Mit zo’n pries mout t kinnen?

Hailendaal n beetje uut t lood kwam Oabeltje de koamer binnen. Ze was even om n bosschop west.
“Nou most toch ais lustern Gradus,” zee ze. “Joa, k wilt vot nait leuven hur, mor Martje van Albert vertelde t veur woar. Kin der nog nait bie, en as ik laig, laig k in kemizzie.”
Oabeltje schudkopde wat. “Ain miljoun euro hebben ze wonnen mit n lötterij. Belasten vrij! Dij zellen hier den damt ook wel vot goan te wonen.”

“Ho es even,” zee ik. “Over wel hebben we t.”
“Haarm en Wobbedientje Kopstubber. n Miljoun, dat kriegen ze nooit op.”
“Kin Haarm zok endelk ais n fersounleke fiets aanschavven,” zee k.
Oabeltje ging de bie zitten.

“Stel die ais veur Gradus, zoveul geld. Kinst ter wel stoapel gek van worden.”
“Vaalt mit hur,” zee ik. “Taan Oabeltje redt t ook nog aaltied, en dij is 98. t Is mor hou of je der in omhaauwgen. Ik mout t eerst nog zain. As Martje wat zegt, din is d’aine helfte nait woar en d’aander helfte binnen leugens.
Wat zee ze tegen die: Noe moest toch eens luistern Abelje, ik bin der heelndaal van uutstuur. Is mij dat ook wat. Ik snap niet hoe ze t klaar krijgn. Harm en Wobbediena binn in èèn keer op kluitn. Zokswat hebn ik en Albèr noe nooit. Noe, ik en Albèr zoudn der heel gewoon bij blievn hoor. Geld moakt niet gelukkeg maar ook niet ongelukkeg. Wie zouden hier natuurlijk blijvn woonn.

Nee, Albèr kan t werk dan wel aan kant doen en ik zulm, ach hier en doar wat nieuws in huushoudn. Och, k wor der raar van in t hoofd. Ik zee tegen Albèr: t geld gaat ook aaltied op bultn zittn schijtn. En verder zoudn wij natuurlek ook n dag ofwat mit vekansie gaan. Albèr wil zo graag eens naar de Zuidzee om diepduikn. Ik zee, Albèr doe zoust din nog wel n ander doekpak hebn moetn. Nee, noe we ter toch over hebn Abeltje, liekt het mij toch beter dat wij de boel dan maar inpakn laten en wegwezen.
t Zou mij niet nieuw doen dat Albèr zijn ollu dan ook weer gedoente mit ons hebn wiln. Noe, ze kunn om mij de pot op. Al die jaarn dat wij traauwd zijn lign ze al dwaars, en ze wiln je mit de kont nog niet aankijkn, en dat alleen omdat ik maar de dochter van n gewone schoenlapper ben. Vader was zien tied ver vooroet en had al n elektrische schoenlapperij. Toen moeder n moal zee van, dat ze ook nog wat huizen bezat was t wel weer goed mit ons verkeerns. Alleen t waarn werkhuizen. Nee, die mensen hebn voor mij afdaan.”

Zo ging ik nog even deur.
Oabeltje bleef mor serieus kieken. “t Komt wel ongeveer op t zulfde deel Gradus,” zee ze. “Ik moak mie wel zörgen.
Volgens Martje zaten gerdienen ook nog dichte vanmörgen. Of zollen ze aal vlucht wezen? As kraante der reuk op krigt of TV Noord, din heb we hier ramptourisme in t dörp.
Wobbedientje was gusteroavend ook aal nait op plattelandsvraauwen en zai mist aans nooit. k Leuf dat ik damt mor even bel. Stel die ais veur Gradus dat wie zoveul geld wonnen. Ik krieg ter benaauwd van.”
“Huift nait wicht hur,” zee ik. “Ik zörgde mie vot ain op van zo’n doezend week en nam die der bie veur t roege waark en din was t mor n ogenblikje zoak en ston we in t rood en kom ik weer bie die.”

Vergreld keek ze mie aan.
“Doe zelst wat,” zee ze. “Kinst die zulm nog gain kop kovvie inschenken.”
“Nou t zegst wicht, dou mie der mor n plakje olle wieven bie mit roombotter, nait te dun.”
Joa, mien Oabeltje kin n tiddelkop wezen en ik kon mie zulm din ook n bakje inschenken.
“Gusteroavend haar we n spreekster over spiritualiën,” zee ze. Ze zat wat in ain of aander potje te ruiern en wus persies dat ter in t dörp hail wat biezunders ston te gebeuren. Ze wol nait zeggen wat, mor k wait nou, dat ze geliek haar.”
“Ik kin mie dat best veurstellen,” zee ik. “As ik in potje spiritus zit te ruiern zai ik ook alles. Magst nog wel n bakje inschenken Oabeltje. Wie kriegen ook ja dörst onder t kovvie drinken.” Nee dus. n Stiefkop.

