Viskerman in 1943

De lucht boven de Dollerd was weer rusteg. Flaarden dook kropen troag over t wotter en sliek. Rond Berend zien viskerboot wer de wereld stoadegaan klaainer en de rust en stilte aal indringender, hai vuilde zuk op t mement gelokkeg. Dat wiederop de wereld in braand ston, wol e veur even vergeten.

Was dood tij en t bootje lag stil … Om bie zien foeken te komen, haar e zien kraite neudeg. Hai wurgde zuk der even bie en dou glee e zunder de rust te versteuren op zien foeken òf. Inains hail e ho, wat kwam doar in dij grieze wereld te veurschien? Zo hoog, zo duuster, zo draaigend? Berend glee wieder op t gevoarte òf …

‘In maai 1940 wazzen Duutse soldoaten ook bie Nij-Schanze de polders in benterd en zunner wies of woord ook dele streken bie ons op Nij-Stoatenziel. Bie ons werren de bezetters in n woonboot onderbrocht. En konnen ze t Ziele en laangs de grens alles goud in de goaten hollen. Wiederop in de CC polder baauwden ze barakken en n bunker. Op diek verschenen dikke kenonnen, kloar om overvlaigende geallieerde vlaigtugen oet de lucht te schaiten. Vlaigtugen op pad om Emden, Bremen en Hambörg te bomberdeern.’
Berend pruit noa 60 joar nog nait geern over dij tied. Hai sweeg veur even, zien gedachten gingen weer terugge noar dat aine mement …

‘Dij nacht, t was haarfst 1943, was der weer n luchtaanval op Emden. De wereld vlaigtugen roasden mit n hels keboal over d’polder en Dollerd en luiten mit doavernde dreunen heur bommen valen op Emden, dij haildal in brand ston. Pannen rappelden bie ons op dak, zo gong t der heer. Wie wazzen der al aan wend. As t weer zo wied was, den dochten wie ook wel even aan dij gewone lu dij d’bommen op kop kregen, mor ja …’ Berend trok even mit scholders.

d’Aander dag was t doodstil, niks herinnerde der aan dat de nacht doarveur de hel lösborsten was. Berend dobberde juust op dij vredege en mistege dag op de Dollerd om te kieken of hom der wat in de foeken zwommen was. ‘Dou k op mien kraite wat dichter bie dat gevoarte kwam, was t inains dudelk. t Was n Engelse bommenwaarper dij op kop in t sliek ston. Den stoa je doar … wat mot je, wat kin je … niks. t Was stil en bleef stil om mie tou.’
Berend vergat zien foeken en glee op zien kraite terugge noar zien bootje dij in n voargeule op hom lag te wachten. Dou e weer aan boord t anker ophoalen wol, vuild’e dat er wat nait in orde was. Der hong meer aan t taauw as allain zien ankertje. Hai pakde de bootshoake, vruzzelde wat in de weer en … trok n zwoar graauwgries pak boven wotter. Der zatten aarms en bainen aan en der stak n kop oet. Grode, grèlle, oetpulende ogen keken vanonder n vlaigerhelm doods de wereld in.
‘t Was mie dudelk wat ik doar aan de hoake haar, de piloot van dat vlaigtuug, mit alles der op en der aan en zo dood as t mor kon … Wat mos ik, mitnemen noar t Ziele? Dij Duutsen zaggen mie aankomen.. mor ik kon dij slove doar toch ook nait haildal allain in t sliek achter loaten. “k Riet hom aan boord,” zee k tegen mie zulf en t gewurg begon. Kerel was as n mudde eerappels zo zwoar. As k hom mit kop boven wotter haar en hai mie aankeek mit dij ogen … den zette ik deur … mor ieder bod mos k hom weer dele glieden loaten. t Was zunder hulpe gain doun. Mit n verbraande kop heb ik hom dou mor n taauw aan d’aarms bonden en vast moakt aan mien schipke. En zo heb ik dij dooie piloot achter mie aansleept deur de voargeule hèn, sluzen deur en zo t hoavenke van t Ziele in.’
Berend legde zien schipke achter de Duutse woonboot. Dou e op wale sprong, kwam dij kommedant, op hom òf en keek wat de viskeman achter zuk aansleept haar.
“Das ist einen grossen Fisch’. zee dij minne hond, en reet mie t taauw woar de piloot aan vast zat oet handen en knupde t aan poale en luip vot. Mor muik nog wel even dudelk dat dij piloot veur hom was.
Òfblieven. En ik ston mit lege handen.
Zes … zes … laange doagen, zeg ik die, hebben ze dij dooie in t hoavenke aan t taauw bungeln loaten.
Hai begon al te stinken! Dou mog e weghoald worren deur begroavenisondernemer Diedel oet
Drijbörg, dij het hom begroaven op t kerkhof in Nij-Beerte. Loater het e aargens op de Veluwe n dege oorlogsgraf kregen. Mit lege handen ston k … as ik snachts wakker wor den …’ Berend zöchde wieder noar woorden, mor kon ze nait vinden …

Dit verhoal is aan mie verteld in 2001 deur meneer De Boer. De deur hom vertelde faiten – hai was de viskeman – heb k invuld mit sfeerbeelden om zien verhoal kompleet te moaken. Meneer De Boer is in tied allaang oet tied kommen en woonde de leste joaren in Schanze.