Verstommeld bewies (3)
Jan van noaber Roelf Rasters woonde op koamers in Stad.
Hai haar verlet van n kaaste om zien boukjederij in op te baargen. Voader har bie ol Berend Salomons, n dikke pangeloar, n old loadenkaske opdoan, dij Jan meroakel aanston.
Pa en moeke haren t meubel wat opklanderd en bie Jan deelzet.
Wel har zokswat op dizze nou al loade zundagoavend denken kind. t Leek, nee t was n bosschop oet Twijde Wereldoorlog. Schreven op 9 september 1942. Der stonden op t eerste zicht wieders wat noamen in, bedroagen en zokswat meer. t Was der deur de joaren heen nait leesboarder op worden. Eerst mor es zain om t gehail zo oetvoereg meugelk in computer te kriegen. Houveul ploatjes t wicht schoten het, stekt nait op aine. Mit rooie oortjes en fluusternd of ze t grootste wereldwonder ontdekt haren, woar gain mens wieders wat mit neudeg har, zetten ze boudel foto veur foto over in Jans oetpaandege bovenkoamer. Ook An wol t in heur computer zetten. Ze snapden der nog nait veul van, mor dat t wat biezunders was, ston as n poal boven woater. t Wer veur baaident zo zuitjesaan bèrregoanstied, al zel der van sloap wel nait biezunders veul komen wezen. Mörgenvroug wollen ze de teksten oetprinten en zodoaneg noast nkander leggen, dat der n lezensweerdeg gehail ontstoan zol. En din mor es zain of ze achter betaikenis van t gechrevene komen konnen. t Zol nog n hail gedou worden om stokjes te lezen.
Op vòlnoaden was zowat gain inkt achterbleven, zodat t nog n hail gehaaister worden zel om der wat oet wies te worden. Dizze oetdoagen gingen ze groag aan. Spiedelk dat ze mörgen sikkom haile dag op collegebaanken zitten mozzen. Ze braandden van nijsgiereghaid wat der op t gehaaimzinneg braifke stoan zol.
Tekst het Jan wat oetvergroot en dou zien ‘printer’ der op lös loaten. Ok in t noaberhoes zel t wel nait aans goan wezen, veurdat ok An besloot op bèrre te goan. Mörgen was der weer n dag. Noa college zollen ze es kieken of ze wat wiezer van t verhoal worden konnen. n Bult sloap zellen baaident wel nait kriegen. Der zel je mor zowat zeldzoams in schoede worpen worden! Nou was t nog zoak achter betaikenis van dizze gehaaim te komen. Jan prakkezeerde zoch suf, wat dit wel wezen kon. Komt tied, komt road en twij waiten meer as ain.
Veurlopeg klebbe mor stief dichte holden, gain mens huifde veuralsnog achter heur gehaaim te komen. Ok zien olden konnen beder nog niks heuren. Der was nog tied zat om heur op n loater tiedstip in te lichten. t Oorspronkelke pepier volde Jan hail verzichteg terogge in eerste vörm. Dee t in n grode kevort en legde dij boven in n loa.
n Eerste blik op zien oetdraai muik hom nog nait biezunder veul wiezer. t Wer langzoamerhaand tied om onder loakens te schaiten en zoch over te geven aan Kloas Voak. Mörgen kwam der weer n nije dag mit nije kaansen.
t Het aal mit aal nog drij oavends deurploetern kost, veurdat ze wat zinnegs op pepier zetten konnen. Toun wer dudelk dat t om n overdracht ging van n meulen en t biebeheurend hoes van n zekere jeude Benjamin de Vries aan aine Roulf Bakker, dij tiedelk t spul van hom overnam. Zag laiver nait, dat zien bullen in haanden van bezetter kwamen. Doarom har e òfsproak moakt, dat Roulf zogenoamd t bedrief van hom overnomen har.
Ben gaf hom n haandgeld van om en bie viefdoezend gulden om zien zoaken behartegen te kinnen. Noa d’oorlog mos e boudel weer overdroagen aan de Vries of zien aarfgenoamen. Hai pebaaierde soam mit zien vraauw en drij opgruiende kinder aargens onder te doeken. t Was beder dat ok Roulf nait wos woar e zoch verstopde. Dit schrieven was deur baaident taikend op 9 september 1942. Aigendomspepieren wazzen veurzain van n zulfde braifke en n aander begelaaidend schrieven aan Bakker overhaandegd.
t Stel was slim benijd, wat der noa d’oorlog van dizze overainkomst terechte komen was. Internet is gewilleg, mit dij verstaande, dat t nait laank duurde of Jan en An wozzen dat femilie de Vries nait terogge komen was. Op heur schoeledres wazzen ze deur verroad in griepgroage haanden van movven komen en noa n kört verblief in Westerbörk noar Auschwitz brocht. Doar wazzen ze kört noa nkander in rook opgoan.
Roulf Bakker har mulderij al vlöt van d’haand doan. Ok t hoes van Ben har e verkocht. Senten zel e wel broekt hebben om in n wat grotere ploatse n autobedrief te begunnen. Zoaken gingen om schienboar veur de wind, den zien noazoaten wazzen in t trötse bezit van n twijtal geroazjes. Dik zesteg joar noa dizze sloten overainkomst kon gain mens meer verhoal moaken op aarvenis van waailen Benjamin de Vries. Of zellen zoch nooit femilieleden meld hebben? Woar zellen dij aigendomspepieren bleven wezen? Zel ol Roulf dij meschain moudwilleg verdonkeremoaand hebben? Wel zel t zeggen? Was Roulf nou wel of nait ain van dij lu oet oorlog, woar premier Balkenende in Jeruzalem zien ekskuus veur aanboden het. Lu dij toukeken hou heur mit-Nederlaanders wegvoerd werren, meschain om net as Roulf der beder van te worden. Hou n mens t ok wendt of keert, t blift n stokje onverteerboar verleden.
An en Jan hebben koezen wiezelk op nkander holden. Alleneg zien en heur olden waiten van dizze verstopde braif. Elks vond t mor beder nait in dizze stront ruiern te goan. Per slot van reken kinnen noazoaten Bakker ja niks doun aan t fait, dat heur voader en grootvoader zoch nait aan òfsproak holden het. Zel e der gelokkeger van worden wezen?
Meulen bestaait nait meer. Is joaren leden deur bliksem trovven en tot grond tou òfbraand. t Hoeske is n poar moal in aander haanden over goan. Leste aigenoaren binnen mensen oet t westen, dij t haile zwikkie òfbroken hebben. Nou staait der n nijemoods herenhoes. Noast deure haangt n bord mit doarop ‘Antiek’. Zollen dij westerlingen aalmoal femilie van nkander wezen?
Of t tussen Jan en An nog wat worden is? k Heb der op heden niks over heurd.
