Elke drup kint zien grins

‘Help mie, asjeblieft, nog ain moal,’ lustert soldoat, ‘nog ain moal, leste moal.’ Hai perbaaiert haardoet te proaten, mor dat lukt hom nait meer. En das mor goud ook, den ien dizze omgeven lustern joe, hier haardoet dingen zeggen is n doodzunde. k Leg zien staark vermoagerde, bliere gezicht wat meer op zied, noar dat leste beetje scha ien dizze oetwrongen dreugte.
Loopgroaf ligt ien open hitte van n niks nait, gain staarveling, gain tiek, gain stiekeldoorn ontzainde zun. Mit schoppen en hannen oetgroaven grond om ons tou vuilt as n haarde, pienleke körst. Allinneg mor bewegen is aal stoer, hoast onmeugelk, den onze grillerge koorslieven binnen aan end van heur krachten.
k Heb n sjaal, te minnent watter van over is, veur mien gezicht knupt, zo as k ook bie manlu dou dei om mie tou liggen, zitten, op hoek zitten of gain hollen meer vienen kinnen ien roemte dei ons ienslut. n Van gain ain laand, dat hom vult mit oamhoalens van oetleefde, ienteerde minsen. k Vuil mie verbitterd, vergramd, vermoalen ien dit verschroalde naitbestoan, ien dizze verloatenhaid van ainziedege woarheden, van laigen en bedraigen. ‘Veur onze vrijhaaid!’ zeden zai doar thoes, ien keliezen van heur oproemde en stofzogen bunkers, ‘veur tröts van ons voaderlaand, doarom binnen joe doar!’ k Heb doar ook ien geloofd, dat ‘ons’ gevuil, mor das aal weer n tiedje leden. Hier liggen wie hailtied op loer, mouten wie hailtied woaksoam wezen.
Verkinners kommen weerom. Zai lopen vot noar woddertank en drinken langsoam, mit klainst meugelke slokjes van wodderrantsoun, elke drup kint zien grins. Heur helms zitten vaastkleefd om heur beswitte gezichten. Verkinnen budt gain nijs, tis te hait om ook mor wat te onnernemen. Dat geldt veur ons hier, mor wis ook veur dei anern doargunder, dei tegenminsen. Zo nuimen wie heur, dei soldoatenlu dei zok n poar honderd meter verderoet verschaanzen ien heur loopgroaven, dei tegenminsen.
Allain s naachts kinnen wie wodder ophoaln oet regenput van n verloaten boerenploats n stok verderoet, woar wie boer en vraauw, kiener en aarbaiders van oet verjoagd hemmen en vij en rondlopende hounder en gaanzen mitnomen. Wie waren doar eerder din dei tegenminsen en nammen maiste daaier mit, dei wie doadelk dood mouken, slachtten, broadden en dreugden. Dreugde vlaais bewoaren wie ien n daip ien grond ploatste kist, woar t nog n beetje koul aanvuilt. Vlaais is geliek as wodder en geliek as ons oamen op rantsoun. Wie aal binnen op rantsoun, ophoopt ien n zun deurwaikt harnas van dröge bragelkorst.
Woarom k hier bin? Wat k hier dou? k Bin hier hin stuurd, omdat k mien laand dainen wol. As vraauw wol k traauw wezen aan dainstplicht, dei mit grode meerderhaid van stemmen ‘veur onze vrijhaaid!’ vannijs ienvoerd wer. k Von t as vraauw te maal veur woorden, dat allain manlu dainen mouten, noar front mouten, dat allain manlu heur opoffern mouten veur onze vrijhaaid, veur tröts van ons voaderlaand. k Was slim blied mit gruinkleurde baret op mien roodbroene hoar. Vriendin keek mie verlaaidelk aan, ‘zo, doe lopster gekleurd bie.’ k Vroag mie nou oaf, of k dei tegenminsen neudeg heb as oas, op zuik noar mien aigenweerde, mien vrijhaaid, mien tröts. k Kin mie sums zo mor verheven vuilen boven dei tegenvraauwen, dei meschain doch ook tröts binnen op kleur van heur baret, op kleur van heur hoar. Hemmen zai zulfde vroagen as mie? Wacht heur vriendin ook thoes op heur? Of is doar gainent dei noadenkt over wat wie hier aan t doun binnen? Doag k t leven oet? Doag k dood oet? Heb k recht op zukke vroagen? Dut woarhaid der nog tou? Hier is ‘veur onze vrijhaaid!’ dail wezen van ienboudel, van swaitgeur, wondgeur en liekgeur ien loopgroaven. Dit hemmen zai mie nait verteld, toun k ien dainst ging, dat dit mien plicht wezen zol. Zai hemmen mainstekaans zulf nog nooit nait n loopgroaf zain, roken, vuilt. Veur heur binnen wie dommit n herdenken en moaken zai n monument veur ons, woar zai elk joar mit n ernsteg geloat weer n kraans veur leggen. Mit veur ons meschain nog n postume kruus van verdainste, den wie holden stand, tot aan onze dood tou! k Bin benijd of zai mie wel weerom vienden kinnen.
Keerl lustert: ‘Dankjewel, veur t leste beetje scha.’ Tis geliek ook zien leste beetje oam. Mit help van ain van verkinners sleep k hom noar n stoapel planken, woar dode soldoaten achter liggen. Ain moal ien week, ien duusterste van naacht, brengen wie heur noar n stee n end verderoet en begroaven wie heur. Net as dei tegenminsen doun. Doar op dei stee, ien t duuster van naargens, ontmuiten wie nkanner. Wie kinnen nkanner nait, mor dit is wat ons overblift. Gain geschait, gain hinneweer verwieten, gain onvertogen woord, nkanner allinneg nog leste eer bewiezen, en veur altied opbaargen. Zaand der over.
Zun loat heur hier verder nait over oet. Den der is ja niks nijs onner zun.

Daarde pries Pervinzioale Schriefwedstried 2024