Omzain oet dankberhaid, of omreden t van onsverwacht wordt?
Op 11 april 1945 wer t zuden van t Knoal, t Gemainte-Onstwedde-gedailte, bevraaid van moffen deur onze Poolse vrönden. t Is mor, dat je t waiten. Wat göng t er doudestieds om weg. t Volk vluchtte t veld in, bange veur rondvlaigende grenoaten en koegels. Namen heur hebben en holden as t kön in koare mit. Nacht brochten ze liggend deur achter eerabbeldobben.
n Dag loater was t noordelke dail ( Gemainte Wildervank ) aan beurt. In aprilmoand worren elk joar vannijs weer olde oorlogskoien oet slode hoald. Veuraal d’olde garde let, noa zoveul joaren van stilzwiegen, heur nait meer onbetuugd en aalsmor meer lös.
n Goie zoak, dat lu van tegenswoordeg nait vergeten wat zoch zo’n dikke zesteg joar leden hierzoot ofspeulde. Schandoaleg dat lu der bliekboar zo waaineg van leerd hebben. Ze vlaigen mekoar om zowat niks al in hoaren en sloan nkander zomor t zaikenhoes of kremetorium in.
Hebben onze bevraaiders doarveur heur leven woagd? Bie d’ herdenken stoan lu evenpies stille bie dij tied, mor dat zet nait veul zoden aan diek. d’ Aine oorlog noa d’ aander volgt nkander in rad tempo op. Woapens vlaigen over en under teunbaanke deur as waarme broodjes om nog meer, veurnoamelk, onschuldege lu noar d’aander kaande te helpen.
Woar hebben dij undergrondse waarkers, helden van t zuverste ras, dat aan verdaind? Hebben doartou zoveul lu votdoadelk noa d’oorlog kuierlatten nomen noar t boetenlaand, wied over zee, om roare smoak weg te spuilen? ‘Paitjes veuraan’ van veur d’oorlog namen, mit n oetstreken porem, t rouer weer ter haand en göngen wieder woar ze toun bleven wazzen. Stonnen achterof dou der echt wat beuren mos! Bieltjesdag bleef oet, slagtoffers bleven stoan in kolde, mossen dankboar wezen, dat ze t aal overleefd en deurstoan haren. Wazzen ja weeromme komen, nou en! Sneu dat heur hoezen en bullen verzegd wazzen. Zokswat beurt in slimme tieden. Was ja nait aans. Vief noare joaren werren zo rad meuglek oetwisked. Dij tied in doofpot stopt. t Laand, stroaten, hoezen en febrieken mossen weer in odder moakt worren. Veur andermaans laid haren ze minder oog. Elk mos zoch zölf mor redden. Ze haren t ja stoer zat. Nait aalsmor soezen over t verleden en omkieken noar t laid, dat dij vief joar brocht har, mor kop omhoog en blik op toukomst richt. Nait proaten en vergoadern, mor haanden oet maauwen en pebaaiern kop weer deur t haalster en t laand overend te kriegen.
Noa vaar maai steken we vlagge weer oet. Toak volbracht. Aine feest noa d’aander. Lu wizzen van maaljoagerij nait wat ze t eerst of t lest doun mossen. Of doch: feestvieren en vergeten. Kinnen doarnoa overgoan tot odder van dag… Juustem, dat wil zeggen: roezie moaken oet hebzucht, jeloerseghaid, of onvree mit t aigen bestoan. 11 en 12 April binnen veur Knoal denkwoardege doagen, mor of elks der bie stille staait en t meenshaid wieder helpt, blift n open vroage. Goudgoan lu!
16 april 2009
