Pronkjewailen
Pronkjewailen in t Grunneger Laand. Kinnen joe ze altmoal? Centroal stait vanzölfs d’ Olde Grieze, Martinitoren in Stad. Van dattiende Aive of aan hoofdkerk van Grunnen. Stad ontston op n oetloper van Hondsrug en vörmde n Saksische veurpost in t Vraise laand.
Toren van 96 meter hebben ze drijmoal opbaauwd. Bie n overmoudeg vreugdevuur in 1577, omreden Spanjoarden kuierlatten namen, göng spits in vlammen op. Kreeg in 1627 zien oetendelke vörm mit n open pienappel op n Renessance top. In vieftiende- en zestiende aive is der ok n bult aan verhapstokt.
Op n zestal waandborden hebben ze dij jewailen bie nkander gadderd zoas: noast Martinitoren, Goldketoor “Date Caesri quae sunt Caesaris”, of in begriepelke toal “ Geef Kaaizer wat hom toukomt!” Noast t veurnoame Stadhoes. Jacob Otten Husly en zien oetvoerder Hermannus Raammaker hebben der n nuver spultje van moakt. Bord twije geft drij gebaauwen oet Fivelingo pries. Te waiten: Kerk van Noordwol in gemainte Beem. Vrouger ston toren lös van kerke, mor in 1639 hebben ze n verbinding moakt mit t schip.
Ned. Herv. Kerk van Bierum. Ok baauwd in dattiende Aive, hierzoot is overgaang van t Romoans noar t Gotisch meroakel goud te zain. Aanklaiden is oetzunderlek sloagd. En t in 1630 baauwde Stadhoes van Daam, aan braide Wiekstroat. Open galerij is vrouger broekt as woage.
Bord nummer drije let ons zain: Poarels van Westerwol. Schaive Juvvertoren van Onstwedde. n Goudmoaker van n rieke lösbandege juvver, dij schietensbenaauwd was veur Spoanse griep. Wedderbörg woarvan ze in 1957 nog resten van t kestail dat deur Hertog Karel van Gelre omdebie 1535 vergroot en verstaarkt is, vonden hebben. Doarnoast staait n Hoeske oet Vesten Bourtange.
Nummer vaare let zain, dat Hunsingo der ok best wezen mag. Tot 1798 n toamelk zölfstaandeg gewest, mor nou beheurend bie zogenoamde Ommelaanden, woar ok Fivelingo en Westerketaaier underdail van binnen. Hierop stoan:
Hervormde kerk van Waarvum, mit n toren oet 1638, dij as windwiezer n vergold peerdje dragt. Jonckheer Feio Sickinghe het eerste stain legd. t Poortgebaauw van vrougere borg Asinga in Middelstum. Baauwd in 1611, mor loater hailemoal restoreerd. Stait midden in dorp aan de Burchtstroade nummer 17. En vanzölfs de Menkemabörg, ain van de schierste en best bewoarde börgen van Pervinzie Grunnen. Binnen loaten meroakels mooie koamers n haile bult zain oet zien rieke geschiedenis.
Ook t bord mit bailtenissen oet Duurswold en Oldambt mag der wezen. Zoas Ned. Herv. Kerk midden in Winschoot mit zien toren oet roem twaalfhonderd, dij in 1930 en 1932 n aachtkaanteg bovenstok kreeg, omreden der aans gain klokkenspul in paasde. Noast Fraeylemabörg oet Slochter. Aan weerszieden van t veurplaain, omsloten deur twij graachten t koets- en schathoes. Ok n laandhoes oet 1700 in Midwolle, kin je op bord vieve bewondern.
t Westerketaaier wordt oetbaild mit Kerk van Midwolde. t Laandgoud Nienoord in Leek. Noa braand van 1846 finoal ofbroken en vannijs baauwd. Rietuugmuseum en Schelpengrot trekken joarlieks n baarg bezuikers. Doarnoast staait t widde pasterij oet gemainte Aduard, of Auwerd zoas paardie lu zeggen. n Herinnern aan cisterciënzer munniken, woarvan t refectorium- n overbliefsel van t St. Bernardusabdij- nog n stokske oetmoakt van Ned. Hervormde Kerke oet omdebie 1300.
Dizze zeldzoame verzoameln van zes Delftsblaauwe waandborden mit doarop pronkjewailen van Pervinzie Grunnen is soamensteld deur dhr. De Hoop van vrougere Artilux oet Stadsknoal en in bepaarkte oploage oetbrocht deur firmoa Goedewagen oet
Nij- Buunen.
Knoal, 5 meert 2009.
