Mooi-Ann
(n spoukeg volksverhoal veur donkere, dokege oavens…..)
Dwoalende gaisten kinnen je beter mit rust loaten, las ik in ain van mien òlle tiedschriften, want gounent binnen der echt op oet om ons te verdaarven. Doar waiten de jonge manlu van Velp en omstreken ales van, want t verhoal over Mooi-Ann is al voak genogt deurverteld!
t Is al weer hail laank leden dat dizze jonge vraauw, zok van gain kwoad bewust, midden in t levent ston. Ze woonde soamen mit heur moe in n ainvoudeg hoeske even boeten Velp, te midden van de bozzen, dij doudestieds veul oetgestrekter waren as tegenswoordeg. Zodroa de bezzen aan de stroeken riep waren, ging ze hìn en plokte manden vol, om ze doarnoa in de grote stad te verkopen. Haile doagen was ze doarmit bezeg en pas tegen d’oavend ging ze weer op hoes òf. Din pas zöchte ook de jonker, verzonken in gedreum, kestail Biljoen weer op, dij op n òfgelegen stee woaraargens langs de Veluwe ston. Sunt dat e de jonge plokster ontdekt haar, was dizze ridder heur elke dag vòlgd. Hai kon zien ogen nait van heur òfhòlden en vanachter stroekerij of vanachter n dikke boomstam keek e din stiekom tou hou ze zok snel en smui bewoog en hou t laange hoar heur doarbie om de schòlders gòlfde, terwiel heur vlogge handen t waark deden. Zunder dat ze t zulf wos, was ze gain momìnt meer allaint.
Mor op n dag, dou t gezang van n vogel heur aandacht trok en ze zok even omdraaide, zag ze de stille bewonderoar stoan kieken en ze was op slag beteuverd deur zien knappe verschienen. Zien klaier waren van glanzend ferwail en zien mooie stevels van t beste leer. Hai was echt de prins doar ale wichter zo groag van dreumen. Ze vuilden zok vot tot mekoar aantrokken en omdat ze Ann haitte, nuimde de heer van Biljoen heur Mooi-Ann. Hai holp heur mit t plokken van de bezzen en ze genoten van mekoars gezelschop. En zo kon t gebeuren dat ze aan t ìnde van dij dag vol vertraauwen mit hom mit noar zien kestail ging. Doar is ze, beteuverd as ze nog aaldeur was, vot bleven en vanòf dij dag druig ze de mooiste jurken van ziede. Ze bewoonde de sjiekste koamers en kon aandern veur heur waarken loaten. En terwiel de jonker op jacht was, dwoalde zai deur t grote kestail en as ze zok weer even in ain van de grote spaigels mit golden liesten bekeek, din vuilde Mooi-Ann van Velp zok net n keunegin.
Mor ales wìnt, zulfs dat je niks meer te wìnsen hebben. De joaren gingen veurbie en ze besefte aal voaker dat ze heur jonkhaid en schoonhaid, doar ze heur riekeluusleventje aan te danken haar, op n dag verlaizen zol. Ze wos mor aal te goud dat de jonker heur om dij reden weglokt haar oet heur vrouger leventje en dij waitenschop muik heur mit de dag verdraiteger. Ze was in loop van tied din ook veraanderd in n triesterge vraauw, mit aaltied roodomraande ogen van t schraiwen. t Was heur dudelk aan te zain dat ze ontevreden was mit heur bestoan, mor toch wol ze nait vertellen wat heur dwaars zat. Dat muik de heer van Biljoen voak zo kwoad dat e op n dag zulfs draaigde heur weerom te bringen noar de bezzenstroeken. Ze schrok van de gedachte om weer as aarme plokster deur t leven te mouten, want wat zol der din op heur deel keken worden! Ze sloot zokzulf doarom aal voaker op in heur koamer, om doar heur troanen de vrije loop te loaten. Ze was en bleef verdraiteg.
Tot ze op n dag tou t roam oet keek en in ains zag hou t wotter van de gracht rondom t kestail heur zachies toulaagde en hou de bomen aan d’overkaante noar heur swaaiden. In de verte zag ze n boerenploats en ze mainde zok te heugen dat ze doar vrouger aaltied speuld haar. En ìndelk, veur t eerst sunt tieden, glee der n laag over heur gezicht. t Was of de zun weer scheen en heur haart verwaarmde. De zun dij heur t levent vrouger zo vrolek en zörgeloos moakt haar. Aal dij mooie herinnerns muiken heur nog meer aan t lagen. Ze dòcht aan heur moe, aan de riepe bezzen en aan de bozzen. Mor vervòlgens toch ook weer aan de ridder van heur dreumen dij ze vast verlaizen zol…..
En in ains klonk doar n onmìnselk geluud. t Leek wel de laag van n woanzinnege. Of was t meschien angsteg gegilp? Of de roup om vroak? Hou din ook, t iezelke geluud verbrak hail even de nachtelke stilte rondom kestail Biljoen, terwiel t wotter van de gracht oetnkander scheurde om n valend liggoam deur te loaten op weg noar de donkere daipte. Lutje golfkes verdrongen mekoar in t rait, dat hail even hefteg bewoog. Aal grotere kringen in t wotter muiken vervòlgens dat ze votkwammen van de stee dij Mooi-Ann as graf oetkozen haar.
De ridder leek hail even van streek deur t gebeuren, mor toch druig e zien waarkvolk op om te doun of der niks gebeurd was. Daip in zien haart vuilde hai aigelk mainst oplochten en vòlgende dag luit e al vroug zien peerd zoadeln om weer op zuik te goan noar jonge ploksters. Dou e pas tegen donkern weerom kwam, zag e tussen de stammen van de bomen deur al van vèrren ain van de vìnsters van zien kestail oplichten. Mor dat schiensel begon zok langsoam in zien richten te bewegen en even loater zag e in ains de gestalte van Mooi-Ann op zok òf komen! De jonker bleef verstiefd van schrik op zien peerd zitten. Pas dou de ranke gestalte hom toulaagde en heur aarms nuigend noar hom oetstrekte, dus e òfstappen. Doar ston zien vraauw, jonger en mooier as ooit, en heur haile wezen stroalde licht, laifde en traauw oet noar hom. As beteuverd luip e mit heur mit dou ze zwevend veur hom aan ging over de donkere poaden richten Biljoen. Al gaauw kwammen ze bie t wotter van de gracht, dij bedekt was mit n loag van dikke dook. Vol vertraauwen vòlgde de jonker zien Mooi-Ann en n sekonde loater ketste de gilpende laag van n woanzinnege òf op de muren van Biljoen. De jonker is nooit weerom zain op t kestail!
Mor toch was de vroak van Mooi-Ann schienboar nog lang nait volbròcht. Elke oavend verscheen ze as n steern op heur post tussen de bomen van t bos en al hail wat jonge manlu dij t gelok zöchten, het ze zo verlaaid en mitsleurd noar heur kil verblief…..
(In aigen woorden noaschreven, ook veur mien zus Grietje en heur man Wim, dij op 8 november heur traauwdag vieren. Wim is noamelk geboren en getogen in Velp. Goud dat e zien gelok in vaaileger kontraainen zöcht en vonden het. Van Smilde binnen mie temìnzent gain griezelverhoalen bekìnd. Mor k heb nog nait aal mien òlle tiedschriften lezen…..)
