Dikke störm

Enne was 12 joar en haar net alderbenaauwst veul klappen had. Hai stond nog net nait te janken. Zien kop dee zeer, der luip bloud oet zien neuze en snöt. Zien bezoen was ook nat van troanen en kwiel.

t Was der heer goan, nait te zuneg. En woarom? Joa woarom? Hai zee dat Sunterkloas wel bestond. En Wander, Kloas en Pieter zeden van nait. En dat was de reden, dat der beukerij was noa schoultied. Achter bie t Schietpadje waren der aal meer grode woorden kommen. t Wuir n geroup en geroas. En dou haar Wander hom n drukker geven. Enne was laankoet over grond goan. Dou haar e van Kloas n schop kregen. En dat was gemain, as aine op grond lag. Hai was weer opstoan en haar Pieter n driezel verkocht, omreden dat dij der aal bie te lachen stond. Dou was t in aine drij tegen ain.

En dat haar e verloren. Dik verloren. Nou stond e nog wat noa te poesten. Hai slikte mit zien tong over lippen en pruifde iesder. Dat was bloud. Dat was moakt van iesder. Hai wis dat, omreden dat zien moeke van dat goud, van dij pillen, in potje zitten haar tegen bloudarmoude. En moeke haar zegd dat n minsk den nait genoeg iesder in t bloud haar. Hai pruifde ook zolt. Dat zol den wel van de troanen wezen. Hai zol nog n zetje wachten en den noar hoes lopen. Hai ging over Buurma’s Loan. Doar zollen dij misselke kwasten veurvast nait wezen. Sunterkloas beston wel! Hai wos t sekuur. Vanzulvens waren der ook hulp Sunterkloazen. Dat kon je ook zain. Dij zagen der maistied nait zo schier oet as de ainege echte.

t Was begonnen mit hoagel, mor dij was overgoan in snij. Wind haar snij ale kaanten opbloazen.
Je kon der mit goud fersoun nait boeten wezen. Doezenden naaldjes prikten joe in t gezicht. Woar ook mor n beetje lij was bleef t liggen. Mor elke keer kreeg de wind te wel weer te pakken en den dwirrelde en stoof t weer vot. Elk en aine bleef onnerdak. Minsk en daaier haren bie dit weer niks boeten te zuiken. Wat wol je ook t was decembermoand. Olde mannen oet t dorp haren dit ook aal veurspeld. Berend Ham, dizze zummer aal. t Zol n strenge winter worden. t Begun was der. ’s Nachts vroor t dat t knapte. Of dat nog nait genog was, haren dijzulfde olde kereltjes ook nog störm in de zin. Ze kregen geliek ook, omreden dat de wind deur de schösstainen begon te buldern. Enne veegde t bloud van zien snoet en luip langs t verloren laand en bie t wotter langes. Doar zag e grote kerk. t Was sikkom net n liggende dikke hond in roeg laand.

Hai runde deur de steegjes noar hoes en was blied dat e achterhoes kwam. Dou e binnen was ston der waarme sukkelloamelk veur hom kloar. Zien moeke keek hom aan en wol wat zeggen.
Enne dronk deur in zien sukkeloamelk. ‘Hest vochten?’, vruig zien moeke. Ze zag de grode winkelhoak in zien jaas.
Enne knikte en dronk deur. Zien vouten huil e bie kachel. Der kwam daamp van zien sokken. Moeke reukelde de kachel nog wat op en keek deur t deurtje. Achter t gloasje vraten de vlammetjes zuk vol.
‘Ach, hoal mie nog n kit vol’, vruig ze.
t Wuir snel duuster en Enne luip in volle voart noar t schuurtje. In t olde schuurtje haar de wind vrij spel deur al e glieven en goaten. Ale kolen en törf haren n widde muts op. Enne stond stil. Middenmaank ale geluden van wind en störm heurde hai wat aans. t Was klokgeluu.
t Was de grode klok. Hai heurde grode klok. t Gebimbam wuir aan stukken bloazen deur wind. t Klonk aangstaanjoagend. Snel vulde hai de bak en luip weer noar hoes. Heur toch. Der was nou niks meer aan te doun. Gain honderd moekes konnen hom toes holden. Enne luit de bak smakken, de törven vlogen sikkom in rondte.
‘Ik wil der nog oet’, ruip Enne. ‘ Heur de klok gaait te keer. Der is wat loos. Messchains wel n schip op t straand.’
‘Moeke!!!!’
Joa, t is goud, mor zet dien muts op en handschounen aan. Bist der om acht uur weer en aans gaait deur op knip. Den kist boeten blieven!!’ Enne keek heur aan. Der zaten klaine twinkeltjes in heur ogen. Hai wis t sekuur, dat zol ze nait doun.
Enne knikte trankiel van joa. De klok ging nog aal tekeer, dou e deur de wind dook. Dit betaikende mor ain ding. ‘Schip op t straand.’
Hai buulde deur en de störm dee zien best hom tegen te holden. t Was aaldernoast. De störm was n kwoaie en juig sikkom alles tegen de vlakte. Noa n menuut of tien was Enne dik achter de poest. Hai wol zuk veureerst mor n schoeltje zuiken, docht e. Woar kon dat beter bie kerk. Doar zol dij störm gain vat op hebben. Dij kerk ston der aal zo laank. Meester op schoul haar wel ais verteld, dat e der in 1500 nogwat al stond. Hai was vernuimd noar Sunderkloas.
Hai, hier kon e eefkes biekommen. Enne keek omhoog en luusterde. De zwoare dreunen van de klok ging mor deur. Wind hoelde om toren en deur de bomen. Boven hom zag e de wolken joagen. Hai wuir der doezelg van en sluig hoast achterover. Dizze kerk ging bie störm nait onnersteboven.

