriegel over t bero hìn en zee, inains veul minder vrundelk:
‘Heeft u vorige week misschien naar VI ( Voetbal Inside) gekeken?’
Ik schrok best even en mos tot mien teleurstellen mitdailen, dat ik mitschik nooit noar Derksen en consorten kiek, nait aans as datter op mien mobieltje wel ais wat verbie kwam.’
‘Hoezo?’ vruig ik.
Weer hailemoal zokzulf, zulvens mit n verbörgen laag op t gezicht kwam t antwoord:
‘Vorige week ging het in die uitzending over prostaatklachten en sinds die tijd loopt het hier storm op de praktijk.’
Op terogweg noar hoes blief k in gedachten n beetje hangen in t gesprek van n zetje doarveur. Dat t VI-duo gemoudern in ons laand zo beheersen kin, heb k mie as nooit-kieker nooit recht veurstellen kind.
Vlak noa flaauwe bochte op weg noar Kiel wor k twij dingen gewoar. Der staait nait allendeg n brandweerauto vlakbie nije school, der binnen ook al n bult mìnsen op òfkommen. k Begriep niks van dizze kommootsie, der is ja gain rook of vuur te zain, mor as k in de melee van mìnsen terechte kom, zai k wat ik eerst nait zain haar. Sunterkloas. En tougelieks denk ik, Sunterkloas leeft dus nog. In elk geval bie de mìnsen, dij hom en zien Pietjes zo haartelk ontvangen. t Is stoer sturen tussen aal dij enthousiaste mìnsen deur en as k de grootste drokte achter mie loaten heb, komt plöts n VI-Sunterkloas bie mie binnen. Nait de echte en ook gain gewone. Hai gooit bie binnenkomst zien staf aan kaant, vindt zien aigen verjoardag mor n kutfeest en kinder mit heur laange verlanglieskes kutkinder.

t Is toneel, of nuim t cabaret, mor wel n taiken aan de wand. Kinder kieken ook noar zokse pergrammma’s en as t nait mag van olden, zain zai t loater wel op heur FB of Instagram.
Is t n verluus van weerden, vroag ik mie voak òf.
Begun 70-er joaren zat hail Nederland massoal veur de buis as Barend Servet en Fred Haché op televizie kwamen. Ook zo’n komisch duo. Veul bloot en platte grappen waren heur handelsmaark. Zai zörgden op heur menaaier veur n twijdailen in calvinistisch Leeglaand. Mien olden spraken der schaan van. Ik von t apaart en ook al was k gain fan, ik keek der wel noar.
De vroag, dij mie n dag noa doktersbezuik aal deur kop spoukt is:
Worden vermoak en informoatsie deur pergrammamoakers bewust aan mekoar koppeld.
Mor n nog veul belangrieker vroag is:
Sturen dijzulfde lu t moatschopppelk veraandernsperses aan?
Binnen zai veroorzoakers, zo joe willen trendsetters of toch gewoon volgers.
t Liekt mie vouer veur psychologen.
Op 5 dezember gaait ain van klaainkinder as Piet weer de stroat op. Of t nou as veeg-, rout- of swarte Piet is, moakt nait oet. Belangriekste is, dat ondanks alles watter in de grote-mìnsen-moatschoppij regeld en ontregeld wordt, t kinderfeest in ere holden wordt.