De strenge winter van ’63
Mien pa was zien haile leven petrolieventer, ik mog dat ook vief joar doun en as je het dan over dai strenge winter van ’63 hebben, kin ik vertellen hou wie dat beleefden.
Elk hèt t dan over dai gloepens kolde Elfstedentocht en nog veul meer. Was dat echt zo’n strenge winter? Joa zeker! De auto’s reden dat joar over de Zuuderzee, t was de koldste winter van dai eeuw. Gloepens kold.
Joa dat was het zeker. Je kennen rusteg stellen: De handen vroren je òf.
Wie luipen toun met de petroliewoagens en elke klant mos wel bedaind worren, mor der was gain deurkomen an, overal dikke baargen, snaidunen, je brak je nek over al dai klonten snai. Met mien schounklompen was t net of je op hoge hakken luip.
Soms luip je wel 10 centimeter hoger, was der aalmoal snai onder je schounklompen plakt. t Peerd ston op schaarp mor haar der evengoud nog muite met.
Mien draiwieler haar hoast gain kracht genog om veuroet te komen.
En t was zo drok.
In sommege stroaten zoas de H.L.Wicherstroat en Meeuwerderboan (door woar nou de naie ringweg ligt), was t net n Noordpool, altied striemende wind, gloepens kold, dik inpakt, polsies an, mor je handen vroren nog an pietreuliemoat vast, je handen waren zo knovveleg dat je gain geld meer oet de geldtazze kriegen konden. En din mor aal met je aarms zwaaien om ze weer wat waarm te kriegen.
Och man wat was t kold, en je begon s meurgens om zes uur en s oavends om tien uur was je nog bezeg.
Doezenden liters petroleum gingen der deur, kon ook nait aans want elke klant mos een veurroadje in hoes hebben.
Gruinteboer haar petroleumkacheltje in opslag stoan aans bevroren zien eerappels en gruinte, De mainste klanten haren n brandend petroliestel in de wc stoan, aans bevroor de wc pot of stortbak.
De kachel in veurkoamer ston roodgloeiend te wezen met turf en kolen.
Zelfs de hoge kachel in t klaine koamertje brandde en dat was n oetzunderen.
Ik haar in mien bèrre sloapzak onder de dekens en as ik noar bèrre ging zette ik eerst t ventiloaterkacheltje in bèrre, zodat binnenkant waarm wer. En nam haide kroeke met. De iesbloumen zaten dubbeldik op alle roamen.
’t Was net dubbelglas. De melk in de vlezzen in keuken mos je eerst ontdeuen om t der oet te kriegen.
Mor In dai tied kon je gold verdainen.
Mien pa haar ain stelregel, zien klanten waren haileg, köste wat köst: klanten mozzen bedaind worren, eerder stoppen was der nait bie, of wer t ook tien uur soavonds. Ze mozzen eerst aalmoal petroleum. Eerder rust haar e nait.
En klanten konnen in nood altied nog bie deure ankomen. Al mocht t nait, mor zelfs op zundag, dan verkocht hoi t nait mor gaf t zo met, bie hun an de deure kreeg e altied nog wel zien geld.
Bie zaikte van mien pa wer elk ain inschoakeld om toch mor de klanten te bedainen. Dochter, zeuns, breurs van hom, elk sprong in ook al haar e vaste knechten.
Zelfs mien moe huilp wel es met. Joa zien klanten waren haileg.
As t aargens gold was t hier, klant is keuning, zai waren immers zien inkomsten en doar was e zuneg op.
En door dee dat slechte weer niks an òf, of vroor t ook veul groaden.