Om Oabeltje gerust te stellen zee k: “k Zel damt wel ais op fietse stappen en kieken wat ter loos is.”
“Nou heb k nog wat,” zee ze: “Ze hebben mie gusteroavend vroagd of ik wel bie t kegelclubke komen wil, omreden ze der groag wat jong bloud in hebben willen. Ol vraauw Boneschansker het bedankt en komt nait weer. Ze duurt ter noa t ongeluk nait meer op aan. t Is toch wel haarder aankomen as dat t eerst leek. Aal mit aal is ze der al wel 2 moand schier mit.”

“Ik begriep nait wat ze op heur leeftied nog mit dij rommelpot van doun hebben wil,” zee k. “Ze het aal n apaart plankje op de reloator liggen woar ze baal zo ofrollen kin de boan op en din mout ze ook nog zukse meroakels uuthoalen dat ze de 10 ponder op toone krigt. Ze maggen der wel schounen mit stoalen snoeten bie aantrekken. En doar zelst doe ook hin? Omreden doe din de jongste bist kinnen ze die din mooi bruken as kegelrichtster omreden dij haalve tied nait weer in t inde stoan goan. k Zol der nait aan begunnen.
Kom, k zel ais even in t hounderhok kieken. Mit dij vogelpest kinnen ze joe d’aaier wel uut t nust stelen.”

Loater bin k op fietse stapt om ais bie Haarm te kieken, en inderdoad de gerdienen zaten potdicht. Roar op kloar lichtendag. Ik trok aan de olderwetse trekbel mor der kwam gain leven. Dou mor achterom. In t schuurtje heurde ik wat gestommel en gehoust of der n swien slaacht wur. Doar ston Haarm, de kop rood, proestend en stinnend, kled in zien laange jaeger onderboksum woar t kruus van op knijen hong.
“God kerel,” zee k. “Dast doe mit aal dien geld nog zo lieden wilst.”
Haarm keek mie mit n poar wotterege ogen aan en veurdat e wat zeggen kon begon e weer te roggeln. “Eh, eh, ehhh, Gradus,” zee e. “Wie binnen zo zaik en t gaait ter van boven en van ondern uut. Eh, eh, ehhh. Wobbedientje komt ter hailendaal nait meer of en as wie d’hond nait haren, haar ik ter ook nog in legen. Al drij doagen liggen we der bie en as we mor nait te veul licht op d’ogen kriegen gaait t wel. Eh, eh, eh.”

“Joa, ” zee k. “Der goan zukse roare proatjes rond in t dörp, dat ik docht doar most doe zulf mor ais op of Gradus.”
Noa nog weer n houstbui stoof Haarm achterdeel deur in en kwam noa vief menuten weerom. Hai keek nog graauwer uut.
“Hai hai,” zee e. “Ik bin aal wel 10 kilo kwiet worden.”
Ik vertelde hom van t sprookje woar Martje mit rond laip.

“Joa,” zee Haarm. “Dat is zo. t Zit nog op wat klaaine dingen vast, mor din kriegen we n miljoun, schoon in t haandje.” Haarm wer roder om kop en vertelde: “veurege week kreeg we mit de post n braif van netoares meester Jeldersma uut Hillegom dat wie uutlöt waren om de pries van ain miljoun euro te ontvangen en t biesloten pampier votdoadelk weerom sturen mozzen.”
Haarm begon weer ter koakhaalzen en te roggeln. “Wie, wie wachten mor of,” zee e.
“Ik zel Wobbedientje nog even n kroek moaken en din kroep ik ook mor weer achter t braaiden broekje.”

Dou ik weer bie huus kwam zat Oabeltje n beetje ofwezeg in stoule en zee: “post het ter ook west, mit n braif van n netoares.”
“Netoares,” zee k.
“Joa,” zee Oabeltje.
“Netoares Jelbertsma,” zee k.
“Joa,” zee ze en keek mie ongeleuvelk aan.
“Netoares meester Jelbertsma uut Hillegom?”
Oabeltjes mond vuil open. “Joa.”

En veurdat Oabeltje weer wat zeggen kon zee ik: “wie goan mörgenvroug vot hin en hoalen ons elk n nije fietse, en der zit ook nog wel n nij klaaid veur die aan. t Kin der mit zo’n pries wel of!”

april 2003