n Diggel

Wel het der wel ais stilstoan bie en/of noadocht over woar je nou bie vubbeld op zitten, of wat om joe tou staait, dat dat aalmoal deur handen van mensen west is en dat dat alles n geschiedenis het woar mensen sums n biezunder verhoal bie hebben? Ik denk: nait veul. En toch is t zo! As je ais de muite nemen wel even stil te stoan, din dut zok sums wat veur woar joe je verboazen hou wonderliek t in t leven lopen kin. Joaren leden dou ik bie kennizzen n toene haar, woar ik vanòf t veujoar tot aan winter tou van alles veur aigen gebroek op verbaauwde, over kwam mie wat hail biezunders.
Dij toene gong mie nait om geldelk gewin, sums kostte t meer as dat opleverde, mor t was meer as òflaaiden en t plezaaier om mit netuur bezeg te wezen en dankboar as t ook nog wat opleverde.
As k in grond zit om te kraben, vroag ik mie regelmoateg òf houveul mensen op dit zulfde stokje laand t zulfde doan hebben. Deden zai dat ook mit net zoveul oardeghaid as ik, of was t bittere noodzoak? As k din n stain oppak, denk ik: zollen der nog meer west wezen dij dizze flint in handen had hebben? Bie n stokje ol iezer komt de vroag: woar komt dat òf of woar het dat veur daind?
Deur zo bezeg te wezen, komt veur mie zo’n stokje laand tot leven en de produkten kriegen nog meer weerde.
Mor terug noar t begun: bie t lösmoaken van de grond von ik n diggel en dou ik dij goud bekeek, bleek t n restant van n kopke of n schuddeltje, wit van kleur mit n blaauw-broenrood motiefke.

Hou old zol dit wezen; woar is t moakt; woar kocht; bie wel in bezit west; hou is t op dit stokje laand terecht kommen en hou laank het t hier aal legen?
Joe begriepen, ik heb interesse veur t verleden, wat dail oetmoakt van mien heden. t Zel joe nait verwondern dat ik dizze diggel in buuts stoken heb.
Woarom … woarveur? Gain idee, mor k dee t.
Loater dij dag, dou ik bie dij kennizzen aan de kovvie zat, legde ik dij diggel op toavel. Dij mozzen lagen en zeden: ‘Dat is aans wat as gruinte; of n mooie stain, of n olle sieroad, doar hest meer aan; mor n diggel?’
De moeke van zien kaant, al op leeftied, haar wel interesse in mien vondst. Zai bekeek diggel en dee niks aans as der overhèn wrieven en heur gezicht betrok wat. ‘Dizze diggel mien jong,’ begon oldske, ‘het n laange, biezundere historie. k Herinner mie nog goud hou dat kopke der oet zag; groot en der heurde n daipe schuddel bie. Alles wat in t kopke kon, kon ook in schuddel, omreden je vrouger nooit veul tied kregen joen kovvie of thee rusteg op te drinken.
Mien ollu hebben begun 1900 n servies kocht van n aarbaider oet t Wold,’ en hail stelleg: ‘Dit is der n restant van! Man mos zien hoeske verkopen en veul van zien hoesroad, want boer woar hai waarkde haar hom van t haim schopt, omreden dat hai smörns om haalf negen in slootswaal zien brogje zat te eten; hai was aal om vief uur begonnen. Dou boer hom doar over aansprak het hai zegd: “Barst om mie, begun zulf smörns ook ais om vief uur mit lege moag!’ Veur dag om was kon hai veurgoud noar hoes. In dij tied haar je nait gaauw aander waark; aarmoude sluig tou en zai mozzen heur spultje verkopen, ook t overbodege hoesroad.
Mien ollu hebben dou dat servies kocht, woar aarbaider bie zegd haar: “Dit is òfkomsteg oet China, t is van mien olders west en t beschikt over n wonderboarleke kracht. Bie zaikte, drink joen medesienen oet dit servies. Mor wees der hail veurzichteg mit, want as je n kopke breken din staarft der aine in joen noaste omgeven!”’
Ik heurde dit verhoal mit rode oren aan.
‘Wie hebben t waiten,’ gong oldske wieder: ‘Dou mien zuske n kopke aan diggels valen luit, wuir zai slim zaik en is n week loater sturven, aan kinkhoust. Mien voader brak ook ains n schuddeltje en is aanderdoags oet goul valen en brak rogge; is zien verdere leven ongelokkeg bleven!’ t Verhoal dee mie aal meer verboazen.
‘Dou wie kinder deur oetgongen,’ gong zai wieder, ‘dou kregen wie elk n kop en schuddel, mor moeke zee ons derbie dat we ze nooit bruken moggen, allain bie zaikte mos je joen medesienen der oet nemen en as je ze stokkend muiken din was joe gain laank leven meer beschoren.
Dou mien man joaren leden t kamnet verzetten mos omdat schilder over deel kwam, hadden wie nooit aan dij kop en schuddel docht en dij vuilen aan groezelementen. n Week loater het hai n zwoar ongeluk had in strokartonfebriek. Hai het t overleefd, mor is zien haile leven ongelokkeg bleven, net as mien voader.
Ik heb dou de diggels in n put gooid dij dempt worden mos in buurt woar nou dien toentje is, ze zollen nooit weer teveurschien kommen. En nou komstoe der aan mit n diggel van dat kopke!’ Ze luit n daipe zucht en dou was zai n hail tied stil en in gedachten verzonken.

Ik was slim onder indrok van dit verhoal, mor nog meer over dij aarbaider dij deur boer van t haim schopt was, want dit verhoal kwam mie ainegszins bekend veur. Mien moe haar ooit n zulfde verhoal verteld over heur pa, mien opa dus!
Was dizze diggel n stokje van mien geschiedenis? Ik kon t amper leuven! Mor k vuilde dat dizze diggel meer was as zomor n stokje staingoud tussen mien gruinten, dij t zo meroakels goud deden op dit lapke laand. Zol der din toch nog wat van dij wonderlieke kracht over bleven wezen?