Grunneger schrieverij: Duut van Goor
Dizze moal gaait t over n vraauw dij in de Veenkolonies n bult bekendhaid kregen het. t Is mevraauw Johanna Herolina Duut, mor bie de laifhebbers van de Grunneger literoatuur is ze beter bekend as Duut van Goor.
Ze wer in 1906 geboren in Veendam, gruide doar op en ging noa heur middelboare schoule Nederlands stederen aan Rieksakkedemie in Stad. As je dat deden wer je maistal leroares Nederlandse toal in t veurtgezet onderwies. Zo ging t Johanna Duut ook en ze waarkte veuraal in t tounmoalege Oost-Indië in Soerabaja en loater in Makassar op t aailand Celebes. Dat aailand hait nou Sulawesie.
Van 1936 tot 1950 was ze traauwd mit H.A. van Goor. En nou begriep je ook hou ze aan heur schoelnoam komen is: mevraauw Duut was van meneer Van Goor en zo werd t dus: Duut van Goor. In ons pervinsie komt dat wel meer veur. In bepoalde streken haitte de vraauw noar heur man. As veurbeeld: Antje, de vraauw van Riekus hait din Riekus’ Antje.
Dou Duut van Goor op Celebes woonde schreef ze doar heur eerste bouk: De Klapbrug. Dat bouk het ze al veur d’oorlog schreven, mor wer deur oorlogsomstandegheden eerst oetgeven in 1950. t Bouk is schreven in t Nederlands, mor de dialogen binnen in Veenkelonioals dialect. t Belangriekste van dat bouk is, dat t n schier beeld geft van de Veenkelonies van heur jonge joaren. t Grootste dail van d’oorlogstied het ze deurbrocht in n Jappenkamp. Noa d’oorlog kwam ze weerom noar Grunnen en wer leroares Nederlands in Stad. In dij tied ontstonden de verhoalenbundels Knivveltoons in 1970 en in 1988 as begunstegersbouk van de Stichten t Grunneger Bouk De eerste Grunneger. Hieronder n stokje oet Knivveltoons:
Heb ie t nait in de kraande lezen?
Haren ie t te drok mit vekansie en mit de landen op de moan?
Dat mout t west hebben!
Ik wait, hou cultuur-minded n bult Grönnegers binnen: hou stoapelwies zai mit heur monementen binnen; dat, ik mout t veurzichteg zeggen: HAI IS VOT! Ons OLLE GRIEZE! Hai is gewoon…..vot!
Goat zulf mor kieken: “Vot is vot”; doar is t verlais per slot te groot veur: hou wait wie nou op maart hou loat of t is? t Mout uutzöcht worden:
Woar is dij toren bleven?
Wel het t doan?
Wanneer dat t gebeurd is, wait pelitie al! Eergunsternacht tussen twaalm en tweie. Agent Prins kwam om twaalf uur op t bero: hai haar niks bezunders te melden. Kon hom nog deurgoan wezen, moar dat was nait ze: hai haar niks zain. Ik main: hai haar wel wat zain, Martinitoren.
Moar om twei uur kwam plietsie De Weerd van de maart op bero en zee: “Ik bin laang nait goud!” Hai keek zo roar en verblaaid, dat zai hebben hom op stoule hin zet en zai zeden: “Wat mekaaiert joe din, de Weerd?”
“Ik zai de dingen nait, dij d’r binnen!”
“Dat is niks,” zee agent Woltman. “dat is hail gewoon; t is veul slimmer as je dingen aal zain, dij der nait binnen. Din hè je 7% bloud in joen bloud en de rest is draank.” De Weerd keek hom aan as n hond dij net de keze opvreten het.
“Eerlieks, ik luip op maart en ik zag de Martinitoren nait!”
“Din zat hai die net in de blinde vlek! n Mens het n blinde vlek in de ogen, waist dat wel?
“Joa,” zee de Weerd. “moar dat is din wel n slim grode blinde vlek bie mie.”
Woltman nikte. “Aine het n grodere kop as n aander; woarom zol aine din gain grodere blinde vlek hebben as n aander?
“Moar hai het mie nog nooit eerder in de blinde vlek zeten,” jammerde de Weerd.
Goud, din zollen zai hom mit auto noar huus tou brengen, want as hai martinitoren in vlek hebben kon, din kon zien aigen huus hom d’r ook wel ais invalen.
Zai kwammen op maart en………
“Mekaaiert die niks, de Weerd,” zee Woltman. “Hai IS vot! Goa moar gewoon weer aan t waark, heur!” En zo wait pliesie wanneer of dat t gebeurd is.
Aal onzin ja, mor n mooi verhoaltje.
Duut van Goor het n zet in de redaksie zeten van t Maandblad Groningen. Ook trad ze voak op veur de RONO, de veurloper van Radio Noord. Veur heur verdainsten veur t Grunnegers kreeg ze in 1973 de Culturele Pries van de pervinsie Grunnen. Duut van Goor is in 1979 oet tied komen.