Enne was voak hier binnen west mit zien kammeroad Robbe. Elke oavend om zeuven uur wuiren de klokken luud. Voader van Robbe was köster. En as dij t goud vond den mochten ze de klokken luden.
t Wuir aal gaauw n spullechie vanzulfs. As de klokken ainmoal goud aan de loop waren den hui len ze zok vast en wuiren mit omhoogsleurd.

Pa van Robbe ston der den altied lachend bie te kieken, dat t nait te gevoarlek wuir.
t Was n schiere sport; klokluden. Mor nou zol der wel n aander aan t taauw trekken.
Dit was gain kinderspul vanoavend. Der was nog n aander stee in dizze kerk, woar e groag eefkes ging kieken.
Aan n grode widde muur aargens opzied hong n schilderij.
Doar ston e altied mit open mond noar te kieken. Op t schilderij ston Sunterkloas. Dat von e nog aaltied vrumd Sunterkloas in kerk. Sunterkloas kwam bie de hoezen laangs as e joareg was. Den kreeg elk en ain speulgoud en dingen en slik. Mor hier ston Sunterkloas op n schilderij.

Enne keek omhoog en zag de schepen hangen. Aan dikke kabels hongen der zaailschepen aan zolder. t Waren der n stuk of wat. Ze waren net echt. De zaailen stonden oet en zagst ankers hangen en bie aine staken lutje kanonnen oet ziekaant.

Robbe zien pa haar oetlegd, dat Sunterkloas nait allenneg goud was veur de kinder. Mor…. Dat Sunterkloas ook de zeelu beschaarmde as ze boeten op zee waren.
Enne stond e n zetje om eefkes op oadem te kommen. Zien haanden en vouten pipperden van kòlde. Enne rabbelde aan deur en kreeg hom open. t Was mor n hoanetree en hai stond veur t schilderij van Sunterkloas. Zien mond vuil open en der luipen rillens over zien rug.
t Schilderij van Sunterkloas was leeg. Joa, nee, alles was der nog wel, mor Sunterkloas was vot.
Doar zagst wel n omtrek van Sunterkloas en t was hailndail wit. t Leek net of e der oetknipt was. Mor dat was nait zo. Vaarf was vot, mor ook weer nait.

Enne draaide zuk om en runde weer noar boeten.
Hai zoog ale lucht in en runde zo dij dikke störm weer in. Robbe kwam noast hom lopen.
‘Sunterkloas is vot’, schraiwde Enne.
Robbe nikkopte en vond dat veureerst wel goud. Bie diek mozzen ze wezen, doar wast te doun.
‘Op t schilderij van hom zit nou n widde plek. Waist wel. Woar hai aans altied te zain is. Hailmoal wit. Foetsie.’ n Windvloag bluis rest van Enne zien woorden vot.
Wat ston der n tjucht volk op diek. Elk dee zien best doar om op bain te blieven. Noordwester zette deur.

Jongens doken mit heur baaident middenmaank t volk. Robbe was e noa n poar tellen aal kwiet.
Grode golven knapten tegen diek op. Broezem vloog mit grode widde flotters elkenain om kop. t Wotter perbaaierde bie diek omhoog te kroepen. Aal hoger en hoger. t Volk mos van diek ofspuilt worden. Weg der mit. Roemte veur t wotter.
Enne keek en keek. Woar was dat schip? Was der wel n schip in nood? Het was ook ja zo baalkeduuster boven t wotter. Swiegend stonden manlu en wat vraauwlu te kieken. Elk haar zo zien gedachten over dit dondernd geweld. Enne vuilde t zolt op zien lippen.
Dou brulde ain van manlu. Hai wees over t wotter. t Was Pasternak. Enne zag in n flitse wat. t Was n zaail. n Zaail in flarden en roavels. Dou n stuk van n mast. t Slingerde zo haard in de weer, dat t stuk zaail sikkom t kokende wotter roakte. Dou was t aalmoal weer vot. En dou haar t zeewotter hom te pakken. t Spuilde Enne om vouten. Mit twij, drij sprongen was e weer wat hoger. Zien schounen en sokken en boksempiepen waren sjompenat. Vuilen dee e niks. Hai was aal stok-en stokverkleumd.
Pasternak kwam der aan en drokte hom op zied.
Hai brulde wat in de wind.
’ t Is de Mercator. Doar heb ik zulf ook nog op voaren. Holt en zuks wat. Oet Oostzee. Der mouten vief man aan boord wezen.
Kaptain Hansson wil nait mit minder en ook nait mit meer voaren.

