Ludger, Gaanzen, Bernlef (2)

Dit is dail twij van t verhoal Ludger, Gaanzen, Bernlef. Ien t eerste dail is singer-songwriter Volkert op fietske op boerderij Nieuw Helwert aanreden om plek te bezuiken doar predeker Ludger de bard Bernlef tegenkommen waas. Onderwegens waas Volkert nuigd om soavends as ienvaler ien Noordpolderziel op te treden bie t Oudsaksisch Midzomerfestival.
Wat dochd’e ook aal weer? O ja, Bernlef haar tegen zien vraauw zegd dat e zain wol wat of e bie Ons Laimeneer veur nkander kriegen kon. Zien wegen bennen ondeurgrondelk ja. Vattien doagen noa Bernlefs dood is ze oet tied kommen! Volkert waas ook meer van t haaidendom aan wait kommen ien ‘Heliand’, dat Oldsaksisch Kristusgedicht. Oet ‘Heliand’ wol e ook verzen zingen goan. Dat Bernlef schriever van Heliand wezen zol, waas n veronderstellen van n Vraize historicus. *1

Mor ook ien t boukje ’Klinkende klei’ haar Volkert lezen: ‘Mogelijk is Bernlef de dichter geweest van de Heliand’, etc. Zulfs ien NRC (21-1201) schreef Kasper Jansen: Volgens van Weringh zou Bernlef de Heliand na jaren van voorbereiding en overleg met Liudger en anderen in het klooster van het Duitse Werden rond 815 definitief hebben gedicht. En: Redbad Veenbaas ziet in Bernlef dé kandidaat voor het dichterschap van de Heliand.” Wat n lulderij! Woarom zol Bernlef, n Vraize bard zo te reken, n hail epos ien t Oldsaksisch schrieven en nait ien t Oldvrais?

Twij boomgrode koalkoppen, mit berevellen om t lief, waren ienhuurd om aal t spul ien t godenhoeske te bewoaken: golden gepsen, pottenpaanjederij, woapens, munten oet Dorestad en n poar zulvern Thorhoamerkes. t Volk wol dij golden en zulvern veurwaarpen ien t haaidens godenhoeske, spesioal veur dit festival baauwd, wel ains mit aigen ogen bekieken. Bewoakers waarkten veur n bevaailgensbedrief, docht elkenain. Op n noamoakt grafveld mog elk mit n bonkekörfke onder aarm, net as echte archeologen, zuiken noar stainen bonken – noamoakt deur ain oet Glìns – van mensen, peerden en borries, dat waren vechthonden. Der werden teuverholtjes verkocht, mit runetaikens der ien ritst. Laifhebbers konnen peerdrieden, bootjevoaren en piepschoem knotsgevechten levern. Onder n ofdakje ston n grode pot saxon slow food op t vuur te pruddeln: graauwaarten mit schoapvlaais en gruine kruderij. Volkert schoof bie lu aan, dij aan laange holten toavels zaten te dikdakken, mit dikke potten bier noast heur etensnapke. Hail noflek apmoal. En mit recht histotainment: geschiedenis veur dieverdoatsie en consumptie tot leven brocht. Verniend schraabde Volkert zien napke leeg.

Wat Volkert bie t Haaidens Spektoakel geliek opvil, waas dat der aalderwegens Viking Jeugdstickers verspraaid waren. Wat haar dat neudeg? Muziek van blackmetalbands wer ofwisseld mit Donar’s geknidder deur luudsprekers hìn. t Knapte en knitterde, dat joe t doaverde. Lu bie wel e aan toavel zeten haar, vernuverden heur hail bot mit t kniddern, mor wat minder mit meziek. n Blond wichtje, twij laange vlechten en n bloumenkraans om kop, zieltje zunder zörg, wees omhoog: “Kiek doar! Wat n alleduvels weerlichten ja!” Heur vrund, Vikinghelm op kop mit twij kouhoorns, waas aal drij keer noar t hoeske west. Verbiesterd vroug ze: “Wat mos ja voak! Hes teveul van dat haaidense bier had?” “Nee hur! Ik bin hailtied vergees hìngoan. Van der Hommes mit zien kezekuten, dij veumirreg bie ons aan toavel zat, is doar aan t beziedjen, ducht mie. Hai het t hoakje goud stief op deur doan. En ik veur t hoeske mor roupen: ‘Kom op! Schieten of van pot òf!’ Mor niks! Hai keek ook aal n zetje zo gaalsterg as n oetscheten graauwaart. Zollen dij hom löslieveg moakt hemmen? Of zol e dizze meziek nait velen kinnen?”

Even loater mos Volkert opkommen. Hai zette zien lier tegen n vaailenkist je. Bie gebrek aan haaidense verzen prezenteerde Volkert hom as Bernlef, mit verzen oet t Hooglaid dij e zulf op
meziek zet haar.
Presentoader greep microfoon: “Lu, eerst kinnen ie luustern noar Grunneger bard Bernlef en din kinnen ie n fantastische historical re-enactment mitmoaken van n vraid haaidens perses! Bernlef
zel verzen oet t Hooglaid veur ons zingen, dij e zulf op meziek zet het.”
Volkert kreeg zien lier en zette ien:

‘Wat bistoe mooi, mien laie, wat bistoe stoapel-
mooi! Dien ogen lieken wel doees.
Kom, mien wicht, mien aldermooiste schat,
kom bie mie!
Hest mie beteuverd, mien spitske, mien wicht,
mit ain wenk van dien ogen, mit ain glìnstern
van dien haalske!ens,
hestoe mie t haart op loop jagd.
t Is mie zo mooi tou astoe mie streelst,
mien orke, mien wicht,
astoe mie streelst, is dat zuiter as wien.
Kiek mie nait zo aan, mien wicht, dien ogen brengen
mie haildaal van de wies.’

