As deur n wonder

Haarde noordwesterstörm hoelde deur de bomen. Grote snijvlokken juigen mit roazend geweld over t laand. Sloden stoven vol en loanen wazzen schier onbegoanboar. t Was gain doun om bie t pad te wezen en al haildal nait mit n koetse. Der was gain steern aan locht dij koetsier Stoffer
Bultje de weg wiezen kon noar de waarme stale. Ieskold zat Bultje op de koetse, d’ogen haalfdicht knepen tegen de snij dij hom in de gezichte striemde. De hereboer en zien vraauw zatten lekker waarm en dreuge achterin d’koetse en haren niks te kloagen. Dat haren ze toch al nait. t Was dij oavend veur Kerst in Haarbaarg Bennewolle weer loat worren bie t teneel en kerstzingerij van de rederiekers. Dou t oflopen was gongen Blijhamster boeren noar d’jachtwaide om doar rond de stamtoavel mit n borreltje en dikke segoare te snaren hou goud gewas dit joar schudt haar. En houveul strogeld ze wel nait in d’buutse steken konnen. Joa, de coöperatieve strokartonfabrieken Dollard – Reiderland haren goud boerd.
Stoffer Bultje paasde in d’deurrit op de peerden en zat wat te doddern op n stropakke. Hai docht aan vrouger, n aarme tied. Hou hai op kerstoavend mit zien pabbe en moeke, 3 bruierkes en 2 zuskes noar t zundagschoulfeest ging. Domie vertelde aaltied t Olde kerstverhoal. Meester speulde op t örgel en kinner kregen appelsientje en sukkeloademelk, kopke zulf mitnemen.
Stoffer en zien Haarmke mozzen ook nog aaltied kraben en knooien om rond te komen. Mor och, der wazzen aaltied nog lu in de wereld dij der nog beroerder aan tou wazzen.
“Tou Stoffer, span de peerden in, wie goan noar hoes.”
Stoffer dee wat hom zegd wer, hai sprak zien boer nooit tegen. Koetse ston kloar, mevraauw hees zuk der in en boer Diekemoa wurgde zuk ook.
Hai zal wel weer n haalf kan jenever te veul op hebben, doch Stoffer en drukde hom nog beetje aan. Diekemoa zat net nait klem in t deurke van de koetse.
“Geef mie dat hier.” De bevelende stem van Diekemoa stak Bultje. Zulfs op kerstoavend kon e zuk nog nait christelek gedroagen. Swiegend langde Stoffer hom n zwoare blaauwe matte tou, dij zo te zain vol zat mit wat fleskes wien en puten vlais en worsten.
“Wonnen mit verlötten”, smaigelde de boer en vlijde zien kostboarheden tussen de knijen. Bultje gooide mit n klap deurke van d’koetse dichte en klom op de bok en “vot”, de peerden spanden zuk aan en zetten de gang der in. Bultje mende veurzichteg d’peerden over d’loane bie t licht van d’koetslanteerns, langs dij aine, griezelege kolke, richten Blijham om zien boer noar hoes te brengen.

De störmvloud van 1868 haar daipe goaten sloagen in de Dollerddieken, dij nog mor goud en wel aanlegd wazzen. Deur t netuurgeweld sluig t wotter bodemloze goaten in de grond. “Dat binnen kolken”, zeden de Blijhamsters. “Denk ter om nait te dicht bie komen”, zeden d’ollen tegen heur kinder, “zitten boesjeuden in.” Bultje was nou dicht bie n kolke woar t wizze spoukte. De störm hoelde en brulde of e woarschaauwen wol: ”Goa nait wieder.” Even docht Bultje der aan om weerom te goan. Mor de boer beukte tegen de kappe van de koetse en bölkde: “Bin we nog nait op ploatse? Vot moaken.”
Stapvouts ree e wieder en heurde de boer weer: “Deurrieden, zeg ik die!”
Bultje wol wat roupen over boesjeuden en widde wieven, dou hai inaains n ieselek gegier heurde. En de omgeven hail even helder licht wer as deur n bliksemschicht. En boven d’kolke zweefde n widde gedoante …. en nog aine … en nog aine. Peerden sluigen van schrik op loop, liek op kolke òf. D’koetse mit peerden en aal wer der as deur n iesdern haand in trokken en verdween haildal onner wotter.
Bultje, as deur n wonder ontkomen, kwam weer bie zien benul in d’kaante in t rait. t Was stil, ieselek stil op dij dou mooie 1e kerstdag. Moudeloos luip e noar d’boerderij van zien boer.
De eerste hoanen begonnen al te kraaien. Bultje zag dat de loeken nog dicht zatten, n Swaarte koater luip te jaauwstern om t hoes.

Om 5 uur nommerdoags begon de kerstdainst.
Zo as aaltied gingen Bultje en de vrouw der hìn. D’kerke zat stampvol. Kerstboom ston te pronken, keerskes brandden en kinner zongen mit heur iel stemkes t ‘O denneboom’. Ze dochten den weer aan heur aigen kinnnertied en kregen baiden slovve ogen bie t heuren van ‘Stille nacht, haailege nacht’.

t Vol op: d’herenbaanke van de Diekemoa’s bleef leeg. Der bekroop Bultje n maal gevuil …. Domie haar t over vrede en verdroagzoamhaid, over geleuf en ongeleuf. En domie zöchde noar n goddeleke verkloaren woarom dat de vrome boer en zien vraauw zomor in de bodemloze kolke verswinden konnen. Mor domie zol domie nait wezen of gaf de gemainte toch nog wat hoop. Want ons Laimeneer was wel wat mans. Domie rekende op n wonder ….. Oamen. Dou Stoffer noa t gebed d’ogen weer open dee zag e …… Diekemoa en de vraauw doar toch in t kerkbankje zitten?

“n Mooie preek”, zee e dou e weer mit de vraauw aan aarm noar zien hoeske ging. Hai sweeg even en zee: ”t Is aal zo wonderlek…..” In hoes gooiden ze nog n törfke op kaggel, keerskes in dennetakke werren aanstoken en der kwam lekker potje mous op toavel, mit krentjebrij noa. Mit kerst eet je toch wat je t lekkerste vinden, en dat is mous mit n stukje vet spek en krentjebrij. Zulfmoakt. Geld veur luxe dingen haren ze nait en ook gain verlangens der noar. Mor toch …..
Inaains heurden ze gestommel bie d’achterdeure. Stoffer gong kieken, dee deure open en keek allain de duustere oavend in. Der was gain mens te zain. Op schoonschrobt stroatje zag e wat stoan …. t was net zo’n matte dij e boer Diekemoa aanlangd haar.
Blaauwe matte ston midden op t zwilk van d’keukentoavel. Stoffer en Haarmke wazzen nijsgiereg. En joa, n beetje zenuwachteg stak Stoffer de handen der in en legde dou sikkom plechteg n grote relloade op toavel en doar bleef t nait bie. D’haile toavel kwam vol te stoan mit alles woar ze stiekom aaltied n beetje van dreumd haren. “Och goi ….. goi …..”, steunde Haarmke, ”wel wil ons dat nou tou?”
Onder in matte lag n kerstkoartje. “Loat zain wat der op staait.” Stoffer kon zuk mor net bedappern.

Stonnen nait veul woorden op.
Allain: As deur n wonder