Doar konst altijd gif op innemen. t Is de Mercator.’
Knecht van Twiezelstee wos te vertellen dat ze aal vaaier man op waal haren.
Nog ain man vot, docht Enne. Woar zol dij nou wezen? Nog aan boord of was dij messchains aal in dit kolkende swaarte wotter kommen?

Pasternak luip weer noar zien olde stee. Doar haar e beter zicht op t schip. Enne luip der vot achteraan. Hai tuurde deur t duuster en perbaaierde t schip te vinden in de graauwe duusternis.
Eefkes wuir t wat lichter en doar schuuns veur hom zag e weer dij mast mit dat kapodde zaail.
Mor nou zag e dat der n figuur boven in zat. Der zat n man boven in mast.
Hai trok Pasternak aan zien jaas.
‘Kiek doar’, ruip e zo haard as e kon. Hail eefkes zagen ze n man boven in de mast zich klem
holden.
‘Den is dat nummer vief!’
‘En nou wegwezen doe snötter!!!’, gromde hai.
Enne vuilde zuk daip beledigd. Haar e doar nait aanwezen woardat dij viefde matroos was!
Kwoad stampte hai vot, middenmaank t volk op diek en botste zo tegen Robbe aan.
‘Wat was der nou mit Sunterkloas’, wol dij wai ten.
‘Sunterkloas op t schilderij is vot. Ik was doar nog eefkes en dou zag ik t schilderij. Alles is der
nog, mor Sunterkloas was weg. Dat was wit. t Zag der roar oet. Gaaist straks mit kieken?
Dwaars deur t gehoel van wind en t gebroes van t kwoade wotter klonk gejoel.
Viefde matroos wuir meer dood den levend op diek legd.

Votdoalek wuir e inpakt in dekens en grode lappen zaaildouk. Gainent gaf nog wat om t schip dat aargens in dat woeste wotter in de weer slingerde. t Zol nait laank duren of de grommende zee zol t haile schip verknuren en t zol zinken of oetmekoar vaaln. Der bleef allenneg wrakholt van over.
In n grode optocht ging t weer bie diek omdeel. Ze kwamen aalmpal eefkes in lijte van diek. Elk was blied dat t voarensvolk vaaileg aan waal was. Kerkklokken bimbambeierden oet en allenneg störmwind was nog te heuren.
Vief aarme kerels wuiren op n koar goud inpakt deur Diekstroat reden. Pasternak luip der bie en perbaaierde ze wat aan de proat te holden.
Ze kregen ook n fles aanlangt en wat te eten. Robbe en Enne luipen middenmaank te volk mit en ze waren blied dat dizze zeelu weer grond onder de vouten haren.
Dou ze bie kerk aankwamen, ging ain van matrozen stoan en beduudde dat e van koar ôf wol. Koar wuir stilzet en stief en stram kropen vief aarme stumpers der ôf.
Robbe zien pa dee grode deur open en aal strompelnd gingen de vief noarbinnen. Elk oet laange optocht ging der achteraan. Enne wurmde zuk ook noar binnen. Matrozen luipen langzoam deur kerk noar aan van de muren. Ain nam zien wollen muts of. Twij aander trokken n nat hemd over kop. Vaarde dee zien schounen en sokken oet. En nummer vief, dij ze op t nippertje red haren dee sikkom aal zien goud oet. Hai nam ale giften van zien kammeroaden over. Langzoam luip me mit n aarm vol polten noar ain plekje. t Was t schilderij van Sunterkloas.
Veur t schilderij bleef e stoan en hai prevelde wat.
n Gedicht of n gebed, of…….

Enne kreeg der gain verstand van. Hai was stil van wat der in kerk gebeurde, mor zien haart sluig wel vief keer over. Sunterkloas! Dij stond gewoon weer op zien plek op t schilderij. Dat kon toch gain woar wezen. Enne kon t nait leuven. Hai haar t zulf…..
Matrozen vuilen mekoar om scholders en Pasternak nam ze mit. Langzoam luip elk kerk weer oet. t Was aldernoast……
Robbe kwam der aan.
‘Ach doe mit dien Sunterkloas is vot!!’, zee e.
‘Ik heb t zain’, zee Enne. ‘Ik heb t zain.’ Hai luip noar t schilderij en keek en keek. De man mit spierwidde hoar en board en ferwailen mantel keek weerom. Leek t. ‘Kiek den!’ reerde Enne. Zien stem galmde deur kerk.

n Daam 2018