Grunneger schrieverij: Geuchien Zijlma

“IJn in dijp,” Heere God, jongens, zit ijn ien dijp!’ rijp he; “n ledder! ‘n schienvat! ‘n touw! tou gauw! gauw!” Ien ijn koerier was ‘e deur verheerdhaid oet zien sloppen en roamde dou tegen ‘n stoapel potten en pannen ien ‘t veurhoes, dat diggels hom achternoa vlogen. Of Benars al rijp: “hei bliksem, Tebeis! mien potten! wacht den dat ‘k schienvat op heb!” ‘t hulp niks, Tebeis was nou nijt meer ien bedoaren te kriegen. Annern hom achternoa, deur broken potten en pandiggels hen, noar boeten.
‘t Dijp is er hijl dicht bie. Veur dat lesten doarom nog boeten deur wazzen, heurden ze al weer ‘n plomp.
“Dat ‘s er al twei,” zee Kouert, dei mit Wilm achteraan kwam.
En joa, ‘t was zoo. Tebeis, dei ien zien verheerdhaid moar toulopen was, zunder dat hij wat onnerschaiden kon, was er ook al ien smakt en belkte nou nog veul harder as dei anner.

Dit is n stokje uut t verhoal ‘n Oavend op Dijpswal van de schriever Geuchien Zijlma. Zijlma was in 1842 geboren in Vliedörp bie Zuurdiek, n streek en n veurmoaleg wierdedörp ongeveer 200 meter ten noorden van Houwerziel, woar e boer was in de Westpolder. Deur zulfstudie en n veulziedege belangstellen kreeg e n belangrieke ploats in t kerkelke en moatschoppelke leven. Hai wer as vertegenwoordeger van de Liberoale Unie lid van de Gemainteroad, de Pervinzioale Stoaten en ook van d Eerste en Twijde Koamer. n Belangriek man dus! Toch komt e in zien Grunneger schrieverij over as n waarmvuilende man met n grode belangstellen en laifde veur de toal en de historie van Grunnen.

In 1891 verscheen zien bundel Ommelander schetsen, woarvan de schets Oavend op Dijpswal wel de bekendste is. Ook stonden in dij schetsen historische artikels over o.a. t monsterproces tegen Rudolph de Mepse, n Grunneger jonker, dij heer was van t Foan en loater ook drost van Westerwolde.
Hai is veuraal bekend worden vanwege de aanklachten wegens sodomie tegen n grode groep manlu.
Ook bekend van Zijlma is zien verhoal Ons dörpke uut 1885, dat in 1966 verschenen is in Zuurdiek, mien dörpke, van J.S. van Weerden.
Om en noabie 1885 was ook al van zien haand Ons dörpke, herinneringen oet mien jongenstied verschenen.
Nou nog even n stokje; der liggen dus al twij man in t wotter.


Benars was onnertied ook kloarroakt en kwam nou zuls mit ‘n schienvat en ‘n touw, zien maid mit ‘n ledder d’r aansjouwen. “O! doe lieber Hergott und alle hailigen staait mie bie!” reerde d’r ijn ien ‘t wotter.
“Hans Koopman zien neie hoozeveling!” rijpen ze op wal. “Joa, dei is ‘t!”
“Dat stumper poepke!” zee Wilm.
‘t Was zòò komen: Hans Koopman har veur ‘n dag of wat ‘n ander paklooper, ‘n spiksplinterneie hoozeveling oet Munsterland kregen. Hij was deur zien petroon om bosschop stuurd noa ‘n schipper, dei op dijpswal woonde, en doar deur duuster-
haid van buning afstapt en in ‘t dijp valen
Moar ‘t vol nog al mit, dou ze er bie kwammen. Gevoar was er nijt bie, dat zag Wil vort wel, dou ledder d’r ien zet worde. Ze stonnen er moar riekelk aan ‘t lieftou ien, meer braggel as woater. Dou hij doarom zag, dat Tebeis zien kamroad oet zied
drong en ‘t eerst bie ledder opklausterde, rijp hij:”Ho Tebeis! Dat komt nijt te pas. Veling is er eerst inkomen, mout er ook
eerst weer oet.”
En mitijn gaf hij ledder ‘n bons, dat Tebeis, dei er aners al wel halfweg bie op was, d’r weer kop over hals ientumelde.