Dou Volkert t laid oet haar, burg e zien lier op en laip t godenhoeske ien om dij kostboare veurwaarpen ook ains mit aigen ogen te bekieken, doar elkenain van snaarde. Ain van bewoakers, mit n Thorhoamerke ien haand, bleef hailtied vlak achter Volkert aanlopen. Volkert kreeg t op zenen en ging noar boeten. Bewoaker achter hom heer. Volkert begon te runnen. Ienains klonk der n aldernoast gebèlk. Aal lu zagen hou Koalkop Volkert onderoet hoalde en hom mit zien volle gewicht bovenop hom valen lait. Zien berevel waas der glad van lösschoten. Tegen aander koalkop raip e: “Hai het t Thorhoamerke stolen!” Aander skinhead bèlkte vergreld weerom: “Daif het tempel schonnen! Pak hom mit! Dizze sjarlefrans het ons veur de goden te schane moakt! Dij verrekkeling zel zien straf nait ontlopen!” Dwaars deur t gebeer en gebèlk van koalkoppen hin klonk oet luudsprekers t helse lewaai van Death Metal-band ‘Cannibal Corpse’. Spiekerhaarde, daipe grunts en screams sneden lu dwaars deur t lief. t Laid ging over dood en lieken.
t Waas t allaang tot Volkert deurdrongen woar e mit van doun haar en dat e verneukt waas. Deur skinheads wer e kwelder opsleept. En t pebliek, zunder te begriepen wat der ainks loos waas, kwam mit. Doar zagen lu hou of dat Volkert aan n poal vastbonden wer. t Waas ofgoand wodder. Muziek wer aal gramniedeger. Vanwege n rookmesien dij der bruukt wer, kon gain mìns zain wat skinheads aigentliek mit Volkert oetvraten. Dou der eefkes n ìnd aan helze meziek kwam, docht elkenain dat ze zien gestìn heuren konnen. En der klonk n piepke. Koalkop trok Volkert t mobieltje te buus oet en las: “Volkert, veur de zoveulste moal, t muit mie van wat ik zegd heb. Laiverd, kom weer bie mie!” “Ha, ha!”, brolde Koalkop, “Laiverd, kom weer bie mie!”
t Pebliek waas moeskestil. t Gepiet van scholeksters en benoam t gegak van gaanzen waas dudelk heurboar. As eerste oet t publiek begon t blonde wicht mit vlechten te roupen: “Aldernoarst! Heie der verstand van? Dij aarme stumper!”
Heur vrund, mit kouhoorns op klop, ragde: “Wat n haalfmalen! Konnen wel nait wies wezen ja!” Aander lu begonnen ook te reren! Vot begon Landstorm-band te speulen. En doar bovenoet brolde presentoader deur microfoon: “Lu, straf veur daifstal oet t godenhoes hemmen wie hier nait even zulf bedocht. t Staait beschreven ien leste titel van Bievougsel van Wiezen oet Vraizenwet. En rechters waren dou nait as nou! Wel bie n godenhoes ienbrekt en doar n haileg veurwaarp votpakt, kin rekenen op volgende straf: Schuldege wordt noar zee laaid. Op t bie eb dreugvalende strand worden oren hom spleten en testikels oetsneden. Din wordt e offerd aan de god van wel t hoes schonden is. t Is streng verboden om foto’s te moaken van dit perses, ook nait mit joen mobieltjes. Wel betrapt wordt, zel zien apperoat ien de golven trugvienen!” Drummer van Landstorm kwam op batterij mit n rovvel woar oren van klapten en Volkert kreeg n stukkewat fikse petetters.
Zogenoamd strafperses waas nog nait ìns haildaal voltrokken of Volkert zat al van kop tot tonen onder rood spul. Echt bloud of nait? Aal t volk waas verheerd.
“Ik wil hier vot! Nou doalek!”, raip t wicht mit vlechtjes.
Tot ien Oskerd en Waarvum kon Donars geknidder en t weerlichten vernomen worden. Mor t publiek ien Noordpolderziel wol van t Haaidens Spektoakel hail gain wait meer hemmen. Gain dood of duvel dij ien t Zielhoes nog n klokje kopen wol. Elkenain ging riddersloagen op hoes aan, achtervolgd deur t gehèlbèl van Landstormband. Orreghaid van t haaidendom waas der schoon òf!
Presentoader trok hom gain fits of foazel van de konsternoatsie aan. “t Is nait aans lu,” lagde hai deur luudsprekers, “wie monnen dizze affiezie ofmoaken, want joen bard Bernlef het goden vergrèld, en zo as ie waiten: wel goden verdaarven willen, dij sloagen ze vrouger of loader mit blindhaid, al zel t ook noa meer as doezend joar wezen!”
Baaide koalkoppen kwamen aandermoal op Volkert tou, grepen hom bie de kop. Gak, gak, gak! klonk t weer over t Wad …
Ook aal laag Volkert n vluus over ogen, toch keek e automoaties omhoog. Hai wis dat ol wachters ien n V-fermoatsie over hom hìn vlogen en heur gakken klonk as n echo oet laankmanstieden, older as de wereld, older as ale godheden bie nkander. “Koba”, fluusterde hai. En dou zakte Volkert vot ien ontied.

Lezer, der is gain inkel beeld as n foto, video of film, van dit ‘perses’ moakt. Mog ja nait. Ie monnen dus zulf mor oetmoaken of t eerlieks woar heergoan is.

*1 E. Huizing & J. Braaksma: Klinkende klei. Middeleeuwse muziek uit Groningen en Ommelanden.