De muren hebben oren

Aan t ìnde van de viefteger joaren, acht joar old, haar ik zo mien aigen toukomstdreumen. Behaalve da’k mie veurnomen haar om stainriek te worden, wol k – ook al zol t eerste veurnemen in de soep lopen – in gain geval in zo’n klaain aarbaidershoeske as ons wonentje op Komnijsterwieke wonen willen. n Paleis of n kasteel was ook nait recht mien bedoulen en meschain ook wel n beetje teveul van t goie, mor k haar, zo jong as ik was, al voak genog over onze woonsituoatsie noadocht en haar – von k zulf – veur dat mement n goud veurstel en n alleszins redelk alternatief voor d’ollu:
‘Woarom goan wie nait verhoezen noar dat grote hoes aan t daip. t Staait ja toch leeg.’
Ik zai mien ollen nog mit grote, verboasde gezichten veur mie stoan. Zai begrepen t dus nait.
‘Wie wonen hier toch goud. ‘ t Lutje hoeske op Komnijsterwieke nummer tiene, insloten tussen stroketonfebriek Aalbion, d’ULOschool en aanderkaant Pekelderdaip d’Roomse Toren, was heur best noar t zin. Zeden ze tegen mie. Om der òf te wezen? Gain idee, mor woarom mien mouder den zo voak over schaive muren en tochtege koamers, dijst nait waarm kriegen konst, zat te kloagen, was mie n roadsel. Ik kon t mie nait begriepen. Zai haren t stoer en mozzen mit heur baaident haard aarbaiden om de schuld op t hoes te verklaainen en d’kinder groot te kriegen.
Mor zai haren dat deftege, indrokwekkende herenhoes ook ja nog nooit van binnen zain. Ik wel. Mit niks in d’wege kon k makkelk deur t kelderroamke binnenkommen. Ik dus dat wel. Bie elk bezuik aan dat lege, verloaten hoes vervuil ik van d’aine in d’aandere verboazen. Zulvens zunder meubels en mit d’onaangenoame geur van verloatenhaid, dij mie elke keer bie binnenkomst overvuil, oademde t haile interieur toch n atmosfeer van veurnoamhaid en riekdom. Dit was nog es wat aans as dat lutje schieterge hoeske van ons mit zien haardketonnen muren.
Al bie t eerste bezuik, op n verregende woensdag, wie konden ja toch nait boeten speulen en zöchden n dreug stee om te schoelen, vuil ons de grote pracht en proal op. Mit ogen op steeltjes zworven mien kammeroad Evert en ik deur de grote koamers.
‘Ain koamer is denk ik wel net zo groot as ons haile hoes.’ t Was n opmaarken van Evert. Hai ston midden in d’veurkoamer, dij oetkeek op stroate en Pekelderdaip, mit d’aarms oetstrekt as n triezeltoppe in t ronde te draaien. Noa n zetje ging e der, doezelg van t veule draaien, bie op de grond liggen. ‘Moust es noar t plavvon kieken.’
Ik ging noast hom liggen en wel n ketaaier laank hebben we aal dij prachtege vörms en versierens aan t hoge zolderwaark bewonderd. Dat kon volgens ons allendeg mor deur n kunstenoar moakt wezen. Dat ons pabbe zo trotsk was op zien rooie hoanebaalken in d’koamer kon k mie nou hailemoal nait meer veurstellen.
‘Kist hier ook tegen de binnenmuren aanleunen,’ vuil mie op. Thoes most aaltied oppazen, dast nait deur t behang hìngingst. Wie waren muren van bespannen jute wìnd, mit d’Winschoter kraante op d’ondergrond en mit n loage behang doarover hìn. As t stiefsel es lösluit, kost zo t olde nijs van joaren leden weer lezen.
