Woarom doe

Zo as elke dag strompelde Kootje d’febriekspoort oet, pakde in gedachten zien fietse en trapde
stoadeg op hoes aan.
Twij doage vrij …. mos e doar bliede mit wezen?
In hoes zat mouder aaltied te ragen. Hai kon der al haildal nait meer tegen as ze dramde: “Tou
Kootje moak dast n vraauw krigst, ik kin d’hoeshollen nait allain meer doun. Ik wor ook n dag older …. en doe hèst de leeftied. Ze kin zo bie ons in wonen. Ast mor wel n fikse maid is.”
Moeke heur gesteukel en zaikelk gekloag soesde hom deur de kop. Dat e sjompenat van de regen wer, haar e gain aarg in.
Wast op febriek beter …… nee. “Hé, doe manke: dou dit, Klootje dou dat.”
Hai vuilde zuk nait allain n slove, hai was t ook.
Dat muik hom treureg en machteloos. Hai wol t voak oetroupen: ik loat mie nait langer komdaaiern en veur maaljan verslieten.
Kootje wos dat e de woorden dij hom op t haarte laggen nait zo zeggen kon as e wol. t Minste von e as ze op febriek ook over vraauwlu begonnen.
“Reken mor nait dat der n jonge maid is dij die hebben wil”, zee d’aine. “Zulfs gain wedevrauw
mit 7 kinder”, zee d’aander. Kootje keek den dreumereg veur zuk oet en docht aan heur, zien onberiekboare laifde.
t Begon op legere schoule, woar Kootje ploagd wer om zien hoazelippe en mank bain. Dou was e al in stilte verlaifd op MartjeTuun. Martje was n hail nuver wicht en dat wos ze zulf ook. Martje
was bezunder, ze was aans.
“Dij Martje is n dikke hibbel, brand die doar nait aan” haar moeke hom woarschaauwd.
Ainmoal haar e t woagd en Martje aansproken.
Veul wol e zeggen ….. mor van de zenen haar e allain zien hoazelippe wat bewogen. t Wicht haar hom hoogharteg aankeken en zegd: ”Wel bistoe den, manke!” Kootje was in mekoar kropen en haar moakt dat e vot kwam en wos nou dat zien stille laifde wieder as de moane vot was. “Hou ging t op t waark …. dou dien natte jaze oet …. bist weer mui zeker …. kinst nog eerst wel even wat in toene doun ….. k heb mouspot opstoan. Hai wat heb ik ook weer n kopzere.” Moeke revelde mor deur.
Kootje luip swiegend keuken oet. Dou kwam moeke hom noa en belkde: “k Zel die vertellen, fotomodel Esmeralda is dood in n sloot vonnen, zeden ze op radio Noord. Dood vonnen, goh …. fotomodel Esmeralda, hou ist meugelek, n wicht bie ons oet dörp. Kootje? Kinst doe heur….. Nee toch zeker ……”
Martje haar t wied schupt. Op n talentenjacht was ze 1e worren. Mit heur mooi kopke verscheen ze in de bloaden as model. Ze dee mit aan missverkaizens en haar t zulfs schupt tot Miss Pooteerappel. Dat muik daipe indruk op Kootje. Dou e weer ains bladje kochde, omreden dat der wichter in stonden mit nait te veul om t lief, zagge heur weer O zien dreum. ‘Het supermodel Esmeralda’ ston der bie. Goh ….. Esmeralda. Elk oavend veur t dat e dekens over de kop trok keek hai nog even noar heur en de Panorama glee weer onner t bèrre.
“En Joa.. der mos n stille tocht kommen. “k Haar t wel weer docht” zee moeke. ‘Stille tocht, hou kin t ook aans tegenswoordeg. t Volk as ganzen achter mekoar aan deur dörp, keerske of bloumke in d’haand en mor jaauwstern.” t Was dudelek, zien moeke haar niks mit stille tochten en al hal haildal nait mit “Waarom jij” “Aal onzin,” zee ze vrantereg “dou mien Paiter van de staiger doodvol, kreeg t personeel twij uur vrij – ‘om de overledene de laatste eer te bewijzen’. Joa, joa. En doar kwammen ze: Berend, Jurry, Derk en Kloas. Zien boas haar t over n groot man. Joa kerel.. en hai was mor 1.60, doarom nuimden ze dien voader ook- haalfdoems. En der wer op zien kiste van t bedrief, n kranze legt mit n hoamer en knieptaange en joa ….drij haalf-doems spiekers.”
Kootje kende t verhoal.
TV Noord haar beelden van de stille tocht moakt. n Koppel jonge wichter drukten zuk stief tegen mekoar aan en begonnen kloaglek te jammern. ”Liekt wel of ze in bos branekkels valen binnen.” Kootje heurde nait wat zien moeke zee, hai was stil en verdraiteg. Geern wol e nog even dicht bie heur wezen, zien onberiekboare laifde. Hail even, of …..
In raauwadvertentie ston tied van begroaven. Zol e in de stoet mitlopen? Toch mor nait, stel die veur dat …….. mor kon ook aans, ja.
t Was nog rusteg dou Kootje, mit in zien haand n rode roze, op begroafploatse rondstruunde op zuik noar n vris groaven graf en dij e ook von. Hai ging op raande zitten sloot d’ogen en dreumde zien dreum.
Innains schrok e wakker van noadernde voutstappen op t grintpad. Tussen de bomen deur zag e de begravvenisstoet aankomen. Verlamd van schrik perbaaierd’e nog omhoog te komen, mor zien manke poot zat hom in de wege, hai glee onderoet en belande mit dovve klap op de bodem van t nog lege graf en tou wer t swaart om hom tou.
Dou hai weer bie t benul kwam heurd’e boven hom n stem zeggen: “We moeten Martje overgeven aan ……” De rest heurd’e nait meer. Kroakend wer de kiste boven t graf schoven as n wolke veur de zunne.

Hai wol roupen, mor zien stem bleef hom in de keel stoeken.
Langzoam zakde de kiste dele. Zien onberiekboare laifde kwam aal dichter bie. D’eerste kloeten klaai heurd’e op de kiste valen. t Was goud zo …….

“Veur aaltied”, wazzen de leste woorden van de spreker. t Volk ging dou elk mit zien aigen gedachten weer op hoes aan. ‘Woarom doe’.