Schiere lu

n Bekend gezegde is, dat de geschiedenis zuk aaltied weer herhoalt.
As der ain uutsproak is, dij vast en zeker op woarhaid berust, den is t dizze wel. Toun minister Kamp körtsleden noar Grunnen kwam om te vertèllen dat hai “geschokt” is, ( Hou kin je t bedenken?) omdat der toch wel aanwiezens binnen, dat wie hier nog zwoardere oardbevens verwachten kinnen, dat e zo mit ons te doun het en dat wie veuraal nait denken motten, dat wie n soort kolonie binnen van t westen van t laand en dat hier toch zukse schiere lu wonen, mor dat dat gain reden is om minder gas uut de grond te hoalen,… toun docht ik even weer aan n verhoal uut de geschiedenis van dizze kontrainen dat k voak aan mien leerlingen vertèld heb. t Is n verhoal dat opschreven is deur de Romeinse geschiedschriever Tacitus. Vanzulf het hai t vast opschreven mit n Romeinse brille, mor ook den blift t n schier verhoal.
De Vraizen, n Germaans volk woar wie Grunnegers ons nog wel es tegen òfzetten willen, woonden toun in Noord-Holland, Vraisland en…joa, ook in Grunnen.
Om en bie t joar 12 veur Christus kregen ze t aan stok mit de Romeinen, dij heur gebied meer en meer uutbraaiden wollen. Noa veul trammelant besloten baaide pertijen in t joar 47 noa Chr om tot n woapenstilstand te kommen. De Rijn wui de noordgrens van t Imperium Romanum. De Vraizen mozzen noordelek van dij grens blieven, den zollen de Romeinen ze met rust loaten.
Tien joar is dat goud goan.
Mor t was nait makkelk boeren in t natte laand boven de rivier. Voak mislukte de oogst, overstroomde t laand en haren de mìnsen honger. Toun, in t joar 58, haren de Vraizen der genog van. t Laand aan d’aander kaante van de rivier was dreug en vruchtboar en de Romeinen deden der toch niks mit.
Zie staken over en gingen de grond inzaaien.

Mor al gaauw kregen de Romeinse soldoaten heur in de goaten, Zie konder doar nait blieven en as ze n aander stuk laand hebben wollen, mozzen ze dat mor aan de kaaizer vroagen. De soldoaten binnen vast stomverboasd wèst, toun de twij aanvoerders Verritus en Malorix besloten, dat ze dat den mor doun mozzen.
Dat mot mie n raaize wèst wezen ! Mor hou den ook, zie kwammen der. En ainmoal in Rome, wollen ze votdoalek noar de kaaizer. Nero wol eerst even zain loaten, dat hai de boas was en luit waiten dat e t even nait wachten kon, mor hai zol wel aine sturen dij heur in Rome wegwies moaken zol.
De twij Vraise aanvoerders motten zuk d’ogen uutkeken hebben, toun ze de pracht en proal van de stad Rome mit aigen ogen zain konden.
Zie gingen ook noar t theoater van Pompeius.
Zowat haren ze ja nog nooit zain. “Woar zitten de belangrieke mìnsen?”, vruigen ze aan de gids. Hai wees ze aan. Der zaten ook gounent tussen mit hail aandere klaaier aan as de rest. “Wèl binnen dat den”,vruig Malorix. “Dat binnen dappere bondgenoten en vrunden van Rome,” zee de man geduldeg. De twij Vraizen gingen stoan en zeden, dat ze den vast verkeerd zaten, want veur gain volk was moud en vrundschap belangrieker as veur de Vraizen. Zunder t antwoord òf te wachten gingen ze bie de belangrieke lu zitten. De mìnsen in t theoater haren de slinger aan dij roare lu uut t hoge noorden en dochten: ‘Zo binnen wie vrouger ook wèst: ainvoudege boeren dij waiten wat ze willen”. Toun Nero van t veurval heurde, lag e in n deuk van t laggen. Hai zee tegen de twij gasten, dat e bliede was, dat ze ook vrunden van Rome waren en dat de Vraizen vanòf dat moment t Romeinse burgerrecht kregen, mor in de limes wonen, nee, dat kon e nait goudkeuren.
Toun de twij mannen noa n vermuiende raaize weer weer bie heur volk waren, duurde t nait laank of n haile legermacht van Romeinse soldoaten ston veur de deure om ze van t laand te verjoagen. Wel zuk verzette, wui gevangen nomen of dood moakt, Romeins burger of nait. Joaren loater hebben de Vraizen zuk aansloten bie de opstand van Claudius Civilis en binnen de Romeinen veur aaltied uut dizze kontrainen verdreven.

Vrunden, dappere mìnsen, schiere lu, begrip, t tèlt nait meer mit as t om macht, geld of gas gaait.