Hoesgenoat

Jurrie Diekstroa staait wat te leutern aan hoavenkaant van woaterpoort in Delfsiel. Inainen: ‘Hé, is dat heur wel? Joa, hur.’ Vlak bie hom staait Gittje Braider. t Schipperswichtje. Zien eerste laifde. t Stroblonde hoar dragt ze nog net zo as toun. n Luk bietje olderwets aankled. Degelk. Heur broene hoed komt nait van zunnebaank of oet n potje. t Is de hoedskleur van ain dij veul boeten is, in weer en wind. Wat het hom doudestieds toch wel bezield om dizze nuvere, rezenoabele schippersdochter strieken te loaten. Bah! Wat is hai toun toch n hufterge, aigenklouke kou west. Zulfbeklag knipt hom ströt hoast dicht. Joa hur, ook dat nog. Twij beudels van n joar of zeuven, aacht, komen klompenklonternd deur woaterpoort en stoeven noar heur tou. Zai binnen heur ja oet gezicht sneden. Hail langzoam komt doar ook nog n boare van n kerel aanschontjen. Hai laagt te braid en te haard. Da’s vast heur kerel. Zien tiepelzinnege binnenschipperskop komt hom aargenswoar bekend veur. Dit, ondanks zien koale kop, n toesterge peper- en zoltkleurege board en n pokkel as n eulievat. Is hai jeloers op dij bragelvedde roeg -om-kop? Nee, mor zai stekt hom nou ja wel in ogen. t Is ja zien aigen schuld dat t aal zo oetvalen is. Hai was in zien slongeljoaren ja doaneg op de klitter. Zai nait. Bist maal. Zai het hom kaans genog geven, mor Jan Kloazen was ja n kloukeschieter. Wat was ter toun veul te kieken en wat haar hai grode ogen. t Snidt deur hom hen, dat as hai bie Gittje bleven was, hai ter aarg beter veur stoan haar as nou, as vrijgezelle niksnut zijnde. Asjeblieft nait mit zo’n dikke lief as dij lovverd van heur, nee, mor wel minder ainzoam en n stuk geregelder levent. Nou swaalpt hai bie oavend en ontied bie pad en weg, op zuik noar wat aanhold. n Grode schietboudel is t, en din heb je t ook net zegd.
Gittje. Zai kwam n poar moal per joar, haildaal oet Rötterdam, Antwaarpen of aargenswoar oet Duutslaand, noar heur ome en taande in Delfziel op bezuik. Jurrie haar heur op n kermis in n Daam kennen leerd en zai gingen vanòf dij tied oet mit heur baaident, as zai hier smis was. Zai wol altied alles veur hom betoalen, mor hai haisterde din tegen of hai ook geld genog haar. Keroazie gain gebrek. Mor in wezen was hai zo aarm as n loes. In ainen was t aigenkloukeg doan mit zien laifde. Hai wait nou nog nait wat hom toun bezield het en wat hai in de kop had het. Meschain wel wind. t Dut ook niks wat t was; wind of snöt, t het in elks geval nait waarkt, aans ston hai hier nou nait zo òfriggeld te gloepen noar zien ol scharreltje Gittje. Zol hai noar heur toulopen en zeggen: moi mien wicht, kinst mie nog wel? Nee, hai dut t nait! Mot hai n petetter tegen zien kop aan kriegen van dij modde bie heur.
Even loater: Oh jonges, hai is ter kloar mit. t Haile plougje komt zien kaant oet. Hai draait zuk mor even laawloeneg om. Gain oasem geven! n Hail fien klopke op zien scholder. Zien nek krimpt vief centimeter en ter schudt n haite bliksemstroal deur zien ribben.
‘Moi Jurrie, mien jong. Kinst mie nog wel? Hou is t mit die? Aal goud?’
Hai draait zuk om, of hai deur n slang in kuten beten is. ‘Perdon? Kwanswies zet hai grode ogen op.
‘Nee mor, Gittje Braider, dunkt mie nait? Och wicht, k haar t van miezulf nait zain. Da’s ja laank leden’.
Bla, bla.
‘Bist toch aans nait kippeg’, bölkt n zwoare stem vlak bie zien oor. In tied worden de scholdervullens van zien oetlopersjaske hoast in zien ribbekaast sloagen. Staark blieven. ‘Nee mor … Jampie Swiersemoa toch nait?’ Inains zag hai t.
Jampie, dat liederleke witbekje van n schippersjonkje dij altied van elkenain n pak-op-pins kreeg. Hai zat in t schippersklaske achter CVO schoul op Boetensingel. Jurrie zulf zat op Singelschoul en mit zien pazzipanten stonnen zai dit soort jonkjes altied bie t hek op te wachten. Din raipen ze om t haardst tegen heur van; ‘Schippertje, schippertje , schiet over boord; het zien aigen kind vermoord!’ Zai genoten pas goud as dij schipperskinderjes keroazie weerom joedelden van: ‘Hoesgenoat, schiet op stroat! Hoesgenoat, schiet op stroat!’ En Jampie Swiersemoa was doar ook maank en schol, hou neukerg hai ook was, kerelachteg mit.
