Kerstfeest op t Grunneger plattelaand
Hou loat of t was, wis Jitske nait. Ze laip deur de lange gaang, steun zuikend laangs de staang aan de muur en vroug zich òf achter welke deur heur koamer ook al weer was. Aan t ende van de gaang was de gloazen deur, woarachter de sfeer van gezelleghaid huusde. Deur t glas ien lood zag ze lichtjes brannen. De reuk van dennentakken kwam heur tegemuit. Was dit de deur van heur koamer? Op elke deur was n foto van de bewoner plakt. Ze herkende heur foto. De deur kierde open. t Was duuster. Ze knipte t licht aan en zag heur bekende spullen. Heur bèrre, twij leunstoulen, d’antieke linnenkaast, heur rolloator, dij ze alweer vergeten haar en de kaast met de voas van heur ollers noast de foto van heur verloofde, dij vlak veur heur traauwen deur n ongeluk om t leven kommen was. Ze haar noeit meer n man trovven dij heur grode laifde vervangen kon. Op t toaveltje ston de cassetterecorder dij de vraauw van kerk brocht haar. Ze hufde allain mor de knop met plakker ien te drukken, den kon ze noar kerkdainst luustern. Ze schoevelde noar ain van de stoulen met n kanten klaidje over rugleunen, drukte op knop en heurde t ienlaaidend örgelspel van kerstdainst ien heur vertraauwde gemainte. Met heur handen vollen en ogen dicht gaf ze zich over aan de woorden van de domnee. De liturgie dij ze van de vraauw kregen haar lag noast de cassetterecorder. Ze kon nait meer zo goud lezen, zulfs grootledderliturgie begon veur heur ogen te daanzen. Nee, t was beter zo. Òf en tou prevelde ze woorden met ien t gebed. As t zingen begon, leefde ze op, den zat ze rechtop ien stoul en zong uut de kop met glim-ogen alle verzen met. Ze leefde zich ien asof ze derbie was.
Noa t amen van de zegen ging ze stoan, pakte heur tas en schoevelde gaang op.
Ze laip de lange gaang weer deur, kwam veurbie kapstok, pakte n grieze jas dij op heurent leek en trok hom aan. Der zat n sjaal ien de maauw, vernam ze, dij dee ze om haals. Ien jaasbuzen von ze handschounen. Hailemoal aanklaid om vot te goan, ston ze even loater bie veurdeur, dij nait open wol. Hou kon dat nou, ze drukte tegen deur. Woarom wol kerkdeur nait open en woar waren ale mensen? Gelukkeg, doar kwam n man met n lange zwaarte jas aan en n houd op. Dat was domnee, zeker. Hai drukte op knoppen van n soort telefoon en de deur ging zomor vanzulf open. Zunder om te kieken laip er noar boeten en zai schoevelde zaacht achter hom aan. Hai laip met grode stappen en ien ainen bedocht ze dat heur rolloator nog ien kerk ston. Ze was hailemoal vergeten dat ze nait goud meer lopen kon, zo haar ze pebeerd domnee bie te hollen.
Zuikend noar holvast greep ze om zich hen en begon te stroekeln. Ze vuilde hou ze heur evenwicht verloor en tegen n taxusheeg aanviel, heur tas lag n end verderop. Ze pebeerde ien t ênne te kommen, toun n staarke man zich over heur hen boog en vroug of ze zich zeer doan haar. Ze kende de man nait. Hulpeloos keek ze ien zien ogen en zee dat ze t aalmoal nait meer wis.
De man hailp heur ien t ènne en vroug woar ze hen wol, of hai heur aargens hen brengen kon. Ze wis t nait meer, t leek wel of ze hailemoal niks meer wis. Dou zag ze veur n verlicht roam van t huus woar ze op uutkeken n keerske brannen en heur ogen begonnen te lichten. Ze wis t weer, t was kerstfeest en ze wol noar kerk! Ze vertelde de man dat ze noar kerk wol, omdat t kerstfeest was en met kerst ging ze altied noar kerk om t evangelie uut Lukas te heuren en te zingen tot Gods eer, te vieren dat de Redder geboren was om mensen te verlözzen.
De man zee dat der op dit mement van dag gain kerkdainsten hollen werden en t kerstfeest van zundagsschoul was ook al òflopen, hai haar nog noar de kiender zwaaid en zich òfvroagd of ze tegenworreg nog n boukje kedo kregen net als vrouger. Dou er t teleursteld gezicht zag van de hulpeloze vraauw, kwam der n gedachte ien hom op. Hai kende n boer dij op zien aarf n kerkje baauwd haar en ien dat kerkje werden wel es traauwdainsten hollen en ook wel biezundere kerkdainsten. Op eerste kerstdag waren er vast wel kiekers ien dat kerkje op dit uur van de dag. Der speulde ook wel es ain op t örgel. Wèl wait, zo te zain moakte t dizze vraauw nait uut of t n kerkdainst was of n zanguurtje, hai kon heur der wel hen brengen. Der lag altied wel n Biebel woar er wat uut Lukas lezen kon. Der kwam glaans op zien gezicht dou er heur vertelde, dat er heur noar n kerk tou brengen zol woar uut Lukas lezen worden zol en woar ze zingen kon tot eer van God.
Hai hielp heur ien zien auto en even loater reden ze deur t prachtege laandschop van Grunnen over smalle wegjes, schoars verlicht deur valende snijvlokken. Jitskes gezicht stroalde. Met heur tas op schoot genoot ze van dit onverwachte autoritje. Wat was t hier mooi, zo stil en vredeg. Overaal zag ze boerderijen met verlichte roamen, t was net as vrouger dou ze as jong wichtje bie volle moan noar wichterverainen fietste. Alle herinnerns kwamen boven.
