Kwoajongesproat

Midden in dörp troffen ze kaander. Doar was n bocht in weg en doar haar je mooi uutzicht. Heur olders en opa’s hadden er woarschienlek ook aaltied al stoan om t nijs oet dörp te beproaten.

Dou ik der laangs kwam zag ik dat wieze Frits aan het oreren was. Ik was nijschiereg woar jongs t over hadden.
Voak hadden ze t over braandweer of n opgevoerde brommer of en dat nog veul voaker over de knappe wichter in dörp.

Ditmoal keken ze hail oetstreken en luusterden noar Frits dij neuze nog wat hoger in locht dee.
“Joa”, zee Frits, “ik heb dij sjinees geliek moar even opzöcht”
“Dat hest goud doan”, zee dreuge Derk, dej der ook aaltied bie stoan te kieken.
“Het e ook zusters?”, vruig Geert, dij ook wel ais n scharreltje hebben wol.
“Doar hebben wie t nait over had”, zee Frits.
“Woar den wel over?”, vruig Bio-Berend, dij waiten wol of dij sjinees ook hoesdaaier haar. Hai was spesjalist op netuurgebied en doardeur haar hai zien bienoam Bio-Berend kregen.

“Ie waiten ja wel dat ik in Stad noar akkedemie goa”, zee Frits en dee neus nog wat hoger in locht en muik zien brillegloazen schoon. Dat was maistied het taiken dat hai n laank verhoal te vertellen haar.
“Woarveur leerst doe aiglieks?”, vruig Laamert, dij slimme zwieneoogies in kop haar moar maistied vuurrooie kop kreeg as ze hom wat vruigen.
“Ik studaaier”, en borst kwam wat veuroet en neus omhoog en bril veur op puntje, “ik studaaier, hmmm…, ik studaaier de semantische etimologie van de aziatiese toalen”, oreerde Frits, dij n blaauwe moandag met bus noar stad ging te leren.

Dat sluig in as n bom. t Was eerst doodstil. Ze keken kaander aan, om te kieken of ain t snapde en om heur aigen domhaid te verbaargen bleven ze mit oetstreken smoelwaarken veur zuch oetkieken in t duuster.
“Joa juust”, zee dreuge Derk, “dat het mien oomke in Amerikoa ook leerd”.
“Dat ken nait”, zee Frits, “want t is een gloepsendnije studie dij der nog moar net is”.
“O”, zee Derk, “t was ook zokswat mit kompjoeters”.
“Okay”, zee Frits. Dat woord gebruukte hai vanoaf september zolaank as hai noar stad ging.

“Okay, moar om op dij sjinees trugge te kommen, ik heb met hom proat”
“Woont hai hier al laank?”, vruig Derk.
“Nee, goud twij weken”, zee Frits en keek omhoog. “Ik wol waiten of dat sjinees ook stoer te leren is”.
“Nou en?”, vruig Bio-Berend.
“t Vaalt mie slim tou mouk zeggen”, zee Frits, “t waarkt volgens vaste logiese semantiese regels”.
“Nou vertel ais”, zee Laamert en kneep zien oogies tot gleufkes. Vannijs kreeg hai weer n kop as n bôl.

En Frits begon dou as n lutje perfesser te oreren.
“In het sjinees hebben ze twij oetgangspunten. t Is goud of t is fout.”
“Dat is bie ons ook zo”, zee dreuge Derk.
“Joa wacht even”, zee Frits, “as joe bie n sjinees eten goan den ist lekker of t smoakt joe nait”.
“Zai eten toch aaltied bami of nassi”, zee Bio-Berend.
“Krekt de woarheid”, zee Frits.

“Kiek, zai verbinden perseunlieke veurnoamwoorden aan woorden dij aangeven of wat lekker is of nait”.
“Bist veul te geleerd”, zee Laamert.
“Luuster nou even”, zee Frits. “t Zit zo: as e wat nait lekker vindt den ist in t sjinees: ba en as e t lekker vindt den snoept hai der van en dat woord is in het sjinees: nas, net as in het duuts, dat komt van naschen en in het jeuds is dat ook zo.”

Ze keekn Frits aan alsof hai van ain aander planeet kwam.
“En n perseunliek veurnoamwoord dat is n woord as ik of mie in het Grunnegs. Dus den worden dingen dij nait lekker bennen bieveurbeeld: Bah mie”.
“O”, zee dreuge Derk, “nou begriep ik t, den hebben ze zeker ook bami, badoe, baheur, bahom”.
“Krekt”, zee Frits, “dat bent dan aandere smaoken zo gezeid”.
“En bie nassie zit dat zo: nas betaikent tis lekker en zai eten t dus den wordt het nassie, zo ken je ook hebben nashai of nasik snapst Derk?”
Derk nikde gloazeg.

“Moar zai eten toch ook kroepoek”, zee Laamert, “hou zit dat den?
“Nou”, zee Frits, “dat heb ik hom ook vroagt, en dat komt zai bewoaren kroepoek onder de grond onder vlouer net as wie wel eerappels of doahlioaknollen. En as zai ze neudeg hebben den mouten zai deur t kroeploek onder de vlouer, vandoar: kroep en look, dat is Engels veur kieken of ze der nog stoan vanzulfs”.

“Ho wacht even”, zee Laamert, “moar den hest doe nait aale letters”.
Laamert was oardeg snugger, hai haar twij moand op gimnoasium zeten en haar dou gain zin meer aan t leren.
“Nou”, zee Frits, “doe waist toch, vrouger zeden lu van: knijptang en tegenwoordeg: nijptang, dus ze loaten de k vot”.
“Keerl wat bist doe geleerd worden Frits”, zee Bio-Berend. “Dast doe dat allemoal waiste van dat verbaauwen van kroepoek en t opbaargen onder t kroeploek. Hou zugt zo’n gewas der oet? Waist dat ook?”
“Joa”, zee Frits. “t Gruit net as mais, moar t het vanzulf veul hette en roemte neudeg.”
Je zaggen aan t gezichte van Bio-Berend, dat hai dat aankom joar ook ais in zien toentje perbaaiern wol.

De kwoajongs pruiten zo nog n tiedje deur, totdat der inainen n poar nuvere wichter op fiets aankwammen. Ze wazzen sjinees vergeten en ik ben moar deurlopen. Ik was best groots op dij kwoajongs dat dij zo knap wazzen en al zo daip diskusjeren konden.