‘Jurrie, mien jong, hou is t mit die?’ Hai is nait hoatdroagend. ‘Ik en Gittje hebben t wel ains over die had. Dat mot kinnen, is t nait zo? Wie binnen nou ja old en wies genog’. Hai laagt achter in kele. ‘k Wol die altied nog bedanken, dast mien Gittje ongeschonden lopen loaten hest. Bist nou ook traauwd zeker, hè? Hest ook jongen, net as wie? Hest zeker goud vast waark aan waal, hè?’
Aalmoal vroagen. Zien kop knapt hom hoast. Hai is hom de boas. Hai laagt mie oet, snidt ter deur hom hèn. Lutje schippertje is nait vermoord. Hoesgenoat, schiet op stroat, dat is de woarhaid! Gittje dreutjet wat om hom tou. Nou zai zo stoef bie hom is, verbeeldt hai zuk dat hai dij olle prettege locht van broen teer en diezeleulie weer rokt. Zai proaten nog wat kulkouk, tot kinder begunnen te drenzeln.
‘Kom’, bolderbakt Jampie: ‘Wastoe wilst, most doe waiten, mor wie goan alvast aan boord. Kinder mouten eten. Jurrie jong, kinst wel mit goan aan boord, hur. t Is dij doezendtunner dij doar bie dij kroan ligt.’ Hai wist mit n dikke vinger noar n groot, nij spul aan kooimuur.

‘Kinnen wie nog wat proaten over vrouger en zo en over ol Delfziel, dat aarg omplougd is sunt wie hier veur t lest west binnen. Gittje moakt ons n vris bakje kovvie, n snee Grunneger kouk ter bie en kin t nog gezelleg worden, ja.’ Jurrie kikt héur ains stief aan. Wat het ze toch laive daipblaauwe ogen! ‘Nee, Jampie. Goud bedould hur, mor ik zit in schiftwaark en mout zo opkomen. t Spiet mie aarg, hur.’
Knal! Vannijs n dovvel op zien scholder. Jampie moakt van zien haart gain moordkoel. ‘Ook goud. Even goie vrunden hur. Moie.’ Hai knipt Jurrie zien haand nog gaauw even fien en sloft vot. Kinder, dij tot nou tou gain mond open doan hebben, zeggen; ‘Dag meneer’, en runnen heur pabbe achternoa. Zai gript hom ook bie d’haand en knovvelt hom wat. Zai kikt hom aan mit n poar ogen, zo as zien moeke altied keek as hai zuk slim zeer doan haar. Hai mot zuk aarg bedappern aans trok hai heur noar zuk tou en gaf heur n dikke smok. Hai mensen, wat vuilt hai zuk nou ja rötteg.
‘Moi hur, mien jong. t Beste mor hè. k Hoop van haarten dast toch nog n goie vraauw trefst. Bist t weerd, hur. Ik kin ter ja nait bie, dast nog aal vrijgezel bist zo as doe zegst. Joa, t leven lopt nou ainmoal altied aans as je t zulf hebben willen. k Wait das ter niks aan hest, mor ik heb voak aan die docht, hur. Mor ja, wie mouten wieder hè? k Hoop dast mie begripst, laiverd.’
‘Joa, ik begriep die wel, Gittje. t Was faliekant mien schuld.’ Dit is t ainege wat hai mit n beknepen stem oetbringen kin.
Baaide kinder en heur pabbe lewaaien net over loopplaank hèn aan boord. Zai hebben nait ainmoal achterom keken. Zai waiten dat heur mamme en vraauw zodoadelk achter heur aankomen zel. ‘Nou, moi Jurrie hur. Ik mot nou ook òfschaaid van die nemen. t Is jammer genog nait aans. Vergeet mie mor.’
‘Moi hur, Gittje,’ snokt e.
Zai geft hom nog n laif, braandend smokje op zien nadde waang, draait zuk om en lopt gerezelvaaierd schokscholdernd noar t grode binnenschip. t Is routduuster op hoaventerraain. t Zolte woater van hoaven stroult rondom t grode duustere schip, dat doar onoverwinnelk aan kooimuur ligt. t Is leeg tij. Vanoet de grode nijmoodse rouf vaalt n pongel licht op t gekabbel en sputtert in doezend stukjes oetmekoar. Bie toavel zitten schipper en schipperske kovvie te drinken. Zo te zain gezelleg konkelnd. Woar zollen zai t over hebben? Over vrouger, over t gewone doagelkse leven of … over Jurrie? Woar t ook over gaait, zai hebben in elks geval totoal gain wait van dij ainzoame sloeke feguur, dij mit betroande ogen vanòf duustere kooimuur bie heur noar binnen glopt.
Hoesgenoat, schiet op stroat. Nou bist mooi te loat, mit dien dikke proat.