En zo gaait t nog haile zet deur. Gain hoogdroavende literoatuur, mor wel Grunneger schrieverij van zo’n dikke honderd joar leden. Zijlma is in 1922 uut tied kommen.

Meer van t zulfde:

Ploats hier joen reactie op dit stòkje, de nijsten kinnen ie lezen op de Thoesbladzie. Algemaine reacties geern op t Prikbord.

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Achtergrond info:

Geboren in: Stad, 12 dezember 1936
Woont in: Ol Pekel
Oet tied kommen in 2023.
Schreef veur: Toal en Taiken
Kreuze
Klunderloa

“Ik bin in Stad geboren, mor opgruid in Munten-
dam, Tripskomnij en Ommelanderwieke. k Bin
schoulmeester west in Ol Pekel, woar k mit n on-
derbreken van 5 joar (hoofdmeester in Wol-
tersom), vanòf 1969 as directeur bleven bin. In
1980 won k de 3e pries in de wedstried kinderver-
hoalen schrieven van St. ‘t Grunneger Bouk. Ik
heb mie dou toulegd op t schrieven van Grunne-
ger verhoalen veur groten en kinder. Tussen
1991 en 1994 wer k bekend mit de verhoalen
over Nansie Koakelhenne, dij op Radio Noord te
heuren wazzen in t pergram ‘Even noasoezen’
van Imca Marina. Van dij verhoaltjes binnen drij
veurleesbouken moakt. Regelmoateg was ik op
pad om bie allerhaande verainens en instellens
mit veul sukses veur te lezen. Al joaren waark ik
as vrijwilleger bie de St. ‘t Grunneger Bouk
(redaksiesiktoares van Toal & Taiken). Regel-
moateg wer ik vroagd mit te waarken aan
‘workshops’ Grunnegers veur onderwiesinstellens
en vraauwenverainens. Van 2002 tot 2005 trad ik
op as docent veur lu dij Grunnegers lezen en
schrieven leren wollen. Ik zat 10 joar in t bestuur
van de (opheven) Grunneger Schrieversverainen,
woarvan 8 joar as veurzitter.”

Bouken:
De belevenizzen van Nansie Koakelhenne
(Edu’Actief, 1992)
Wiedere belevenizzen van Nansie Koakel-
henne (Edu’Actief, 1993)
Nansie Koakelhenne op de kinderboerderij
(St. ‘t Grunneger Bouk, 2003)
Nansie Koakelhenne (St. ‘t Grunneger Bouk,
2006)
Bundels:
Nog n Stieg vertelsterkes (Niemeijer, 1981)
Grunneger kerstverhoalen (St. ‘t Grunneger
Bouk, 1985)
Kerstverhoalen (St. ‘t Grunneger Bouk, 1989)
Dij blieven wil, mout schrieven (Grunneger
Schrieversverainen, 1998)
t Geluud van Lucht, laand en wotter (St. ‘t
Grunneger Bouk, 2004)
Nije Grunneger kerstverhoalen (St. ‘t Grunne-
ger Bouk, 2006)
Gnivvelachteg (Groninger boekendagen
2007)
Vergleden tied (Groninger boekendagen
2008)
Peerd is gain mìns: Woarhìn Groninger boe-
kendagen 2009)
Vekansieverhoalen (St. ‘t Grunneger Bouk,
2013)
Vertoalens:
Frankie, stripverhoalen deur W. Grezel,
(Futurum)
Ko knien en Ad Kat, deur Dick Blancke, (St. ‘t
Grunneger Bouk, 2000)
Priezen:
3de pries wedstried kinderverhoalen St. ‘t
Grunneger Bouk 1980 mit t verhoal ‘Hou
Rover Pait n schiere kerel wer’. Opnomen
in ‘Nog n Stieg vertelsterkes’.
3e pries verhoalenwedstried St. ‘t Grunneger
Bouk 1985 mit t verhoal ‘Crossfietse’. Op-
nomen in ‘Grunneger Kerstverhoalen’.

E-mail bie wat nijs?