Dokter Maurits van der Reis
Twijde wereldoorlog is nou 79 joar veurbie, der is heul veel schreven over dai tied. Toch kom je aal weer op zoaken wat je nooit waitn hebt.
Mien oalders woonden veur de oorlog op Köstverloren, toun nog onderdail van Hoogkerk. Heur hoesarts was Van der Reis, volgens mien olders wast een haile bekwoame arts, hard mor met hail goud haart. Veul dweepten met dizze arts. Van der Reis was ‘n Jeudse arts met anzain. Van der Reis haar eerst in de Haddingestroat 31 woonde, woarschienliek bij zien olders, tenminste drai Van der Reis die door woonden De ain is journalist, de aander magezienchef en hoi is dan nog medisch student. Noa dat ofstudeerd was en praktiek haar, woonde hai an H.W.Mesdagstroat 7 en van of 1928 an Kroaneweg op nummer 18. Zien spreekoamer was het pand der stoef achter an Leeuwarderstroat 25.
Mien olders woonden in dai tied op Köstverloren en haarn hom as huusarts.
Ain ding wat miet olders wel es verteld haarn was dat mien oldste breur stoef bij spoor op de Fraisestroatweg keer overreden wer deur peerdewoagn. Wielen waarn van hold met iezern houpels der om tou. Hoi haar groot gat in de rugge, metain wer Dr. Van der Reis der bie holn, en dai het hom verbonnen. Mien pa het wel es verteld dat hoi der haile fleze jodium in gooide en hom toen verbonnen het. Met mien breur is alles goud komen.
Dr.Van der Reis was boetn hoesarts ook nog woarnemend chef in het katairzaikenhoes van de Roabenhauptkazerne an Hereweg. Hoi was door hail veuroetstevend zeg mor. Wer bescheevm as ’n bekwoam arts een groag gezaine man.
Twaide Wereldoorlog brak oet en alles wer aans.
Dokter Van der Reis komt op vief oktober 1942 in kamp Westerbörk terecht.
Ondertussen was dominee C.W.Coolsma al joarn gevangenispredikant van de strafgevangenis en ’t hoes van Bewoaring in stad en trachte met gevoar veur aign levem Jeudse Grunnegers te helpen woor e kon. En der waarn veuln dai om hulp kwamen, b.v. veur een bewies dat ze lid van Herveurmde kerke waarn.
Coolsma protesteerde en von dat de Duutsers hier de opdrachten nait begrepen. Hoi vruig onderhold an bie commandant van Westerbörk. En wol hom overtuugn van ‘n misverstand en wol met mensen door proatn. Commandant vruig houveul bennen dat der dan. Coolsmoa zee, 65, dai al veur 10 mai 1940 lid waarn van zien kerk.
Coolsma moch noamen nuimen, zoln ze oproupn worren. De eerste was Dokter van der Reis. Hoi haar een gesprek met hom. Ze namen ofschaid en van der Reis ging weer mensen in ’t Kamp helpn.
De zelfde oavond belde Coolsma met de synode dat ze een bekwoam iemand noar Westerbörk moszzen sturen met het bewies dat der veul zaten dai lid waarn van hun kerk. ’t Het niks opleverd.
Mien familie het altied annomen dat dokter Van der Reis en zien familie nooit terugkomen is.
Ik heb het anduuft en braif noer Herrinnerncentrum Westerbörk stuurd:
Dokter Maurits van der Reis geboren op 12-12-1899 kwam op 05-10-1942 in Kamp Westerbörk terecht. Op vieftien februoarie 1944 wordt hoi van oet Westerbörk deporteerd noar Bergen-Belsen.
Het was door een verschrikkelieke hel, mor der was een dail wat specioal was veur Jeudse mensen was om as ruilgevangenen te gebruken, dai werren gespoard van de gaskoamers, om dat ze gebruukt konnen worren om te ruilen tegen Duutse kriegsgevangen.
Van de 120.000 stierven door 52.000 van de verschrikkingen.
Vlak veur de bevrijding deur de Engelsen wordt in Bergen-Belsen op last van de Duutsers 2.500 gevangen op een train zet dai op 10 april 1945 vertrekt noar Teresienstad, mor komt door nooit an. Noa twai week strand de train in Tröbitz al die tied ree de train hail langzoam en pas op 23 april komt stil te stoan met oetgehongerde mensen derin, de Engelse bevrijders deden de deurn open en de overleden mensen vielen der oet.. Van de 2.500 waarn meer as 500 onderweg overleden.
In dai train zit ook Dokter Van der Reis, dai in Trobitz stopt en woor hoi en de mensen dai ook nog leven op 23 april worren bevrijd.
Dokter van der Reis overleeft de oorlog De aandere gezinsleden bennen op zelfde dag in Westerbörk terecht komen, en ook op zelfde dag noar Bergen-Belsen goan en werren ook in Trobitz bevrijd.
Dokter Van der Reis is noa de bevrijding in Den Hoag terecht komen, is zo ver ik heurd heb noot weer in Grunnen west en is zo gauw ‘t kon emigreert noar Amerikoa. Hoi is op 18 december 1968 in San Francisco overleden.
Zien vrouw, Henrieëtte Leonora van der Reis-Jacobs is op zeuvm oktober 1987 overleden in California. Baide kinder Leonora en Leo hebben ook oorlog overleefd.
Kroaneweg 18, woor ooit Van der Reis woond haar, wer loater ’t heufdkantoor van ’t Rooie Kruus in stad.