De vergeten sage van Woeste Wytze
Hinderk en Triene binnen veur n midweek noar Terschelling, of Schylge zo as ze t zulf neumen, west. En ze hemmen wel n midweek oetzöcht hur. Der ston mie toch n dikke poest wind van heb ik jou daar. Oetschaiters noar kracht tien wer veur woarschaauwd.
Dou ze in Harlingen aankwamen leek t der op dat boot nait goan zol, mor ze haren gelok. Boot ging wel en dat vuil weer tou, want verschaaiden vrachtwoagens wazzen al omgoan, heurden ze
op t nijs, zo veul wind ston der. Op t wotter vuil t aal mit en veerboot schommelde gemoudelk hin en weer.
Allint in boeten mos je nait kommen, je waaiden subiet van t dek òf, mor doar was binnen niks van te maarken. Der gung of en tou wel n stoever wotter over t veurdek, mor wieder gain lasten.
In t hoaventje van Schylge, Terschelling dus, aankommen haar veer muite mit aanleggen. Der mozzen wel twij lutje slepertjes aan te pas kommen om m aan wal te helpen drukken. t Veer trilde der over, zo haard luipen de motoren en ranselden de boeg- en hekschroeven deur t wotter. Mit pien en muite lukte t om aan waal te kommen en ze moggen van t veer òf.
Mit dat ze boeten kwamen, mos Hinderk geliek haand op pet leggen aans was e votwaaid. Ze stapten in bus noar Formerum alwoar Triene n hoeske regeld haar.
Hinderk zee tegen Triene: ”As wie bie t hoeske binnen den wil k votdoadelk noar fietsenboer om
n fiets te huren.”
Woarop Triene zee: “Wolst doe mit dit weer op fietse?”
“Joazeker,” zee Hinderk, “k wil no noar t straand en kieken noar t wilde wotter en lochten.” Volgens Triene was hai nait wies, mor noa n beetje aandringen wol zai ook wel mit. t Is ook wel biezunder ja, zoks weer en zoks wild wotter, doar mout je bie wezen, want zo voak zai je zokswat nait. Noadat ze t spul in t hoeske brocht haren, gingen ze op weg noar de fietsenboer. Doar werren ras twij fietsen huurd en dou, tegen wind in, op weg noar t straand.
Miengommes wat n wind! Doar haren ze t beheurliek stoer mit. t Kwam aal op bovenbainen aan en spieren luiten van zok spreken. Aal stampend op pedoalen, sumtieds zulfs stoand van zoadel òf, worstelden ze tegen wind in, mit sums n stoever wotter en hoagel over heur hèn, richten t straand.
Baaiden wazzen ze volledeg achter de poest en fietsten net deur n lutje stuk bos. Bomen zwaaiden vervoarlek hin en weer, stukjes tak vlogen heur om oren en wind soesde der over.
Triene kon nait meer en mos n klaaine pauze hemmen. Ook Hinderk was muid en kon n rustmement best bruken. Dou ze van fiets òfstapten kwam der inains n grode kirrel oet t bos lopen. n Woeste board, n zuudwester op kop woar laange hoaren onderoet warrelden, grode kapstevels aan en hai was bekaans twij meter laang. Mor zien ogen. Zien ogen, helder blaauw en o zo vrundelk, keken heur aan en e zee: “Geat it nog n bietsje?”
Woarop Hinderk en Triene, doodmuide en volledeg onder indruk van mans verschienen, nait meer dan wat onverstoanboars konnen stommeln wat leek op; “t Gaait wel.”
Zunder nog n woord te zeggen nuigde hai heur middels n haandgeboar te goan zitten. En inains ston der n bankje van roeg holt woarop ze, mit nog noatrillende bainen van d’inspannen, zitten gingen. Gain van baaiden haar t bankje stoan zain. En no zol je denken dat n roegholten bankje nait bekweem zitten zol, mor verduld, hai zat as of e veur heur moakt was. t Vuilde net as heur baank thoes zo lekker zat e. En wind ging liggen, zunne brak deur en t wer waarm om heur hèn. Vogels kwetterden om heur tou en der overkwam heur n vredeg gevuil van rust terwiel grode man ze vrundelk tou nikte.
Noa n tiedje, t leek heur al uren tou, nuigde man, weer mit n haandgeboar, om weer op fietse te stappen en heurs weegs te goan. Hinderk en Triene stonnen op en verduld, aal muideghaid was vot.
Man nikte heur nogmoals tou en mit n braide aarmzwaai luip e terug t bos in en verdween. Ze keken mekander ais aan en wazzen glad n beetje verbiesterd deur dizze ervoaren. Intied was wind weer opstoken en gingen bomen weer as gek hèn en weer. Mor baaiden haren gain last meer, t leek wel as of der hailendaal gain wind meer ston en ze fietsten zo mor deur noar t straand. Noadat ze genoten haren van de wilde branding en de joagende lochten, wol Triene nog even noar West. Dus, mainsttieds mit wind in de rug, mit n rötgang noar West om n kop kovvie en n bezuik aan t museum ‘Het Behouden Huys’. t Museum was de muite weerd. Men het der n schiere boudel van moakt en der binnen ook nog vief aailander saga’s te beluustern. Ze hemmen heur dij dag slim vernuverd.
