Karen heur rooie schountjes

Hail laank leden was der ais n wichtje dij Karen nuimt wer. Bie dat maaidje was t kraab-op-de-noad.
Gain pa en moeke en gain hoes woar zai touhollen kon, aaid boeten bie zummer en winter.
Elkenain bie heur in dörp zaag heur lopen. Lu haren meelie mit heur, voak kreeg zai din n stoetje of n abbel. Karen kon dat nait kopen, zai haar ja gain rooie sint. Mor ain klaidje haar zai, dij aankiek nait weerd was, t was ain en aal gammel. Heur voutjes deden aaid pien, schounen haar zai nait, allinneg mor klompkes dij veuls te groot wazzen veur heur klaaine voutjes.
Bliede kin ie din wis nait weden. Veul verdrait, ain en aal ellèn, zai dochde: dat zel k levenlaank wel blieven.
Mor wonder binnen n heergoan in t leven, aaid onverdachts.
Karen luip op n gloepens kolde winterdag bie pad en weg. Zai vuilde aal nait meer dat zai zuks kolde vouten haar, zai luip stoef bie hoezen laangs, mor sumtieds ston der n deur open, aalgedureg vuilde zai waarmte en roek van stoetjes dij lu aan t bakken wazzen.
Opins heurde zai wat, stilleghaid oet stroat ging vot, doar kwam n peerd en woagen aan. Of laiver zegd: n rietuug, woarin n olde stoatege vraauw zat. Tìepelzìnneghaid sluig tou. Mor dou zag zai t wichtje, koetsier mog votdoadelk nait wieder voaren. Vrundelk nuigde zai t wichtje bie heur en zee: ‘Wat most doe mit dizze kolde op stroat doun, woarom gaaist nait op hoes aan?’
‘k Heb gain hoes, pa en moeke binnen oet tied, k bin mouderziel allinneg, k bin zo kold en zo gammel.’ Dou begunde Karen te grienen.
Olde vraauw kreeg aldernoast meelie mit Karen. Zai prakkezaaierde ais, dee dou deurke open van rietuug en zee: ‘Kind, kom mor bie mie, k bin ook allinneg. k Zag die doar zo kold stoan. t Zol hail schier weden as doe bie mie wonen komst. Zol die dat wat toulieken?’
Zo kon t heergoan dat Karen bie dij stadsmamsel wonen kwam. n Haile schiere tied. Olde vraauw was zo wies mit heur klaaine kammeroadske. Karen luip in klaidjes van zuver ziede. Eterij was der aal doag, olde vraauw brocht heur koken bie en zai kon noar n naaister om heur aal bie te leren. Bie oavend as t duuster was en t holt knapte in heerd, din las olde vraauw heur veur oet n bouk. Zai haren t novvelk soam. Aal kon zai kriegen, was dat wel goud?
Karen haar ain ding wat nait zo goud was, zai von zokzulm t schierste wichtje van haile wereld, Karen wer wies en iedel. Lu in dörp vonnen t nait goud dat zai zo wer. Elkse spaigel mos zai zokzulm ja zain. Slim wies wer zai, mor ja, as ie ook in n a schier kestail wonen, aaid leefd in aarmoude din gaait dat mainsttied zo.
Olde vraauw zee op n wizze dag: ‘Doe moust ais n poar schounen kopen goan, hest ja niks naks om vouten, zo kins nait noar kerk hìngoan. Sinten binnen der wel, t moakt nait oet hou veul schounen kösten.’
Zulfde nommerdag ging Karen noar joukerste schounmoaker in Stad. Aal was zo schier: riegsteveltjes, schountjes, klompkes, goldkleur, swaart, blaauw, zulverschountjes, kaasten vol. Dou ging lapper bie heur stoan en zee: ‘Zel k joe moat eefkes vannijs aanmeten goan?’
‘Nee,’ zee Karen, ‘dij rooie schountjes dij lieken mie wat tou.’ Haildaal bliede was zai mit dij nije stappers. Nou gaauw op hoes aan, wat zol olde doame dervan vinnen? ‘Mout ie nou ais kieken,’ ruip Karen bliede, dou zai in hoes was, ‘zuks heb k ja nog noeit had.’
Olde vraauw zag t haildaal verhilderd aan: ‘Mien laiverd, rooie schounen, hou kins dij nou kopen goan, mit zukse schountjes gaaist doe daanzen, mor wis nait noar kerk.’ ‘Zai binnen ja zo schier,’ prout Karen.
‘Most mörn dien olde schounen mor weer om vouten doun as wie op kerk aan goan.’

