Vrijhaid in t klain?

t Is joaren leden en t was in Kommerziel n joar of tien noa de twijde wereldoorlog, dus Nederland volop in de wederopbouw met veul noaweeën.
Pienlijke noaweeën en verdrait, ook binnen mien familie deur t verzetsverleden van mien pa en van mien opa. Overvallers en onderduukgevers. LO/LKP en NBS.
Vrijhaid was nait veur niks. Gold ook veur moeke en oma want zunder staark thuusfront was d’r vast nait zoveul verzet pleegd geleuf ik. D’r werd naargens over proat; nait over proaten en deurgoan. Zo bin k groot brocht.
Dat verdrait begreep ik hail veul joaren loater pas stoarig aan aal beter, veural deur aigen onderzuik, de leste joaren. t Besef van verdrait en gemis binnen mien familie gruit hou meer k d’r mit bezig bin. Trots en bewondering gruit mit.

Mor d’r was, God dank, ook zunneschien en vrolijkhaid. Ik was een joar of vaaier en sjaauwde deur Kommerziel, vast op weg noar mien kameroadje Bennie de Vries van de Spar-winkel in t dörp. t Was mooi weer en zunne scheen.
Ik kwam bie de diek tegenover smid Siepkes sien smederij en ik zag boven op diek apmoal bloumkes mit mooie kleuren; t waren vast peerdebloumen, botterbloumen en madeliefkes. Dei waren d’r toun nog volop.
Ik keek mie de ogen uut. Wat mooi. Veur moeke?

Pad noar bovenkaant diek was oafsloten mit een holten hek mor t slimste was: d’r hing n blaauw bordje aan dampoale. Lezen kon k nog nait mor dat blaauwe bordje . . . . . ik vertraauwde t nait. Pabbe en moeke hadden zegt: “nait op diek mien jong, dat mag nait”. Mor dat was stoer veur n jonkie van vaaier en die bloumkes . . . .
Ik noar smid Siepkes. “Siepkes willen joe dat blaauwe bordje wel even weghoalen?” “Woarom mien jong?” “Nou dan ken ik ja mooi op diek en bloumkes plokken veur mien moeke”.

Ik denk wel ais, nou k older bin: was dit op dei zunnige dag een vörm van vrijhaid? Ik herinner mie in elk geval nog staark de kleuren, de diek, blaauwe lucht en de zunne, t gruine gras en zoks wat.
Zol dat herinneren mögelijk wezen? Vast wel. t Vuilt in elk geval goud, vrij en vailig.

Deze belevenis werd mie loater voak verteld deur mien olders en mien pa schreef d’r in dei tied n kört verhoaltje over in de Neie Grunneger Provincioale met as titel: “Hai wost t wel . . .”. Pa schreef regelmoatig veur dizze kraant, onder de noam Onesimus of de initioalen H.H.
Ik koester dit verhoaltje en deel t groag as t zo uut komt aan elk en ain dei t heuren wil.

Ik kom nog regelmoatig in Kommerziel om d’r rond te fietsen en t zulfde pad de diek op ligt d’r nog en zowoar hangt d’r nog een blaauw bordje; nou aan t hek. Dan stoa ik even stil en denk aan dat jonkje van vaaier mit bloumkes veur sien moeke.

Kommerziel diekopgang t.o. Pamaweg 18 → precies de plek woar k over schrief. Zulfde diekopgang. t Hek is nou van iezer. Bordje zel wel nei wezen; foto: 25-6-24.