Ik en mien toentje

‘Doe en dien toentje, hè.’
t Is de toon, woarop dij woorden oetsproken worden. Soms heb k t gevoul, dat lu doar wat laggerg over doun en toentjewaark aiglieks mor niks vinden. Of en tou klinkt der in zo’n opmaarken wat deur van:
’t Vaalt mie toch niks tegen van die.’
Woar t om gaait?
Dou wie, sikkom n joar leden, verhoesd binnen noar Kiel-Windeweer en n aigen stee vonden hebben in grote boerderij, heb k vroagd of k dail van heur grote toene beheren mog. Laifst aan veurkaant van t hoes. Nait mit t idee om koopmanskaant op te klandern, mor meer om wat omhanden te hebben.
In haarfst kreeg k mien aigen hek, zodat ik in alle rust en zunder dat onze vaar honden aingoal deur toene bozzeln, aan t ‘waark’ kon.
Toenproject lopt nou n haalf joar en bie lutjen aan zugst hou t in grote lienen worden mout. k Bin der zulf nait ontevreden over.
‘Kommende weke het bloumenverkoper in Sibboeren oetverkoop,’ zee dochter veurege weke nog.
Mien achterdochterge ik schoot as n kattapulle in t geweer en k vuurde n onverbloumd: ‘Is t die nait noar de zin,’ op heur òf.
Ook al is t soms best even slikken, ook binnen aigen femilie, k loat mie nait ontmoudegen. Inrichten van paarkjes, oetfigelaaiern van evenwicht in toene en oetkaizen van bluiende planten deur t haile joar hìn is mien belangriekste doul en passie. t Köst wat tied, mor Keulen en Oaken binnen ook nait op ain dag baauwd.
En der is ja zoveul moois te zain in toene. Mit regelmoat van klok loop k op verveelde mementen deur mien lutje hofke. Of en tou mit gaiter en ook al huift toentje nait meer op de schop, k heb hom soms nog wel neudeg, mor t belangriekste geraidschop is toch de knipscheer, ploaggeest van plant en bloum. Laiwebekjes, fuchsia’s, net as primula’s en doahlia’s begunnen voak al te siddern en draaien zok in alle meugelke bochten om aan de schaarpe randen van mien plantenschere te ontkommen. Konden zai proaten, zai zollen zeggen:
‘Doar komt kindermoordenoar weer aan.’
k Snap heur angst, mor doulstellens van plant en mìns verschillen nogal. Woar t heur te doun is om de soort te beholden en zo veul meugelk noakommertjes te kriegen, is t ons, is t mie te doun om zo laank as t kin te genieten van bluiende bloumen. En doarom knip ik, veurdat zai heur kracht verspillen aan onneudeg zoad, oetbluide bloumen en heur zoadknoppen òf. Laiwebekjes verschaaiten, zunder te mendeln, op dij menaaier wel tot drij moal in ain joar van kleur. Ik vind dat prachteg. En t mooiste is, t is n spel, n spel mit de netuur, dijst allendeg speulen kist.
Guster hong ik as n krinkiespijer over toenhek en bekeek mit grote tevredenhaid mien ‘toentje in oetvoeren’, dou k bezuik kreeg van n wepe. Op minder dan n haalf meter heurde ik heur mit heur beweeglek achterliefke zachies tikken op t zachte holt.
‘Hou gaait t der heer,’ zee k zo veur t voaderlaand vot.
Meschain omdat zai t nait wìnd was om mit mìnsen te proaten, mor wepenwiefke stopte votdoadelk mit heur hoamertje tik, schoof wat dichter noar mie tou en zee in dudelk verstoanboar Grunnegs:
‘Nait best.’
t Was gain verrazzen, want wepentellers zuiken zok al moanden n ongelok om in elk geval n poar törfkes op telformulier te kinnen zetten. t Liekt derop, dat zuitzuikers veroordaild binnen tot oetstaarvend ras. Dat zai ook nog wat pozitiefs te melden haar, was wel n verrazzen:
‘Dien toentje ligt der schier bie, voaderman.’

‘Ong??’
k Haar heur groag complimenteren willen mit zo’n mooi compliment, mor k was te loat, zai was al weer votvlogen.
t Binnen zo van dij klaaine onverwachte opstekers, net as lestdoags van n touvalleg pazzant. Hai, jong van joaren, mit zien femilie op deurraais over Kiel-Windeweer, haar inains trappers stilholden. Haar over hege glopen en tegen zien verboasde ollu en bruiertje zegd:
‘Mou’je ais kieken, wat n mooie toene.’
Nee, doar dust t nait veur, mor zo’n reactie is mooi. t Siert de mìns, net as mooie bloumen n toene.