Veur ze weerom gingen noar t hoeske hemmen ze nog even lekker eten in ‘De Walvis’ mit oetzicht op de wadden en Vlieland. t Was der goud oet te holden en Hinderk zee: “k vuil mie net Jonas”. Intied kwam Triene in gesprek mit ober, dij oet Stad kwam, mor al zeker datteg joar op t aailand woonde en waarkte en zok bekaans al n aailander vuilde. Loater bleek dat e ook nog opstapper bie de reddingboot was. Triene vertelde hom over heur oaventuur in t bos en hai gung der ais goud bie zitten noadat e even rondkeken haar of t wel kon. Hai was vol interesse en luit Triene hailendaal oetproaten zunder onderbrekens. Noadat zai t verhoal doan haar zee e: “Ik zel joe ais oet douken doun wat joe overkommen is en dat kinnen nait veul lu zeggen.” En hai begon te vertellen: “Joe binnen holpen deur Wytze, n flinke kirrel mit n golden haart. Zien pa was n aailander en zien moe kwam oet Vraislaand. Wytze was ook opstapper bie de reddingboot, net as ik, en vandoar da’k joe t verhoal doun kin. Wytze was n beer van n kirrel. Ook beheurlek roeg in omgang en je mozzen hom goud kennen om zien gedrag n beetje te begriepen. Mor in zien haart was t n doodgoie vent en ston e veur elk kloar dij hom om hulp vruig. Der wazzen mìnsken dij schietensbenaauwd veur hom wazzen, mor dat was apmoal nait neudeg.
Hai dee gain minsk kwoad. Allaint dee e wat aan streuperij en doar was e sums drok mit, omwegens de veule opdrachten tot levern van knienen. Mainsttieds neumden mìnsken hom ‘Woeste Wytze’ omreden dat e der zo roeg oetzag. Op n dag as vandoage, mor den dik vatteg joar leden, störmde t net as no en Wytze was onnerwegens noar Oost om strikken te konterleren, teminzent dat mainen wie, mor woarhaid zel nooit bekend worden, as inains zien pieper òfgaait en der n oproup veur opstappers om mit reddingboot oet te voaren oetgaait. Wytze bedenkt zok nait en draait onmiddelk mit fiets om en stampt op volle snelhaid terug noar West. En haalfweg Badweg mout e n stukje deur t bos hen, net as joe, en Wytze het kop al volop bie t kommende reddingwaark, teminzent dat denken wie mor nogmoals, woarhaid zel nooit bekend worden. En zodounde zugt e nait dat der n boom finoal deurmidden knapt net op t moment dat hai der onderdeur rit. Je kinnen wel noagoan wat der gebeurt: Wytze, de aarme ziel, het noeit deur had wat hom overkwam. Boom liek op kop en vot was Wytze. Reddingboot is zunder Wietze oetvoaren, mor bie terugkomst, noa n succesvolle redding van vaaier man vanòf n kapsaaisde jacht, bezwoer elk dat Wietze der bie west was. Op elk gevoarlek moment was Wytze noar veuren sprongen en haar hulpen woar e mor kon. Der wazzen zulfs n poar dij beweerden zunder Wietze nait meer aan boord te wezen. Hai haar ze veur t meleur beholden.
Intied haar n toerist Wytze vonden, haalf begroaven onder boom, en dij haar alarm sloagen. t Kwam der om deel dat dou reddingboot op zee was, Wietze onder boom vothoald was en intied al opboard lag bie zien pabbe en mamme thoes. Dus hou elks der bie kwam dat Wytze mitholpen haar bie de redding? t Is tot de dag van vandoage n roadsel bleven. En no noar joen oaventuur; sums en den, as t roeg weer is, komt Wytze op stee woar e om haals kommen is teveurschien om mìnsken te helpen en gerust te stellen. En dat, mien besten, is joe no overkommen. Wytze het joe hulpen om weer kaalm te worden en wat oet te rusten. t Is slim biezunder wat joe overkommen is en k zol mit dizze herinnerns zuneg wezen en ze in dankboarhaid aan Wytze eren.”
Hinderk en Triene keken nkander ais aan en kregen deur wat veur biezunder oaventuur zai wel beleefd haren. “En t fait dat Wytze nait neumd wordt in t ‘Behouden Huys’ vin ik nog aal schaande”, endigde ober zien reloas. En noa dit verhoal ston ober weer op om aan t waark te goan, want in tied dat e verhoal dee was de zoak schier vol lopen dus hai mos der maank.
De wind gierde om t zoakje tou, mor binnen was t lekker waarm, n kop waarme sukkeloamelk der bie en noadenkend over t verhoal van Woeste Wytze keken Hinderk en Triene noar boeten en wìnsten hom, Woeste Wytze, zien rust. En ze wazzen t mit ober ains: dit verhoal heurt opzeker in n museum thoes om nooit vergeten te worden. Tot Triene omzied keek en zee: “Most no ais kieken wel der aan komt kuiern.” En doar luip e, Zuudwester op kop, grode kapstevels aan, woeste board. En achter t glaas ston ober mit n braide laag op t gezicht.