De man keek òf en tou opzied ien t gezicht van d’olle vraauw, dat glaansde ien weerschien van licht ien t duuster. Hai docht aan zien moeke, dij er net thuusbrocht haar, moakte zich zörgen over heur geestelke gezondhaid. Ze ston nou al host n half joar op de liest veur t Hofke. Wat haar ze genoten van dizze mirreg. Ze haar t zo mooi vonnen heur kiender weer te zain en t vriendinnetje van Johannes te trevven. Ook mos er terugdenken aan zien vraauw, dij vanmörn nog veur hom stoan haar met smekende ogen en vroagd haar of hai den tenminsten nou t Kerst was weer es met noar kerk wol en hou er zegd haar dat der juust met Kerst vrede ien kerk weden mos en dat doar veur hom gain vrede was. Verdraiteg was ze allain deur uutgoan, kop veurover en schollers noar beneden en hai haar weer vernomen hou ellendeg hai zich der deur vuilde.
Nou zat er met n olle vraauw ien auto en was onderwegens noar kerk. Hai realiseerde zich ienainen dat de vraauw wel es ien t Hofke wonen kon. Hai haar heur vlakbie t Hofke vonnen. t Begon hom dudelk te worden dat t gedrag van de vraauw goud paasde bie de mensen dij doar woonden. Hai keek ien de spaigels en zette auto aan kaant van weg. Hai mos zien vraauw bellen en vroagen of ze t personeel van t Hofke ienformeren wol. Hai zol de vraauw persoonlek noa n poar uur trugbrengen en hai zol zien vraauw vroagen of ze met kiender noar t kerkje kommen wol, dat hai doar uut Lukas veurlezen zol en of Johannes zien örgelbouk metnemen wol en wat kerstlaidern speulen kon. Hai zol tegen heur zeggen dat t hom speet van vanmörn en aal dij keren dat er heur allain noar kerk goan lait. Hai zol t goud moaken met zien buurtgenoot uut gemainte en den zol der mörn op twijde kerstdag toch vrede ien kerk weden. Den zol er noast zien Irene zitten met n opschoond haart.
Hai hail zien mobieltje teveurschien, zee tegen de vraauw dat er even n poar mensen bellen mos. De vraauw knikte noar hom met heur zaachte ogen en keek weer noar boeten, woar de snij ienmiddels liggen bleven was ien t uutstrekt laandschop.
Met n roem haart startte hai auto, keek noar de vraauw dij hannen weer vollen haar en met ogen dicht noast hom zat en zee: ‘We zijn er bijna mevrouw, we zullen het kerstfeest van ons leven meemaken.’ De bliedschop ien de ogen van Jitske was groot.
De autobanden moakten sporen ien de snij. Ien t schiensel van de lampen dwarrelden aal grodere vlokken. Nog even en t kerkje kwam ien zicht. Der braande licht net as ien t theehuus dernoast. n Bevraaid gevuil kwaam over hom.
Met de vraauw ien aarm laip er veurzichteg t brugje over, t kerkpad op en Jitske genoot van de mooie kleuren ien t verlichte glas ien lood.
Johannes speulde op t örgel. Zien vriendinnetje zat ien kerk noast zien laive Irene, heur dochter ston achter katheder en bloaderde ien Biebel. Zien schoonzeun stak n poar keersen aan. Met brannende ogen en Jitske aan aarm laip er noar wel hom zo laif waren.
Dou de boer noa zien ronde ien stal de deur van zien kerkje open dee, trof er ain van zien vrunden uut n noabureg dörp achter de katheder, uut Lukas aan t lezen, zien huushollen en n olle vraauw dij er nait thuusbrengen kon, n stuk of wat bezuikers en n groep verdwoalde Pieterpadlopers, rugzakken ien t gaangpad, brannende keersen, de reuk van dennennoalden. Mor wat veuraal opvail, was de vredege sfeer dij er hier aantrof. Hai pakte n stoul en ging derbie zitten. Hai keek omhoog en zag Johannes op örgelbaank en noast hom zat … zag er t goud … zat doar noast Johannes dij veeholler woar zien vrund al joaren met ien onmin leefde om n stuk laand? Baaide mannen kwamen geregeld n kop kovvie bie hom drinken hier in zien kerkje. De leste joaren kwamen ze allain nog as ze zeker wissen dat d’aander der nait was. Hai haar van baaide kanten t verhoal heurd en haar der zo zien aigen gedachten over. En nou, hier ien zien kerkje, ien ain of aander zanguurtje zo leek t, waren ze der baaiden. Ain aan t Biebellezen, aander as hulp van örgenist. Hai was ontroerd dat zien gebeden op dizze biezundere kerstdag hier onder zien ogen verheurd leken te weden.
Weeromraais ien de stille widde oavend mengde n basstem zich met n trillerge soproan ien n waarme auto. Ienainen begreep de Grunneger dat t welbehoagen uut t engelnlaid vanoavend heul dichtbie kommen was en dat dizze vraauw dij op zien pad kommen was doar n groot aandail in had haar. Ze waren host bie t Hofke, woar ze ien laifde opvongen werden met waarme sukkeloademelk en n dik plak krendestoet met roombodder. Jitske haar n kleur op wangen en heur haile gezicht stroalde dou ze zee: ‘We hebben kerstfeest gevierd in de velden, net als in Efratha en het Engelenlied klonk er heerlijk!’
