Toavelmenaaier of is t gain menaaier
Wie koustern, of t olderwets is of meschain al weer nijemoods, nog aaltied onze gesoamelke moaltieden. Veur t oavendeten speult de klokke voak gain rol. Soms wordt t Frans loat en is t al vèr noa zeuven, òf en tou zitten wie, net zoals mien olden zongen, om vief uur al te bikseln. Wie binnen dus nait zo strèng in dij leer. Bie t middageten is t aans, den hebben berichten oet Rommeldam al de neudege onrust en kommootsie veroorzoakt en is t nooit vèr van dagomslag.
Rustmement in de dag.
Veul belang bie n snel 12-uurtje hebben wie nait. Even n vluggertje op raand van t aanrecht, n haardbroodje in de loop of n flatterg stokje zuit bloaderdaig mit n flottertje keze oet magnetron is aan ons nait besteed. Wie doun t nog op d’olde menaaier mit n toavelklaid en zuit- en zoltgoud derop. En … om de dag n aaichie.
Vanmörgen was t traauwens n bandege mörgen. Arineke mos op raais noar ‘vraauw Tone’ om noagels en ielt bie te loaten sliepen, ik haar t drok mit stofzoeger en mien rol as kinder-taxi-sjefeur.
En doar kriegen je dus honger van.
Veur t vervolg is t wel belangriek om toavelschikken onder joen aandacht te brengen. Arineke zit aan laange toavelkaant, mit de rogge noar de keuken, ik der tegenover. Meiske zit op t onbedekte dail van toavel – omdat toavelklaid te klaain is – en holdt op n katse menaaier touzicht. Wietske zit rechts van mie, stoef aan stoulpoot en pikt net as doefkes op Dam alles op, wat op grond vaalt.
Bie t eerste stoetje vaalt mie op, dat Arineke mit linkerhaand onder t heufd en heur ellebocht op toavel der vermuid oetzugt. Mien medeleven mit heur is groot en veurdat ik n pazende oppittjeder bedocht heb, rolt t taimpie, in stain haauwen, deroet:
‘Moust n törf hebben?’
Ik schrik van mien aigen woorden, zai kikt mie nog verboasder aan en ik mompel n verontschuldegen:
‘Zee mien pabbe vrouger ook as k mit haand onder kop bie etenstoavel zat.’
Recht braaien kist zo’n opmaarken nait, wel perbaaiern oetleg te geven, hou toavelmenaaier bie mie thoes waren. t Is laank leden, k was nog mor n poar törven hoog, de beelden binnen zo helder as glas.

Net as doudestiedse toavelregels.
Mit soep lepeln bevubbeld heb ik t aaltied stoer had. k Was n dikke graimerd en de weg van n volle lepel van bord noar mond was bedekt mit stroekelstainen. Om mien sundoags boesderoentje te beschaarmen tegen soepsputters of vlekken, legde ik ellebocht op toavel. Veur de stabiliteit en de rust aan toavel, lees: om olderlieke aargernizzen en moppers te veurkommen. Kreeg k as dank t törfverhoal.
Mor t soepverhoal is nog nait doan, mien grammiede zit daiper. Ruierde moeke in de soeppane om vervolgens elkenain op te scheppen, kommandaaierde pabbe steevast:
‘Ikke, dikke soep!’
Wat hai bedoulde?
Loat t nat mor in de pane, k heb genog aan sliertjes en soepballechies. t Was zien gewoonte en ook al heb k t nooit haardop zeggen dust, weschienlek was hai net as ik ook n kliederoar. Ik heb mien klungelghaid vast nait van n vrumde.
Netjes eten was t credo. Klaaine hapjes en nait mit open mond kaauwen. Proaten onder t eten was verboden. Boeren mog wel, onder t mom: is n kompliment veur de kok. Smakken, ook al smuik die t eten nog zo lekker, wuir nait waardeerd. Mor woarom wie noa t eten handen en mondhouken wel aan tippe van toavelklaaid òfvegen moggen, heb k dus nooit recht begrepen.
Bord oetslikken was onwìnselk. Wuir ons al vroug leerd, houst deur eerappelkrummels te prakseln dien bord weer schoon kreegst veur riezen- of zoepenbrij. t Was n haile kunst, dij wie tot de perfectie beheersten.
Of dizze strenge eettoavel-opvouden n veurdail west is? Of zaten der ook noadailege kanten aan.
Soms vlaig k zoals vanmörgen even oet de bochte mit mien törf en ook al kriegen wie allendeg bie hoge oetzundern pap noa, mien bord komt sikkom aaltied papschoon in voatwasker terechte.