Woarom ik mien ollu perbaaierde te overtugen om toch noar dat grote hoes aan t daip te verhoezen, haar veural te moaken mit de roemte. De roemte om te speulen. Konst bevubbeld bie d’aine trappe, twij meter braid, mit n bochte van vievenvatteg groaden omhoog en bie d’aandere trappe, dij in d’veurste hal bie d’veurdeure oetkwam, weer noar beneden. Dat haren wie op Komnijsterwieke nait. Joa, n schaive, krakkemikkege holten ledder om op zolder te kommen en woarst bie t beklimmen en t òfdoalen dien leven mitschik nait zeker wast. Nait dat we wat op zolder te zuiken haren. k Bin der ain moal west. Wat n olde toustand was dat doar bie ons op d’zolder. n Fersounlek dakbeschot haren ze nog nait ains. Wat ze wel haren? Tutegoas en op sommege steeën n lapke dakleer. Wat n aarmzoalege Van Epscheutenboudel was dat toch bie ons thoes. Konst zo tussen de dakpannen deur noar boeten kieken. Ist den roar, dat ik mien olders aingoal en aingoal weer moande om wat meer durf te tonen en wat ondernemender te wezen om dat mooie hoes aan t daip in handen te kriegen.
Mit Evert en Freerk, n aander kammeroadje bie ons van d’wieke, dij ik ook wel es overhoalde om mit te goan noar dat grote lege en zo gehaaimzinnege hoes, mog ik groag verstoppertje speulen. Ain moal is zuikerij n beetje mishottjet. Veur Freerk tenminnent. Wie haren òfsproken, hai en Evert moggen zok verstoppen. Dou ik tot honderd teld haar, zag ik al snel, dat deure van d’wc op rood ston.

Zat Evert doar? Nee, dij von ik n poar tellen loater, opvolden in n onderkeukenkastje. Weer rechttrokken bedudde ik hom fluusternd, hai mos schounen oetdoun. Op hozevörrels binnen we mit ons baaident deur kelderroetje noar boeten goan en … binnen Freerk vergeten. Freerk, zo binnen wie loater te waiten kommen, haar t noa n haalf uur ook wel zain. Hai haar d’blaauwe tegeltjes verschaaiden moal teld en was dou tot de konklusie kommen, dat z’hom toch nait vinden konden. Mor … deure in t slöt luit zok deur geroup en gebölk van Freerk nait verwaiken. Hai bleef haard en dicht. Snommerdoags tegen haalf zèzze, wie zaten net n stoetje te eten in d’keuken, kwam Freerks moeke overstuur bie ons binnenvalen. Of wie ook wozzen, woar heur Frekie was.
‘Ik vin hom wel, buurvraauw en ik neem ons Fixie mit as speurhond.‘ Dou’k even loater mit n ontdoane Freerk weer thoes kwam, wol buurvraauw mie wel smokken van bliedschop. Dat dij bliedschop mor veur even was, mag elkenain dudelk wezen. t Het mie – net as Evert traauwens – wel n haile weke stravve köst, mor sommege zoaken mouten je aksepteren. Zo ook t besloet van Frekie. Hai zol nooit meer mit ons noar t lege hoes goan en elke bodschop, klaain of groot dee e wel bie zokzulms in t hoeske in toene. As deure doar dicht vuil, konst de boudel tenminnent nog beroupen.
Twij weke noa dit veurval, op n dunderdag, mozzen we noa t broodeten even zitten blieven. Pabbe keek noar ons moeke en moeke keek mit n blied gezicht noar ons pabbe. Dat kon aiglieks mor ain ding betaiken, haar ik al wel begrepen. Weer n opvreter der bie. Mor nee, t was dit moal aans.
‘Zegst doe t of dou ik …?‘ zee pabbe oarzelnd. Dou moeke niks zee, begon hai:
‘Ik wol joe even vertellen,‘ zee e mit glinsternde ogen, ‘dat wie goan verhoezen. Wie goan noar n nijbaauwhoes aan d’Hugo de Grootstroate. Hou vinden je dat.‘ Zai vonden t aal meroakels.
‘En doe?‘ zee e tegen mie.
Ik kon nait aans as onverschilleg mit scholders trekken, want ik haar t nijste nijs gusteroavend op bère al mitkregen deur pepieren muren hìn.