Nederland leest – ik ook…
Kedootje, in biebelthaik… Komst nait ale weken tegen… Allewel, lest bie Grunneger Boukendoagen kon j’ook al aine mitnemen: ’n Peerd is gain mìns’… Benoam veur laifhebbers van Grunneger leesderij, of veur heur dij dat worden willen. Benijd of dat wat zorren aan diek zet (nij-Grunnegers…). Nou doun ále biebelthaiken in Nederland mit, veur vaaierde moal: “Nederland leest”… Boukjes worden wel aal dunner, ast dizze in kaast zetst, vinst hom nait weer… Dut ook niks, dij dikke letters doun slim zeer aan d’ogen, kinst beter achterop kieken, staait schriefster Hella S.Haasse, mooi ploatje mit swaart-wit gruin achter heur. “Oeroeg” hait t boukje, in 1948 in poar weke tied schreven, over n vrundschap in Indië, ook swaart-wit. Dik zesteg joar loater kin elk dat dunne boukje vannijs deurflottern en dìn derover proaten mit elkenain, Nederland leest ja… Ik hol nait zo van dat gesoes over bouken, ik lees laiver. Van alles deur mekoar, tuttifrutti. Nou bin k mit n oldje van Singer bezeg, “De Slaaf”, votdoan in biebelthaik, veur n prikje op kop tikt. Nog zo aine, van Teirlinck, “Gevecht met de engel”, prachteg! Ook veur 50 eurocent… Wat n riekdom!
Dat lezen, doar haar k al vroug last van.
Hou k t leerd heb, wait k nait meer. Meester Smid (‘Buikie’) in Midwolle haar der wat mit te moaken, en “Pim en Mien”. Hou dat bie meester De Vries (‘Proeme’) was? Dikke dook… Bie meester Zonderman kloart t op. Schiere biebelthaik achterin klas, bult bouken, nummer derop, op t broene kaft. Kaft kwam derom tou deur onszulf, wie leerden dat van meester, k wait t nog hail sekuur. Aal dij bouken stonnen op n lieste, doar mog je op vraidag nije oetzuiken, mit noar hoes. Mos je wel veurege eerst inlevern, zunder vetvlekken. As der wel aine op kommen was, zedde meester doar mit n rode pèn n kringe om tou, ston je derbie mit n rooie kop. Wat heb ik doar al n bult lezen! Van Norel, drij dailen “Engelandvaarders”, en n bouk dij “Giethoornse vrijbuiters” haide. Loater von k oet dat t schreven was deur Van der Geest. Wat ook mooi was? Van Schuil: “Rob en de stroper van Tjot-Idi”, was ook ains as heurspel op radio.
Loater heb k dou ook “De AFC’ers” lezen, en “De Katjangs” en “Hoe de Katjangs op de kostschool van Buikie kwamen”, mor dat was al in ULO-tied ducht mie. (Vrumd, loater pas heurde ik dat meester Smid, ‘Buikie’, ook in Indie west was…) Op ULO bin k mit aigen biebelthaik begonnen, glorietied van buusboukjes, ‘pockets’ werden ‘in’. Prisma’s, mor benoam “Zwarte Beertjes”, spannend! Op kweekschoule in Winschoot stapde ik over noar de “Salamanders” van Querido, en noar de
Ooievoars. Salamanders was ja ‘literatuur’,
Ooievoars was van alles en nog wat. Oók ‘erotiek’, dij schune verhoalen van Paul Rodenko, zo as “Helse Vertelsels”. Ston k doar in winkel bie Nieborg in Sodom boukje of te reken, al weer mit n rooie kop. En dat schier wichtje bie kassa mor gnivveln, haar t boukje al laank lezen vanzulf….Dat kopen van bouken, doar bin k mit deurgoan, net as mit t lezen. Nee, nait veul schune verhoalen, meer geschiedenis, gedichten, misdoadverhoalen en ‘literatuur’, al was k doar eerste tied noa kweekschoule stìnzat van. Dat wer je doar ja deur ströt hìndrokt, nait gezond meer. Heb meer as n joar gain ‘goud’ bouk in hannen had. Allain mor ‘detectives’, haile Havank-serie, en Maigret, en De Saint… Dat kopen laip wel wat mis, kon t mit lézen nait biebainen. Staait apmoal picobello op plaanken of in kaasten, méér as dij ‘Boekito’ in zien hoes haar, mor hier is der nog nooit aine west van woningbaauwstichten. Kin t nait aal meer lezen, schane. Der gaait nou ook veul weer deure oet, kin anern der bliede mit moaken. Lézen dou k nog aal en sunt vaaier joar ‘Nederland’ dus ook. Beter loat as nooit…
