De Gebroeders van Dam (dail 01)
Vervolgverhoal, schreven deur Gerhard Tuinema.
Even boeten t loug, n poar menuten van vaste weg of, staait n klain ploatske, zoterekend n keuterploatske. t Ol spul doeknekt onder n raaiten dak, dij gruin en onnuur is van olderdom.
Veurgevel is op verschaaiden ploatsen scheurd en t is glad n meroakel dat t spul nail meer verzakt is. Schosstain staait ter haildaal schaif op en wait zulf nait wat e mout: stoanblieven of valen. Misschien het t ol hoes ainmoal in de vaarf zeten, mor doar is noa verloop van joaren nait veul van zitten bleven. Veur vinsters hangen wat polten dij bie goaten dicht binnen en woar gain mins gedienen van moaken kin. En zo is t ain noa t aander. Alles gelieke onnuur en hoaveloos.
De gebroeders van Dam, de aigenders van dit seupel nust, hemmen zok oareg goud bie t spultje aanpaasd. Ain polt slagt aander bie wieze van spreken en heur boksems stoan stief oet van vet, smeer en meer van zok ongemak. Traauwd binnen ze nooit west, alhouwel ze de leeftied ter wel veur hemmen. Dou olluu, kört achter mekoar aan, oet tied kwammen, wazzen baaide jongs der stil wonen bleven, zunder dat ter ain spier veranderde.
Nou ja, ze haarn eerst wel n bult wènst van moeke had, mor doar wazzen ze op n duur ook weer deurkommen. Elzo, de olste van de twij bruiers, is laank en moager en het n oetkiek as n soeterge schuddeldouk. Hai laagt naait gaauw en as e t mit vief woorden ofkin, bruukt e gain zes. As men hom zo zicht, zol men nait zeggen dat e asmis mooi oet houk kommen kin.
Wat dat betreft verkikt men zok voak op hom, want as t er op aankomt, is t ‘n echte kuurndriever. Bruier Jurrie doarintegen, is n hail kört kereltje, n keudeldoemke zoterekend.
Hai is zo koal as n biljartbaal en laagt as n aander schraift. Proaten en piepsmoken is, as je hom heuren, t mooiste waark wat ter is en hai moakt ter din ook dankboar gebruuk van.
t Is zo: wat Elzo te kört komt, paast Jurrie wel weer bie. Ze hemmen t waark oareg goud verdaild. Elzo aarbaidt op t laand en Jurrie behaspelt hoesholn zo’n beetje. Mor ze hemmen der bepoald nait veul oareghaid aan, want van t ain komt net zo min wat terecht as van t aander.
Ol Meer, dij mit de van Dams old worden is, dut t kaalm aan en Elzo pittjet hom nail slim aan. Woarom zol e zok ook muid moaken? t Blift toch n kweekboudel en as e t ain stuk n beetje schier het, is t aander stuk toch weer gruin van de kweek. Benoam as zun schient mout Elzo voak ais poesten. Zodounde hemmen ze nait veul gemoak, mor ze scharreln zok en dat is t veurnoamste bie heur.
Binnenshoes is t nait veul beter. Jurrie dut t mainstied mit “n Franse slag” en veur dat e smörns begunt, mout e eerst even piepsmoken en oetprakkezaaiern hou e t beste begunnen kin. Mainstied is t al wel n uur of tien veur e goud en wel aan slag is. Bermoaken dut e vast nait voaker as twijmoal in de week en nou kin Elzo nòg zo voel kieken as e wat haard ligt, Jurrie gaait zien gang.
Omreden ze toch mor mit heur baaiden binnen, drinken ze altied kovvie oet zulfde kopkes. As der te veul dik in komt holt Jurrie ze even onder pomp en kloar is t weer. Wat borden, vörken en lepels aangaait, dat ligt ter mor aan wat ze s middags eten. As Jurrie bie wieze van spreken snert kookt, moakt e vot zo’n pot vol kloar dat ze n dag of drij, vaaier genog hemmen. Ofwassen is din nait neudeg: elk het zienent ja! Doarintegen veegt e deel ale doagen aan. Dij wil e nait onnuur hemmen, hou roar dat t ook gaait. Der ligt gain mat op deel en din liekt ook vot zo gril, omreden Elzo mainstied de wereld kaf en zokswat aan hozen het.
Ze eten mainstied achter, mor zo dag en deur hollen ze in zummerkeuken tou. Loa k eerst ais vertellen hou dij der oetzicht. Aan Noord- en Westkaant zitten twij vinsters, dij s oavends mit blinden ofsloten worden. In t midden staait n grode toafel mit n poar kopkes, n tebakspot en wat klaingoud. Boven toavel hangt n petreulielaamp, woarvan t koperwaark gruin besloagen is. Aan Oostkaant is wand verdaild in twij kasten en twij bedsteden.
Aan weerskanten van toavel staait n kroakstoul. Deur zit aan Zuudkaant en din blift ter nog n stee over veur n grode kroonkaast.
Schosstain zit aan Noordkaant en vlak ter bie staait n grode klomkachel. Aan wand hangt hier en doar n pertret of n ploatje, mainst knipt oet n ploatjeskraant. Op bozzem stoan drij grode stolpen mit kunstbloumen, wel wait hou old! Tussen twijde bedstee en schuddelkaast in, hangt n ollerwetse klok mit gewichten. Verder staait ter hier en doar nog wat op deel, mor dat mag gain noam hemmen. Alles zit dik onder stof.
Jurrie het ter al n moal of wat stief noar keken en nou, noa de daarde piep tebak, is e t mit zokzulf ains dat e der maank mout. Veul zin het e nait, hai s wat muide leste doagen. Hai het bepoald t veujoar in bainen en dat is mainstied t minste zetje veur hom. Elzo schol ook al dou e noar t achterste kampke laand ging en ol Meer was verdold ook al kureg west. Nee, t vaalt veur n manspersoon nait tou om hoeshollen te doun, onnaaiert Jurrie. Mor ja, mouten is ook wat. Wacht, hai zel berren eerst ais opmoaken. Hai het min sloapen, hail min. Baaiden hemmen ze nog n dikke veren ber over, want ze binnen baang veur kolle. As e t bergoud van ber ofhoalt, zicht e dat t oareg soeterg is, mor hai het gain zin om ook nog mit schoon bergoud te begunnen. Hai poest en stint as ter tou en benoam mit t veren ber mout e oareg vrözzeln. Zo, dat is teminzen weer gebeurd; nou kinnen ze in elk geval weer beter liggen.
Verachtjond, nou het tied hom maal bie neus kregen. Hai mout neudeg mit etenspot aan gaang, want Elzo is mainstied roeg verhongerd as e van t laand komt. “Goa toch vot kat, wat dust mie al veur vouten te lopen. Nee, hol die mor eerst stil, krigst straks wel wat. Jô, t is wel goud, boaske heurt die wel. Tou, goa toch ais vot! Nou, kom mor hier din ze k die eerst n beetje melk geven. Jô, stil nou mor, ik heur die wel. Zo… doe bist ook weer rusteg, hè poei !”. Jurrie aait Mops even over t vel en din lopt e noar achtern. Hou ze aan dij noam Mops kommen binnen, waiten ze zulf dunkt mie nait, mor kat hait nou ainmoal zo en doar mit oet. Even loater rabbeln potten en pannen; Jurrie gaait aan t kokseln.
Wordt vervolgd!
