Grunneger Schrieverij: Jan Boer
Ain van de grootste veurvechters veur de Grunneger literoatuur is wel Jan Boer.
Hai wer in 1899 geboren in t Hoogelandster Röttum. Hai volgde d’oplaaiden tot schoulmeester en ston veur de klazze in Stad en in Meppel, woar e directeur van de kweekschoule veur onderwiezers wer.
In 1949 kreeg e de funksie van gemaintelk schoulinspecteur in Stad.
Jan Boer het grode verdainsten veur d’ontwikkeln van de streektoal tot n bruukboare toal. Al vroug ontwikkelde Boer zuk tot dialect-dichter.
In 1917 verscheen zien eerste gedicht in t tiedschrift Groningen.
Jong wicht
Kiener ontwazzen joe…
Siemenboas zit mit zien wiefke
bie de lekker waarme heerd;
katje zit ien t vuur te kieken,
rekt zich oet en slagt mit steert.
Siemen is ien kraant aan t lezen,
t wiefke stopt n gat ien kous;
aan de ket ien d’olle schosstain
hangt n pot mit lekker mous.
Baaiden wachten op heur Sientje:
n wichtje van n zestien joar,
korde rokken, rooie wangen
en n mooie kop mit hoar.
Siemen legt zien kraant op toavel,
kikt noar t wiefke over bril:
“k Ken mie toch moar nait begriepen,
dat dat wicht nait komen wil.”
“Woar zol t moagdje nou toch wezen,
vraauw, ze zit mie toch nait woar…”
“Och joa, Siemen, wat ze k zeggen,
zai is toch aal zestien joar.
Doe wils t vaast nog nait zo hemmen,
moar hou ging dat den mit mie:
k was ook nog moar even zestien
en dou vrijde k aal mit die”.
Siemen wil d’r meer van waiten,
gaait es noar de achterdeur.
En wat vient ol vent doar boeten,
en wat zigt e?… Stel joe veur.
Achter t hoageldoornheegje,
boeten ien de moaneschien,
stoan n jong en wicht te vrijen:
n opschoten ventje mit zien Sien!
Siemen vuilt zien hannen jeuken
wil dij vent op slag te lief!…
Moar op drubbel, den bedenkt e hom:
“Och hou ging t hom en zien wief’.
Siemen gaait moar weer noar binnen,
kropt bie t wiefke weer aan heerd;
pot mit mous hangt nog ien schosstain,
katje slagt nog sums mit steert.
Op ens komt d’r wat gestommel
boeten bie de achterdeur:
t wichtje komt noar binnen stoeven
mit n dikke rooie kleur.
Siemen zit ien t vuur te porren,
strikt n bultje aask wat slicht,
kikt es even noar zien wiefke,
zegt den bie hom zulf: “Zo’n wicht!”
Tja, de zörge van n voader dij even vergeten is dat e ook jonk west is. Dit gedicht verradt nog de invloud van n dichter as Geert Teis, mor al gaauw ging Boer zien aigen pad. Jan Boer zien verdainsten veur d’ontwikkeln van t dialect tot literair bruukboare toal binnen n bult. Hai zöchde de soamenwaarken mit aander kunstenoars. Veuraal mit leden van de kunstenoarsploug ‘De Ploeg’.
In 1947 begon Jan Boer mit Sien Jensema t nije ‘Maandblad Groningen’, letterkundeg tiedschrift.
Ook bie aander literaire tiedschriften, zo as ‘t Swieniegeltje’ was e betrokken.
Noast gedichten schreef Boer ook körde verhoalen en teneelstokken. Nog even n gedicht van dizze dichter, dij zien onderwaarpen maist von in zien omgeven. Veuraal t waark op t laand haar zien belangstellen.
Trekker
Doar kropt n trekker over ‘t veld
mit aal zien bonkende geweld,
of wil e haile wereld wurgen,
en schaarp snidt plougscheer deur de vurgen.
Hai vult de roemte mit lewaai
en dondert as n swoare slaai
deur haalfverweerde winterkloeten
en jagt ze binnenste noar boeten.
Zo’n motor meukert over vaalg,
dei ligt mit openreten baalg
ten prooi van wildvergrelde miwwen
dei hier heur honger overschriwwen!
Jan Boer het varentwinteg bundels en bundeltjes oetgeven. In 1956 wer e eerd mit de Hendrik de Vriespries van de stad Grunnen.
Over d’achterliggende motieven over dizze dichter kin je n bult waitensweerdegs lezen in t bouk ‘Het Grasgroene Groningen’ van Derwin Schorren. Wieder is der n poar joar leden n bundel oetkomen mit t volledege waark van Jan Boer. Jan Boer is oet tied komen in 1983.