Aanderdoags was t din zundag. Karen wol n schiere klaid aan hemmen. Mor dou zai kaast open dee om heur swaarde schounen aan te doun, zaag zai dij rooie. Wat kon t heur verschelen, zai pakte rooie schounen, trok ze aan en ging rap deur oet noar kerk tou. Heur blonde hoaren in wind, mit heur rooie schountjes, wat vuilde zai zok schier en riek.
Bie kerk ston n soldoat dij keek ais noar dat wichtje en zee: ‘Mag dat wel? Dat binnen schountjes om daanzen te goan, mor nait veur kerk.’ Aal lu wazzen mor aan t kieken noar dat wicht: zai liekt wel nait wies, kin ja haildaal nait om mit zukse schounen deel te strieken in kerk. Zulfs mariabeelden swoaiden hin en weer. Karen zaag heur rooie schountjes in keerslicht, zai wazzen zo nuver. Schaande zeden lu, loat zai mor votblieven, zai het hier niks naks te zuiken, om in kerk te verblieven huift n minsk nait zo wies weden, wis nait mit rooie schountjes.
Olde vraauw haar dat ja hail nait zain van dij schountjes. Mor dou kwam zai aal aan wait, n klikspoan haar dat doan. Duvels was zai op Karen en haildaal verdraiteg. Wat n stoeperd was dat veur olde vraauw. ‘Hest mie ja glad bemieterd,’ zee zai tegen wicht. ‘Maagst dizze week nait noar daansfeest in dörp.’ Karen dochde aan heur rooie schountjes, èlks jonk wol vanzulm mit heur op daansvlouer. Mor nee, t mog nait, hou wichtje ook te keer ging: zai griende, bèlkte, overaal schobde zai tegen aan. ‘Nee is nee,’ zee olde vraauw.

n Poar doag veur t grode feest wer olde vraauw zaik, dokter mos derbie, zo slim was t. Hai zee aan Karen: ‘Olde vraauw is hail slim zaik, doe most goud veur heur zörgen goan. Zel die dat nait ontkommen? Zai mout op bèr blieven, elks drij uur most doe heur n drankje geven.’ Karen dee dij touzeggen aan dokter.
Dij oavend heurde Karen meziek oet dörp deur roam dij open ston, zai dochde aan heur rooie schountjes. Olde vraauw haar krekt heur drankje deursloken en mos mit drij uur pas wat hemmen. Drij uur, dochde Karen, din kin k nog eefkes daanzen goan. Rap dee zai heur schierste klaid aan mit heur rooie schountjes en ging op dörp aan. Olde vraauw ruip nog wat, mor dat heurde zai ja nait. In aal stilleghaid noar dörp. Veul volk was der op bain om daanzen te goan.
Karen was olde vraauw haildaal ontkommen dij zo bot zaik thoes lag. Zai daansde mit Teun, mit Karel, mit Dirk. Meziek hil op, lu konnen eefkes oetpoesten, ook Karen. Mor nee, dat wicht daansde mor deur, allinneg.

Elks ruip noar heur: ‘Poest eefkes oet.’ Mor nee, daanzen mos Karen. Zai kon ja nait stremmen. Krek of heur schountjes beteuverd wazzen. ‘Help mie din!’ ruip zai. Deur gruinlaand, over wodder en klaai. Deur stroeken en om bomen wied vot, over baargen en stroaten. Heur vouten wazzen rood van bloud … pien dat ze deden! ‘Dat is dat wicht dij bie olde vraauw in hoes is,’ zeden lu. ‘n Loos wicht dat is zai, ja.’
Dou zai weerom in dörp was, haar duusternis aal bedekt. Lu haren boudel in deuzen doan, mit veger aal aanhimmeld, elks sluip noa n daansoavend daip. In ains dochde zai aan olde vraauw dij zaik in hoes lag, t was heur ja glad ontkommen. Zai zaag soldoat bie gebaauw zitten en wer der kèl van.
‘Zo, dinkst doe nou aan n aander … doar bist doe wel wat loat mit, haile loat.’
‘Mor k kin schountjes nait oetkriegen!’
‘Kom mor bie mie, din zel k dien schountjes mit soabel van vouten òfhoalen.’ Zo ging ter heer. Schountjes dij bleven daanzen deur stroat hìn, dörp oet. Wiede wereld in, vot wazzen rooie teuverschountjes. Meschain kommen wie schountjes nog ais integen, dat kin ja morzo, mor dit is n vertèlsterke vanzulm.
Mit bloud aan vouten en bot slim muide ging zai op hoes aan. Zai zol tegen olde vraauw zeggen hou t heur muiten dee. Mor mit aarms open nuigde olde vraauw Karen bie zok. Zo blied dat heur kammeroadske weer bie heur in hoes was. Olde vraauw was haail gaauw beder, want der wer nou goud veur heur zörgd. Nog veule joaren wazzen baaide bie nander, mor Karen mog aaid geern kieken in spaigel. Mor ja, dat doun wie apmoal wel ais en doar is haildaal niks naks mis mit. Of wel sums?