Mien kienderjoaren ien t Herdershoes

k Ben opgruid ien t Herdershoes bie t Oldiekje. Aan èn van dörp zo t rekent. Pa en moeke haren doar n melkerij en wat toentjederij. t Was n vrij mor n drok leven, ze huvven gainain noar ogen te kieken en waren heur aigen boas. Mien speultoen was groot, appelhof was mien mooiste plekje, mor ook t diekje bie ons achter t hoes was as n baarg veur mie dou bainen mie nog kort wazzen. Wat kon k den ver kieken over t laand hèn.
Opoe woonde ook bie ons ien hoes en mit heur was k vanzulf dik bevrund. Tot aan mien schoultied tou was k mien aigen speulkameroad. Dou k ainmoal noar schoul ging, was t altied: “doalek thoeskommen te schoul oet”.
t Hoes haar n veurdeur op t zuden mit n gaang. Aan ain kaant was koamer en aan ander kaant woonkeuken mit stookploats woar n kachel ston mit n grote stookploat van boven en n blaanke stang rondom. Aan westkaant zat achterdeur. Den kwam je ien t achterhoes mit n granieten aanrecht en n bounploats veur emmers. Ien houk tegen woonkeuken aan ston òl duveltje woar moeke wasgoud op oetkoken kon en woar ook lutje eerappels kookt werden veur swienen.
Achter ien t achterhoes was t hoeske, loek van eerappelkelder, deur noar kelder en trap noar zolder. t Was n hoge zolder mit beschoten kap. Pa haar doar n sloapkoamer òftimmerd veur opoe en mie. Pa en moeke slaipen zulf ien sloapkamer op noordoosterhouk noast koamer.
Vijschuur ston noast t hoes, wiendschut der tussen en aan noordkaant doarvan was roemte veur hounder en hounderhok. Ons hond wis krekt dat hounder aan achterkaant schut blieven mozzen. Zo gaauw as ze veur t hoes waren, kreeg e heur hail veurzichtig ien bek en brocht heur sekuur weer noar achterkaant. Dat dee e sums ook mit hounder van buurman viefhonderd meter wiederop.
Eerste tied was ter licht van petroleumlampen en veur t achterdeel was der n schienvat.
Dou gelegenhaid der was om elektrisch licht te kriegen was pa der vot bie. Hai was vuurbaang veur braand en bie t elekrisch licht kon je beter zain en t was n bult vaaileger. Lucifers waren veur mie verboden dingen – k was al wel n joar of tien dou ik veur t eerst n lucifer òfstreek.
Wodderlaaiden was n aner verhoal, wie haren ja n grode regenbak dij nog nooit dreug west was. Op stal was n goie put veur t vij. Dit betaikende dus wel dat wie ons bie n tobke wodder wassen mozzen. As t ais slim dreug was bie zummerdag den was t wassen van wasgoud wel ais slim stoer. Wekker laip al vro òf, s mörgens om vief uur mozzen pa en moeke al opstoan. Heur eerste waark was: daaier verzörgen en koien melken. Melkbuzzen mozzen veur zeuven uur bie weg stoan woar melkrieder buzzen ophil en noar melkfebriek ien Beem tou ree.
Den kwammen ze aan heur zulf tou: brood en stoet eten mit kovvie en melk der bie. Der was altied veul waark – was t nait mit toen den wel mit graslaand en hooi. Bie veujoardag vanzulf eerappels poten en baiten zaaien. Den kwam t waiden en baitenaintjen. Zo gaauw as zummereerappels reud waren, was t tied veur t poten en zaaien van twijde vrucht: blomkool, mous, en boontjes. Alle waark was handwaark.
Plougen dee pa mit peerd en ploug. Tussen t waark op toen deur mos moeke eten koken. Zai kloarde dat bie zummerdag altied op n poar petreuliesteltjes en n elektrisch kookploatje.
Toch at wie altied eerappels, gruinte, vlais, ook wel stamppot, mor altied zulfgemoakte zoepenbrij veur noa. Op wonsdag mainsttied soep terbie.
Sums kookte opoe. Opoe het mie nog leerd hou je goare mosterd moaken – lekker bie nije eerappels. Bie winterdag wer kookkachel ien woonkeuken bruukt – geliek waarmte en eten.
Ainmoal zol ik veur t eten zörgen, moeke haar mie sekuur oetstukt wat k doun mos. t Zol stamppot boeskool worden. Dat was nait echt mien lekkerste eten. Dou t zover was dat k boulen stampen kon, zaag k dat t meer op soep leek wat dikte betreft as op stamppot. Goie road was nait te kriegen – opoe was der dou net nait – mor ais ien kast kieken of doar nait wat ston wat k ter bie deur doun kon en joa heur BRINTA. Stamppot wol daormit wonderwel aandikken en mooi

Dou wie mitnkanner om toavel zaten te eten heb ik eerst ais van ain noar aner loerd wat veur gezicht ze trokken toun ze vörk mit bouskool ien mond stoken. Mit haile laange tanden ben k dou ook begonnen te eten. k Haar ja best ook wel zin aan wat. Mor brinta, doar mos ik haildaal nait veul van hemmen en dat ook nog ien boeskool!
t Zel om en bie 1950 west wezen dat moeke ain moal ien week n Hoovertje huren kon mit ’n wringer derop. Ze mos den nog wel t wasgoud op t duveltje oetkoken, wasgoud mit waarm wodder ien Hoover doun en den mesien t waark doun loaten wat wassen aanbelangt. Meroakel zo as dat ging. t Wasgoud huf allenneg nog spould worden, den t goud weer onder wringer deur en ien boeten op lien te dreugen.
Ien 1958 bennen wie verhoesd. Ien ons nije woonstee vernammen wie veur t eerst t genot van wodderlaaiden en n aigen does ien hoes en nait te vergeten gain emmer meer ien t hoeske mor n wc.!

Wat was t òfwassen dou n bult makkelker en mit zo n geiser der bie was ter vot zo veul waarm wodder as je mor hemmen wollen.
Zo gaauw wie gas kriegen konnen, het pa dat vot regeld – kolenkaggels der oet en gaskaggels der ien. Vot waarmte as je kaggel aandeden!
Wènst van t Herdershoes heb k nooit had.
Denkelk heb ik doar wel mien laifde veur t Hoogelaand, veur poller en t wad opdoan.