Veur en tegen wind

t Was as vrouger, dou de kerkgangers en lu dij der niks van hebben mozzen mekoar op stroate mit de nekke aankeken. In loop van joaren kwam der wel sleet op. Kerken kropen as hokkelingen oet aarmoude bie mekoar. Der wer aal meer begrip opbrocht veur n aander zien denken en doun.

Mor non bruide der weer wat. Ging nou es nait om t geleuf mor om aans wat, ging om wind. Loat waaien, zol je zeggen. Was t mor zo ainvoudeg.
Wind krieg je vergees, mor ja.
Feestzoal in café Bolhoes luip al op tied vol mit striedvoardeg volk woapend mit spandouken en protestborden. De teksten, dij der mit hoanepoten op kladderd wazzen, luiten zain dat we mit veur en tegen – windmeulens – van doun haren. Men wol mie dudelk moaken dat ons prachtege wereld om zaipe brocht wer as der nait rad ingrepen wer.

t Roasde en gromde in t zoaltje woar aans n vredege stemmen heerste, zeker as de mondörgelclub oefende onder laaiden van vraauw Bolhoes dij zo mooi de vogeltjesdans mit blauwaanlopen kop oet heur mondörgeltje tovern kon. Nou vol der niks te vogeltjedansen, mor kwamen der ernstege zoaken op batterij: ons wereld mos red worren.
Op teneel tegen achtergrond van bordketonnen hoeskoamerdecor, zatten twij manlu in n strak pak en aan aander zied van toavel wazzen twije delestreken mit kop of ze dij laind haren van Fré Meis. Aktie, haarde aktie, zeden dij koppen. Aan mien toaveltje zatten twij vraauwlu van wat onbestemde leeftied. ‘Wat binnen ie … veur of tegen?’ vruigen ze teglieks aan mie. Heur gezichten luiten zain dat n verkeerd antwoord veur mie n enkel raaize Siberië betaikende.
‘Ik … k wait nait, wel wordt der beter van?’ zee k haardop.
‘Zal ik joe dat den even vertellen?’ zee bloumkeklaid mit n knieps mondje woar de segrien oet kwielde. ‘Boeren,’ mit noadruk: ‘boeren … dij worren der schatriek van. t Gewas woar t hier om gaait brengt meer op as waaite en sukkerbaiten. Boeren hebben de lusten mit n windmeulen op t laand, en wèl het de lasten, wie! Zo as we hier nog vredeg wonen mit mekoar, nait den Trientje?’ En ze kneep heur buurvraauw even in d’aarms.
Dou schoof boer Diekemoa bie ons aan toavel. Bestelde n klokje en zee: ‘Wat bin je, veur of tegen?’ En weer mit noadruk: ‘Ik bin veur, as je dat mor waiten.’
De vraauwlu draaiden hom vot de rugge tou en glopen mie aan. ‘En ie, wat vinden ie?’ vruig Diekemoa. Ik zee diplomatiek: ‘Loat mor waaien.’
‘Kiek,’ zee de man sikkom vergrèld, ‘weer zo’n slapjanus dij gain standpunt innemen duurt. Elkenaine wait dat wind goud veur t miljeu is … Wind verjagt de CO2, zo is t toch? Wil je de wereld spoaren den hèje wind neudeg.’ ‘Ie hebben geliek,’ zee ik.
‘Nou den … wat willen dij lu hier mit heur spandouken de wereld noar de sodemieter goan loaten. Bolhoes … dou mie der nog even aine in.’
‘Dames en heren, wie open dizze insproakoavend,’ zee de veurzitter van t Comité Veur of Tegen. As eerste kreeg aine van Veur de wind t woord. Hai stukde oet dat wind zegen was en genog veurhanden, veuraal in de Grunneger Wadden en poldergebieden. De Stoat, Brussel, RWE, vervoelende kolencentroales, ekonomie, Eemshoaven, open winderg laandschop, t was allain mor winst. Kerel nam t aal even mit ons deur. Of we op schoul n leske economie kregen woar we haildal niks van begrepen. Hai gaf as leste zien advies: ‘Stem doarom veur windenergie.’
Dou was t de beurt aan de man van Tegenwind. Hai ging der braid veur stoan en zee: ‘Luuster nait noar de veurege spreker. Dij wil van de wind leven ten koste van ons mooi Grunnen. Windenergie is prachteg, mor wie as aktiegroep Tegenwind binnen nait veur! Omreden dat der van dij aibels hoge dingen veur neudeg binnen. Meulens dij tot wied in de wereld te zain binnen, zo hoog. Metinitoren is der n kabouter bie. Ons landschop wordt veur aiweg verinneweerd. Dou doar goud denken om. En soavends moaken ze rekloame veur ale bordelen hier op t plattelaand. De rooie lampkes der bovenop flitsen aal aan en oet. Mooie permootsie veur t gebied dij nog open en eerlek is. Toeristen oet d’haile wereld, fietsers, kampeerders, bootjelu joag je vot as de windmeulens draaien. Ons plattelaand lopt nog leger en zet den mor van wat der nog van Grunnen over is op Marktplaats. Dus as de Waddenpolders en ons open laandschop joe aan t haarte goan, stem tégen.’
Mien buurman aan toavel keek zoer veur zuk oet en de vraauwlu grolden hom aan mit n gezichte of ze net Oldambtrit op holtjes wonnen haren. En dou wer der noar mie keken. ‘Nou … wait je t nou? Bin je veur of tégen windmeulens,’ smaigelde de vraauw dij Jaantje nuimd wer. ‘Nou, geef es antwoord.’ Ik bestelde mie n pilsje en zee: ‘Zol t nait zo wezen kinnen dat ze bie d’eerste de beste oardbeven zuver liek de bodem inzakken?’ Wieder kwam ik nait.
De veurzitter pookde n diskussie op woar de veurs en tegens bie Bolhoes deur de zoal stoven as n dunderbuie en de koppen aal glènner werren. En dou mos der stemd worden.
De veurzitter ruip boven t keboal oet: ‘Wie stemmen bie haandopstekens! Wèl is tegen windmeulens?’ Jantje kraaide vot zo haard dat heur t gebit zowat over toavel schoot. Der gingen veul handen omhoog. Diekemoa huil ze stief en stoens onder toavel.
‘Wèl is veur windmeulens?’ Der gingen ook oareg wat handen d’heugte in. Noa n oavend van leventege diskussie was d’oetkomst 37 veur- en 59 tegenstemmers. En de veurzitter van Comité Veur of Tegen, beloofde dat dizze keiharde bosschop de hoge heren wel berieken zol. Doar ston e zulf börge veur.

Dou ik komen bin haar k de wind tegen. Ik stapde weer op mien fietse en vuilde de wind in de rugge. En zo waaide ik mooi op hoes aan. t Was net of de steerns even feller schenen as aans. Toch mooier as rooie lampkes op n hoge windmeulen.

De volgende insproakoavend zol goan over oardbevens en lu konden weer opnij mit spandouken aan loop.