Kneels, n vìnt oet vrouger tied
Kneels is n ainspaanjer dij aargens woont in pervinzie Grunnen. Hail sums wil k wel ais bie hom kommen. Zien hoes is krekt n volle deus, woar wis niksnaks meer bie kin. Eefkes wat vot leggen, joa, din blieft t joaren laank zo. Din is joen hoes vol, bomvol, hail vol tot dak aan tou, meschain wel wieder. Kneels het wel ais aan snoetjeknovveln doan, mor din zee zien moeke: ‘Ach jong, blief mor bie mie.’ Waarken het Kneels aiglieks noeit doan, muid wèr ie doar ja van. Zien pa en moeke wazzen hail gewoon, pa bie boer, moeke achter tob mit wasgoud. Ain recht haar zai en dat was n grenieten aanrecht. Schoul is wis noeit wat veur Kneels west. AB haar hai nog noeit van heurd. Bouken kreeg Kneels nait in haand, joa, bosschoppenboukje van zien moeke. Dat ding mos elks week noar bakker tou in dörp. Hai luip din stoef veur bakker zien deur laangs, gain meder omlopen. ‘k Bin nait gek hè,’ zee hai din tegen homzulm.
Ain dikke kammeroad haar hai, wèl dat was? Keudel, hond van n òl noaber. Noaber ging oet tied, dou wol noaberske hond wel kwiet. Zo is Kneels aan Keudel kommen. n Poar apaart was t. As Kneels veurbie ging, zag ie hond Keudel n poar honnerd meder achterwegens zien boas aankuiern. Keudel mos dat van zien boas, want Keudel zat haildaal onner loezen. Dat goud mos ja nait binnen hoes.
Zien moeke was doar slim krekt in. ‘Dat kroepgoud nait bie ons in hoes,’ zee zai din. Ainmoal kraberij, din zat ie doar joen haile leven ja mit. Kneels zien goud en Keudel zien hoaren, dat was ja krekt n stee veur loezen. Moeke kon doar ja nait zo veul aan doun. Zo was doar veul kraberij bie moeke, bie Kneels en bie Keudel. Mor…moeke haar wat oetfigelaaierd veur loezen. Petreulie … dat zol wat weden. Zo zegd, zo doan: Kneels aan wrief mit petrelie, moeke aan wrief mit petreulie, Keudel kwam der ook nait onneroet. Mor ja, Keudel ging aan slik, vanzulm. Stinken dokter, uren veur wind aan.
Keudel wer der ja dik zaik van. Moeke aan t grienen, Kneels zien moeke aan t oetragen. Dou mor noar dokter tou, hoesdokter woonde ja stoef bie.’Wat moet ik met jullie hond?’ zee dokter. t Haile verhoal het hai aanheurd, wat n toustand. Dokter het Keudel zien moag oetspould, Kneels haar wat schoonmoakspul mitkregen. Moeke kreeg n oetbraner van dokter mit noar hoes, om gain petreulie te smeren op pokkels, nait op minsk, wis nait op n daaier.
Kneels zien pa komt aiglieks nait veur in dit verhoal, want dij was allaank oet dizze tied goan. Keudel was veur hom in zien stee kommen. Aaid mit vaaier lu west in hoes. Mit pa vaaier lu, zunner pa ook vaaier lu.
Kneels haar voak koeskillen, nait noar koezenropper vanzulf. Hai dee t zulf wel. Taauw aan deur, koezen vlogen deur lucht hìn. Meroakels ja. Koezen en taanden wazzen der zo oet. Kaauwen dee Kneels naait te veul. ‘Dien goagel mout wat harder worren,’ zee moeke, zai haar doar ja aal reken mit hollen.
Veul stamppot en brij eten.
Moeke was aan n kaast opreddern, dou zai n deuske in haand kreeg. ‘Kneels jong, k heb wat veur die, din kinst ook weer goud kaauwen en eten. k Heb wat vonnen in n deuske dat van dien pabbe west het.’ Kneels dee deuske open … wat doar wel in zat: pa zien koezen en pa zien taanden. Overjoareg spul is voak nait goud, ja, mor moeke haar doar wat veur vonnen. Moeke haar taanden en koezen in petreulie zet. Deur aal dij joaren dat pa oet dizze tied west het, binnen dij koezen der nait blaiker op worren, vanzulf, proek ston der ja op. Kwaalm kwam oet deuske, Kneels gliek mit troanen derbie.
‘Hai jong doch, gript die dat zo aan van pa zien koezen en taanden?’
Kneels: ‘Joe ook mit joen petreulie, t is ja rötspul.’
‘Jong, most mor ais mit tanden en koezen aan loop goan,’ zee moeke. Kneels haar in tied n viel oet zien rommelpotterij hoald. Koezen der in, din der weer oet. Ook zo mit onnerspul. Viel haar t drok, mor Kneels ook.
n Koezenropper zol zuk op kop kraben. Moeke haar in t deuske ook nog wat taanden en koezen van heurzulm bewoard, ie waiten mor noeit ja. Mor ja, t was wèl eefkes òfzain. Zomor koezen en taanden in mond, dat vaalt ja nait tou. Mor viel het wis veul overuren moakt. Vanaal haar hai der onner zitten, zo gaait dat voak as ie n schier gebit kriegen. Keudel is lestent ook mit koezen aan rit west. Kneels het dingen weervonnen op misbult, Keudel haar koezen
doar begroaven. Mit greep dou derbie kwam t spul weer noar boven tou. Keudel mit zien tong aal òfslikt, makkelk wis. Zo weer in mond. Woarom stoer moaken, as t makkelker kin.
Veul joaren loader goan wie nou wieder mit Kneels en Keudel. Moeke is oet dizze tied goan. Kneels haar dou n klaid oet kaast pakt veur zien moeke. Mor … dij stonk noar petreulie. Zo is moeke aan raais goan.
Kneels en Keudel mozzen ook wieder. Geern eefkes doarhìn. As k din toes kwam, zee mien laiverd aaid: ‘Doe roekst noar petreulie.’
Zel dat nou zo weden of is t mainens? Kneels en Keudel dij op mien levent n hail aander denk en kiek geven hemmen.
